7 Mart 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

Bazı Avrupa gazeteleri, ha- rici borçlarımıza dalı:forta_ya — atılmış olan mese_le_yı_)ıâlâ iyi anlamamış gibi gbrunuyorlar._ Bunun etrafında yürüttükleri mütalealara bakarak meselenin hakikaten anlaşılmamış oldu- ğuna mı, yoksa bunu aleyhi - — mizde bir tahrikât vasıtası — yapmak istediklerine mi hük - — metmek lâzım geleceğinde te- reddüde düşüyoruz. v Her şeyden evvel şu nokta- yı vuzuh ile ifade — edelim: Mevzuu bahsolan harici borç- lar, yalnız Osmanlı İmpara- torluğunun borçlarıdır. Yoksa yeni idare tarafından yapılmış olan her nevi muamele ve mu- kavelâttan mütevellit borçlar, Türkiye Cümuhriyeti tarafın- dan muntazaman veriliyor ve bundan böyle de - verilecektir. Buna kimsenin şüphesi olma- sın, lâzımdır. Hâdiselerin pek garip bir is- tihzasıdır: Türk Devletinin büt çesinde eski borçların tediyesi için yirmi milyon liraya yakın bir masraf bulunmadığı za- Manlarda bile Avrupanın bazı Zevat ve müesseseleri Türki- Yenin iktısadi ve mali vaziyeti Çok fenadır diyorlardı. Bütçe- Mize harici borçlar yüzün- den bu ağır masraf yükü bin- dikten sonra mali vaziyetimi- zin müşkülâtını, tediye - kabi- liyetimizin noksanını bizzat biz itiraf ediyoruz. Fakat ayni Zevat ve müesseseler şimdi de bunun aksini söylüyorlar. Ma- li vaziyetimizde müşkülât ol- Madığını, tediye kabiliyetimi- zin eksilmediğini iddia ediyor- lar, Tezatlarla dolu olan bir -— yoldan hakikat hedefine varı- labilir mi? , Düyunu umumiye borçları hakkın- ki kararı, bir tecrübe balonu ma- hiyetinde gören Capitale isimli Fran- sız gazetesi diyor ki: “Türkiyenin Düyunu umumiye taksitlerine mah- Suben her sene tediye edeceği para- â nın miktarı çok değildir. Yirmi n.lil— | — yon lira kadar bir şey.. Bunu tediye için yalnız hüsnü niyet ve hakiki ar- zu kâfidir!” | Bu gazete düşünmüyor ki, gadğî imkânsızlığın karşısında küru hüsnü hiyetlerin, nazari tediye arzusunun aâmeli hiç bir kıymeti olmaz. Bundan başka bütçesinde tasarrufa o kadar Tiayet eden, muvazeneli — bir bütçe Yapmak için mühim sayılı_cakğnr çok ihtiyaçlarını geriye atan bir hükümet İçin yirmi milyon lirayı eğemm_ıyst- Siz bir para saymak mümkün müdür? İ Capitale gazetesinde intişar eden ma- kalenin bir yerinde deniliyor ki: | — "Türkiye, — böy yere döviz ğ buhranından, tediye kabiliyetsizli- inden bahsediyor. Nasıl olur da, (500,000) kilometre murabbat arazi- Yi işleten (220) milyon lira bütçe- $i olan ve nüfusu (14) milyondan İbaret bulünâri bir devlet senev! 20 Milyon Jiralık — borcunu ödemek- ten âciz. kalır?” İşte bizim de anlamak istediği- Miz mesele, halletmek . istediğimiz Muadele budur. Bu rakkamlar her Şeyden evvel gösteriyor ki, mem- İeketin istihsal cephesinde şimdiye kadar hiç -bir şey yapılmamıştır. Bu cephede hemen yapılması zaru- Ti bir çok işler vardır. İşlenmiyen Mümbit topraklardan, işletilmiyen Zengin madenlerden çalışmak için Mmeydan bulamıyan kabiliyetli insan- lardan müsbet olarak ne bekliyebili- tiz? İstihsal cephesindeki — bu atalet — yüzünden, iktısat V€ tediye müva- zenemiz her sene memleket aleyhi- nde olarak biraz daha bozuluyor. îğiu yüzden de milli paramız her sene bi- taz daha düşüyor. Bu sukut, ne Za- Mana ve hangi noktaya kadar de- Vam edecek? Bunu pek iyi kestire- Memekle beraber ihzar ettiği fena â- kibetleri tahmin etmek ©o kadar güç değildir. Her halde memleketi ü cereyandan kurtarmak, milli vvetlerimizi istihâal 'c_ephesınde Oplamak ve aleyhimizdeki müv hesizliği izale etmek mecburiyetinde- Yiz. Bu yolda kazanılacak mu'vaffnkı- Yet ve alınacak müspet netice, yal- Tız memleket hesabına değil, bizzat hâmiller lehine de büyük bir menfa- âttir. Türkiye yeni istihsalâtile ikti- Sadi müvazenesini — lehine çevirdiği Veya hiç olmazsa bu — müvazenede âleyhindeki açığı kapadığı gün artık Onun tediye kabiliyeti olup olmadığı /— Münakaşa bile edilmez. O vakit hem — devlet müsterih olur, hem de alacak- rı. Davamızın ruhu büdür. 