21 Ekim 1932 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

İktisadi bahisler Ziraat mı, sanayi mi? Bu süalin cevabı şudur: Alıcısı çok ve emin olan mal yetiştirmek EŞ Bir müddettir efkâri umumiye mizin olduğu görülmektedi sükrana değer, zira b münevverleri © iktısadiyat memleketin mukadderatı üzerin- de son derece müessir — olan bir mesele ile ne kadar çok meşgul olurlaran o sahada doğru yolun bulunup tesbiti o nisbette kolay olur. , bu eibet milletin. deriz ki son aylarda en mevzuu olan “zirnat var sarayi mi” tarzında ifadesi müm: kün olan meseledir. Yeni v2 ziraata mı sanayie mi daha zi- tedarik edilebilecek resmi hususi sermayeler, daha yade bunlardan hangisinin inkişafı i- çin sarfedilmelidir meselesidir. Münakaşa bu şekilde ve az çok müphem, ça ü- Tar sürebilir. Bunun hallini kolay Taştırmak için buna biraz başka zekil vereceğiz. Ve diyeceğiz casa ve emin olan mal va malıdır. Ve dö ildikten kendiliğinden ar z irilecek, giydirilecek ve ürik ibtiyaşları tatmin edilecek 14, belki de daha fazla, milyon! balk vardır. Bu balk için yetisi. | iradenin rilecek mallar kararlariyle aklin ve kullanıl- menedilemezler. İhracat mallarımızın hariçte (o sürümünü temin için elden geldiği kadar ça- İşılmak vazifedir. Fakat hiç bir vakit hatırdan çıkarılmamalıdır ki her an bir iki ecnebi devletin kendi memleketlerine ait konten- jan veya dövizler hakkında ala- akları kararlar veya aralarında akt ticari muahedelerle bizim ihracatımız allak bullak e- dilebilir; nasl ki birkaç senedir bu gibi vak'alara mütemadiyen şahit olmaktayız. in yeniden büyük mikyasta emek ve sermaye sarfe- dileceği vakit bunları evvol bee vel emin yani dahili piyasaya mal yetiştirmek için sarfetmek zaru- Treti vardır. Ve ancak bu piyasa için emek ve sermaye sarfına ih- aç kalmadıktan sonradır ki ha- rici piyasalar için ayni zahmetler © — ihtiyarma füzum kalabilir; fakat © (bu vaziyetten çok uzak olduğu- li yani emin bir piyasa için sarf lüzumu kabul o edildikten sonra bunun için zirai veya sat saha- nın mi tercih edilmesi lâzım gel- diği meselesi ortaya çıkar, Kısa bir tetkikle bu meselenin halli mümkündür. Pirinç ve çay gibi mahdut bazı maddeler müs- tosna Türkiye kendisinin yetiştire bileceği zirai | mallardan hemen hic birini ithal etmeğe muhtaç de- öildir. Belki kuraklık seneleri için elde stok kalması maksadile buğ- day İstihenlini biraz artırmak lâ- zımdır. Belki bazı nevi huğdayla- Fim ve arpalarımız hariçte pek emin bir mahrece malik oldukla. rından, ve iş hakikaten böyle ise, fazla ekilmek zahmetinin ihtiyarı Şi değerler. Fakat bütün bunlar büyük yekünlara varmazlar. Bu- na binaen yukarda zikretmiş ol- duğumuz fikir o dairesinde, yani mal (evvel beevvel müşterisi tısadi meselelerle mesgul | yetiştirmek hususunda © ziraate sarfedilecek hirmmetin nisbeten az olacağma hükmolunabilir. Bu sörlerimiz ziraatn sanayi ile | alâkası olmayan veya çok az o- lan kısmma aittir; fakat zirmati nese! Du değişir. Orada henüz işlenmemiş ve pek feyizli neticeler vermeğe Avrupa memleketlerinin işçi, memur, serma; rm. verdikleri vergiler hükümetlerine temin etti yı