11 Mayıs 1931 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

mektupları Mudanya-Bursa tren 1 niçin yolcusuz kaldı? Otobüs ve otomobillerin rekabeti şimen- düferi muattal bir vaziyete soktu. ul Mudanyadan Bursaya git- mek için üç yol var: Şimendifer. Mudanya — Bursa şosesi, Mudanya— Tirilya— Kara ağaç— Bursa tariki. Bu üç yolun ayrı ayrı ama- törleri mevcuttur. Şimendifer kırk iki kilomet- İredir. Tren Bursaya (bir saat kırk dakikada gider. Bursa is- tasiyonu şehirden bir buçuk ki ilometre uzak okluğundan kap- ıcalara, yahut evlerine gitmek için yolcuların tren parasından başka bir de araba parası ver- mesi lâzmıdır. Bu yolu şi ancak pasolu memurlar ih yar ediyorlar. © Mudanya — Bursa şosesi i- se otuz iki &ilometredir. Kırk elli Kuruşa adam taşıyan oto- boslar, yolcuları şehrin içine kadar götürdüklerinden şimen diferin amansız o düşmanı ol- muşlardır. otuz iki kilometreyi azami elli dakikada kat eden İ artık herkesin rağ- bet ettiği vasıtai nakliyedir. İşte bu vaziyet, Bursanın kendine has, cak vağgonlu şimendiferini müş terisiz bırakmış ve nihayet a- câip bir ne ydana gelm tir. İzah ediyorum: Bu şimen- difer, kırk e kadar © kilometre inatı verilmeksi- zin Belçikalı Baron Ampen grupuna yap bir dar hattır. Hikâye erine gö- te lokomotif redeceği du- rin tarlalarına zarar ve- receğini tahayyül eden köylü lerle kârlarma kesat geleceği- ni düşünen arabacılar bu zaval hı hattın inşası esnasında yap- madıklarını bırakmamışlardır. Rayları sökmeğe kalkışmışlar, Akıllarınca müşkilât çıkarmış- olmak için lokomotifin önüne yatmışlardır. Fakat tren işle: miş ve Bursanın . şeftalilerini ipeklilerini, kestanelerini sene- İerce taşımıştır. Derken, günün birinde, oto- mobiller trene rekabete başla- mışlar; ilk zamanlarda yolcu başına bir buçuk lira alırken fi- ati yavaş yavaş yüz kuruşa, yet mişbeşe ve nihayet—otomobil ler arasında da rekabet baş gös nden — elli ve kırka en- dirmişlerdir. Artık yalnız eşya nakledi len tren, beklediği istifadeyi temin edemediğinden ve biraz | da tamir ve teodit mecburiye- | *inde olduğu hatla âlât ve ede | vatı mütçharrikeye tahsis ede- ceği sermayeyi bugünkü vari- | töboslar srasında bir kaç za- mandanberi rekabet, otomobil ticareti için bir facia halini al- mıştır. Bunun önüne geçilmiye ce kolursa otomobil işletenle- rin cümlesi senmayelerini kay- betmekte gecikmeyeceklerdir. Yaptığım tetkikata nazaran vesiyet şöyledir: Ne kadar u- cuz markadan olursa olsun bir otdbos asgari on bin liraya alı- nır ve azami on sene kullanıla- sadan Mudanyaya gidip gelen bir otobosun aylik masrafını şu veçhile tesbit ediyorlar, Amortisman 84 lira, vergi boş lira, lâstik 40 lira, benzin 120 lira, yağ 9 lira, tamirat 20 lira, şoför 50 lina, muavin 25 lira yekün 353 lira. : Bir otdbosun adam başına tazaman on iki kişiyi Mudanya ya götürüp getirdiği kabul edi lecek olursa gayri safi varidatı nm on iki ve ayda üçyüz altınış | lira olduğu anlaşılır. Şu halde otomobil işletenler bizzat Ş$0- förlik etmiyorlarsa 3000 lira sermayesinin neması olarak ay da ancak 7 lira kazanıyor de- mek olur, Halbuki miadından evvel patlayan bir lâstik, her hangi bir hata yüzünden (kırı- lan kıymetli bir parça, beklen- meyen bir kaza