9 Ekim 1931 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

a N Di e a gi © Çünkü İngiltere'ye giren para ile İngiltere'den çıkan para &- - rasmdaki asırlık tevazün bo- | GT | Cenup FHududumuz. || | Suriye'de yapılan , Avam kamarası nasıl feshedildi? tahrikâtın manası ?.. Ermeniler hududa niçin getiriliyor ve teşkilâtlandırılıyorlar?.. Ee “Suriyede Fransızlar,, başlı- ğr ile yazdığım makaleleri bi- tirdikten sonra bunların bazı mahafilde ve bilhassa Fransız. ların şark siyasetini teferrüa! takip etmemiş olanlar için, mü balâğa, propaganda ve provo- kasyon telâkki edileceği ihtima İlinden endişeye düşmüştüm. Yazılarımı kendi mütalealarım dan ziyade vesikalara, salâhi- yettar ve alâkadar zevatın ifa. delerine istinat ettirdiğim için yanlış telâkkilerin yer bulması güç olmakla beraber Fransız is tihbarat servisinin, her vakit ol duğu gibi, derhal taarruza geç- mesi ve beyaz hakikatleri aley- himize siyaha boyayarak sihir- baz feneri gibi dolaştırması bek lenebilirdi. Böyle olmadı. Mer- yemi doğurtan ruh bu defa da Fransız kalemlerine girdi ve itiraf nağmeleri halinde çıktı. Biz iddia ediyoruz ve onlar da itiraf ediyor lar ki: 1 — Manda meselesi bir ün- vandan ibarettir. Bu, “himaye,, de olabilir, “ittifak,, ta olabilir, “yardım ve irşat,, olabilir. Esası hep Fransanın şarkta tu- tunması, “En Büyük Fransa,, mın tahakkuk etmesidir. 2 — Türkiye - Suriye hudu- dunun senelerden beri halledile memesi, “Roma yolu,, denilen ve hakikatte bir (keçi yolu) bi- le olmayan bir hat üzerinde 15- rar etmeleri Süriyelilere fazla" toprak kazandırmak ve Suriye- nin müdafaasını temin etmek için değil, şarkta Fransız isti- lâsıma bir adım daha atmak i- gindir. 3 — Ermenilerin öteden, be rilsn Suriyeye getirilmesi ve — canup hududumuza zaif bir çit gibi dizilmesi Ermenilere acı- dıklarından değil, Süriyeyi i- mar etmek istediklerinden de- gil, Suriyenin su membalarını kurtarmak için değil (1); Fran sız istilâsına öncü bir kuvvet hazırlamak, Suriyelilerle dai- ma geçimsiz kalacak bir unsur daha kazanmak, Türkiye hudu dunda hiç rahat durmayacak, büyük Ermenistan ekranının karşısında kafaları daima dü- manlanıp bulunacak ve Fran- sız parmakları arasmda her za man arzuya göre oynayacak bir tile | diye bağırıyorlar. âlet bulundurmak içindir. Şu halde bütün sebepler ve neticeler bir noktada toplanır- lar: Şarkın iktisat yollarıma hâ- kim Fransa, En Büyük Fransa. Fransızlar evvelce bu mak- satlarını o kadar aleni göstere- miyorlardı. Fakat ordularını es ki Alman ordusundan daha teh ditkâr bir hale getirdikten, ci- han ikıtsadı üzerinde İngiltere ve Amerikayı bile korkutacak © bir hâkimiyet aldıktan sonra bütün mülâhazaları bıraktılar. (1) Bu garip iddinda bulunan Pransız muharrirleri vardır. dünyanın milyonları ceplerin- de ve asrın en korkunç silâhları ellerinde, her müracaata “kuv- vetlinin sözü daima haklıdır!,, Bir çok Fransız yazıları ara- sında bilhassa 10 temmuz 1931 tarihli La Revue Politigue et | muhtelif hiziplerin Parlementaire mecmuasındaki bir makale iddialarımızın en parlak bir tasdik mahiyetinde olduğu için burada biraz bunun la meşgul olmayı faideli bul- dum. Bu