5 Mart 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

5 5 inci gene, No 14607 NUSHASI 5 KURUŞTUR —.. ÇARŞAM IBA - Bi P e l Başka amriiı; Saraçoğlu Şükrü . Maliye Vekili aFi i Millet Meclisin- Föyin geçen gün ; BT "uk%ıbç'uıang kısa fakat keskin ve Wöüfuzlu — beyanatı Türkiye mali Mukadderatında muzlim kalmış bir İti noktayı daha aydınlattı. Bir iki izli yarayı daha açığa vurdu. W bBazı hekimler vardır ki, hasta- ha vc etrafına yalnız ümit ve tesel- l saçmasını bilirler ve hastalığa tnnin merhametsiz gözlerile bak- Ha korkup onün ârazını bir ta- n müsekkinlerle hafifletmeğe, da- Bitmağa çalışırlar. Lâkin, onlar te- lavi ve şifa noktalarından tamamile Waidesiz bu işlerle meşgul iken hasta üeeklenilmiyen bir anda gözlerini bu gilünyanın aydınlığına kapayıverir, af Bazı hekimler de vardır ki söz- tti tok, hareketleri pek — ve bul- dukları tedavi çareleri can acıtı- dır. Yüksek, sesle herkesin önünde Hetdin adını söyledikten sonra, kolla- Pini sıvayıp biçağa sarılırlar. Bu su- ttle asıl şifa verici tedbiri bulmuş dlurlar. " İşte Saraçoğlu Şükrü Bey bu ne- * hekimlerdendir. Mali buhranın Daşlangıcındanberi, bir dakika vaha- Meti saklamadı. Hattâ bir çokla- üzin gözünden kaçan ârazı biz- Zat kendisi —gösterdi. Nitekim son biltkunda, bize — işaret ettiği nokta R“nlardan biridir. Maliye Vekili ma- a b“hfahn_ı önü alınmak - için lâzım ö'len bütün iktısadi tedbirlerin a- | '"'_“!' olduğunu söylödikten ve ha- € lehine kaydedilen yekün kaba- | ı'"lm Haber verdikten sonra, bü- | hit şunlara rağmen, diğer buhra- ıy z N hâlâ devam edişi — aacak başka Miller, başka kuvvetler karşısında Ulünduğumuzu ispat ediyor. 'N Muhterem Vekil, ayni — nutukta ı: amillerin ne olabileceğini söyle- €kten de çekinmemiştir. Ona gö- * bü amiller siyasidir. Bundan ev- Hitlki bir makalemizde bizzat bizim h” -söylediğimiz gibi Türkiye Cüm- üriyeti Lozan sulhündenberi ken- | 'Sini Avrupa maliye âleminin elbir- İ Si Te kurulmuş bir nevi çemberi Wçinde hissetmektedir. Bu sulh ile lari, siyasi ve adli istiklâlini ka: li ş olan Türkiyeden iktısadi is- İ Üklali esirgeniyor) ve bunun tahak- İll'uk etmemesi için elden gelen yapı- L* 'Or. Ükrine, bu müşahedesine biz de ev- Yeden iştirak etmiş bulunuyoruz. İÜ'akat, bu vaziyete — göre aliınacak birlerine bir az müphem olduğu annma düşmekten do kendimizi a- Üemiyoruz. “Eğer bizim iktısadi var- |ürmiz aleyhine böyle bir vaziyet |i Bevcut ise bunun kökünü (Yüksek | u*üye ğlemi) denilen beynelmilel te- V kkülün ta göbeğinde — aramak lâ- | gelir ve bu vaziyete ancak ora- | mücadele — edilebilir.. Halbuki o Tuhit bize tamamile yabancı; irak | *t kapalr kalmıştır. — (Beynelmilel || Yütiser. maliye âlcın!) denilince, ade- İK © *srareagiz bir yerden bahsedili- YS sanırız. Buraya hulül etmenin & Yolu yok mudür? Buraya nasıl girile- | bilbee Görüyoruz ki küçük veya bü- Yük her mederi ve Avrupa devle- bu yerle yakın ve üzak bir mü- ti vardır. ve bütün Çitibarı ) ler bu münasebetin sıkılığı ve- Ya gevşekliğile ölçülmelidir. Türkiye 'lllye vekili, bu cihetten de, mali | _h“'m siyasi