1 Şubat 1932 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

Nebati Yağlar v ÇAFPIN () ge Ca SER | lan hindistan cevizinin Teşviki Sanayi kanunu — mucibince it- hal edildiği malümdur. Bazı * mıntakalardan aldığımız mek- tuplarda bu iptidai madde yeri ne ay çiçeği kullanılabileceği bil diriliyor. Ve ellerinde külliyet li miktarda ay çiçeği bulundu- ğu ilâve ediliyordu. Bu neşriyatı gören bazı fab- rikatörler, ay çiçeği tohumla- rına alıcı oldular. Ay çiçeği to humu bulunduğu iddia edilen Adapazarı Ticaret Odasına tel graflar çekildi. Gerek fabrika- törlerin çektikleri telgraflar ve gerek Adapazarı Ticaret Oda- sından alınan cevaplar evvelki gün.-matbaamıza gönderilmiş- tir. Yağ — fabrikatörlerinin ay çiçeği taleplerine karşı Adapa- zarı Ticaret Odası şu yolda bir cevap vermiştir: “Şimdiye kadar talep olma- dığından ay ı;.iç,eğiı eldlıı_ı'emiy. K löyl B y sa- nayide kullanmak için külliyet li miktarda ay çiçeği tohumu yoktur.,, Bu muhabereden anlıyoruz ki bugün elde, yağ fabrikaları- nın faaliyetini idame miktarda ay çiçeği tohumu yok tur. Ancak Adapazarı Ticaret Odasının cevabı dikkatle oku nacak olursa, yalnız ay çiçeği talebine karşı cevap vermek- le kalmıyor, daha ileri giderek Bei | WRE * habh nı da izah ediyor. Belki de Ti- caret Odası verdiği cevabım ne için kullanılacağını biliyordu. Ay çiçeği tohumu yoktur de- iekle beraber, bu — maddenin bulunmaması mes'uliyetini de şimdiye kadar buna rağbet gös termiyen fabrikatörlere tahmil €tmek istiyor. Şu muhakkaktır ki şimdiye kadar fabrikatörler tarafından ay çiçeğine rağbet gösterilme- mesi hindistan cevizinin ser- best ithal edilebilmesi yüzün- dendi, Ve şimdiki rağbet te ya bancı olan bu iptidat maddenin ithalini külliyen menetmek ih- timalidir. Bu vaziyetten ne şimdiye kadar hindistan cevizi kulla- nan sanayicileri, ne de talep olmadığı halde sırf milli bir va zifedir diye, yahut ta talep ©- lur ümidile, ay çiçeği yetiştir- miyen - zürrar mes'ul tutmak doğru değildir. Ve bugün de vaziyet çıkmazda görünüyor. Çünkü Hindistan cevizi itha- line müsaade edildikçe, ay çi- çeği yetişemez, ay çiçeği yetiş- medikçe de mevcut fabrikala- rın faaliyetini tatil etmeden hin distan cevizinin ithaline mani olmak doğru değildir. Bu şera it altında ne yapmak lâzımdır? Filhakika- vaziyet çıkmazda görünüyorsa da çıkmaz görün- düğü kadar derin değildir. Bu meselede aranacak nokta ay çiçeğinin veya memleketimiz- de yetişen her hangi iptidai Maddenin vejetalin imalinde k Nn ) y * dd yerine istimal edilip edilemiye- teği ve bunun memleketimiz- de yetişip — yetişmiyeceğidir. Öyle anlaşılıyor ki, bu nokta- larda bir ihtilâf yoktur. Esasen memleketimizdeki bir — kısım yağ fabrikalarının ay çiçeği to humu ile çalışmaları da göste- f'iyor ki bu maddei iptidaiye ile istihsal kabili tevsidir. Ve di- ğer fabrikalar da ay çiçeği ile çalışabilirler. Fakat zürra sa- tacaklarından emin olmadıkla- rı cihetle şimdiye kadar yetiş- tirmemişlerdir. — Binaenaleyh €ğer zürra yetiştirdikleri me- vaddı satabileceklerinden emin iseler, vaktinde ekmeğe başlar r. Diğer taraftan ekilen mah tul de idrak edilmedikçe, taş- radan gelen iptidat mevaddı me hederek — fabrikaları âtıl bı- takmak ta doğru değildir. Hü- !!