neticesinde İ vukua gelen gayri muhtemel masraflar yukarıki hesaba it- hal edilmemiştir. Çok sık te- | &serrür eden bu cins masraflar- da nazarı dikkate almırsa oto- mobil işletenlerin mütemadi- yen zarar etmekte olduklarına inanmak lâzımdır. Esasen oto- mabil, lâstik ve yedek edevatı ticaretinin otomobilcilerden a- lacaklarını tahsil edememekte olmaları da bu manasız ve 7a- neticesidir. Milli servetin bir kısmını imha etmekte olan buna müma sil mızır rekabetlerin önüne sanayi ve ticaret şubeleri beraber — otomobil işletme ti- caretini de kooperatifler nevin din hudbin ve cahilce menfe- atperest elinden almak milli teşkilât başlıca vezaifi meya nma çoktan girmiştir. ENE | — İspanya borsalarında vaziyet MADRİT, 9 A.A. — Borsa- datla imhaya muvaffak olama | da fiatlerde dün görülen düş- yacağını düşündüğünden tari- #elerin tezyidi, olmadığı takdir | de hattın satın almması için hükümet müracaat etmiştir.Bu müracaat müsbet netice verme yince kumpanya, hattı oldu- ğu gibi bırakacağını ve işletme | ği tatil edeceğini hükümete bildirmiştir, Mudanya — Bursa şimen- diferi bu sene ( başındanberi devlet demiryolları idaresinin gönderdiği memurlar tarafm- dan işletilmektedir. Biraz otomobillerin reka- beti, biraz da kendi sahipleri nin paralarını kıskanmaları yü Zünden kârsız kalan bu hat hakıkında simdi, hir #3ire- i künlük esham fiatlerinin düş- mesine okarşıbazı fevkalâde tedbirler alınacağını zan ve tah i min ettirmektedir. Bununla be- raber borsanın kapatılması İ mevzuu ( bahsolmamaktadır. Yalmz İspanya borsalarında ve Barselon piyasasında (vadeli muameleler yapılmasının mu- vakkat bir müddet için tatil €- dilmesi muhtemeldi: İspanyanın P sefiri PARİS, 9 A.A. — Hükümet İspanyanın Paris sefirliğine M. Canvila'rı tayini hakkında vu ku bulan istimzaca muvafakat cevabı vermiştir. Mısırda muhalifler "AHİRE 9 (A.A.) — Mu- fırkdlar Sıtkı Paşa tara- -apılan yeni intihabat “aleyhinde Kral Fu. “game vermişler- Çimtihabat ES9(A.A.)- umumi intiha (hide yapılması ! ir. met buhranı Yi— Yeni ka- Mudanyadan Bursaya ve Bur- | 50 kuruş alarak her gün mun- | rarlı rekabetin tabii ve mühlik | geçmek için — diğer bir çok | den şirketlere mal ederek fer- | Fransada Reisicümhur' MİLLİYET PAZARTESİ HARİCİ HABERLER.. intihabı yapılıyor kendini intihap 13 mayıs Fransada devlet re- isinin İntihabr günü olacak- ur, Son bir iki haftadan beri Fransanın müstakbel cümhur reisinin kim olacağına dair ba zı tahminler yürütülmeğe baş- Jadı. Bütün bu söylenen şeylerin ahmin hududunu geçme ini göz önünden ayırma- mak lâzım geliyor. Son bir iki günden beri Hariciye Nazırı | M. Briand'ın sol cenah fırkala- #1 tarafından namzet gösterile- ceğinden ısrarla bahsediliyor.. Sosyalistlerin M. Brianda rey vermeğe hazır olduğu anlaşılı- yor. Fakat ağır başir Fransız matbuatı şimdiye kadar dönen bu rivayetlerin hep birer pro- paganda olduğunu, yoksa dev- let reisliği makamına intihap edilecek bir şahsiyet hakkında şimdiden münakaşaya tutuşma nın hiç yerinde olmadığını yaz maktan geri durmuyor. M. Bri- ardın sol cenah fırkaları tara- fından ba kadar müzaharet gör mesi sağ cenah matbuatının İ bittabi hoşuna gitmemiştir. | Birkaç gün evvel parlamento toplandı. Her şeyden