6 Haziran 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

l— Ç CUMA 6 HAZİRAN 1930 Sinci sene, No 1550 NUSHASI 5 KURUŞTUR a EBaaşınn aa zanrrsirrü: Süğret NU cunsun NE A BHOU '_ N BUĞÜ 2 inci sahiie —- Harlcl ve Son haberi> 2— Neron tarihi teirika 3 üncü sahife 1— BDerülfünun ne şeki! ârlık meydana çıka- t r Di haberleri 4 üncü sa — Siyasi icmal, Felek, şekilde is- e n lâh editebilir? iki müder- 3- Hikâye, 4— Roman risin tikri 5 inci salhitede : ş ğ & Ü , 4 2— Iİskân idaresinde bir sah I Sitema Kendimize inanalım Hayat yolu, politika yolu bü- fün milletler için — arızalarla, Müşkillerle doludur. Yaşamak itin mutlaka bu müşkülâtı yen- Meyi göze almalıdır. Bu nihaye- ti gelmiyen çetin mücadele için Muhtaç olduğumuz kuvveti ne- Teden bulacağız?.. Bu muadeleyi hallederken bekleyeceğimiz en büyük hakikat şu olmalıdır. Mil r, muhtaç oldukları kuvvet Ve hayatiyet membalarını kendi Tuhlarında buldukları gün halâs Ve muvaffakıyet muhakkaktır. Şüphe yok ki, milletlerin ru- lndaki kudret ve — hayatiyet Mikyası, kendi tarihleridir. Ta- — Hhi hayatlarında maddi ve ma- hevi kabiliyetlerile temayüz e- den milletler, hayatın müşkülle- 'v'îni kolaylıkla karşılayabilirler. Bu itibarla yeni Türkiye için halâs ve zaferi çok tabii ve mu- kak farzediyoruz. Bu hü- üm, indi bir mülâhazanın mah Sulü değildir. Belki tarihin bir üküm ve ifadesidir. En büyük | tarih üleması'bugün itiraf edi- || Yorlar ki, Türk milleti, tarihin h eski ve en büyük bir kavmi- | “dir. Cihan tarihinin cereyanın- da bu millet, hâkim ve müessir Mevkiinde çok büyük rolleri ü- terine almış ve başarmıştır. Bö Yle bir millet, hic şüphe yok ki, duğu manevi kuvvetleri, ruhun- daima tasıdığı kudret ve fa- 2ilet hazinesinden bol bol teda- Tik edebilir. Umumi hayatımızda bugün kâl'şılaştığu'mz müşkülât, daha tiyade iktısadi cephede göze çar Bryor. Bütün memleketleri dere- Ce derece tazyık eden iktısadi dertler, Türkiye'yi de mütessir €tmekten hâli kalmiıyor. - Eğer Mevcut müşkülâtım sebep ve' â- TMilleri meçhul olsaydı, dahil ola tağımız çalışma yollarını bilme Mekten mütevellit bir tereddüt içinde çırpınıp duracaktık, Hal- Duki hastalık teşhis edilmiştir. ükümet,yüksek bir fçragat ve fedakârlıkla tedavisine başlan- Mıştır. Bu cümleden olmak üzre İsmet | Pş. hükümeti; asırlardanberi bu Memlekette manası ve şümulü Anlaşılmamış olan büyük iktısa- di meseleleri halletmek yolunda dür, Devlet bütçesinin — tevzini, lediye müvazenesindeki açığın İzalesi, harict borçlar meselesi- hin adalet, imkân ve tediye ka- biliyeti foktai nazarından yeni- den tetkiki, memleketin şimdiye r noksan kalan iktısadi pro RBramının tesbiti, en- nihayet Memleketin iktısadi inkişafile beraber milli paranın istikrarmı. in edecek ve umumi surette | evletin mali ıslahat faaliyetin- |e mühim roller — alacak olan erkez Bankasının teşkili gibi teşebbüsler mevzubahs büyük iktısadi meselelerin