sebepler; İ ) » Maruf muharrir Charles Maurras m dediği gibi(her şeyden evvel iyi poli- 'tİka), yani iyi idare iyi siyaset ve iyi ! şg“mldye lüzum ve ihtiyaç vardır. | *Ürkiye Cümhuriyet ricalinin o saha- || * bir çok muvaffakiyetler gösterdiği | we ST olunamaz. Türk milleti dahili | /* harici siyasetinde kendini bugün- İ 8 kadar emniyet ve selâmette his- İ 'etlneım“h. Hemen bütün devletlerle İ Pünasebatımız dostanedir. — Lozan | *tihündenberi yaptığımız iyi müna- | icbet ve ticaret muahedelerinin aded i| * | tekor teşkil eden bir yekâna baliğ ol-| Muştur. Hulâsa Türkiye her vesile ile Medeniyet aleminde, daima, bir .ıulh | "* müsalemet amili olmak emelinde || “Yunduğunu ispattan geri ka_lman_ı'xş- | fir. Buna rağmen (Beynel.mı!el yük- | **k maliye muhiti) hâlâ bize karşı j Si Osmanlı imparatorluğu zamanın | ş:':* gözlerile bakmakta devam edi- | Yakup Kadri —— | 'Ekteplileıf || — müsabakası - || © üncü hafta başladı || 48 üncü hatta başlamıştır. - D|| SGazetemizde. çıkan haber- | ! lerden en: mübimmini - seçip - || *tümüzdeki cumartesi -akşa- | Muına kadar gazetemiz müsa- Mohterem — Maliye Vekilinin bul| ! |yaya ihracat ' Si <a Bu T VNDAARLAN z ae müdürünün çok mühim beyanatı.. Temmuzda hat Sıvasa varacak Gelecek sene Malatya- ya şimendiferle gidilecek lemak-Filyos *hattı bu sene Çangırıya varıyor — «Muhtelif istikametlerde demiryolları inşaatı muntaza- man ilerilemektedir. Önümüzdeki temmuzda fer- şiyat Sıvasa varacaktır. Martın onuüncü gi'ı_ı_'ıü _.Kı.şta- hyadan itibaren 89 üncü kilo- metroda olan Değirmi Sağ is- tasiyonu işletmeye açılacak ve 931 senesi iptidasına doğru Kü tahya hattı Balıkesire gelecek- tir. Cenupta Fevzi Paşa hattı gelecek sene Malatyaya isal e- dilmiş bulunacaktır. | İrmak - Filyos hattı üzerinde bu sene c griya müvasalât olunacaktır. Buğün elimizde olan hatlar, mübayaa ettiklerimiz de dahil olduğu halde 2600 kilemetroyu bulmuştur. İşletmekte olduğumuz bu hatlar varidatı, işletme masari- fini kapattıktan başka Anado- lu hattının mübayaa taksitini de temin etmekte ve hattâ bir miktar fazlalık ta husule gel- mektedir. Binaenaleyh Devlet demiryolları idaresi bütçeye bar olmuıyacaktır. Bu sene için lüzum olan 200 bin adet ahşap traversi sipariş ettik. Bunlar, son bahara ka- dar bize teslim olunmak - üzre inşasına başlanmıştır. Ahşap travers hem ucuzdur ve hem de ormanlarımızdan temin_ edi- leceği için harice para verilmi- yecektir. Bilhassa ihracat me- vadından olmıyan kayin ağaçla rı bu işte kullanılacaktır. Devlet demiryollarıumum Tetkikatta bulunmak üzre şehrimize gelen Devlet demir yolları müdiri umumisi HaşimBey dün gazetemize şimendifer inşaatı hakkında âtideki beyanatta bulunmuştür: ; P BPCUN 3 ” 2 inci sahifede : *Ü3 gatı sâhiiedo :.- T ? t— :;gmı-!ırkılırı arasıadi- İ— Pilek ç ÇA d v j 2— Harldi ::';o:“;:;:fı';r 9 2— Kulak misafiri,san'at âl | 4 3 cünü sahifede 4 3— Hikâye, Roman A 2— Gazi Hz. İzmire girerlerken ? 