Türk köylüsüne, Türk Türk memuruna, Türk se: darma ve neticede Türk hüküme tine temin etmesi, hem mümkün, hem de nisbeten kolaydır. Hiç tereddütsüz denilebilir ki bu sırada iktisadi sahada sarfe- dilecek emek ve sermaye bu yol- | da sarfedilebilir. Binaenaleyh bu gün Türkiyede yapılacak en mü. | him iş dahili piyasamızı işba hali ne getirinciye kadar (o rarayii ve semai zirsati inkişaf ettirmektir. Tetkikatımıza göre Alpulhı $6- ker fabrikası © pancar yetiştiren takriben altmış bin köylü ailesi nin refahma sebep o olmaktadır.| Bundan kuvvetli daha iki fabrika ya ihtiyacımız vardır. Bu iki fab rika kurulup işlemeğe başladık. ten sonra, yeniden pancarcılığa dökülecek olan yüz elli bin kadar köylü ailesine, refah getirilecek demektir. Kurulması mutasavver iki pamuklu fabrikasınm da, on- lara pamuk yetiştirecek ayni mik- ini terfih edece- Fi tahmin olunabi Yalnız bu dört fabrika yüzün den üç yüz bin aile, yani bir bu- çuk milyon balk, yani nüfustumu- zun dokuzda biri refaha bilir. Ve diğer müteadı larımızı temin edecek mütesdiit diğer fabrikalar belki bir o! w dar, belki de daha farla vatanda şa, refah temin edebilir. Bu yüzden memlekette hâsıl 0- lacak olan iş hacminin büyümesi ve istihlâkin artması, hububat raatcisinden ta bankerlere kadı herkese menfaat temin ederi, cihan buhranmın bizdeki tesirini MILLIYET CUMA Zi TE VW HARİCİ HABERLER | M. Maniu İş başında Kabineyi teşkil etti | Titulesco hariciye nazırı BÜKREŞ, 20. A, A, — Kabine şu suretle teşekkül etmişti Kabine r Kabine reis muavi Maliye nezareti M. Madgenuru, Sanayi ve ticaret nezareti M. Yeni nazırlar yemin etmek üzere kmde imzasından sonra girecektir. Çün Titulesco ayrılığı, bu mesele üzerinde olmuştur. Bununla beraber nasebetleri çok iyidir. Romen - Sov- edilecek yet konuşmalarına devam tir, Bu konuşmalar ancak | M. Litvi. nolf'un Cenevreden ayrılması üzeri- ne tehir edilmişti. Başvekâletten baş kn hiçbir nezareti üzerine almıyaca- Sulh Baltalanıyor İzvestiya Rusyanın İ İ MOSKOVA,20.A.A.— Tasa- İ jansı bildiriyor: İzvestiya gazetesi niyor” başlığıla yazdığı bir makale- de diyor ki, uzak şarkta vaziyet çok şekil aldığı bir sırada Sov met soğukkanlılığını. bir an için olsun elden o burakmadı. V. sulk siyasetine öyle bir möküncüle © Lu- | devam ettiği, en ileri militaristler bi le sulhu bozmak teşebbüşünden hiç doğilee şimdilik vazgeçtiler Sovyet hükümeti Finlandiya, Estonya, Le tonya ve Lahistan ile ademi teca- vüz misakları imzaladı Sovyet sulh siyasetinin bu muvaf- fakiyeti Fransada Sovyot düşmanla- rının tabrikâtına rağmen Sovyetle- rin sulh siyasetine doğru yörüyen unsurları kuvvetlendirdi. Sovyet Rusyanın bütün konuşmaları içinde demi tecavüz misakını istemiyen yalnız bir Romanya vardır fakat bu memleketteki ademi tecavüz misakı düşmanları, uzun müddet Sovyetle- rin sulh siyasetine karşı duramaz lardı imdi Romanyayı idare edenler Sov yetlerle ademi tecavüz misaki imza- sını isteyip istemediklerine dair kat'i bir cevap vermelidirler. Romanya bü göre | tün Avrupanın dilediği bu misaki im mesi, kral ile milli köyi aileyi lela ile terir. Çünkü ba fırkanın bizzat