evvel ha rici siyaset mevzuu bahsoldu. İstizah takrirle verildi. M, Briand'ını harici siyaseti sağ ce | nah tarafından daima tenkit | edilegelmiştir. Hele Almanya- Avusturya gümrük itilâfı me- İ | M. Briandı şimdiye kadar Fransanın huktıkunu kuvvet ve metanetle müdafaa etmedi- ğinden şikâyet eden sol cenah | Hariciye Nazırına karşı bir kat daha hoşnutsuzluk gösterme- ğe başlamıştır. Fakat M. Eri and öyle kolay kolay bir tart mumi harpten sonra Avrupada bir sulh siyaseti takip etmek devri açıldığı günden beri Fran sa Hariciye Nazırı büyük rol- İler oynamış, beynelmilel şöh- retini o arttırdıkça arttırmış, mevkii kuvvetlendikçe kuvvet- lenmiştir. M. Briand parlamen toda şimdiye kadar kaç kere istizaha çekilmiş ise muvaffa- kıyetle çıkmıştır. Onun Alman yaya karşı yumuşak davrandı- ğını söyleyenler bittabi hari siyasetin “başında bulunmak mes'uliyetini taşımıyorlar. O halde tenkit daha kolay olabi- lir. Fakat Fransada bu zaman- da M. Briand kadar Hariciye Nezaretine kimse yakışmamış tır, Onun için onun istendiği ka dar şiddetli davranmadığından bahisle Hariciye Nazırını ten- kit edenlerle kendisine daima taraftar olanların son Reisi- cümhur intihabr etrafında riva yetler çıktığı günden beti itti fak eder gibi göründükleri bir nokta var ki oda M. Briand'ın devlet riyaseti makamına ge: rilmesidir. Dostları kendisini lâyık gördükleri için, siyasi müarızları da hem hem lâyık gördükleri hem de harici siyasetin faal ve mös ul idaresinin haşından bu İüzü- mu kadar metin görmedikleri aazırr uzaklaştırmak için!... PARİS 9 (A.A.)- — Meb'usan meclisi harici siyaset hakkındaki müzakereyi gece celsesinde bitirmiş tir. Meclis 52 muhalif reye karşı 430 reyle hülümete itimat beyan etmiş, Avrupa milletleri arasında geniş bir mileyasta mesai iştirakinin tabakku- kuna ve beynelmilel anlaşma temini ne matuf siyasete muvafakat ve iş- | tirakini temin eylemiştir. Meclis bu siyasete ve mevcut muahedelere mu gâyir ve muarız bir mahiyette olan Avusturya - Alman gümrük birliği projesini tasvip etmemiş PARİS 9 (A — Gazeteler meb'usan meclisiride dün âraya vik ku bulan müracaat neticesisde ayyün eden v hakkında hassa Riyaseticüminur intihabatı nok tai mazarından bâzı ıiütalca ve tef- sirlerde bulunmaktadır. Bu gazeteler “M. Biiründin dün le şimdiye kadar gelip geçmiş siyaset - adamlarının ta bil. İ kazanmış oldukları muvaffakıyetler. selesi ortaya çıktıktan sonra fa bırakılacak gibi değildir, U- | Hariciye nazırı M. Briand'ın dostları da düşmanları da ötmek isteyorlar M. Briand gen — cn maühimenini temin ettiğini ve hükümetin mevkiini, Cenevre mü aakerelerinin arifesinde, kuvvet bul- muş olduğunu kaydetmektedir. Gene'bu gazetelerin mütaleaları- na göre M. Briand, Reisicümhurlu- ğa namzetliği hakkında hiç bir te- şebbüs ve harekette bulunmamış ol duğundan bu mesele hâlâ müzakere mevkiinde bulunmaktadır. Bununla beraber? vaziyet sarih bir şekil al- makta çok gecilmeyecektir. PARİS 9 (A.A.) — Sol cenah ra- dikallerinin meb'usan meclisindeki grupu Reisicümhur kendisinin namzet nezdinde 11 mayısta saat sebbüsatta bulunacak sol cenah lamento azaları mursiı e. par P Memleketimizde - çimento sanayiinin geçirdiği müşkül va ziyeti izah ve memleket ihtiya- catmı