7 Aralık 1929 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

CUMARTESİ 7 KÂNUNUEVEL 1929 4 üncü IIM 1872 NUSHASI U_RURUSTUI Gazi * İktısat cephesinde Yarım tedbirlerle iktifa etmek yeni Tejimin ruhuna uymuyan bir şeydir ANKARA, 6 (Başmuharririmizden, Telefonla) — Yeni bir inkılâbm arifesinde bulunuyoruz. Hükümet İktisadi cephede çok esaslı bir harekete girişmek kara- farındadır. Memleke'in iktisadi vaziyetinde öteden beri bir müvazenesizlik mevcuttur. Bu müvuzenesizlik devam ettikçe ne paramız- ne devmumi hayatımızda bir istil ar vücut bula- « Memleketin iktisadi müvazenesi- - bilhassa tedi- müvazenesini tanzim etmek işin ru nu teşkil edi- iHadikal çarelere müracaat etmek icap ediyor. Esasen bir işte yarım tedbirlerle iktifa etmek yeni rejimin ru- hm. uymayan bir şeydir. Hemen ilâve edelim, ki radi- kat çarelerden bahsolunurken hükümet halk üzerine ne =ı' vergi tarhetmeği ne de dahili bir istikraza gitmeği X. Yapılacak ıslâhat daha ziyade idare sistemine taal- hk ediyor. Memlekette esasen mevcut olan imkân ve va- Mtalardan istifade edilecek. Hükümet her şeyden evel devis müvazenesini tanzim #*meki istiyor. Her sene memlekete ne kadar ecnebi pa- |itsr giriyorsa harice de ayni miktar nisbetinde para çı- ı" 'arabileceğiz. Bunun için her seneki harici mübayaatı ' |Pühim miktarda azaltmak icap ediyor. Hükümet bu hu- ;ı:ıılımııdn kararlar almış, icap edenlere talimat ver- tir. İlâveye lüzum yok ki İsmet Paşa hükümeti her nevi el tedbirleri mütalâa ederken şimdiye kadar imzala- 1 mukavelelerin kendisine tahmil ettiği vazife: mecbu- ünmemektedir. Cumhuriyet idaresinin şiarı, siyasi| tlitikasında olduğu gibi, iktisadi politikasında da vefa taahhütlerine tam bir sadakattir. Büyük rmcseleleri halletmek için ekseriya tek bir ted kâfi değildir. Gayeye erişmek için bir nevi tedbirler silesi almak içap ediyor. Bütün mesele, azimet noktasını daha evel tespit ede- ümektedir. Hükümet bu noktayı şöyle tespit etmiş bu- iyor: — Memleketin iktisadi. müvazenesini vücude getir- Bîr zamanlar Türk bütçesinde müvazene hariçte değil, dahilde bile tahakkukunı t çMayan bir hayal telâkki edenler vardı. O hayal bugün |a canlı bir hakikat oldu. Eğer bütün millet te hükü- tin bu azim ve kararıma müzaheret eder ve ondan itimadımızı esirgemezsek iktisadi müvazenemi- de öyle müspet bir neticeye varmasına hiç bir mani . Bu suretle de paramızın düşmek tehlikesi büs- ün zail olur. Devlet idaresinde büyük tedbirleri almak için ekse- büyük zaruretlerin kendilerini hissettirmelerini >k lâzım gelir. Vaktinden evel alman kararlar — onu tatbik eden- onun ve muhitin heyecanlarından doğmuş bir nevi *tji noksanı yüzünden — çok defalar cılız neticeler ve- ör. Buçün böyle bir vaziyet içinde değiliz; dahili ve ici muhit, ihtiyaç, zaruret ve her şey Türkiyenin ikti- Ai meselesini bir un cvel halletmemizi bize ehemmiyet- ihtar ediyor. Bu meselede çok geç kaldığımızı kimse edemez.Her memnleketin iktisadi hayatında, parası- İstikrarında geçirdiği buhranlara nisbetle bizim vazi- iz çok iyidir. Eğer muhterem İsmet Paşa, başında nduğu hükümetle beraber bütçemizde - olduğu gibi mleketimizin ticari ve tediye müvazenesini de temin irse Lozandaki eserine ebedi bir müdafi ve halâs eti ibda etmiş olacaktır. 9. Hükümet emin olabilir ki bu hayırlı neticeye giden Büyük Millet Meclisi ve bütün halk kendisinden r yardımı esirgemiyecektir. Siirt meb'üsu MEeK eee n , n OA MARMUZ. * : Milliyet kupası maçla yapmayı a imkânı bi rı Dünklü maçlardan dir inttba (Talsilât ikinci sahifemizdedir) Hazret! or. Bu gayeye varmak için basit tedbirler kâfi değildir.