9 Aralık 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

& i © hür ederek iptal edilmiştir. Sultanfflamit Tahsin Paşanın ,Halıratı, ar iktibas uzdur.) ercüme ve Gani mi Nedeçokjurnalcı varmış! Sui No: 107 kast için Yıldıza verilen jurnal- ların yekünu 5014 idi ! Abdülhamit devrinde sulkast münasebetile Serkldoriyan kulübüğün kömürlük ve sakrıncından ikarilan bamba'ardan biri Sultan Aptülhamidi mütees sir ve iğzap eden şey cinayetin) dahilden el tutulmaymca ikar| |. mümkün olamıyacağı zehabile bu zan ve zehabma kuvvet ve;||, İ HARICİ HABERLER. İngilterede milli siyaset Beş kişilik bir k Derde çare IFırkaların fevkinde bir siyaset İngilterede milli bir kabine teşkili ileri sürülüyor. Bundan bir müddet evvel Mac Donald kabinesinde bulunmuş, fakat ka binenin işsizlik meselesinde ta- kip ettiği hattı hareketi tenkit İederek istifa etmiş olan Mosley tarafından ahiren neşredilen bir beyanname hakkında dün gelen yi imalümat var. İngiltere ik bir buhran ge- çiriyor, İngiliz matbuat ve efkâ İn umumiyesi günden güne ar- tan işsizlerle sanayideki buhran ile meşguldür. Hiç na sağlamdır. Kim bilir daha ne kadar zaman, ne kadar büyük müşkilâta karşı göğüs gerebile- İcektir. Fakat soğuk kanlı İngi- İlizlerin memleketlerinin bugün- kü vaziyetini tasvir ederken kul Tandıkları kelimeler pek bedbi- nanedir. Büyük dertler karşısında yük çareler aramak lâzim geldi ğine nazaran bazı İnzilizlerde ortaya milli bir siyaset takip et set şu olacak: İngilterenin bugün için - de bulunduğu müşkilâtı berta- rafetmek için mevcut — amele, — GÜİLEİYET © SALI mek fikrini atıyorlar. Milli siya! 9 | Ecnebi matbuatı | | Amerikanın u- mumi Siyaseti Amerika Cümhur reisi Mr.| Hoover'in kongreye hitap eden ibeyannamesinden bahseden (“Temps” gazetesi yazdığı baş- makalede ezcümle diyor ki; İ © “Bu senelik beyannamesinde Cümhur reisi hükümeti Mütte- idenin umumi! siyasetinin bü- İyük esasları üzerinde tevakkuf etmek ve Waschington hüküme tinin hattı hareketindeki hedefi işaret etmek fırsatına malikir. Cümhur reisinin beyannamesi âyan ve meb'usan meclislerinde ki iki büyük fırkanın vaziyetini İbilhassa değiştirmiş olan son in itihabattan sonra ilk defa kongre İye hitap etmesi itibarile bekle- niyordu. Siyasi noktai nazardan be- |yanname bazı mertebe inkisarı İhayale sebep olmaktan geri kal mamaktadır. Cümhur reisi, hü- ikümatı Müttehide dahilinde bil ihassa tesiratını gösteren cihan iktısadi buhranından bahsetmek İ tedir. E Temamile siyasi olan mesai- le az temas edilmiştir. M, Hoo- ver Cümhur tiyasetine intihap edildiği şerait hasebile müşkil | KÂNUNUEYYEL muhafazakâr, ahrar — üç firka, |bir vaziyettedir.” ren jurnallardır. (! Evvelce yazdığım veğhile Sü leyman Şefik, Hüsnü, İsmail / ve Fehim Paşalar ve saire taraf! larından verilen jurnallarda bu; . işte dahili bir ihanet şebekesi. olduğu ihsas edilmesine mebni komisyonu mahsusa o-yolda ta- limat verilmiş ve işin bu nokta dan takibi ve İstanbulda bulu- nan taraftarlarının ve veliahtın #damlarınm ve mühim bir sefa- ret mensuplarının takibi - emir| buyrulmuş Hünkârın - dahilden şüphesini hisseden ve ötedenbe ri tabriki evhama hizmetle te-| min menfaate çalışan kimse- ler damen dermeyanı tezvirat olarak jurnallar yağdırmağa ve işi dallandırıp budaklandırma- ğa tehülük göstermişlerdi. 