başında bu- ünüyor. İşte hükümet, bu me- Seleleri bugünkü iktısadi faali- |”etine esaslı bir azimet noktası lelâkki etmektedir. Hükümetin, i mevzulara taallük eden bazr kanün teklifleri, Meclis'te Müzakere edilmektedir. B. M. M., her vesile'ile itimadını esir- |Semediği İsmet Pş. hükümetini ’Şni kanun ve salahiyetlerle tak '—_*ye ettiği gün, muvaffakıyet ih timali daha ziyade artar. Milli, ı"-lyıı]şı işler; yalnız hükümetin hth ve müzaheretile - yürü- Mez, Bütün — vatandaşların da Maddi ve manevi kuvvetlerini |ötaya koymaları — lâzımdır. Türk vatandaşlarının maddi ve || Sanevi kuvvetleri, bütün bu iş- i başarmağa kâfi gelecektir. Yeter ki nefsimize karşı emniyeti- F’ olsun, Kendi kendimize inana- im. Bu inanma vatani bir vazife ha- h'le gelmiştir. Şu noktayı açık söyle- k k lâzımdır ki, maddi ve manevi ldretimize olan itimadımızın dere- Si ne kadar yüksek olursa olsun, bi haricin ihtisasından ve sermayesin ıin müstîığni kılac'ak_ bır raddede o- Maz, İki meseleyi biribirine karıştır %mak lâzımdır. Siirt Mebusu MAHMUT BDugünkü hayatın her nevi müs-| * külâtına galebe için muhtaç ol-| - u nus Nadi Beyler münakaşası: | Mecliste M. Esat Beyle Yunus Nadi Bey arasında hararetli münakaşalar oldu X “Nakil sebeplerini takdir Yu- nus Nadi Beye ait değildir., dağın edecek Yunus Nadi Bey cevabında: üsulsüzlüğüdür ve buna ebedi M.Esat Beye mukabelede bulunan Yunus Nadi bey “ANKARA, 5«4 (Milliyet) — Meclis üç buçukta Kâzım Paşa tarafındamaçıldı.. Sıralar tama-| men dolmuştu. Ankarada btılu- nan bütün meb'uslar celse baş- lamadan yarım saat evvel gelip yerlerine oturmuşlardı. Yunus Nadi B. celse açılırken geldi, ön sırada İbrahim Süreyya B. in yanında yer aldı. İsmet Pş. mev kiinde idi. Adliye vekili İsmet Pş. nın yanında oturdu. Şoseler kanunu müzakere edildi ve Na- fıa vekili dinlendikten — sonra Reis Kâzımı Pş.: “İrfan Beyin bir takriri vardır. Adliye vekili buna cevap verecektir” — dedi. Takrir okundu o sırada Adliye vekili kürsiye gelmiş bulunuyor ve-notlarını açıyordu. Mahmut Esat B.'sözlerine söyle başladı: — :Muhterem Efendiler. - İr- fan Bey arkadaşıma beni sor- “Kendimde gördüğüm inkılâpçı kuvvetile bu hareketleri darma- _'; ki: vaziyetteyiz!,, “Neşriyattan maksat naklin Mecliste Yunus Nadi Beye hücum eden M. Esat bey hassasiyetten dolayı hararetle | ketile temyiz mahkemesine insa teşekkürü borç bilirim. Cümhu- fsızlık etmiştir. Temyizi dalgin riyet gazetesinin 3 haziran ma- lıkla töhmet altına almak hak- y z iyen devamedilecekeir,,diyor ve üfle oku kını Yunus Nadi Beye kim ver- dum. Nadi Bey -açıkca diyordu miş ve bu hak kimde olabilir? |Dalgınlıkla değil bu vatanın da- — “Meclis şüphe altında ka- ha dünkü düşmanları bile onun '|leyor dava, nakli yolsuzdur teş- keskin görüşlerine inanıyorlar. “|kilâtı esasiyeye muhaliftir, Te-'Bu gibi neşriyat adalet müesse- myiz mahkememiz - dalgınlıkla îsesini yabancılara