| İ (rosuna ithal edilecektir. Edebiyat Sayıfamız — < Yazı inkılâbı edebiyat hayatına geçici bir durgunluk dev- resi getirmişti. Yeni harflere ilk zamanlarda - gözler alış- mamış olduğundan yavaş okumak icap ediyordu. Bittabi bu hal en ziyade edebi yazıların zevkini tatmaya imkân bı- Resicumhur Hz. ı;ğlebi ihtimal bu akşam Anka- radan hareket ederek - Yâlova'yı teşrif edecek.. Ankara 6 /| Telefonla | — Gazi Hazretleri, ağlebi ihtimal bu akşam hususi bir trenle Ankâradan kareket ederek Yalo- L AAA AAA AM L MA A LA e NBza çıxan ca a dareriri : Gilmt mackbusu MMATENEL'E eya n s hatları | î vayı teşrif edeceklerdir. Istânbula uğramaları mevzuubahis değildir. Reisicumhur hazretlerinin bu seyahatları on gün hkadar devam edecektir. Ru seyahat münasebetile merasiımn yapılmıyacaktır. Re- fakatlerinde Dahiliye vekili Sükrü Kaya beyle kâtibi umu- mi Tevfik bey bulunacaklır: Gazi Hazretleri bu akşam Şurayı askeri azasından Cevat, Fahreddin,Izzeddin, Yakup Şevlu Paşa Fenerbahçe Mu Ankarada yapılan maçta Fenerbahçe 3, Muhafızgücü | sayı yapmıştır Oyun çok samimi olmuş iki taraf çalışmıştır Fenerbahçeliler Ankarada samimi bir surette istikbal edildiler ANKARA, 6 (Fenerbahçeli- lere refakat eden muharririmiz- den — Vukubulan davet üzeri- ne Ankaraya gelen Fenerbahçe takımı ilk maçını bugün Muha- fız Gücü ile yaptı. Ankara spor sahası bu maçı Yalovada tetkikat Polis müdürü gitti, Muhiddin bey bugün gidecek Şehremini ve Vali vekili Muhiddin bey buradaki bazi işlerini bitiremedi- ği için dün Yalovaya gidememiştir? Muhiddin bey bu gün gidecek ve iki| gün kadar orada kalarak - tetkikatta bulunduktan sonra avdet ir. Yalnız dün sabah polis müdürü Şerif bey “x:ı.ı....,. gitmiş ve ı.lı;.u;ı. 30 polis memuru götürmüştür. Akeş kazanmı polie pişkilatek tefüş| ederek dönecektir. — Istanbuldan gi- den polls memurları Yalova polis kad rakmıyordu. Fakat bu büyük Diğer yevml refikleri gibi mişti. Fakat gazetemiz diğer olan: Daimi muharrirleridir. Bu hafta edebiyat sayfamızı takip zaman zarfında nihayet bulmuştur. Artık herkes yeni harf- leri eski yazılara yakın bir sür'; nihayete erinceye kadar edebiyat olarak bu sayfayı yeniden açmaya karar vermiştir. Yalnız genç harflerimize daha yaraşacağı düşüncesile bu defa sayfamızı genç kalemlere tahsis ediyoruz. Neşrettikleri müşterek eser ve muhtelif mecmualarda çı- kan kıymetli yazılarile kendilerini tanıtmış ve sevdirmiş Cepdet hudret, Yaşar Nabi, Kenan Hulüsi, Vasfi Mahir, Sabri Esat, Ziya Osman, ... Ati Bait, R g!q_ıılç"r. hafizgü seyretmeğe gelen muazzam bir| kalabalıkla dolmuştu. Bu kala-| balık meyanında Başvekil İsmet|! ZİYA SADİ M.REŞAT Pş. Hz. Maliye vekili Saraçoğlu Şükrü Bey, Büyük Millet Mec- lisi azaları, erkânı askeriye bu-| bulunuyondu. Fenerbahçenin son haftada ( Galatasaraya karşı galip gelen | takımını görmek ve bu ekipin Ankara şampiyonunun önünde alacağı neticeyi seyretmek mera kr futbol sahasma misli nadir görülen bir kalabalık toplamış- t KARŞI KARŞIYA Muayyen saatte iki ekip saha ya çıktılar. Ankara halkr sevim- li şampiyonlarını ve onlar ka- lar sevdikleri misafirlerini tak- dirle alkışladılar. Fotoğraflar- dan, bayrak taatisinden ve mu- tat merasimden sonra iki takım karşılaştıkları zaman Fenerbah çe şu teşekkülü gösteriyordu veeeeteseruenm inkılâp bir sene gibi kısa bir atle okuyor. . Milliyet'te bu zaruri alışma sayfasını tatil