ümeün nâzım vaziyetinde bu işi idare etmesi pek âlâ müm- kündür. Ve geçen hafta da an h ae — * GKS ça gAĞA ' PAZARIESİ 1 ŞUBAT 1932 6 ncı M 2148 NUSHASI 5 KURUŞTUR AT Sahip ve Bışmuh;rn.ri Siirt Meb'usu MAHMUT Umumt? Neşriyat ve Yazı Müdürü — Çin kıtaatı Japonlara karşı tuttukları mevzilerde, Japonlar Çin'e dehşet salıyorlar! Rusya harbe hazır, Amerika donanmasını hazırlıyor, Ingiltere protesto etti, Çin kıtaatı yer yer çarpışıyor! Fakat henüz resmen harp ilân edilmemiştir. Vaziyet nazik ve endişelidir. Çin Japonlar tarafından hapis ve tevkif edilen Çinliler. . Aksayı şarktaki karışıklık devam ediyor. Japonlar Changhai'da işgal vaziyetini — muhafaza ve Çinlilere karşı filen harp halinde bulunmak- tadırlar, Çinliler de henüz resmen harp kararını vermiş ve ilân etmiş h merkezi hükümeti tahliye edildi.. ni, askeri tahşidat yapıldığını, ekse- riyet fırkasının harp kararı verdiği- ni ktedir. Ayni d yeni Japon işgali İngiltere, Amerika gibi Çinde büyük menfaatlar sahibi olan devletleri harekete getirmiş, bir tıkı.m siyasi ve askeri ihtilâtlara se- bebiyet vermiştir. Ki Japon zabit ve neferlerinden bir kısmı bu cümleden olmak üzere Amerikalılar tarafından tevkif edilmiştir. İngiltere de Japon ya'yı protesto etmiş, Amerikan do- nanması her türlü ihtimalı ve hare- keti nazarı dikkate olmak suretile h b AA hâdiseli ce- geçmiştir. Bi reyan ederken Rusyanın da dikkata şayan olan vaziyeti tebarüz etmekte Moskova'dan nümayişkâr ve tehdi- daver seslerin yükseldiği görülmek- tedir. Vaziyet elimize gelen telgraflara göre hulâsa edildiği takdirde şudur: 1 — Japonlar Changhai'da yer- leştiler. Ecnebilere- ait imtiyazlı mıntakalar haricinde tecavüzlerine devam etmektedirleji. 2 — Çin hükümeti- harp kararını göze aldırmış, fakat henüz muhare- be ilân iştir. . Japon tecavüz- değildirler, Fakat yer yer met gösteriyorlar E rmma devam ediyorlar. Gelen haber- ler bilhassa Changhai'nin işgöülinden sonra Çinde umumi bir galeyan baş- ladığını, harp seslerinin yükseldiği- lerine mevzii şekillerle kabel, ' Gazi Hz. Gazi Hz. dün Beyazıt ve Şişli taraflarında bir tenez- züh yapmışlardır. Tevfik Rüştü Bey Doğru Cenevreye gi- diyor, bugün Baküya hareket edecek Enzeli, 31 Milliyet (Telsiz- le—müstaceldir)— Şimdi Tah- randan tayyare ile Enzeli'ye geldik. Yarın (pazartesi) va- purla Baküya hareket ediyo- ruz. Osman Tevfik Rüştü Bey doğru Cenevreye gidiyor ANKARA, 31 (Milliyet) — Hariciye vekili Tevfik Rüş- Tevtik Rüştü Bey tü Bey Moskova — Berlin tari kile Cenevre'ye gidecektir. Umum müdürü Hükü ke Nankin'den nakletmiştir. (Devamı 5 inci sahifede) Yıldız sarayında dün sabah yapılan içtimada. . Balkan misakı müza- kere edilmektedir Konferans bu sabah ta toplanacak. Hararetli müzakereler ol uyor i ve di Balkan konferansı 