karşı — şöyle bir talebi tasdik etmiş. İstz—m-î dürsuni vatandaşlar nezdinde de bul Müddeiumumiliği perde ar- rejime olan itimadı ihlâl - eder. kasında iş görüyor. Kimden ki- Dava Hakli hakkında kimler nak me şekva edeyim?” yazısından |li hâkimden şiüiphe etmiş. Böyle ben bunları anladım. dava olmazmiş. Yunus Nadi B. bu sırada e-| — Mühteremi Efendiler.! Adli- lindeki kurşüun kalemle - sıraya yemizde senede lâakal 50 vatan vurarak Reisten söz istedi. Ad- daşın davasi 'nakledilmektedir. iye vekili burada nakli — dava Rizeden İzmire) İzmirden Rize- hakkında mütemeddin memle- , ye naklediirmis”davaları hatırlı- hketlerdeki bazı htukukt hâdisele- yorum. Ytinus :Nadi Bey kendi rı ve esasları misal olarak zik- , vaziyetini lâalettayin bir vatan- retti ve Garonun bir eserini me- daşın fevkinde mi görüyor? Yu- haz olarak gösterdi. Muteaki- nus Nadi Bey en hassas mukad ben gene matbuat davasının nak desatımıza tecavüz cür'etinde li hakkında dedi ki: ybulunmus. Size sşikâyet ediyo- — Gazeteciler davası Müddei Tum: Nadi Bey madem ki- bu umuüminin kanuni talebi ve te- myizin mutlak kararile olmuş- tur. Düşünelim davaları, Bursa mahkemesine nakledilen gazete ciler aleyhine bütün makamat şahsen dava açmiş büulunuyor- du. Kulaktan kulağa bir çok fis koslar ve şüflia büna müracaat- lar oluyordu, ufak bir hassasi- yet görünce müddeiumumi na- kil talebinde bulundu nakil se- beplerini takdir Yunuüs Nadi Be yin gazetesine değil — Türkiye Cumhuriyetinin temyiz mahke- İguya çekmek suretile gösterdiği mesine aittir. Nadi Bey bu hare nakil davalarını yolsuz görüyor- muş, teşkilâtı esasiye encümeni Reisi sıfatile şimdiye kadar -bizi niçin sorguya çekmedi. Matbu- at hurriyeti çok kudsi birşeydir. fakat bu hurriyet-bugün adı ge- çen gazete süturilarında bir na- mus harabesi yiğını haliride ve her gün saldırılan bir devlet'oto itesine kormplo (demek —değil- dir, Fakat &min olabilirsiniz ki Cumhuriyet kantinlarının Adli- yenize verdiği küvvetle ve'ken- dimde gördüğüm inkılâpçı kuv- (Mamadi altımıcı sahifede) Fırka grupu Fırka grupunun lçhmaı esnasında.. asri tiyatro mukavelesini tasvip etti İçtimada hazır bulun Cemiyeti belediye fırka gru- puna mensup âza dün fırkada Hakkı Şinasi Paşanın riyasetin de toplanmışlardır. Bu içtima- da şehrimizde muhtelif inşaat vücude getirmek üzere Emane- te müracaat eden Alman grupu ile Emanet arasında tanzim e- dilen mukavelename etrafında görüşülmüstür. İctimada Pa: an Ziya ve Nuri B.ler muk-vele hakkında izahat verdiler net heye'ti fenniye müdürü Zi- ya ve muhasebeci - Nuri B. ler de hazır buunmuş ve icap eden izahatı vermişlerdir. Neticede mukavelenamenin parafe edi- len şekli muvafık görülmüştür. Cemiyeti belediyenin yarınki içtimaında bu iş bir karara rap- tedilecektir. Gazi Hz, Istikb_a—l programiını bir heyet hazırlıyör —— Gazi Hz, nin teşriflerinde ya- pılacak olan istikbal merasimi- ne ait