1— Hattanım şakaları i NEsaşmanuadlazarrtir'i: Siimt Moebesu NEAFENEL'E : - : İ —— ——— L | 'a gidilecektir. | ve Çangırıya gidilecektir. — Ç » | aA | Darülâceze i i Birrük hakbe yi S İN Gazi Hz.nin | YBiüyük harbe nasil B | günü teşekkürleri | —— — öY — Ve | — ee girdik ? <— — AM | KEşylr ”. — RAUF AHMET ŞA İ Bar ve d İzmir, 3 |A.A|— Reisi- eee eei | ans salon-|| cimhur Hazretleri bayram Tercilme ve Iktlbas hakkı mahtuzdur | larından da miğn.ıksebetile vukubulan ÖL NT ü bir hisse alınacak tebrikât ve izhar olunan temenni ve hissiyata teşek- D M y ğ —.. küclerinin il:lâğıâa Aııîâîlu Şel efsız blr seyâhat ;i ı Devlet demir yolları umumi müdürü Haşim Bey Yeni hatlar inşaatı ile birlik te demiryollar sebekesinin tu- lü 1934 senesinde 3500 - 4000 ki lometroya baliğ olacaktır. Bu hatlardan başka yapılacak de- miryolları ve liman inşaatı i- çin 140 milyon lira sarfetmek salâhiyetini veren bir kanun çıkmıştı. Fakat buna istinaden yapılacak şeyler hakkında he- nüz bir karar yoktur. İsveçe sipaniş olunan 100 10- komotif ve 1500 vagon bugün- kü ihtiyacımıza kâfi olduğun- dan yeni siparişe lüzum görül- memiştir, Bunların mühim bir Ekısmı vürut etmiştir. Diğerleri Haydarpaşa-Pendik hattı hak- kındaki şikâyetler mühik de- ğildir. Yazın cuma ve pazar günleri ilâve postaları da yapı- lacaktır. Esasen tenezzüh zamanları hâricinde fazla kalabalık yok- tur ve herhalde bu hat, Şark demiryollarından daha rahat bir haldedir. - Tren ücretlerinde mümkün olan tenzilât yapıldığı için ye- ni bir tenzilât tasavvürüu yok- tur. Zahire ve mahsulâtı arzi- ye nakliyatından hiç kâr bekle- miyoruz ve bunlar mahiyet fi- atine naklediliyor. Yeni liman inşaatı İçin bu seneki bütçede tahsisat yoktur. Bu cihet gelecek sene düşünü- lecektir. Üç dört gün burada kaldık- (Mabadı üçüncü sahifede) a İ Rusyaya ihracat işi Rusyaya ihracat işi oldukça düzgün ve yolunda gitmektedir. Fakat Arkos şirketinin ya- kında mukavelesi bitecektir. Yalnız işin bir de diğer cephesi vardır: Bu sene bidayetinde Rqsya_ ya ihracat işlerini bir şçk!.ı in- tizama raptetmek için bir ' Rus şirketi” teşkil edil Mişti. Bu şirket her nedense bu işi yapmaktansa satmağı tercili etmiş ve bu hakkını ı;&tkoşa. sat "mıştı. Şimdi Arkos şirketi ihra- çat işini idare ediyor. Diğer ta- Taftan hiç bir 'ışı olmayan şirket de para sarfediyor. ldığımız malümata nazaran ğirlâ:tî Şen;:s eden' Sanayi ve Ma; adin Bankası akibet bu masra lardan kurtulmak için şirketin Şirketin kaldırılması için teşebbüsatta bulunuld! Sanayi- Bankası binası ve Sadeddin Bey Bar ve dans salonları gibi eğ lence yerlerinden de Darülâce- ze resmi alınmasını temin içifi teşebbüsatta bulunulması takar Bu cihet nazarı dikkate alı- ||narak hazırlanan muaddel ni- zamname projesi yakmda Şura yi devlete gönderilecektir. Bundan başka, uzaklığı dola- yısile Darülâcezeyi göremiyen- lere tanıtmak üzre bir (Darülâ- ceze günü) ihdası muvafık gö- rülmüştür. Müessesenin vaziyet ve fa- aliyeti —hakkında hir film ya- pılacak ve Darülâceze günü si- nemalarda gösterilecektir. Bu suretle, müesseseye daha çok yardım temin edilerek ace- ze kadrosu lâyik olduğu hadde iblağ edilecektir. Şimdi Darülâceze'de 936 âce-| ze mevcuttür. Bunların 4401 kimsesiz