5 konsey tesi k bulun- Hayret Edilecek Şey! Muhasebei Hususiye müdürü kaçakçı mı? Müdür Bey üç ay hapse ve memuriyetten mah- rumiyete mahküm oldu! KIRKLARELİ, 30 (Hususi mu- habirimizden) — Geçenlerde bura- da bir genç kızın parçalanmasile ne- ticelenen infilâk hâdisesini ve buna sebebiyet veren barut kaçakçılığını bildirmiştim. Her ihtimal nazarı iti- bara almarak yapılan — tahkikat ve yokl. icesinde tütüncü Sabri- nin dükkânmda ve evinde 104 kilo kadar kaçak barut — bulunmuş — ve Sabri ef. ile bu işte alâkadar görü- len Muhasebeyi hususiye — müdürü Refik, Vilâyet Encümen kâtibi Hik met Beyler ve 7 köylü tevkif olun- muşlardır. Yeni kaçakçılık kanunu mucibince bu maznunlar — sür'atle hli ye sevkedilmiş ve evvelki komitesi dün sabah Yıldız toplanmıştır. - Saat 10,30 ta Balkan d__evlıtler! tebaasının tabi olacakları rejim komi Şi Ayni r mu cibince konseyin de toplanması mu- karrerdi, fakat Balkan devletleri te- (Devamı 2 inci sahifede) gün akşam üzeri bu şayanı dikkat kaçakçılık davası intaç olunmuştur. Refik B. üç ay hapse ve memu- iy mahrumiyete, Hikmet B. te un az farklıdır. takip ettiği Jler, bu de de tetkik ve tatbika değer. Biliyoruz ki sanayi işinde hissiyat ile hareket etmek doğ- ru değildir. Sanayi iptidat me- vaddı en ucuz piyasadan almak ve mahsulünü de en pahalı pi- yasada satmak ister. Fakat şu nu da kabul etmek lâzımdır ki nihayet hindistan cevizinden yapılan yağlar, ihraç — edilmi- yor, memleketimizde istihlâk e diliyor. Binaenaleyh biz haki- Binıen:leryh zahirde yağ fabri- kaları gibi görünen müessese- ler, hakikatte birer un fabrika- bir buçuk ay hapse ve memuriyetten mahrumiyete, tütüncü Sabri bir se- ne hapse, diğer maznunlar da birer ay hapis cezasına mahküm edilmiş | 5 tol B > dır. ve hap mahiyetindedir. Ve di ;cıı bunlînn bütün istihsalleri memlekette istihlâk ediliyor ve ihraç mıddıesid ohn?dığ_ınıîm riç piyasalarda ayni cinsten ıl::;lîıpymamülât ile rekabet mevzul : başka memleketlerin zıırçî'!nı_h u bahis değildir, o halde |- Bilhassa bu meselede Refik B. gibi yüksek bir memurun alâkadar olma- s1 umumi teessürü mucip olmuştur. Diğer taraftan infilâk hâdisesi dola- yısile kaçakçı Ali ile şeriki Hüseyin ve hancı Kadri de gene kaçak barut maddesinden tahtı tevkife alınmış- lardır. süllerini — istihlâk 4 yerde esas itibarile bir. ziraat leketi olan kendi mahsulâ katte hindistan cevizi istihlâk ediyoruz. Bu in sa- L d p SA ee A tımızı istihlâk etmek daha doğ da muhalı lanmak üzeredir. Gerek Refik B. ve gerek — diğer mahkümler haklarındaki kararı tem- 8e leş i | Celâl Bey ve Tevfik Rüştü Be- I'n L ye refakat eden diğer zevat Ber İinden İstanbula döneceklerdir. Ismet Pş. ve Dahiliye vekili Geliyor ANKARA, 31 (Telefonla) e Başvekil İsmet Pş. ve Dahiliye veki- Kayyum Ef.nin gayreti Beyazıt camisi kayyumu dün gazete fotografçılarına resim aldırmak istemedi! Bayazıt camisinde kadın cemaat Hafız Rıza Beyi dinliyor, , Evvelce de yazdığımız gibi şehri- mizin bazı camilerinde dün de türk- çe