makale bizim evvelki yazılarımıza cevap değil, doğ- rudan doğruya Fransanm şark- ta müstemleke siyasetini izah Fransız eserleri ve Fransa- nın Suriyede tatbik ettiği idare tarzı tetkik edilince gayeleri- nin şarka doğru uzanmak ve en dişelerinin İngilizlerin Suriyeyi yani Fransayı Dicle vadilerin. den ayırmak olduğu görülür. Bahsettiğim makale sahibi- nin “şimdi Fransa Mezopotom- yanm yukarı kısmında (5000) kilometre murabbar yer işgal et mekte ve Fransız bayrağı Dic- sahillerinde dalgalanmakta- dır, diye gururlanması hudut EN ii a i ir 2 ın 1930 da oraları işgal etmesinden “ileri gelmektedir. Hattâ makalede şu satırları okuyoruz: “Fransız bayrağı şi- maldeki Kürdistan dağları için deki Cezirei İbni Ömerden ce- nupta Habur vadilerine kadar dalgalanıyor, Süriyenin şimali Bütün fırkalar yeni intihabat için hazırlanıyorlar, beyannameler neşrettiler.. Alman buhranı Yeni kabine henüz teşekkül et:nedi du, Umumiyetle, yeni Brüning kabi- mesinin perşembe akşamından evvel teşekkül edebilmesine ihtimal verik. memektedir. Şimdiye kadar ekseriyete merbut bulunan bazı zevatın Brüning bükü olmaları isyan makaddimesini daha yumurta halinde iken kırmak ve (o gerek sağ conaha doğru temayül etmek istiyen ekseriyet unsurlarını teskin etmek için başvekilin, Gazette de Frane- fort'un mütecmsif bir hisanla “mec. şarkisi Dicle ile çevrilmiştir. Daha mütareke zamanında bi- ze verilmiş olan bu yerlerin şim diye kadar işgal edilmemiş ol- ması şayan: hayrettir., Muharrir bununla da kalmı- yor: “Mütarekeden sönra, di- yor, Suriye, Kelikya, Kürdis- tan dağlarının cenup kısımları, Mersin, Adana, Maraş, Antep ve Mardin bize verilmişti. Fa- kat Kemalistlerin taarruzu üze rine Fransa Türklerle yeni bir muahede aktetti. Bu muahede bize bütün Kilikyayı, Ermeni ve Kürtlerle meskün bazı nok- taları kaybettirdi. Fransanın Şark kıf salâhiyettar bir kalemden çıkan şu yazılar kadar açık bir | itiraf olabilir mi? Akvam Cemi yetinin tarifine göre manda en hafif bir vasiliktir. Türk idare sinde iken kendilerine başlı ba- şına idare edecek bir tekâmüle vâsıl olmuş bulunan Arap ekal. liyetler müstakil kalmak üzere ayrılacak ve yalnız bir müddet İngiltere ve Fransanın (yardım ve irşadı) altımda bulunacaktı. Fransız muharriri Suriyeden bahsederken daima Fransız müstemlekelerine mahsus tabir ler kullanıyorlar. Mütelen et- mekte olduğumuz makalede Süriye denecek yerde daima (Fransız bayrağı) ve (biz) keli meleri kullanılmaktadır. (Devamı var bulât ummanına atılmak” — dediği şıkkı ihtiyar eylemiş olduğu zanno- Bunmaktadır. ricinde ve fevkinde olduğunu ve is- tismai vaziyeti dolayısile Almanya- nın umumi menfaati parlâmento mü labazalarının üstünde tutması lâzım geldiğini beyan etmiştir. B- nelmilel konferans BERLİN, 7 A.A, — İmperator- lak meclisi encümeninin beyeti u- mumiye içtimamda M. Brüning, mali ve iktisadi meseleleri tetkik et- İ mek üzere künunmevvelde beyneimi- milel bir Konferans. toplanacağını beyan etmiştir. Kongrenin muvafa- kati zaruri olduğundan dolayı Ame- rikanın iştiraki ihtimalini daha ya kin bir zamanda derpiş etmek müm. kün olamamıştır, Amerika reisicüm huru M. Hoover'in yeni bir teşeb- büste bulunacağına dair Vaşington' dan gelen haberler üzerine borsada bürolar arasında yapılan serbest mu vi daha ziyade nikbinlik gö za cağ Yeni Londra polis müdürü LONDRA, 7 A.A.