lide- ri bu sefer hülkümeti teşkil etmekte zalıyarak şark Avrupasmda — sulhu kuyvetlendirocek mi yoksa, sulhun akim bırakınak istiyen ve bunun i- gin en iyi yerin Romanya olduğumu düşünen unsurlara beynelmilel siya- İvaziyetini anlatıyor! “sulh Baltala- | Bir casus Yakalandı Mağ alman casusu Trebiteh Lincoln BRÜKSEL, 20. A A. — Brüksel da tevkif edilmiştir Kendi Takibi kıyafetine gir Emniyeti umümiyeye tevdi edil- miş olup hudut haricine çıkarılacak- tr. Lincoln, Brüksele pazartesi gü- Bü gelmiş Chakung ismi altında bir | otele inmiş idi. Şanghay belediye ko misyonundan almış olduğu 16 Tem- muz 1932 tarihli pasaporta bu İsim yazılı idi Pasaportuna nazaran 53 yaşında olap Macaristanda doğmuştur. Hiç bir devlet tabiiyetinde değildir. Almanya için muntazam pasapor ta malik bulumiyordu Fakat vizesi Belçikada oturmasına © müsmit değil idi. Bu sebepten dolayi odasında tev çıkarılması mukarrer olanlardandır. Bugün Ko- lonya trenine binmesine müsaade 0- banacaktır. yanağına üç tok: Ankaranın detedilmesi için tetkikat yapılacaktır. ÇANAKKALE, 20. (Milliyet) -— retle teşekkül etmi, Yeni kabine saat 13 te yemin e 70 yaşında bir çocuk 12 yaşında bir kızı öldürdü ANKARA, 20. (Teletonla).— Ankara İnkilap mektebi dördüncü ss talebesinden 12 yaşlarında Melahat H. In. beşinci #inef talebesnden 10 YE şında Fethi E£ öğle teneffisünde İkavga etmişler, küçük Fethi kiccağırn indirmiştir. Kızengız derhal kusmağa © başlamış, yavaf yavaş Nezfidimaği olmuş ve dün gece evinde ölmüştür. Bu ölüm inuhitinde derin bir tesir uyandırmıştır. Yapılan otopsi neticesinde kizee” dizin nezfidimağiden vefat ettiği anlaşılmıştır. su ihtiyacı ANKARA, 20. (Telefonla) — Ankaraya yakın olan Emirgölü civarınd& bulunan su kaynakları bu sabah Derülfünün Jeoloji profesörü M. Chapsf” ve bir fen heyeti tarafından tetik ik edilmiştir. Su miktarı saniyede 70 Bi İ sedir. Suyun tahlili yapılmaktadır. Ankaranın su ihtiyacının bu kaynaklari Çanakkalede şiddetli yagmurlar Dün şehrimiz Başvekil M. Manhu, Başvekil muavini, Mironesco, Dahiliye nazırı, M£ kalache, Hariciye nazırı M. Titülesco, Maliye nazırı M. Mudgearu, Adlif* nazırı. Popoviçi, Maarif wazırı M, Güsti, Münskale nazırı M. Mirto, Mesai nazırı İontzosco, zirsat nazırı M. Nitzescu, sanayi nazarı M. Ü” gosiann, milli müdafaa Jeneral Somsonoviç, ayni zamanda | Transitvayn müsteşarlığına Ürisan, Besarabya müsteşarlığma Hahippa, Bukovinya müt teşarlığına da Saveanu tayin edilmişlerdir. iştir. M. Maniu, M. Tütalesc> ve ki ve civarına şiddeti | yağmurlar yağmıştır. Karayel fıriması devam etmektedir. Romanya kabinesi teşekkül etti BÜKRESŞ, 20, A, A. — Yeni kabine M. Maniu'nun riyasetinde şu #8 LD ETP ERSEL LERİ ESELİREL. dir. Romanyanın harici (siyasetine gelince, M. Maniu, 1929 da Briand- Kellog misakını imzalamakla açmış e. yardım mı edecektir? sır hulunuyorlardı. "Betaş 'ia fenkitleri fırkasının bir içtimarda mutek söy. liyen sabık başvekil M. Brüning, ez demiştir ki: “Von Papen ka binesi, ancak şan ve şeref politikası | nı takip eylemektedir. Şimdiki kahi- ve er halkında pek acemice ler hükümete edilme. sini temenni