5 inci sene, No 1462 NUSHASI 5 KURUŞTUR METTETEER Gazi Hz. dün ERcaşemmunlazarreürü: Süiğmt NEebusu N ARINTU'T _ BUGÜN 2-—' Harici ve Son tan> ler g 3 3 çlümü sağifede a Li 4 1— Hilmayelettal — cemiyeti ' kongresi dün toplandı 4 nücü şahifede : 1— Büyük harbe nasi girdinz / ! — Siyasi Tcmal V 2 — Felek, Bugün — Külak misatiri — Hikâye, Romyı S incl sahifede : İ | — Sinema alemi X aei Vilâyet ve Fırkada yapılan i Fırkada uzun bır ıçtıma yapılmıştır Âmeli hayat mektebinin mali İişleri Dünkü — içtimada kat'i bir karar verilememiştir Vilâyet umum? meclisi âzası Vilâyette ve üzre dün iki içtima aktetmistir. Vilâyette içtimada: bütçelerinde icra kılman münakaleler ka senesi maarif, Sıhhiye çtimalar Hakkı Şinasi Paşa Fınkada olmak 929 mali bul edilmiştir. Bundan sonra Bakırköy, Şile kazalarının ihtiyaç rapor ları sihhiye ve ziraat encümenlerine havale edildi. Posta ve telgraf bütçesinde de nakiller yapıldı. Ruüznamede başka bir madde olmadığından içtimaa nihayet verildi. Fırkada yapılan içtima Vilâyetteki içtimadan sonra umumi meclis âzası Fırkaya gi derek Müfettiş Hakkı Şinasi Paşanın riyasetinde fırka gru- pu içtimaı yapılmıştır. İçtima saat 15,5 ta başlamış " iki saat devam ederek 17,5 ta hitam bul maştür, — Içtim;dn Kız ameli hayat mektebi mali işlerinde -vukua gelen usulsüz sarfiyat meselesi uzun uzadıya görüşülmüştür. Hayat mekteplerinin islâhi vdk , ve yolsuz sarfiyat hakkında tetkikatta bulunmak üzre teş- kil edilen encümenin bu husus- ]ta ihzar ettiği raporu okunmuş | tur, Rapor münakaşa edilmiş |ve hararetli müzakerat cereyarmn etmiştir. memiştir. Pazartesi günü kat'i karar venilmek üzre tekrar Fır kada bir -içtima yapılacaktır. Müteakiben âzâ Vilâyette top- lanarak verilecek kararı tesbit eyliyecektir. Matiye vekili meelisten çıkarken Bankalar konsorsiyomu Proje yarın yapılacak içtimadan sonra hazır olacaktır m Banka direktörleri tarafın- dan dün akşam borsada bir iç- tima yapılmıştır. Bu içtimada Bankalarkonsorsiyomuna dahil on Banka müdürü hazır bulun- muştur. Toplanış Nurullah E- sat Beyin riyasetinde olmuş ve Bankalar konsorsiyomu lçıı_ı_ ha zırlanan proje etrafında müza- kerat cereyan etmiştir. Banka müdürleri Cumartesi günü 'Nu- rullah Esat Beyin riyasetinde mühim bir içtima yapaı_:aklar- dır. Bu içtimai müteakip Nu- rullah Esat B. hazırlanan pro- jeyi hâmilen Ankaraya hare- iket edecektir. Nurullâh Esat B. pazar gü- ği i Maliye vekili Beye nü pfoie YAT T yT A Gikle si gününden itibaren müntehap 5 Banka direktöründen mürek- ikep komisyon daimi faaliyeti- ne başlıyacaktır. Aldığımız malümata naza- ran kambiyo murakabe heyeti- nin vazifesi fazla olduğundan Ticaret Odası umumi kâtibi Vehbi ve Ticaret borsası umu- mi kâtibi Dr. Nizameddin Bey- ler de yardımcı aza intihap e- dilmişlerdir. G. mübadillere (115) bin lira tevzi edildi Gayri mübadellere yapılan tevziata dün de devam edilmiş tir. Dün tevzi edilen paralarla *ediyat yekünu 115,000 lirayi Mamafi k;t_’î karar verile——l Antalyada coşkun tezakürat yapıldı Antalya, 5 (Milliyet| — Reisicumhur;, Cazi Hazret- leri' Aydım, Denizli ve Is- pıı'tadıııin:ği geçtikten sonra geceyi rdirde rmiş- lerdir, yEği Reisietumhur Hazretleri akşama döğru halkın coş- kün - tezahüratı arasında Antalyayı teşrif buyurmuş- lardır. Gazi Hazretlerinin geç- tikleri yollar halkla dol- muştu. Şehir baştan başa donanmıştır, 20 güne kacar şelhrimize gel;a -olan sabık kraliçe Süreyya Hz. Sabık Kral gitli Amanullah Han 20 gün sonra gene gelecektir Sabık Afgan kıralı Amanul- lah Hazretleri limanrmızdan dün hareket