programiı *hazirlamak üzere vilâyet, kolordu, emanet, fırka ve alâkadar'devair murah- haslarından , mürekkep bir ko- misyon meşgüul olmaktadır. Maamafih yapılacak mefasi- min.geçen sene olduğu gibi da- ha ziyade hususi mahiyette ola cağı zannedilmektedir. ANKARA, 5 (Telefonla) — Meclis Pazar günü yaz tatili yapmak üzere devre içtimamma nihayet verecektir. Gazi Hz:nin tatilden iki gün sonra, Salr gü- nü İstanbula hareket etmeleri muhtemeldir. İtalya maslahatgüzarı- nın bir ziyareti ANKARA, 5 (Telefonla) — İtalya maslâhatgüzarı M. Kach Tevfik Rüştü Beyle Çankaya köşkünde uzun bir mülâkatta bulundu. ü ... Mağlübuz Bükreş:4 - G.Saray:2 Dün Bükreşten, Bükreş şampiyonası Jüventüs takı- mı ile Galatasaray takımı- mız arasında yapılan maçın neticesine dair, aldığımız tel graf şudur: BÜKREŞ, 5 (Milliyet) — Müsavi bir oyun, 4—2 mağ- lübuz. Burhan Talimat Evelki akşam Yunan sefirine gönderildi Gönderilen talimatın maal ve mahiyeti nedir ? ATİNA, 5 (Apo.) — Anka- ra Yunan sefirine dün akşam tesbit edilen talimat gönderil- miştir. Gönderilen talimat mek- tum tutulmakla beraber Yunan hükümeti Türkiyenin teklif et- Yunan sefiri M. Polihironyadis tiği diğer tadilâttan feragat et- mesi ve bitarafların iki tarafta- ki mübadil emlâkın takribi bir surette kıymetlerini takdir et- meleri şartile mübadil emlâke ait 5 inci maddeyi kabul edeceği merkezindedir. İmzal, k iti lâfın meriyeti iki tarafın bitaraf lar tarafından dermeyen edile- cek mutaleayı kabul etmelerine Mmuallâk olacaktır. İstanbulda mülkleri kendilerine iade edile- cek olan Yunan tebaasının tabii yeti meselesinde ihtilâf çıkarsa mübadele komisyonu - hallede- cektir, T ürkiye - Suriye Hudut komisyonu yarın Adanada- toplanıyor” Ankara,'5 (A.A) — Türkiye- Suriye daimi hudut komisyonu 7 Haziranda Adana'da toplana- Kaktır. Komisyona- iştirak ede- cek murahhas hey'etimiz-şu su retle teşekkül etmiştir: —— Reis Urfa valisi Etem; aske- ri mürahhas cenup - hudüt ku- mandanı miralay Mümtaz; mül ki murahhas, hariciye vekâleti mümeyyizlerinden Uşaki zade Vedat, Kâtip yüzbaşı Nuri Bey ler. - Bugün Mısırda Mehmet Ali Tarihi tefrihamıza bu- | günden itibaren başlı- gyoruz. Bu tefrika Mı- sırda Mehmet Alinin ne yaptığını anlatacaktır. Bir asır evvelki Ingiliz siyaseti ile bugünküşar- kın vaziyeti arasında şayanı dikkat alâka ve münasebet te bu tefri- kada görülecektir. MüddeiumumiKenan B.inF dün şehadeti dinlendi Sorulan sualler gazeteciler davasmın Bursava nakline, Jak Basat'ın sureti tahlivesine dairdi Kenan B. ne Jak Basat meselesinde ve ne de gazeteciler davasının naklinde vekil B.in dahlü tesiri olmadığını söyledi Haydar Rifat B. aleyhine Adliye Vekili Mahmut Esat B. tarafından ikame edilen davada Mahmut Esat Beyin müdafaa şahidi olarak istinabesinin ahzi- ne karar verilmiş olan Müddeiu- mumi Kenan B. dün sabah birin ci cezada istima edildi. Mahkemre heyeti Reis Vasıf | Beyin