eylerim, Siyasette bas- ma kalıp tabirler kullanmak ve dahi- K politikaya ait bir takım mutaleala rın tahtı tesirinde davranmak daima vir hatalı hareket tarzısır.” Demiş- olduğu çığırda devam edecektir. BRÜKSEL, 20 AA. Kralın yeni kabineyi | teşkile M Brogueville'i memur etöği zanno Tunmaktadır. Belçikada kabine buhranı BRÜKSEL, 20, A, A, — Gazete için yeni care meclisin feshi olduğunda müttefiktir ler .Masmafih, M. Rankin ile kato- liklerin ekseriyeti bu tedbire taraf- tar olmadıklarından Mayis intihabı- na temine çalışmak üzre kuvvetli iyetlerden mürekkep bir kabine ler buhranın halli sahsi; teşkili muhtemeldir. Her ne olursa olsun vaziyetin Hindenburg'un sıhhati iyidir BEERLİN, 20 A. A — Mareşal Reisicümkur, bir hafta evvel ratip bir toprak ü ei er ğe e de hiçbir şey olmamıştır. ——— Londra eğlenmek istiyor LONDRA, 20 A.A. — Deal COLOGNE, 20. A. A. — Merkez | şehremininin teşvikile harpten be ti cari olup gece eğlence mahalle kapanma saatlerine ait ka- Bunları protesto için Albert Hall ir içtima yapıl. bulunan büyük kalabalık arsında Lloyd bir siyaset takip eylemiştir. Hitlerci | George ile birkaç © çebremini ve davet müteaddit parlâmento azaları bu- sal ştır, İçtimada hazır Tanmakta idi. / İngiliz milletinin sahsi hürüyetini — darlaştıran bu kanunların hemen feshini hükü- metten talep eden bir karar su- - Kral, bu sabah M. Jaspar've M. Brogueville CMR Muharebeler Paraguaylılarla yeni bir boğuşma başladı LONDRA, 0. AA — dan bildiriliyor: Henüz teeyyüt etmemiş olan ha- berlere nazaran Bolivyahlarla 14000 Paraguaylı arasinda Chaco mıntaka tında bir muharebe başlamıştır. La Par'- wmunu terdetmiş oldukları söyle- İntihabat propa- gandasında radyo yok BERLİN, 20 A.A. — Volfi A- jana tebliğ ediyor: Hükümet fer- kaların siyasetine — tenilük eden her seyi, telsiz neşriyatı haricinde totmak istediğinden dahiliye me- hakkında söylenecek nutuklarm telsizle neşrine artık müsaade et- memeğe karar vermiştir. Almanyada radyo dinleyiciler BERLİN, 20 A.A. — Valff A- Janımdan: Almanya'da o Radyo neşriyatını lr sayısın- da 1932 senesinin üçüncü 3 ayı zarfında 42,184 kişilik bir tena- kus kaydedilmiştir. Radyo dinleyiciler arasında gö rülen bu azalmanın sebebi para sekentısıdar. Bolivyalıların, mutaarrızların ilk | Waşhington'a Yürüyüş Daha muazzam bir alay hazırlanıyor NEVYORK, 20 A.A mayişçi grupu önümüzd ki kânunu- evel ayının birinde Vashington üze- rine yürümeğe hazırlanmaktadırlar. Bunlar yeni bir bonusler ordusu ile, işsizlerden mürekkep (bir ordu birçok çiftçi ve grevcilerle | yalnız komünist propagandası yapmakla kalmayarak diğer mümayişçi | grup- larla ve direktifler vermekte olan komünistlerden mürekkeptirler, M. Herriot'un Madrit seyahati MADRİT, 20 A.A. — Kortez- lerde M. Herriot'nun seyahati hakkında sorulan bir saale ceva- ben M. Zulueta, ecnebi memleket lerde bu mesele bakkında sayi 0- lon haberlerin asılsız. olduğunu söylemintir. Hükümet, kanunu esasinin ru- buna ve ahkâmına münafi gizli hiçbir içtima aktedmiyecektir. Esasen İspanya bu husus hak. kında hiç bir hükümet tarafından müracaat vuku bulmamıştır. Sovyet hükümetinin