Kuran okunmuştur. Hafız Sa- dettin Beyin saat: 14 de Fatih cami- inde türkçe Kuran ukuyacağını ha- ber olan halk erkenden camie — gels mişlerse de Hafız Sadettin Bey, bi. (Devamı 2 inci sahifede) İzmir Belediyesi Gazi * Hz.ne tarihi 'bir resim takdim etti.. Resim 250 sene evvelki İzmiri | göstermektedir.. B. dün Ankara'dan şehrimize gel- miş ve Tokatlıyan oteline misafir ol- muştur. Hulüsi B. kendisile görüşen muharririmize şu beyanatta bulun- muştur: — “İzmir'e ait bazı işleri Vekâ- letler nezdinde takip için Ankara'ya gitmiştim. Ankara'dan çok büyük sevinçle dönüyorum. Orada İzmir'- in ihtiyaçları büyük bir alâka ve mu habbetle takip ediliyor. Vekâletlere temas eden işlerimizi hallettik. — İz- mirde yapılması icabeden işleri - de mahallen halledeceğiz. 300 bin lira açık İzmir Belediyesinin, bütçesinde ?00 hir_ı Hra açık vardır. Bu seneki li Şükrü Kaya B. bu akşamki trenle $ (e l’. b et isl di Başvekil ve Dıl'ıiliyııVekili istas- yondan Vekiller, Askeri Şura ızglı- Yı ve sair zevat tarafından - teşyi e- dilmişlerdir. Balkanlarda Türkçe Romanya'da Türkçe tedrisat için kur$ açıldı inievvel ayında İstan- Iıulîoî:ıl:ı’ınn 2 inci Balkan konfe- ransı, Balkan li- sanlarmım — tami- mi hakkında bir karar ittihaz — et- mişti. İkinci kon- feransta Romanya (Ş ş'e avdetinde bu hususta — teşebbü- şata girişmiş ve Bükreşte Ulumu İktısadiye fakül- tesi hükmünde bu- lunan Yüksek Ti- caret ve Sanayi M. RADUCANO ikademisinde, Balkan — lisanlı tedrisi için kurslar açmağa muvaffak olmuştur.Bu kurslara 3 bin kadar ta lebe devam etmektedir. Burada haf- tada iki saat türkçe tedris edilmek- tedir. Cenubu - Şarki Avrupa ensti- tüsü rektörü M. Tararescu tarafın- dan verilmekte olan türkçe derslere 20 talebe devam etmektedir. Akade- minin rektörü bulunan M. Jean Ra- ducano'nun Balkan lisanlarmı tami- mi yolunda vaki olan bu teşebbüsü her tarafta alâka uyandırmıştır. M. Jean Raducano, İstanbul'da bulunduğu zaman, Hukuk fakülte- ütçenin 900 bin lira kadar olacağı- nı tahmin ediyorum. Halbuki İzmir Beledi_yeıi, ihtiyaçları temin işiıı a8- gari bir buçuk milyon liraya ihtiya- cı vardır. Bunun için bir taraftan ye ni varidat menabii aranacak, diğer taraftan ehem — mühimme terci- han yapılacak, azami tasarruf temin edilecek, fakat bittabi tenvirat, tan- zifat, sıhhi ve içtimai muavenet, it- (Devamı 2 inci sahifede) İzmir Belediye Reisi Doktor Hulüsi Bey UKL Büyükharpte Hicaz, Felestin, Suriye.. Güzide edip Falih Rıfkı Bey Büyükharpte Cema] Paşanın siyasi bınosunda çalrşan yegâne zabittir. O iti- barla paşanın bütün h_usmiyetlen'ne, yaptığı işlere çok yakından vâkıftır, Falih Rıfkı Bey şimdi bütün bu bilgi- lerı,nı. müşahede ve vesikalarını 60 tablo halinde Milli- yet'te neşrediyor, K Baştan başa merak, alâka, heyecan dolu fıkralar ve mı.ış:_aıhedeler_—ş ihtiva eden bu eser ayni zamanda güzide edıı(bın en mükemmel edebi eserlerinden de birisi ola- caktır. İ sinde bir konferans vermisti. Bu kan : : ğ Hİ F : 3 Buğilülilk yazı Z ae süahilede.