— Londra polis mü- dürlüğüme o teyyare Marepallerinden Lord Trenchare tayin edilmiştir. | Bir taraftan Arbedeler Mançesterde amele ile polis tekrar çarpıştı. LONDRA, 7 (A.A.) — Parlâmen * | tonun faaliyetini tatili münasebetle kralın ve parlamentoda okunan nut- kunda bilhassa şu fıkralar bulunmak “Gene çak bs hafta zarfında milletim hâlâ uyandarmakta olan iktsadi ve mali bir o buhrana karşı koymak mecburiyetinde bulun muştur. Bu istisnai mahiyetteki vaka'alara ve buhrana çare bulmak için nazır- lar tarafından parlamentonun müza- İ Hereti ile alman tedbirler İngiliz ce- maatının her ferdinin bazı fedakâr- I:klara katlanmasmna lüzum göster. mektedir. Memleketin tarihinde, evvelce de birçok defalar görülmüş olduğu veç hile, her vatandaşın milli refahın ye niden avdetini temine elimden kal- dığı kadar çalışacağımdan emin bu- Tunuy orum.” Kralın nutkundan sonra bugünkü vaziyetin düzelmesine çare olmak üzere bu yakınlarda tanzim edilmiş olan kanun İâyihalarını tasvip etmiş olduğunu sarih turette beyan etmiş- tir. M. Mac Dönald beyanna- me neşretti LONDRA,7 A.A. — Başvekil M. Mac Donald intihabat münasebe tile neşrettiği bir beyannamede hü- kümetin en yakın gayesini tehakkuk ettirmek imkân bulamadığını kay dettikten sonra demiştir kiz “İngiliz parsı altın mikyasından ayrıldı, Artık memleket iktısadi sa- bada bir yükü devresi geçirmek çin bu devre esnasında çok mühim ir. | bir takım tetbirler alınmasına lüzum yörülecektir, Jagiliz parasına emniyet edilme- sini İngiliz parasının erki ehenmri- edecek bir para siyasetinin vakit ge girmeksizin tatbiki lâzım gelir. İkt. sadi feliketlerin başlıca sebeplerin. den bazılarını, meselâ harp ve tymi. rat borçları gibi ömülleri ortadan kıl | gesi tmde memleketine. hitebem drncak beyneimill bir kakam iu bii lame AML LE ticaret mizanı haline koymak için bir takım plânlar hazırlamağa ihtiyaç vardır” Nasıl dağıldılar LONDRA, 7 A.A. — Parlimen- tonun dağıtılması esnasında Asırlar. dan beri İngiliz — parlamentosunda yapılması mutat olan fını sarmışlar ve kendisile vedalaş. #nışlardır, M; Snowden salonun kapı sından çıkacağı sırada dönüp © ber zaman oturmakta olduğu e em son bir nazar atmıştır. lar kamarası azalığına intihabı ai kandaki haber doğru çıkacak olursa Lortlar kamarası azasına o mahsus aktine ve bugün açık gösteren | Beyaz Sarayda İçtimadan ümit edilen netice.er çıkmadı PARİS, 7 A.A. — Beyaz saray- da yapılan içtimadan sonra M. Ho- over'in vaki olan Leyanatı Paristeki mali mahafilde çok derin bir alâka ““Bumakafl bütün dünyayı kap vehametini e- zaltmak için M. Hoover tarafından sarfedilen gayretlerden büyük bir dirle bahsetmektedir. a Hoover'in o beyanatında ileri vee ğü tekliflerin cihan eflcâr: umu i üzerinde çok iyi bir manevi tad yapmaktan hali olmuyacağı ka- naatinde bulunulmaktadır. dur ki cihan efkârı umumiyesi do- lar gibi temamile sağlam olan ve kıymeti her türlü halelden masun bulunan İ-ozı paralarda görülen mâ- masız gerginlikten