tememile tatmin edecek miktarda çimento imal etmek suretile memleket iktısadiyatı- na hizmet'eylemekte oolanbu san'atın himayesini o talep et- mek üzere hükümet nezdinde teşebbüsatta bulunan hey'et a- hiren Ankaradan avdet etmiş- tir. Bu hey'ete iştirak edenler- den Ayni zade Hasan Tahsin İ Bey bir muharririmizt Şu iza- hatı vermiştir: — Hey'etimiz İktisat Veki- li tarafından Kabul edildi. Mü- şarünileyK hey'etin metalibini büyük bir alâka ile dinledi. Çi- mentoculüğun ecnebi rekabetin den vikayesi içi gümrük tari- fesinin tezyidi ve yerli fabrika- ların tabi oldukları bazı rüsum. İ ve tekdlifin ilgası hakkındaki taleplerini kemali dikkatle tet kik edildöeğini vâdetti. Büyük l şa dahi hey'eti kabul kul ve lâzıni bir himayenin te- mini için müzşheret edeceğini vâdeyledi. Dünkü , gazetenizde larında muhtac! tavzih iki nok- ta vardıt; biri; Rus çimentola- rının rekgbetinden bâhis olan fıkradır. Ruslar kendi gimento- larına yerli maldan 7ç 15 nek- san,fiat talep etmekte oldulla- rı ifade edilecek iken bu nokta gayri vazih nakledilmiştir. Di- ğeri, yerli fabrikalardan alman rüsumü Tgulitelifenin tenzili ta lep edildiği halde tezyidi iste- tur. Elyeym: memleketimizde mevcut altı fabrika senevi cem” an 230 ilâ 250 bin ton çimento istihsal edebilirler. Memlöket- te iştihlâkât ise 150 ilâ 180 bin tondur. # Şu hesap ile istihsalâtı mil- liye istihlâkât” fevkmdedir. Binacnaleyh bir fazla istihsal hü. Millet Meclisi Reisi Kâzmı Pa | ederek verdikleri izaHatı dinledi, ma: | intişar eden telgrafın son fıkra | nildiği tarzında» naklolunmuş- | MAYIS Ihtilâf İtalya ile Fransa anlaşabilecek mi? CENEVRE, 9 A.A. — Har- bin önüne geçmek için ittihaz edilmesi lâzımgelen çare ve ted birlerin araştirılıp bulunması hakkında tetkikat yapmağa me | mur komite 1i mayısta M. Po-! litis'in riyasetinde toplanacak- ur. Cemiyeti Akvam mali komi- tesi beynelmilel zirai itibar ens titüsüne ait metinler hakkında- ki tetkikatmı bitirmiştir. M. Grandi ile M. Henderso- nun 12 mayısta Cenevrede gö- | send . ıcu Reis ANKARA 10 (A.A,.) — Gazi M Kemal Hazretlerinin yeniden Reisi rluğa intihebı münasebetile rünileyh Hazrederile ( İtalya kralı Viktor Emamzel Hazretleri ara stii-ki telgraflar teati olun. | muştur: Ankarada Reisicümhur Gazi Mus tafa Kemal Hazretlerine: Yeniden Türkiye Reisicümhurlu- ğuna intihabmız. dolayısile cu har tebrikâtımın ve z3tı devletlerinin şahsi sandetleri ve Türk milletinin refahı için samimi temennilerimin rüşecekderi söylenmekt dir. Cemiyeti Akvam meclisi bir kaç güne kadar toplanıyor. Bu seferki Cenevre içtimamın €- bemmiyeti az değildir. Alman- ya - Avusturya gümrük itilâfı meselesi, orada mevzuu bahso- lacağı gibi Fransa - İtalya de- niz itilâfı daha doğrusu ihtilâfı meselesi de alâkadar hariciye nazırları arasmda tekrar görü- şülecektir. 