et- arkadaşları arasında ilk defa Pazartesinden — itibaren her ediniz! lör hazaratile veklller ve mebuslardan bazılarırı. akhşam — yemeğine davet ' cünü yendi © y | HÜSNÜ KADRİI FURUZAN Niyazi AlâZeki Muzaffer Fikret CEVADIN YERİNE Bu takımda Galatasaraya kar (Mabadi ahifede) ınatmektepleri Kemal Zaim bey geldi Avrupadan mütahas 818 getiriliyor Kemal Zaim Bey İki aydanberi Avrupada tetkikatta bulunan — Maarif müsteşarı ve yeni! Konya mebusu Kemal Zaim be, kü Somplon ekspresile şehrimize Mmiştir. Kemal Zaim boy Ankaraya gitme- den evel beyanatta bulunamıyacağını söylemiş ve Avrupa seyahati hakkın- da kısaca şu izahâtı vermiştir: — Memleketimize celbedilecek san| ©' at mektepleri mütehassıslarını tefrik | etmek üzre Almanya, — Belçika ve Fransada lâzim gelen tetkikat ve te- maslarda bulundum. Tetkikat neticesinde tespit ettiğim| 16 kadar mütehassıs hakkmdaki ra- porları Maarif vekâletine gönderdim. Vekâlet bunlardan — icap edenleri celbedecektir. Alman, Fransız ve Belçikalı olan| bu mütehassıslar arasında şapka gibi| moda eşyası, biçki, dikiş, tedrisatı ve| sair kız ve erkok san'at mekteplerine mahsus ardır. i— Memleketei salmak e- Mahraca diyen 2- Spor: Dünkü maçlar 3- Son haber. 3 üncü sahlfede: 1— Nemleketim <döki sanat eri Yalova'yı tesrif ediyorlar.. Gazi Hz.ni | AĞ » Gazi vei 1— Feleki Hattanın yazısı Ç 2— Romaa 8- Hikâye nkılâp — ürt Mebusu Mahmut li * Hakimiyet mutlaka milletin elinde olmalıdır Harbi umumiye girmek için milletin tradesi taallâk etmiş mi idi. Müllette umumi harbe girmek için bir temayül ğinden yerine geçen oğlu Kanu ni Sultan Süleyman yine a bir siyaset takip etti. Osmanlı ihinde devletin siyaseti yok- tu, Padişahların keyfi saltanat- ları ve siyasetleri hüküm sürü- yordu. Esasen öbür Padişahla- rın hiç biri, hemen hemen hiç bir siyaset takip etmediler. Bir taraftan hadiselerin cereyanına, diğer taraftan keyiflerinin isti- kametine tabi oldular. Büyük siyasetler takip eden belli başlı Sultanlarda dahil olduğu halde bunların hiç biri mütemadiyen israf olunan unsuru aslinin, Tür kün kuvveti bu keyfi arzuların istihsaline kâfi midir, değil mi- dir? Bunu asla düşünmedi. Halbuki bunu düşünmek ilk vazifeleri olmalı idi, Yeni Türkiyenin takip edece ği siyaset, böyle gayri muayyen ve keyfi olamaz. Bizim siyase timiz, mutlaka milletin -kabili- yet ve ihtiyacile mütenasip ola- caktır, Bizim için ne ittihadı İs- lâm, ne Turanizm mantiki bir mesleki siyaset olamaz. Artık yeni Türkiyenin devlet siyaseti, | hududu i dahilinde, haki. miyetine istinaden müstakil ya- | şamaktir. Düsturu hareketimiz budur! Efendiler, hakimiyet mutlaka milletin elinde olmalıdır! Haki- miyetine nzalik olmıyan bir in- san veya bir heyeti içtimaiye hiç bir vakıt iradesini kullana- maz. Hakimiyetini her hangi bi risine tevdi eden bir insan ken- di iradesinin istimal ve tatbik olunacağından emin olamaz. Şimdiye kadar milletimizin na gelen bütün felâketler, kendi ve mukadderatını başka bi- sinin eline terk etmesinden neşet etmiştir. En yakın bir mi sal hatırlıyalım etmiş mi idi? Millette umumi harbe girmek için bir temayül var mı idi? Ben zannederim ki, yok idi. Çünkü harbı umumiden evelki devirlerin her biri birer felâkete müncer olmuş safahat ile dolu idi. Kat'i zaruret olma- dıkça millet istemezdi ki harp olsun! Harbe girmiş ise kabahat kendisinin, değildir. diyemeyiz. Çünkü hakimiyeti başkalarının #line vermiştir. Muharebeye girdikten sonra da ordularımızın Romanyada, Makedonyada - işgal