dolayı haksız bir endişe ve tolâş göstermektedir. Bununla beraber teknik noktai mazardan henüz mufassal malümata sabip bulunulmıyan bir proje hak. kında srünakaşada bulunmak istenil memekle beraber Amerika'da milli bir kredi enstitüsü vucude getirilme inin filiyat sahasında yapacağı te- | hakkında bazı itirazi kayıtlar | ileri sürülmektedir. Filhakika teda- vül mevkiinde bulunmaktn olan kâ- git paranm vasi bir mikyasta orta- dan kaldırılmasına matuf kuvvetli bir teşebbüsün ticaret muameleleri. nin yeniden canlanmasına sebep ola cağı ve bu canlanmanın ancak böyle bir tedbirle husul bulabileceği hak- kında umumi bir kanaat mevcut bu- | lunmaktadır. İşte bundan dolayıdır | ki ne kadar takdire şayan bulunursa | bulunsun kredi miktarı arttırmak. tan başka bir netice hâsıl edemiye cek olan bu teşebbüsün hakiki ehem miyet ve şümulünü görmek ve anla mak hususunda büyük bir merak hissedilmektedi yine görebilecektir. intihabattan evvel LONDRA, 7 A.A. — Dün öğle- den sonra temamile intihabat hazır hıklarile uğraşılmıştır. — İlk hazırlık hükümetin ve diğer grupların be- yânnamelerinin tanzimi © olmuştur. Filvaki M. Mac Donald, yarın im- | beyanname nöşrediği | takdirde mahafazakirlar, Mütcassıp liberal. ler, milliyetçi liberaller ve amele fırkası mensuplarıda programlarını neşretmişlerdir. Yeni bir teşkilât LONDRA, 7 A.A. — Amele fır- kası meb'us ve meb'us namzetlerin- den 50 kadar kimsenin bugün, yeni bir teşkilat vücude getirdikleri bil dirilmiştir. Bu teşkilât azası amele fırkasıın resmi namsxetlerine karşı #nilli amele fırkası azası sıfatile nam zetliklerini koymak niyetinde bulun. maktadırlar, Lord Reading'in Paristeki mülâkatı PARİS, ZA. A. — M. Briand Lord Reading ile refikasının grefi- ne Hariciye nezaretinde bir öğle 2i- yafeti vermiştir. Zi; yapılan mükâk iter bi M. Lavni ile M. Flandin bu mülâ- kattan çok memnun kaldıklarını be- yan etmişlerdir. Lord Reading saat 18,10 da M. Doumer tarafından kabul edilecek- tir. 7 ktısadi kronik (|| Son iktisadi vaziyet I- Dünyada e ihtilâç içindedir. zulmuştur. Şimdi bu tevazünü tekrar tesis etmek istiyorlar. Tıpkı bizdeki gibi, oradada, bazıları ithalât çoktur zaltma- | lı diyorlar. Bazıları da, bayır! | asıl mesele ihracatt, diyor- | > lar, ihracatı çoğaltmak için u- suller gösteriyorlar. İthalâtı azaltmak istiyen- | lerin bir kısmı küle maddele- “ rine dokunuyorlar serbest it. a halât yine devam etsin, sade lüks maddelerin ithali mene- ilsin diyorlar, o Bazıları da, | himaye politikasına tarafgir- lik ediyorlar ve ithalât güm- rükleri vazzedilmelidir diyor- lar. Meclisin en büyük fırka. sı bu fikirdedir. Bir de bu iki şeklin ortasında muayyen ve hafif gümrük © usulile serbest- likten uzaklaşmamak istiyen- İer var. Bugünkü münakaşala- rı bu üç tipe irca etmek müm- i kündür. Böyle yapılmazsa, tekliflerin ve tavsiyelerin çok- luğu karşısında şaşırmamak mümkün değildir. Fakat bu oüçtip tedbirin üçü de birbirinden güç, İngil- tere'yi lüks o maddelerinden mahrum etmek bir ehemmiyet- li medeniyet meselesidir. İn- tere'de hafif veya ağır güm- rüğü kabul etmek te hayli ağır iştir. An'anesi serbest ticaret olan bu memlekette