5014 Bu bapta hir fikir hasıl ede- bilinek için ehemmiyetle kayde| şayandır ki bomba hâdisesi gü-| ninden başlıyarak tahkikatın ! had devresi geçinciye kadar ve| rilen resmi ve hususi ihbama- melerin yekünu beş bin on dört numaraya baliğ olmuş ve bunla rın sıra numaraları komisyonu Suikastçılardan —— Suikastçılardan Manok Otoyan — Magpx Keçiyan kont bank tarafından İstanbul- da Kredi Liyone şubesine tedi- yesi emrolunduğu anlaşılmış ve bunların havi olduğu 9000 frank merkumanın müracaatle- ri üzerine tesviye olunmuş ise de en son olarak gönderilen olmadığından Pariste tevdi et- miş olduğu kimseden küviyet ve ikametgâhlarının tahkik ve işarı zımnında müstacel telgraf name yazılmış ve fakat mürselü ileyhler gibi mürsilleri de esrar içinde koybolmakla tesviye olu namamıştır. Mebaliği mezburenin tarihi tevdileri tetkik olundukta vak'a yı müteakip pek acele firar et-! tiklerinden o yemvi mezkürde Bankaya müracaate Riçinin va kit bulamadığı anlaşılmıştır. Sefarcthaneler marifetile ban İnmnoktai nazarı ayrı ayrıdır. İktıdar mevkilnde bulunan bir hükümet bu fırkalardan birine mensup oluyor ve kendi fırkası- na göre iş görüyor. Bu suretle olmuyor. Halbuki bu fırkaların iştirakile bir milli hükümet teş- kil edilir de ortadaki fırka noktai nazarınm fevkinde milli bir siyasetle nazarı itibara alınırsa dertlerin çaresi buluna- cağı ümit edili | kaşa etmek biz İzim bu vesile ile söylemek iste- İ 5000 frank içinmüracaat vaki|diğimiz şey şudur ki beyanna-| me neşreden Sir Oswald Mos- ley kendinde çok bahsedilen bir meb'ustur. Ortaya attığı teklif- uyandıracaktır, Aşağıdaki teleğraftan anla- şıldığına göre İngiliz meb'usu ayni zamanda harp borçları te- diyatının tecilini de ileri sürmüş tür. İngiltere Amerikaya borçlu dur. Bundan Amerikalılar mem nur olacak mı? O başka bahis- tir. LONDRA, 7 A.A, — Amele ortadaki derde çare bulunmuş | müşkilât İ lerle yeniden alâka ve o merak) |, “Temps” bundan sonra M. Ioover'in iki.sene evvel bir re- fah devrinde intihap edildiğini, kendisinden bu refahı inkişaf ettirmek için sihirkâr bir tesir beklendiğini, fakat bunun ikti- sat kaideleri hilâfında olduğu nu kaydediyor ve diyor ki: “Beyannamesinde teşrih et- İtiği vaziyet itminan' verecek gi | İbi değildir. 180 milyon © dolar tahmin edilen Hakiki bir (açık vardır. Tahmin edilen miktar- dardan eksik olarak varidat 655 milyon dolardır. Fakat varida- tın azlığı harp borelarının faizi ve yapılan tasarruf ile temin €- dilmiştir. Buna rağmen Cümhur İreisi yapılmakta olan büyük iş- İevam için mesarifin tezyi- dini istiyor. Bu suretle işsizlere yardım edilmiş; olacaktır. Fakat hazineye yeniden yük olacak di- ğer bütün tasavvurlarn tehir edilmesindeki zaruretten bahse- diyor.” “Temps” makalesinin & İnunda beynelmilel sulhün tak- viyesinde M. Hoover'in beynel- mahısusun kayıt defterinde mu rakkam bulunmuştur. | kalardan alınan resmi malümat .t. fırkası meb'uslarından “işsizlik milel adalet divanma Amerika- Şurasını da yine ehemmiyet- le kaydederim ki, komisyon tarafından bihakkin icra olu! tan mukaddema Liparis tarafın