eden Stella Dita- lya vapuru ile Romaya gitmiş- tir. Amanullah — Hazretlerinin teşyi merasiminde Vali Vekili Fazlı, Polis müdürü Şerif Bey- lerle Kaimpederi Mahmut Tarzi Han, Gülamı Ceyelâni Han ve bazı Afgan tebaası bu- İunmustür. Aldığımız mevşük malüma- a göre sabık Afgan kıralı 15- 20 gün sonra, kıralıça Süreyya Hazretlerini de refakatine ala- rak memleketimize gelecek ve bir müddet burada ikamet ede- cektir. Üçüncü Cemre de toprağa düştü Üçüncü cemre dün toprağa düşmüştür. Eski bir kanaate gö re üçüncü cemre de düştükten sonra havalar adam akıllı ısını- yor ve ilkbahar havaları başla- mış addolunuyor. Dünkü hava- nın yazı andıran sıcaklığına ba- kılırsa bu kanaate hak vermek Tâzımgeliyor. Milliyelin yeni anketi Milliyet pek yakında Ha- nımlarımız ve aile hayatımızla alâkadar mühim bir anket açacaktır. Bu anket hakkında tafsilâtı bekleyiniz. A —. . AA sever akşam Antalyaya vâsı Halk sahillerde birikmişti Yavuz görününce alkış tufanı başladı Yavuz zırhlısı geçen perşem- |be günü İzmit körfezi dahilinde siş ve altı saat adar devam e- "en ikinci bir tec übe yapmıştır. u tecrübe esna- ada bütün mü- hassıslar gemi- > bulunmuşlar #> alınan netice- erden çok mem İtalyaya gi- nun kalmışlardır. den deniz müşte- Yavuz, bu şarı M, Ali B. tecrübe esna- sında Adaların önlerine kadar gelmiş, bir aralık Moda önlerin den de geçerek tekrar Gölcüğe dönmüştür. Yavuzun dün İstanbul önle- rine kadar geleceği evvelce ya- zıldığı için zırhlımızı - görmek üzre binlerce halk sahillere do- külmüştü. Adalarda ve şehrin Anadolu yakasında oturanlar Modadan başlayarak Pendiğe kadar devam eden sahili doldur muşlar, merakla bekleşiyorlar- dı. Yavuz görününce sahillerde bir kaynaşma olmuş ve müta- hassir İstanbullular tarafından ufukta kayboluncaya kadar al- kışlanmıştır. Yavuz bu hafta içinde boya- nacak, bilâhare sür'at tecrübele- rini ikmaledecektir.Zırhlımızın bilâhare limanımıza gelerek de- mirlemesi çok kuvvetle muhte- meldir. Doaiz müsteş ri İtAl- yaya gitti Deniz müsteşarı Mehmet Ali Bey İtalyadaki bahri siparişatı- mızı yakından görmek üzre İta- İyaya gitmiştir. —— . .....— Numan B. Hariciye müsteşarı Ankaraya dönüyor Hariciye müs- K karaya avdet e- ı Yavuz cre'notunu görmek için sahile dökülen halktan bir manzara Yavuz dün Mçdaya kadar geldi, sonra İzmite döndü $ K f ia| H İ Yunan filosu dün — manevralara başladı | | / &0: Pireyi topa tutmağa geldiği farzedilen Averofu batırmağa çalışacaklarmış Atina, 6 (Apo) — Bugün Yu nan dananmasının ilkbahar ma nevraları başlıyacak, Yunan Başvekili M. Venizelos mane- vraları bizzat takip edecektir. Yunan Başvekilile, Bahriye Nazırı, Hava müsteşarı ve bir çok erkânı bahriyenin râkip ol- duğu Averof zırhlısr Pireye an- sızımn hücum ve muhtelif bahri müessesatı topa tutmak için Sa rönikos körfezine gelmekte olan bir düşman gemisini temsil ede cektir. Müdafaa filosu gemileri yani torpidolar, tahtelbahirler tayyareler batırmak için Avero Venizalos ile nezırlarin manovrnla;ı içinden takip etlikleri Averof kruvazörü fa hücum edeceklerdir. İki hava torpilleri endaht olunaca, ve tabitdir ki bu torpiller n% nevra kovanlarından ibaret b'ıı İunacaktır. Averof, ayni zama | da, bombardıman tayyarelerini hücumuna uğrıyacak ve tayyar, ler de makineli tüfeklerle güve tesine ateş edecektir. Manev ı'alaı'ınf tarzı cereyanından Ne zırlar fili bir düşman hücum hakkında bir fikir ; “*“İ ve hükümetçe kabül edilen bal ri programın ne mertebe kabil *Okuyanlar Dün Millet mekteplerinde imtihanlar yapılırken çi b n çoyalıyor Dün Mılleı MeEklepk î.thıı(* ıınu'îmnlur Va ;ııhnış!u' sata F aAkle e Za Tp Ç BZ e FiRr gt Ve D 1 Teşrinisani tarihinde tedri- | ve dün akşamdan itib: başlıyan Millet mektepleri | hanlara başlanmıştır. BER SĞ L ERLA İ ŞEĞRTAN