bir kere gümrük tatbik edildimi bir da- ha kaldırılması kolay'olmaz. Gümrük artık, âdet ve taamül haline girer, Hem sonra güm- rük dahili mamülâtr pahalılaş. tırır, çünkü İngiltere (O ham maddeyi dışardan alan mem- lekettir. Dahili mamülât pa- halılaşınca ihracat azalır. İhra catı durdurmamak için yapıla- cak tek tedbir dahilde yüksek, hariçte alçak fiat kullanmak yani dumping yapmaktır. Bu ne kadar zaman sökebilir? dı tevazün ettirmek istiyenle. re gelince, bunların başında meşhur iktisatçı Keynes var- dır. Bu zat, son zamanda kuv vetli bir taraftar kütlesi kazan. mıştır. « Bu istikamet, İngiliz lirasının kıymetten düşmesini temenni ediyor. e Çünkü İngi- liz lirası kıymetten düşerse İn giliz ihracatı da arttıkça ar. tar. Hem de bugünkü 3 mil- yon işsize , iş bulunmuş ve yük bir gaile teşkil eden işsiz. lik sigortası yavaş yavaş ha- Acaba İngiltere hangi yol- yeni intihaptan sonra anlıya- bileceğiz. Umumi gidişe göre, intihap miadından evvel, belki de bu ay sonunda yapılacak- İ ir. Fakat yine © mümkündür | İhracatı arttırmakla iktesa- | dan gidecektir? Bunu ancak| sı ki intihap işi, su şık Za“ manda yapılmasın. Zira düşün meli ki intihap, nihayet mev- cut üç fırkanın kavgasıdır. Bu her fırkaya hayli masrafı mu- cip olacaktır bu, zaten karışık olan İngiliz dahili vaziyeti inti hapla O büsbütün karışabilir iki, bugün, nezahatle cereyan eden fırka hücumları intihap- | ta şiddetleşebilir. Mütekabil | ithamlar halini alabilir üç ve nihayet her fırka noktasından umulmıyan neticeler çil lir dört. Bu sebeplerdendir ki, in- tihabatın yapılması lehine ne kadar delil varsa, yapılmama in de o kadar ve belki faz- la delil vardır. Bütün bu güç vaziyette bir kişi karar vermek mevkiinde bulunuyor: Mac Donald. İntihabat yalnız onun iradesine tâbi bulunuyor, İlâ- PİSA Bü GE R ey . M. Malinof istifa edecek mi? SOFYA 8 (Milliyet) — Başvekil M. Malinof'un hastalığı # layısile istifası siyasi mahafilde yeniden söylenmeğe başlı tır. Böyle bir istifa halinde Başvekâlet ve Hariciye M. Muşanof, Dahiliye nezaretine M. Girginof ve Maliyeyeb hazırda Meclis reisi bulunan M. Stefanof'un tayinleri mevzuu! sedilmektedir. Tvfik Rüştü beyin M. Mihalako: pulosa gönderdiği telgraf | ATİNA 8 (A.A.) — Tevfik Rüştü Bey -M. Mühalebopuiii aşağıdaki telgrafı gönderiştir: “İsmet Paşanm M. Venizelosa bitap eden sözleri bizim fik hislerimizi izhar etmekte ve dost ve misafirperver hükümetmerkezinde ikametimiz esnasında nekadar bahtiyar ğumuzu bildirmektedir. Bu vesile ile umumi vaziyet ve her memleketi doğrudan doğruya ve dolayısile alâkadar eden lif meseleler hakkında yaptığımız tetkikat noktai nazarlı ; tamamen aynı olduğunu bir kere daha müşahede etmemize kân vermiştir. Bu noktai nazar ve hissiyat mutabakatının si! faaliyetimizde çok büyük ehemmiyeti haiz bir teşçi âmili nı söylemek zaittir. Esasen çok itimatlı ve kalbi olan tımızın alelâmum sulh ve Türkiye ile Yunanistanm mül menfaatleri lehine olarak daba ziyade inkişafa müsait olduğu naati samimiyetle Yunanistana terkedyorum.,, Beynelmilel parlementolar konferansı kapandı İ BUKREŞ 8 (A.A.) — Beynelmilel parlamentolar bir feransı dün mesaisine