yeni Roma sefiri ROMA, 20 A.A. — Yeni Sov. yet sefiri Potienkin (buraya gel- ür, Fransanın Roma büyük elçiliği ROMA, 20 A.A. — Fransız ga —34nü-| Kuraklık MUGLA, 20 A.A. — Yağmur. suzluktan bu sene, bal mahsulü nün yarıya yakın o eksik olacağı tahmin ediliyor. Bütün vilâyette 41,131 ar: kovanı vardır. Bu ko- vanlardan 76,585 kilo hal ve 17, 814 kilo balmumu almacağı tah- min edilmektedir. AMASYA, 20 A.A. — Uzun zamandan beri Amasya ve hava» lisine yağmur yağmiyordu. Bu ge ce yağmur yağdı. Ve bir saat ka- dar sürdü. ri iie Tuna memleketleri arasında ticaret BERLİN, 20 A.A. — Volff A- jansmdan: Gazetelerin verdikleri haberlere göre Tuna memleketle- rine ait meselelerin tetkikile uğ- raşmak üzere beynelmilel ticaret odasının delâletile teşkil | edilen daimi büro, bugün Budapeşte'de- ki Macar milli bankasında içti. man başiryacaktır. Büronun içtimaları 23 teşriniev vele kadar devam edecektir. Ruznameye konan meseleler a- gosianu hariç olmak üzere öteki bütün mazırlar Vaida kabinesinde de #8 Annam sahillerinde kasırga HONVY, 20. A. A. — İndo-Pacifigue Ajansının verdiği bir habere Bö” re 15 teşrinievvelde Annam sahillerinde şiddetli raf telleri kopmuş, birçok erler yıkılmış ve müteaddit köyler hasara uğr#” mıştır, Birkaç kişinin de öldüğü bildirilmiştir. ——MMAdiididii m m ç—- ir kasırga olmuştur. Tel& Almanyada işsizler€ verilecek tahsisat BERLİN, 20 A. A. — Volff aj” we bl ediyor. Alman mesai nazırı M. Sehaeffefi işsizlere ve yardıma ihtiyacı olanla” ra verilecek munzam tahsisat bak” kında hükümetin neşrettiği meye dair sö bir mutukta b sene ağustor ve eylül aylarında if sizlerin sayınsında 300.000 kişiye Y£ kin bir azalmın görüldüğünü bilhasi# kaydetmiştir. M. Schacffer mutkuna © şu sureti devam etmiştir: “ Halbuki 1931 senesinin ayni #9” ları we işsizlerin 360.000 kişili bir tezayüt Yakub Saygon şehirlerini en kısa bir dette hava yolile biribirine başları” ğa teşebbüs eden Fransız tayyar Lefevre, bindiği bir tayyars ile dö” Atinaya gelmiştir. Fransız tayyareci, Haleb'e e üzere bu sabah sant 6 da havale raşit. Zeppelin balonu tekrar döndü FRİEDRİCHSHAFEN, 20A, A — Vole Keol Zeppelin Mu cemubi am er | Milletlerin hayatında karar. vo en mütebariz hususiyeti —— devirdeyiz. Bu kararsız- ilel münase- betlerde görülmüyor. Denilebilir bahtiyar müstesna İeket siyasi buhran içindedir. Ce- nubi Amerikadaki ihtilâlleri hesa- ba katmıyoruz. Şimali Amerikada — intihabat mücadelesi en had safha Osma girmiş bulunuyor. Bir mem- İcketin intihabat mücadelesi | bir vaz'ı hamil sancılarına ben © zer. Almanyada da intihabat A- — merika intihabatından iki gün ev- ka, Çekoslovakya ve Romanya ka. bineleri hafta arası istifa ettiler. Yunan kabinesi de ekalliyette ka- lacağma şüphe edilmiyen bir Mec © © isin huzuruna çıkmağa hazırlanı- yor.Yugoslavyada ihtilâl çıktı.Rus yada iktısadi vaziyet gün il vahimleşiyor. Üzek Serka da bek İşte 1932 senesi sonbahara girerken siyasi plânço bundan iba- rettir. Şimdi bunlardan bazıları. na daha yakından bakalım. . Beynelmilel münasebetler nok- tasından en ehemmiyetli mesele şüphesiz, Almanyayı tekrar