çocuklardır, Bu müesseseye iltica mecbu- riyetinde kalarlar meyanında evvelce yüksek makamlarda bu lunmuş bazı zevatta vardır. Adana, Bursa ve İzmirde de birer Darülâceze tesis edilmiâ— tir. Diğer başlıca — vilâyetlerde de böyle teşekküller vücude ge- tirmek üzre teşebbüsler vardir. Darülâcezenin kreş kudmda 126 çocuk bulunmaktadır, Darül âceze gününde roözet tevzii su- retile de halktan muavenet te- mini de muvafık -görülerek te- şebbüsatta bulunulması karar- laştırılmıştır. yi — Dayinler Ingiliz ve Fransız dayinleri dün görüştüler M. Dekloziyer veM. Vayt cuma ; g Ankaraya gidiyorlar — Fransız dayinler vekili M. Dekloziyer, İngiliz'dayinler ve. kili M. Vaytı ziyaret Gîere_k ol- Ajansını tavsit buyurmuş- lardır. z Zelzele Dün şehrimiğde bir zelzele oldu. Fatin Bey Dün sabah saat 10 u 10 geçe şehrimizde şimalden cenuba doğru 15 saniye devam eden bir hareketi arzolmuştur. Bu husus ta malümat almak üzre müra- caat ettiğimiz — Kandilli rasat merkezi kısaca: — Böyle bir zelzele olmuştur. Fakat aletlerimizi yerine koya- madığımız için daha etraflı ma- lümatımız yoktur” cevabını ver- miştir. Yeşilköy rasat merkezi lâmat beyan etmiş ve memle- kette yegâne sismografa malik olan Sen Benuva mektebi ise ce vaben: — Aletimiz bir şey kaydetme miştir cevabını vermiştir. Hariciye vekili Hariciye vekili Tevfik Rüştü Bey dün otelden hiç çıkmamış ve yalnız Neşet Ömer Beyin zi- yaretini kabul etmiştir. Tevfik Rüştü Bey doktorla- rın lüzum gösterdiği mutlak is- tirahatine devam — etmektedir, Hariciye vekilimiz şehrimizde daha dört beş gün kadar kala- caktır. Mübadele itilâfnamesi- nin intacı için acil bir vaziyet 'Tevfik Rüştü Beyin Ankaraya avdetini istilzam etmezse istira hat müddetinin temdit edilmesi SA dukça uzun süren bir e- de bulunmuşlardır. Bu müzake- rede iki ecnebi mali müessese müdürü de hazır bulunmuştur, Her iki mümessilin cuma gün- kü ekspresle Ankaraya azimet- leni mükarrerdir, M. Dekloziyer ile M. Vayt cumartesi günü res- mi temaslarına başlıyacaklar- ır. Selâhiyettar zevatın verdiği malümata nazaran Düyunu u- mumiye mümessillerile yapıla- cak müzakeratta Paris itilâfna- mesine nazaran bir — Süreti hal bulmakla uğraşılmiyacak, mev- cut şeraite nazaran yeni bir for- mül bulunacaktır. Maarit vekili Maarif vekili Cemal Hüsnü Bey dün maarif erkânından bir ikaç zatla hususi bazı ziyaretçi- leri kabul etmiştir. ——— ,|Brezilya Reisicümhuru G RİO DE JANERO, 4. A.A, |M. Julio Prestes 568 bin 758 'rey ile reisicümhurluğa M. Vi- "|tassoares de 244 bin 590 rey ile reisicümhür muavinliğine a bulunmuştur. hkl memurluğuna gönderiniz. üzumsuz oldugundan or- aet N e ksadile intihap edilmiştir. Hariciye vekilimiz doktorla- rın tavsiyesile istirahate çekil- diğinden hususi ve resmi ziya- retcilere kabul edilmek imkânı bulunmadığı bildirilmektedir. Maçların neticesi Galatasaray 3 -Genç ler Birliği 1, Beşiktaş 2 - Fencrbahçe 1 e Ankara Gençler Birliği ile ay ar maçta Galatasaray £ (3) gol ile galip gelmiştir. Beşiktaş Fenerbahçe maçın- da da bir hâdise olmuş ve Be- şiktaşlılar bire karşı iki sayı ile