nihayete vermiştir. Konferansın hitam sesinde Türkiye başmurahhası Reşit Saffet Bey söylediği har: li bir nutukta ikinci içtimamı yakında İstanbulda aktedecek ols! Balkan konferansının ehemmiyetini ve parlamentolar konferan ile rekabet ederek şark sulhünün temel taşı ve Avrupa ittihad) kısmen tahakkuk olarak telâkki edebilecek olan itilâfnameyi nada akteden İsmet Paşa ve M, Venizelosa arzı tazimat eyl ve asırlardan beri Türklerle hayat ve samimiyet iştiraki olan R0 men milletinin konferansa karşı gösterdiği fevkalâde . hüsnü “ bul üzerinde israr eylemiştir. Alman ithalâtı tahdit ediliyor BERLİN,7 (A.A.) — Bugün neşrolunan bir kararname if timai basiret masrafının ağırlaşması üzerine zaruri bir hal tedbirler emrolunacaktır. Bu tedbirler önümüzdeki haftalar fında iktısat mütehassısları i!e tetkik ve tesbit olunacaktır... İİ sat programı için iptidai şartları ihtiva eyleyecektir. Bu pi mın maksadı fiatler seviyesin müstehiklerin iştira kabiliyeti cesine indirmek ve istihsal fiatlerini düşürmektir. Harici ti te döviz rejimi nazarı itibara almarak ithalât Layton raporu cibince en mübrem ihtiyaçlara inhisar ttirilecektir. İzmirde üzüm incir piyasası İZMİR, 8 (A.A.) — Bugün 31 kuruştan 53 kuruşa kadar 1 çuval üzüra ve 10 kuruştan 33 kuruşa kadar 3551 çuval incir 750 kuruştan 900 kurüşa kadar 2039 okka afyon satılmıştır. Dün gece Fatihte bir adam dokuz yerinden ağır yaralandı Dün gece saat 22 raddelerinde Fatihte bir cinayet olmuş Sabıkalılardan yüzü kesik Kâmil, Fatihte arkadaşı Recebe gelmiş, konuşmak istemiştir. Recep, Kâmilin bu arzusuna bil, ona ansızın birkaç tokat atmıştır. Bu dayaktan asabileşen mil de yanında bulundurduğu bıçağı ile Recebi vücudünün kuz muhtelif yerinden tehlikeli surette yaralamıştır. Vak'a halline gelen polisler Kâmili tevkif etmişler, Recebi de ümi! bir halde hastahaneye kaldırmışlardır. Zabıta tahkikata etmektedir Dün gece bir apartıman yendi Dün gece saat yirmi üçte Beyoğlunda' Yeniçarşı caddesinde pumaralı mobilyacı Mihal Efendinin bem ticarethane, hem d apartıman olarak kullandığı binadan yangın çıkmıştır. Zabıta itfaiye, derhal icap gin tedbirleri almış ve yangın çıkan yer y#f dıktan sonr. ü ü ve edilebilir ki, İngiltere'de, bütün o mukadderatın bir kişi- nin elinde bulunduğu böyle anlar nadirdir . Fransa son buhranlardan müteessir olmuştur. Bilhassa İngilizin düşmesi dolayısile ta- biatile azalacak olan Fransa- dan İngiltere'ye ihracat ve ço- ğalacak olan İngiltere'den Fransaya ithalât, Fransayı cid di surette düşündürmektedir. Bütün bu İngiliz buhranmın mekanizmasmı Fransa idare etmiştir. diyenler için, Fran. sa aleyhine ehemmiyetli bir teselli delili! İşin his tarafın. dan sarfmazar edilirse, Fran- sanm telâşı anlaşılır. Çünkü bu memleketin cihanla olan ticaretinde İngiltere başta ge- len memli ir. Bu ti- <caretin aleyhinde tezelzüle uğ» “Ai Y raması oFransanm arzu miyeceği bir şeydir. İşte zamanda İngiliz iktisat Fransa Ticaret nazırı, ris Ticaret odasına gönd. bir mektupta diyorki, ş8) Ingiltere Fransa mallarına larına bildirmiş İz yan etmektedir İngiliz buhranının her lekete tesiri bir değil. Mı İsveç. Norveçe tesiri. bu iki