dan İzmirde mukim Dikran Nal bantyana iki defada 74 lira gönderildiği ve Dikran Nalbant “larına olarak verilen mebaliğin nan tahkikatve tetkikatımuşikâ | yanın İzmir Kredi Liyone şube #öne neticesinde bu 5014 ihbar) sinden bu parayı aldığı tebey- .nâmeden ekserisi yalan yanlış| yün etmiştir. tâzyiat kabilinden olduğu teza-| Bunun üzerine Dikran Nal- bantyan hakkında icap eden tahkikatın icrasile hemen tev- kif ve İstanbula izamı Başkita- betten İzmir vilâyetine “yazıl 2—15911 ve 4—151913 numara | miştı. 18 Temmuz 1321 — 993 W çekler ile Paris “Kontuar Des z (Bitmedi) Te*J Haftalık edebi musahabe 1**J BAŞLANGIÇ , Edebiyatta tenkidin lüzumu-|di okumağı tercih ediyoruz. na o kadar kailiz ki yokluğun- dan bizde herkes şikâyet edek. “Tenkidin lüzumunu isbat et- " Yukarda geçen rakkamlar- dan “Liparis ve Riçi nam » Edebiyatın bir şubesi oldu pid si ı için kıymeti ancak münakki mektense ehemmiyetini müba-İdin kıymetile ölçülür ve mühit| lâğa'etmemek tavsiyesinde bu-| ve zaman ile bahsettiği eserler- lunmalıyız. Zira tenkidin hiçlden daha ziyade alâkası olan bir faydası olmadığını iddia et-İbu yazılar o eserlerden daha ça“ mek ne kadar yanlışsa onu bir|buk solar ve geçer, hayatları devayı kül addetmek te o kadar | kalmaz, bir vesika mahiyetine nezareti sabık omusteşarı M. Mosley, bir beyanname neşret- jmiştir. M. Baldwin'in oğlunun ve daha birçok meb'usun imza- larını havi olan bu beyanname- İde harp borçlarına ait tediyatın bir müddet geriye bırakılması, dominyonlarla ticaret ve nafıa işleri hakkımda itilâflar akdi tidai ve gıdai maddeler ithalâtı- nin mürakabeye tâbi tutulması, sanayiin inkişafını ve asrileştir- ridat memba ve © vasıtalarının bu tefsirlerden istifade € debiliriz. Edebiyatta tenkit yahut ede- bi tenkit eserlerin kıymetleri meziyetleri, kusurları ve tesirle İbir başm ve bir zevkin şel İleridir. Her şey gibi bu hü bu nisbiyeti kabul etmeliyiz. Ancak bu tahassüsler ve şeha- detler karilerin zevklerinin ve hükümlerinin incelmesine yara nin iştiraki hakkında bir kanun | 1930 abine teşkil ve borçları tecil etmeli! Idam ! Rusyadaki suikastçı lar mahküm oldu MOSKOVA, 8 A.A. — Â mahkeme, Ramzin. Laritche Tcharnowsky, Klinokoff ve Fe doroff'u idama ve Koupriaff, Sitnine ve Ot- cha'yı 10 sen hapse mahküm. etmiştir. ISovyet Be yabeş senelik bir programla bütün kuvvet ve faaliyet membalarını letmek için uğ- raştrken bu umu- Professor Ramzin mi faaliyetin bir sui kasta uğra- dığı haber alındı. Kaç haftadan beri bir takım ileri gelen fen ve ihtisas adamları bu sui kastı ter tip etmek ve hariçten beş sene- lik programı akim bıraktırmak için çalışanlarla birleşmiş. ol- makla maznun mevkiinde muha keme ediliyorlardı. Muhakeme hariçten bazı Fransız ve İngiliz devlet adamlarının da bu terti batlaalâkadar olduğunu söyledi Rusyada halk ve o matbuat bu maznunlarm bir an evvel muha kemeleri bitirilerek en şiddetli bir surette cezalandırılmalarnı istiyordu. Şimdi mahkeme müc rimleri en ağır surette mahküm etmiş demektir. Maamafih bir ihtimale göre idam mahkümlarnın cezası tah vil edilecektir.) Fransada kabine | buhranı PARİS,SA.A.