olunması- ma, İran vahalarında Kafkas dağ larında perişan edilmesine mil- letin iradesi taallüâk etmemişti. Pek âlâ biliyorsunuz ki, baş- ladığımız mücadelenin mebde- inde millet efradı birbirlerile bo gazlaştı. Kan döküldü. Istanbul dan ta Ayaşa kadar yerlerde, Konyada, Yozgatta bir çok feci sahneler oldu. Bu gaflet nere- den geliyordu? Bu gaflet, sene- lerce ve asırlarca hakimiyetini Bundan sonra bilâ kaydü şart hakimiyet milletindir ve mille- tin kalacaktırla Gazi Hazretleri daha bir çok mevzulara temastan sonra dedi ki: — «Zannediyorum ki, çok za manınızı aldım. Daha fazla ko- nuşmak hakkını başka bir zama na talik edelim. Yıl:ıı şunu dü- şünelim: Bugünkü hükümet iyi midir, fena mdir? Bir hüküme- . |ederim, Şimdiy: var mi idi tin iyi veya fena olduğunu anla- yabilmek için maksadı teşekkü- İünü batırlamalıyız: Milletin hu zur ve rahatını temin eden her hükümet iyidir. Bugünkü hükü- metle evelkiler arasında bir mu kayese yapalım: Milli olmıyan sabık hükümetler, milletin refa hını temin edebildi mi? Eski hükümetler zamanında zayıatımız azimdir: Süveyş ka- nalı açıldıktan sonra Yemende zayi olan Türk evlâtlarının mik darı bir buçuk milyondur. Afri: ka ve Suriyenin muhafazası için feda ettiğimiz gençlerin yekünu bunda dahil değildir. Milleti- miz, baştan ayağa kadar fakir dir, sefalet içindedir. Bundan iki üç sene evel Samsunda halk bir miting yapıyordu. Ecnebiler, halkın miting yapıp yapmadık- larmı tecessüs ettikten sonra -biraz acı, fakat ne kadar acı olursa olsun, hakikatten kork- mıyalım!- Hayır, miting olma- dı! Yalnız bir takım hammallar toplanmışlar.. Demişlerdi. Hal buki efendiler, bunlar fakrü za- rurete düşmüş olan milletin ef. |radı idi. Millet bugünkü hükümeti te- sis e.mek sayesinde munkariz bir devletten muvaffakiyetle te tevvüç eden yeni bir devlel çi- kardı. Gazi Hazretleri devamla: — «Efendiler, şimdiye kadar m.i.ıjhl eydııpıııııyıcııııı bir şeyi vadetmedim. Ben yapacağım! dediğim zaman buna inınıııgyın lar vardı. Buna rağmen hareket ettim, Görüyorsunuz ki muvaf. fak olduk. Benim ve benimle ça lışanların emniyeti vardır ki ye- ni hedeflerimize de muvaffal yetle varacağız. Şimdiye kadar söylediklerimin. husul bulmuş olması, bütün - tasavvurlarımın beni tekzip etmemesi, milletin ciddi ve samimi olarak bana mu ı= ve ıı(')uulıir olmasile kabil olmuştur. Onun için yeni gaye- lere vusul için de bu muavenet ve müzaherete ihtiyacım vardır. Onu benden esirgemeyiniz. Basri Bey — Emin olunuz Paşa Hazretleri, bütün millet si zinle beraberdir. Vaktile Fran- sa inkılâbında millet kendi arzu suna muvafık, kendi vekillerine kanunlar imzalatmıştır biz de si zin vaat buyurduğunuz teşebbü satın arkasından koşacağız. / Gazi -- Bu münasebetle söy- liyeyim ki, Fransız inkılâbı, An cak yüz senede muvaffak olmuş tur. Biz ise inkılâbımızm henüz üçüncü senesindeyiz. Kimse id. dia edemez ki bizim inkılâtımız da bir aksülamele, bir irtica ha- reketine maruz — kalmasın. Fa. kat bu üç sene içinde al mız kanların kâfi görütmesi iç: çıkacak irticat hareketleri duğ- duğu yerlerde boğmağa çalış. malıyız. Abdullah Azmi Ef. Eskişehir mebusu — Eskişehirliler hak. kındaki takı sainizde, e bata olmadığını şu kanaatimle arzedeyim ki, bir gün bir vesile ile milli müdafaamıza dair be »yanatta bulunurken: (Avrupa- İslar, Yunanlılardan başka kuv- vei harbiye bulamıyacaklardır. Kanaatim böyledir. Yunanlıla- Ti da muayyen bir noktaya ka dar çektikten sanra hepsini bir- den imha edeceğiz!,, buyurmuş Devamı var