tesli- hatın tahdidi konferansına işti- rak ettirmek için yapılmakta olan teşebüstür. Hatırladadır ki Al manyanın Cenevreden çekilmesi. le husule gelen inkıta vaziyetine çare olmak üzere Londrada dört taraflı bir konferansm içtimamı teklif etmişti. Fransızlar bu içti- mada yalnız kalacaklarından en- dişe ettikleri için evvelâ İngilizle anlaşmak istediler. Ve Herriot ile Mac Donald arasmda Londra'da müzakere oldu. Bu hususi müza- kere Almanları (o hiddetlendirdi. ü bu Almanlar müttehit bir İngiliz-Fransız cephesi yl kalacaklarından korktular. kabul edemiyeceklerini ileri süre- rek konferansa iştirak stmiyecek- lerini bildirdiler. Almanyanın bu kararı üzerine vaziyet inkıta halinde devam edi- yor, Fakat beynelmilel hava da gittikçe kararmaktadır. Çünkü Al manların bu kararı Fransızlar ü- zerinde fena bir tesir bıraktığı gi- bi, Almanlar da Herriot ile Mac Donald müzakereleri esnasında Londraya davet edilmemelerini istihfaf telâkki ettiklerinden ateş püskürüyorlar. e Almanlar şimdi Herriot - Mac Donald mülâkatına mukabil, Londrada Mac Donald ile Von Papen arasmda hususi bir mülâkat yapılmasmı isteyorlar. Velhasıl Almanyayı tekrar silâh. ları tahdit konferansına iştirak et- tirmek için iki haftadan beri ya. pılan temaslar müsbet bir netice vermek şöyle dursun bilâkis. Al- manyayı daha ziyade uzaklaştır- dığı anlaşılmaktadır. VE Cenevrede Milletler cemiyeti umumi heyeti 13 üncü içtimamı bitirdi. 13 üncü içtima denilebilir ki cemiyet tarihin kasır içti tayin li teşkilâtının tadilinden başka bir şey yapılmadığı iddia edilebilir. Ve dünyanın ne elim siyasi buh- ran içinde oduğu göz önünde tu- tulacak olursa, umumi heyet içti. malarmın debdebeli merasimden Teslihatın tahdidi meselesi bile cemiyet kadrosunun dışına alın- mıştır. Umumi kâtiplik teşkilât hakkındaki karar oldukça ehem- miyetlidir. Malümdur ki cemiye- kâtiplik vazifesini yapan Sir Eric Drummond istifa etmiştir. Ve is- tifası 30 haziran 1933 tarihinden itibaren mer'idir. Binaenaleyh ye- ni bir umumi kâtip tayin etmek lâzımdır. Bu vesile ile umumi kâ- tiplik teşkilâtında cemiyetin 13 senelik istihalesine uygun bazı ta- dilât yapılmasına da karar veril miştir, Umumi kâtip hayat kay. diyle tayin edilirdi. Ajansın haberi ne göre bu, tadil edilmiş ve 10 se- neye indirilmiştir. Umumi kâtip. lik vazifesine de Sir Eric Drum- n un muavini olan Avenol (a- tip bir Fransızdır, Ve tayini etra- fında çok pazarlık olmuştur. Teş- kilâttaki diğer tadiller. Anadolu Ajansı müterciminin bu haberi karmakarışık bir hale koyması yü. zünden / iyice anlaşılamamışlır. a içim yeni teşkilâtın mahiye- tini anlamak için Avrupa gezetele m ... Geçen hafta izah ettiğimiz Rus-Romanya misakı etrafındaki İsen eti ei. Titlesco'nun ba moktai srsörde yabaiz olsediğ laşılmaktadır. Ve esasen vi ı Esimdeehakatl'de yere il bind ayal Valle: kahihesiiz >» riciye nazırı olarak girdi. Hiç te vazıh olmayan bu ti anlamak için şunu bilmek lâ: vi ki, Vaida kabinesine imi milli köylü fırkasının köylü BE SARE 2 0 elle ve o zamandan da kendisile kral arasında esasiye ait bazı li le kabul etmemişti. ie m si$i rEgezf 2EF# 3.