—M. Bar- thu radikal ve radikal sosyalist fırkalarımın hattı hareketi mu- | vacehesinde kabine teşkilinden sarfi nazar etmiştir. İstişarele- rine devam eden M. Dumerguc M. Picrre Laval'a tevdi tir. Mumaileyh kat'i yarm sabah verecektir. bl im etmiş- cevabini Yunanlılar Bulgar takımını yendiler Atina, 7. (Hususi) — Balkan | kupası için bugün öğleden son- ta burada Yunan ve Bulgar mil li takımları arasnda yapılan pek heyecanlı oldu, Maznunlar | yeni kabinenin teşkili vazifesini | lâyihası hazırlandığını, - fakat | fütbol maçında bire karşı altı Amerika milletini meşgul etme | sayı ile Yunanlılar galip gel- si lâzım gelen umumi mahiyet- İ teki beynelmilel messilin esas hatlarından Cümhur reisinin İbahsetmediğini ilâve ediyor. mma harekete getitilmesi maksadile İbir itkısadi icraat siyaseti takip işlerdir. Oyun intizam daire - sinde oynanmış ve büyük bir balk kütlesi bu neticeyi büyük bir heyecanla alkışlamıştır. — e. — Tayyare yolculuğu PARİS, 7. A.A. — Hindiçini edilmek üzere tam (o Salâhiyeti | haiz beş nazırdan mürekkep mil | dir. nakaşa sebebile dafaa için nesrin yak bastı mı nasıl yaya kaldı- ğ örüyol gm gi ruz. Eserleri , içmial ve tahlil ve ri hakkmda verilen bir takım bunların teselsülünün felsefesi-|lık bir kütleye hitap eden bir n terci Di hükümlerdir. Fakat bü Küküm- ni tesbit etmekte münakkitlere|münakkidin okuyucuları böyle)fe tahsis eden gazeteler edebi- Tenkit te ibdai bir san'at €se-'ler nihayet şahsidir. Muayyen düşer. Mademki her edebi hare| hiç bir düstur etrafmda mütte-| yat için haftada bir veya bir kaç | rine ihtiyaç varmiş. İşte, o nisbeti ve bu ihtiyacı takdir ile bilhassa münakkitler valisi M. Pasguier, Goulette ve Lalowette'in idare ettikleri tay- ilmesmi temin için milletin va- (li bir kabine teşkili istenmekte- | yare ile Saigon'dan beş gün 16 isaatte Parise gelmiştir. toprağına a-|deta bir kepçe ile,biribirine ka-| yor. Tenkidin yokluğundan şi- rıştırılmış bulunduğu bu teşet- tüt ve tebeddül zamanlarında yevmi bir gazete kadar kalaba- liyetler karşısmda kendini daha müstakil duyacak ve daha sami mf ve tabil kalabilecektir sanı- mübalâğalıdır. Bugün kendini! anlâtmayan yani (tenkitten mahrum kalan bir edebiyat ta- savvur edilemez. Biraz müterak ki her edebiyatta tenkidin de — boş kalmıyacak yeri vardır ve onun bu mevkii edebiyatın zen| ginleşmesi nisbetinde büyür.) Kariler tenkit yolunda yazıla-| ikçe okuyorlar. muş sevgileri eserinde: irudan doğruy düşerler. Tenkit vadisindeki yazılar ge| ta Mi çen zamanın, değisen zevkin,| itiraf etmeliyiz, uçmuş ruhların bir vesikası, bir| O Hattâ bizzat müellifler bile, miyarı, bir aynasıdır. Biz geç-|tenkitten istifade edebilirler. miş devirlerde insanları ta ölü- Zira san'atlerinin “tenkit, kı- me sevketmiş fikirleri ve şimdi smları haklımda bir çok malt : ğ mat ve melekeleri olduğu hal- durmuş kalpleri vaktinde YOT-İ de “estetik, ve felsefesi hakkın' anlamak için doğ|da bu nisl “bir fikir ve vu-" ya ib D yabilir, onların tahassüslerini tanzime faydası olur ki bunu da â. “dogmatizm,, e düşmemelidir. | m. ii “Doğmatik,, olan her zaman) Her zaman bizi ayni fikir ve bir usul, bir tensip müdafaa| usul için iknaa uğraşan muhar- edecektir. Eğer esasen birjririn talii muttasıl ders veren “doğm,, müdafii