galip gelmiştir. (Tafsilât altıncı sahifemizde spor kısmımızdadır). Talât Bey Istanbuldaki sefaret lıâtlpla:——w ğ f | rini yanına alıp İzmir seyahatine çıkıyor Hicret hareketini yatıştır - mak ve rivayet — edilen zecri muameleler hakkında tahkikat- -|ta bulunmak üzre Dahiliye na- Zırı. Şarki Trakyada dolaşı- yor. Haziran ortalarında (Ve- jNhizelos) harpten bahsetmeğe kâdar varıyor. Talât Bey, bu kere de, İzmir taraflarında tef- tişe çıkıyor. Hattd yanına İs- tanbuldaki büyük devletlerin sefaret tercümanlariını almak gibi, istiklâlimizi hiçe indren, elim bir mecburiyete de katlanı- | yor! Pek çok tafsilâtından sarfı nazar edildiği ne hayli uzayan bu hülâsadan anlaşılacağı üzre meşrutiyeti müteakıp devletler arasmda iti- : barı gereği gibi düzelenOsmanlı i hülı_n"ımeti altı senelik bir meş- rutiyet ve yahut merkezi u- mumi sonra — 1914 başlangıcında bir Abdülhamit hükümeti menzi- lesine düşmüş bulunuyor. Dahilde Suriyelilerle, ecnebi bir devletle müzakere eder gi- bi, pazarlığa girişmek zarure- ! tinde kalıyor. Harici siyasette Fransa Hariciye nezaretinden ilhamı alan (Tan) gazetesi «Su- riyenin bir buçuk milyon hıristiz yanı otuz meb'us — çıkarmazsa Fransa meseleye bigâne kala- maz.» demekten çekinmiyor! 1913 nihayetlerinde Fransa ile başlryan müzakereler Suri- yeye Fransızların tamamile el atmalarına (main mise) yol a- çacak bir mahiyet kesbediyor. Daha bir sene evvel Trab- lus Garbi gasbeden İtalyanla- rın, güya on iki adanın tahli - yesine — ve işgal esnasındaki masraflarına mukabil, Antalya taraflarında şimendifer imtiya- Zristemek suretile ileri sür- dükleri iddialar vaziyetin vaha- metini büsbütün meydana çı- karıyor. halde bile ge- | idaresi tecrübesinden |- Tam bu sırada Avrupada şl | Salt Halim paşanın ilk defi kendisine Alman - Osmaânlı it tifakını açtığı Harbiye nazırı — Enver Paşa — yirmi otuz senedenberi iki vcfğ üç başlı ittifaklar ve itilâflar ile harbe hazırlanmanın, dişe | tırnağa kadar silâhlanmanın Balkan harbile başlıyan zaru- ri akibeti —tahakkuk etmeğe başlıyor. 28 Haziranda (Bos. na Saray) da Avusturya Veliah — ti ile zevcesi Sırp milliyetçi- leti tarafmdan — öldürülüyor. | Bütün Avrupada pek tehlikeli — bir. buhran havası esmeğe | başlıyor, Herkes umumi bir in- | filâk arifesinde bulunulduğunu | hissediyor. Bosna cinayetin- | den sonra Avustryanın bir kaç hafta müteenniyane — hareket — (Mabadı ikinci sahitede) Ali CenaniB. geldi. ei Ti ü D Ngğfiy;ıfı mucip işlerin zamanıw___—j gelince halledilecektir diyor Şimdi cevap vermeği lüzumsuz görüyor Gazi Ayntap — meb'usu Ali Cenani Bey, Ankaradan şehri - mize gelmiştir. Ali Cenani Bey, bayram ta- tilini geçirmek üzre şehrimize geldiğini, meclis açılımca Anka- raya avdet edeceğini söylemiş- tir. Ali Cenani Bey, kendisile gö- || rüşen bir muharririmize, hattâ | bu İstanbul seyahatının bile ya- zılmamasını söylemiş ve evvel- ce bir çok neşriyatı mucip olan işler hakkında kısaca demiştir ki: “— Zamanı gelince hepsi hal- ledilecektir. Ben yazılan şeylere şimdi ce- vap vermeği lüzumsuz görüyo- rum, Artık neşriyat kâfil” -