riyasetinde ve — muavin Ragıp Beyin huzurile teşekkül etmişti. İstinabenin ilk suali Kenan Beye usulen tesire ka pılmadan şehadette: bul: ğı na yemin ettirildikten sonra Re- is Vasıf B. istinabenin ilk suali- ni sordü: ü : — Adliye vekili Mahmut E- - sat Beyin İstanbul tevkıfhanesi- Maddelumumal Kenan beğ ni hini teftişinde kendisine irti-| muriyetimizce talep edilmiş vet | | şa davasından maznunen- mev-'tahliye olunmuştur. Adliye vel | kuf bulunan Jak Basatın tahli- , kili Beyin berayi teftiş İstanbu!! ye edileceğini kendisine tepşsir la geldikleri zaman refakatinde | ettiniz mi- diye bir söz söyleyıp olarak ekser mahakime olduğu, | söylemediğini? * - gibi tevkifhane ve hapisaneyen - Ş de gidilmişti. Mevkufin koğüşr | Kenan B. in cevabı — “jarını dolaşırken bittabi ]akğğ:: Kenan B, bu suali şu cevabı Sât Ve rüfekasının bulunduğ'u; Ki verdi: lşoguşa d_a gidildi. Burada Ad- — Bir defa adliye vekili Be- İiye vekili Beye mevkuflardat; yin tepşir ettiniz mi sözünü has Piri bir istida verdi. Vekil B. di /| belmemuriye altı senedir kendi- İStidanım kanuni muamelesi ya-t * | sile olan temasımda Jak Basat Pilarak neticenin kendisine tebl.: Hi hakkında değil, başka muamele- JZ edileceği cevabını verdi. Bu - || ler dolayısile diğer kimseler hak !'ün haricinde ne maznunlara w, kında da istimal ettiğini hatır- Ntde refakatinde bulunan bizlte lamıyorum. Jak Basâtın tahliye Te tek bir kelime söylemiş de si eslîabı kanuniye tahtında me (Mnba_dı_ altıncı sahifede) '9 ©| Spor dedikodusu Galatasaray yalnız kendina-: mına angajmana girmiştir.. —. Ö Maçlar için yapılan teklif ve yaz'ı'-lrdng_i mektuplar'da — _( Fenerin ismi bile geçmemiştir.. Dün sütunla ü ğ » rımızda, — Al- man Federas LAĞ yonundan ge- len bir mektu- bun klişesi in- —| tişar etti. Bu | mektup, — Al- man Federas- yonunca “İs- tanbul'un Bah çe -- Galatasa- ray kombine- KŞ zonu'na Beu- then'de maç yapmasına mü saade edildiği- ni bildiriyor- du. Bundan şu anlaşılırdı - ki Galatasaray klübü Alma- nya'da yapaca VİERNE VTRazTTROrrAYRAAAE ) ürMişez, VK LN EKKENE ŞÜK Ka e " gore vizentşmelan ğu Bezay hu niğa Bu da Galatasarayın gösterdiği veslkax ; ;*, ğı maçları, diğer bir —takımla| Galatasaray klübünden böylı; muhtelit olarak yapacağını bil-| bir hareketi kat'iyyen ümit et: — * dirmiştir. Alman Federasyonu-| memekle beraber, hakikatı tım;: nun mektubu elimize evvelki ak mile meydana çıkarmak n;ıı:a | şam geç vakit geçtiği için, key-| dün meseleyi Galatasaray klü;, nün protesto ve teşebbüsatını fiyeti Galatasaray kulübünden | bünden tahkik ettik. Klüp reitlı l tahkike imkân bulamamış, yal-| Daver Beyin futbolcularla Avr ! » nız mektubun klişesile bu mek- |P2'Ya gitmiş olması dolayısil i tup etrafında Fenerbahçe klübü heyet Harçden MCEDEUR * İREĞİ 4 Bey bize aynen şunları soyle&i| 'g (Mamadi altıncı — sahifede)iz | dercetmekle iktifa eylemiştik. çAğN 5u z ei d Ka