18 Martta Romada İtalya ile Fransa arasında İn- gilterenin delâletile bir itilâf hâsılolmuştu.Fakat bu itilâf ne ticelenemedi. İki taraf arasmda kat'i bir taahhüt mahiyetini a- İamadı. Şimdi Cenevrede ne 0- lacak? İngiliz hariciye hazır Mr, Henderson, ile M. Briand hariciye nazırı M. konuşulacak ve İtalya Grandi arasında İ > i Cenvrede bir anlaşma temin e- dileceği söyieni Çimentocular heyeti | Ankaradan avdet etti Meclis “reisi ile İktisat vekili heyete | makul bir himaye vâdettiler mevcuttur, Bunun içindir ki Kartal ve Zeytinburnu ve As- Jan ve Eskihisar ve Ankara fab rikaları uzun müddetten beri tatili faaliyet etmişlerdir. Bun- lardan Zeytinburnu fabrikası ancak bir haftadan beri tekrar faaliyete başlamış ve o Kartal fabrikası Mart on beşinde çalış mağa başladığı halde Mayısta tekrar tatili faaliyet eylemiştir. Hükümeti Cümhuriyemizin Bü; Millet Meclisinde kıra- at ettiği programında yerli sa- nayiin himayesi hakkındaki te- dabirin tatbikatında devam ©- dileceği sarahatan münderiç ol ması bilcümle milli sanayi er- babını ve bu meyanda çimento- cuları pek ziyade minnettar ey- Temiştii Şair Mehmet Emin Bey İ ANKARA 10 (A.A.) — Ye- İ nideni C. H. fırkasına intisap eden milli şair Mehmet Emin Beye fırka hars heyetinde bir vazife verilmiştir. Emniyeti umumiye müdürü geliyor Emniyeti umumiye müdürü Tevfik Hadi Bey bu hafta için- İ de İstanbula gelecektir. Tevfik Hadi Bey, bilhassa, İ yakında tatbik edilecek olan yeni Emniyeti umumiye teşki- İ lâtı etrafındaki esasatı hazırla- makla meşguldür. İ Tevfik Hadi Bey İstanbulda İ bir hafta kalacak, badehu tek- rar Ankaraya avdet edecektir. —.. l - | Güzel sanatlar akade- misindeki hâdise Fuat isminde bir mimarın, Gü sanatlar akademisinde, müdi | dasına zorla girerek bazı resmi vesi kalar aşırdığından ve Maarif vekili- ne tahkir âmiz bir mektup gönderdi ğinden tevkif edildiği yazılmıştı. Al dığımız malümata göre, bu hâdise şimdi değil, bundan beş sene evvel Güzel sanatlar akademisinde vuku bulmuş ve Fuadın tekrar akademiye | alınması hakkındaki son müracaatı da Meclis müdürünce reddedilmiş- tir, i İ olan bu meselenin alacağı son | Memurlarda mhur intihabı münasebetile ——o v...— Gazi Hz. ile Italya kralı arasında i kabulünü rica ederim. | Viktor Emanuel Romada Viktor Emanuel Hazret lerine: Yeniden Türkiye Reisicümhurler ğuna intihabım dolaymile zatı metanclerinin tebrikâtını ihtiva ed telgrainameden pek mütehasais ol rak zatı haşmetanelerinin bu nazik. ne eseri dikkatlerine teşekkür ve kendilerinin şahsi saadeti ve İ yan milletinin refahı için en sami temennilerimi takdim ederim. Gazi M. Kemal ”/ 15tasarru nasıl temin edilecek? Ankara-İstanbul ekspresile Sıvas - Kay seri treni haftada ANKARA, 10 (Telefon) — Bütçede memurin m da yapılacak tasarruf hakkında Heyeti Vekilece tesbit edilen €sasatı dün bildirmiştim. Bu meyanda yaş vesair sebep- lerle tekaütlükleri mukarrer o- lan memurlar derhal tekaüde sevkedilecek ve kadrolarda yüz de on beş nisbetinde tasarrufun temini için icap (ederse ilgası | mümkün memuriyetler lağve- dilecektir, Şimendifer işletmesini takip edilecek ucuz ve tasarrufkâra- ne hattı hareketin başlıca esas- Kaçakçılık! Lâyiha Meclise ve- rildi. İkramiyeler derhal verilecek.. ANKARA, 10 (Telefon) — Hükümet bu devrei içtimayede neticelenmesinin talep ettiği lâ yihaları Meclise tevdie başla- mıştır, Bu lâyihalar arasında in hisara tâbi kacakmaddelerin ih bariyelerinden bir kısmının pe- şin verilmesi hakkında bir lâyi- ha vardır. Bu lâyihanın ihtiva ettiği esas şudur: Madde 1 — Kaçakçılığın men ve takibi hakkındaki 1510 numaralı kanunun 43 üncü maddesinde yazılı ihbariyenin yüzde yirmi beşi ihbar edilen inhisara tâbi kaçak madde kıy metinin nışfmı tecavüz etme- mek üzere müsadereyi mütea- kıp muhbirlerine verilir. 