bir mecmua | bir hoca gribi yazmaktır. Halbu- veya gazetede yazarsa karileri|ki ilim kafamıza vurulmama- de muayyen bir zümre olmakla| lıdır. San'atta muhtelif tema-! yaptığı makul, kendisi haklı ola | üllerin hukukunu tasdik zev- kimizden ve mefküremizden ay rılan her düşünce ile her sekli reddetmemekle kabil olur. 0 > Kia bilir ve böyle bir münakkidin kendi değerli ise yazıları değer- il e şimdi al M. Meclisinin içtimaı Vefat eden meb taziz ANKARA, 8 A.A. — Büyük jMillet Meclisi bugün Reis veki- | | li Nurettin Ali Beyin riyasetin- de toplanmıştır. Milli müdafaa vekâleti 1930 kara bütçesinde on bin liralık münakale yapıl- udut sahiller sihhat i 1930 bütçe kanunu tile sarfına mezuniyet (o verilen 509 bin liranm 672 bin liraya iblâğına dair kanın lâyihaları bütçe encümenine, hükümeti- imizle Almanya hükümeti ara- sında aktedilen iadei mücrimin ,ve Romanya hüktmetile mezar tıkların muhafazasına mütedair itilâfnamenin tasdiki hakkında- ki kanun lâyihaları ait oldukları jencümenlere verilmiştir. Eskişe İhir meb'usu Ali Ulvi Beyin ve- !fatı hakkındaki başvekâlet teske resi okunmuş ve riyaset maka- imından Konya meb'usu Musa Kâzım Beyin de tedavi edilmek te olduğu Viyanada kendisine yapılan ameliyat neticesinde ve- fat eylediği bildirilmiş ve her #kisinin hatırasını tazizen bir sa niye kalkılması teklif ve kabul edilmiştir. Söz alan Konya me- b'usu Refik Bey bir nutuk irât ederek Ali Ulvi ve Musa Kâzım Beylerin bu elim akibet ve ziya- an dolayı âli meclisin his- tına tercüman olmuş ve mer humları yüksek şahsi meziyet ve memleket uğrundaki kıymet “ fanliyet ve fedakârlıklafın- dan bahsederek (o Musa Kâzım Beyin cenazesinin çok sevdiği memleketine nakli ve geride ka lan Şoçuklarınm meccanen tah- sillerinin teminine meclisin mu vafakat ve tasvibinden emin bu lunduğunu söylemiştir. Bunun kimse dav Paris, $ (A.A) — Gazeteler radikallerin temerküz kabinesi teşkilini gayri mümkün kılan marin grupu aleyhindeki hattı hareketini teessüfle karşılamak ta ve hükümet teşkiline davet olunacak her hangi bir şahsm Yeni kanunlar Belediyelerce münakasa ve müzayede işleri ANKARA, 8 (Telefonla) — Belediye münakasa ve müzaye- de nizamnamesi hey'eti vekile- den çıkmıştır.» Nizamnameye nazaran belediye namına oher türlü alış, satış, yapış, işletme ve saireye ait işler müzayede ve münakasa ile yapılacaktır. Mühim istikşafat ayrıca mu- sabaka ile yapılacaktır. Müzaye de ve münakasalarda €sas itiba rile kapalı zarf usulü kabul edil miştir, Müzayede ve münakasa- lara iştirak edeceklerden müza- nin yüzde 7,5 u nisbetinde mu- vakkat teminat akçası alınaca| eteici yı kâyet ediyor, fakat bizde de ya vaş yavaş teşekkül ve teessüs et mesi Sinemaya ve spora birer sahi- t- ket daima böyle bir çok söz yr-)hit bulunmazlar. Bu itibarla| sütun tahsis ederlerse bu çok “ gını arasından doğuyor demek|“doğmatik,, değil “prağmatist,, | gö ler de birer tahassüstür, husu- ki edebiyata'dair bütün bu ge-Jolan bir muharrir bahsettiği ki-|mez kanaatindeyim. Bazı sidir, bize hastır. Mutlak olan vezeliklere, bu tiryaki sohbetle-| taplar, müellifler, fikirler ve eh|ler gazetelerin hali ve münde- ülmemelidir ve çok recatı insana Türk sekâ, irfan