2 — Kaçak sigara kâğıdı ih- bariye ikramiyeleri bir defter elli varaktan dun olmamak şar tile berveçhiati hesap olunur: Birden yüz deftere kadar beher defter için beş kuruş, yüz birden hin deftere kadar beher defter icin üç kuruş, bin birden on bine kadar beher defter için iki kuruş; on bin birden yirmi beş bine kadar beher defter i- çin bir kuruş; yirmi beş binden yukarısı için de yirmi para. Bu ikramiyeler üç yüz lira yı tecavüz etmemek şartile mü- sadereyi müteakıp muhbirleri- ne verilir. Yeni bir namzet Sanayi Birliğinin Fırkaya müracaatı İstanbul fabtikatörleri, sanayi mü esseselerinin vücudunu Millet Mec- lisinde müdafaa ctmek üzere Türk atlas mensucat fabrikası sahibi Salih Cemal Beyin .münhal meb'usluklar- dan birine namzet gösterilmesi içi Halk fırkasma müracaata karar ver mişlerdi, Fabrikatörler bu hususta fırkaya verilecek üazbatayı hazırlamakta- dır. Sanayi birliği idare heyeti'dün toplâhm.; ve' fabrikatörlerin bu ka tarını tasvip etmiştir. Bu suretle, evvelce fabrikatörler namına namzekliği için teyebbüsatta bulunan İktisat vekâleti sanayi mü fettiyletinden Bürhaneddin .Bey ile biriilete sanayicilerin mamzetleri iki ye baliğ olmuştur. üç gün işleyecek ları şunlardır; 1 — İstanbul - Ankara e presi yirmi güne kadar haftad. üçe indirilecektir. 2 — Konya trenleri tarifeli rinde tadilât yapılacaktır. Bi tadilât neticesi Konyadan gi len yolcular iki saat kadar bek lemek mecburiyetinde kalacal lardır. 3 — Sıvas - Kayseri arasın da işliyen trenler muvakkaten haftada üçe indirilecektir. 4 — Atelyeler masarifi me- bani ve yol tamiratında azami tasarruf temin olunacaktır. İktısat Vekâletini nd bir tebliği İ ANKARA(A A) — İktisat vekâletinden tebliğ olunmuş | ur. “Sınai müesseselerin getiret cekleri mevaddı iptidaiyeyi e“ velki seneler imalâtile takip € den ve bunların 3 defada ve 4 ayda talep edilmesine lüzum gösteren dahili talimatname 14 nisan 931 tarihinden itiba! ren refedilmiştir. Badema, sınâ i müesseseler fabrikalarının kâ biliyeti imaliyesi nisbetinde mevaddı iptidaiye talep edebi lirler ve bunları bir sene içir defaten getirebilecekleri gibi beyannamelerindeki omikdar' dan tenzil suretile istedikleri gibi getirtebilirler. Bu suretli talep edilen mevaddı iptidaiye den on sene zarfında işlenme yen mikdar tekrar senei atiye ye devrolunur, Hilâliahmer kongresi ANKARA 10(A.A.) — Hi lâliahmer kongresi dün sini bitirince yüksek Gazi Mustafa Kemal rine in'ikat eden 931 Tayyare piyangos Bugün öğleden sonra Darülfünunda çekilece! Tayyare Cemiyetinin onuncu te tip dördüncü keşide piyangosu gün öğleden sonra Darülfünun ko ferans salonunda çekilecektir. Bu keşidenin en büyük ikrami 8i“45 biri liradır. Ayrıca otuz numa ra'arasında biner lira olarak taksi edilecek 30 bin liralık'bir mükâfat vardır. Bu keşidede 1500 numara lanmaktadır. Buna nazaran, nü tezkerelerinde tarihi tevellüdü t olan memurların sinleri bir sene la itibar edilecek, buyüzden muayene, beş ambar memuru ve müfettiş tekaüde sevkedilecektir. Tekaütlüğü gelönler rasında rf fetiş Hüsnü de bulund