İve zevki aleyhine kurulmuş bir Sui kast karşısında olmak hissi- ni veriyor Vakıa gazeteler hal- km dilediğini yazmakta mazur durlar, zira bunlar bittabi rayiç eşyayı satmakla meşgul bir ta- kım ticarethanelerdir. Sattıkla- rı meta elbette halkın beklediği ve almak için para verdiği ola- caktır. Fakat halkı bu metala- ra alıştıranlar biraz da kendile- yede ve münakasaya konulan maddenin muhammen kıymeti- için bir şey yapmıyoruz. | usların hatıraları edildi Jüzerine Kâzım Hüsnü (Kony3) ve rüfakasının Musa Kâzım B€ yin cenazesinin o memleketin€ nakli ve masarifatının Millet Meclisi bütçesinden tesviyesi hakkındaki teklifi müttefikaf kabul edilmiştir. Merhum Mi Kâzım Beyin çocuklarının Ti: lerde meccanen okutulmasına || dair teklif de bütçe encümenin€ | verilmiştir. Tababet ve şuabati sınıfları kanununa bir maddf tezyiline dair kanun lâyihasa ikinci müzakeresine geçilerek kanun kabul olunmuştur. Me& | lis perşembe günü toplanaı tır. Hâkimler kanunu ANKARA, 8 A.A. — Büyük Millet Meclisinin bugünkü to” lahışında hâkimler kanun: 37 inci muvakkat maddesi ilgası hakkındaki kanun tâyifi& | js raznameye almımıştır. Bur | nunla ilgasi teklif edilen maddi hâkimler inihap encimeninif | temyiz mahkemesi reislerindef / bir zatın riyasetinde vekâi€ii) müsteşarı ve üç temyiz azasil€ | zat, ceza ve hukuk işleri müdü rü ve teftiş hey'eti reisinden © İsekkül edeceği hakkındaki hâ” ikimler kanununun (o sekizinö maddesi yerine temyiz mahkt* mesi Cümhuriyet merkezine 8 | İlinciye kadar salâhiyetleri | nun sekizinci maddesinde tesbit olunan encümenin müsteşaf zat, ceza ve hukuk işleri müd | lerile teftiş hey'eti reisinde t | rekküp edeceğine mütedair 9 | vakkat maddedir. Bu suretle İkizinci madde mevkii meriy€ girmektedir. R Buhran devam ediyor Fransız kabinesini teşkile henüz hiç et edilmedi z 13 aydanberi M. Tardieuya # drkane müzaharet eden bir gf pu ihmal edemiyeceğini maktadır. di Paris, 8 (A.A) — Roisicüfi hür M. Doumergue OM. LAW nezdine davet etmiştir. Bataklıklar.. | İzmirdeki bataklıklar İ kurutuluyor Ankara, 8 ( Telefonla imi İİzmir Halkapınar civarın İbataklıklar eskidenberi © İti sıtmalı bir mntaka helii tirmekte idi. Sıhhiye l © bataklığın kurutulması İğ İzmir sıhhat müdüriyetine © ğe vermiştir. İzmir belediyefie son seylâp hâdisesi üzeri rek seylâbı tevlit eden ve Eyi böyle bir hal vukuunda taşmaları muhtemel dereleri rutmak için tedbirler başlamıştır. 1 öldü Bir elmas kralı Londra, 8 (A.A) — elmas kırallarından milyi Otto Beit ölmüştür. Öl! den evvel umuru: hayriy€ on lira teberrü Pp # buhranı hüküm “y4 düğü, pek az h'tap basıldı psatıldığı muhakkaktır. Jokuyanların bir kısmının“ y kı edebi denilen bazı pik lar gibi— edebiyat ile ar&” bir münasebetleri kal Türk karilerinin diğer Wi mının da okunacak Tü > tapların mevcudiyetinde berleri yoktur. Okumaği ee bazı gençler. tamamen yl edebiyatma dalmışlardır. “af çılığımız pek fakir olduğu ve ne teşhiri ne de reklâm rd lerini bilmediğinden bu b arta arta devam etmek Halbuki bazan İzmir, Kor”; bi vilâyetlerde intişar deri taplar var. Bunları da dü” | değil miyiz? Milletin zevkinde husü' len temayülleri, milli cd meselelerini ve hattâ intğ rt karilerin: g