December 29, 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

İçki aleyhtarları dün toplan- dılar, tezahuratta bulundular. Buğday fiatlarında yükselme temayülleri var. FİYATI 5 KURUŞTUR Köyler ve şehirler | Kibrit ve çakmak | ANKARA, 26 K. korumaya devam için ekmekten alın- ması karariaşan vergi, güzel bir bu- luş olarak takdir ve taşviple karşılan- dı. Şehir ve kasabalarda tatbik edile- cek olan bu verginin faydaları köy- lerde hissolunacaktır. Bugün muayyen mıntakalarda kurulan buğday (alım İstasyonları ihtiyaç nispetinde çoğal- tılmakla, ve bu teşkilât, işi çabuk gör- me cephesinden ıslah edilmekle; Türk köylüsünün bugün için sıkıntısı çok hafifletilmiş olacaktır. wwel — Buğdayı r dertlerinden biri de tuz meselesidir. Hükümet buiş üzerinde de meşguldür. Martta 934 bütçe projesi Millet Meclisine sevko- İunurken tuz için de bir teklif yapıl. ması memuldür. Köylünün dertleri birer birer hallo- lunurken, şehirliler için de bazı mülâ. hazalar serdetmek fırsatı doğmuş olu- yor, Bugün mevcut ve yarın zaruret- ler karşısında ihtası veya tezyidi mel- huz vergiler muvacehesinde şel halkını mütalen etmek bugünün en canlı mevzularından biridir. Ekmeğin bu derece ucuz satıldığı bir memle- kette diğer ihtiyaçların nispot edile- mez derecede fiat farkı göstermesi etüt olunmağa değer. Her şehrin kendine göre hususiyet- leri vardır. Ben yalnız Ankaradan bir Köylünün diğ retleri, mahrukat, sebze ve yemiş me- seleleri bu şehirde ele alınacak birer mücadele mevzuudur. Halbuki haki- katte memleketimizde hayatın pahalı olmaması lâzımdır. Hükümet ve bele- dizelin müşterek bir programla paha- İn ve ihtikârla mücadeleye geçme- hid er. ... Sigara fiatlerinin indirilmesi mev- zub his olduğu şu günlerde kibrit ve çakmak meselesi a geliyor. — günkü şartlar içindi paraya kibrit yakmanın pahalılığı göze gür. pıyor, Hususıle kibrit fabrikası İstan- bulda kurulduktan sonr Memnuğiyetle ; haber alıyoruz ki, hülümet bu işin de üzerindedir. Kib- rit ve çakmak inhisârı işletmesini alen “Di Amerikan Türkiş , inverejmeni * şirketi ile 1930 senesinde imzalanan mukavelenamede mevcut ler, kibrit fiatlerinin o bugün tenziline imkân vermektedir. Muka- velenamenin on ikinci maddesi ile tat- bikatta bilümum hesaplar için dolar esası kabul edilmiştir. Doların ise son zamanlarda sukutu ile ayni maddeye göre kibrit satış fiatinin muayyen nis- bette »mgelmektedir. Bu- günkü dolar kambiyo fi muka- velenamede muharrer iyo esası arasmda, (bu esas her Türk lirasına mukabil, o Amerika Müttehit Hükü- metlerinin 47 senti olarak tespit olun- muştu.) yüzde otuz nispetinde pe sati fark görüldüğünden, b: paraya sattırılan büyük kibrit ktu rının yetmiş paraya indirilmesi yleikieğir. Ancak bu tenzil, kibrit idaresinin devlete © ber sene verdiği maktu hissenin ve maktu ver- ginin de inmesini intaç edeceğinden, mesele devletin varidatı cephesinden de mütalca edilmeğe lâyıktır. Zira halk kutu başma (otuz para kazanırken, hazine böyle bir muame- leden yarım milyon liradan fazla bir zarara uğramış bulunacaktır. Bugün devlet varidatınm azalmasını düşün- mek şöyle dursun, bilâkis arttırılması için tedbir ve çare düşünülürken, ha» zineye bu cepheden de bir zarar y: tılması doğru olmaz. Bize kal hisarı işleten şirketi taahhüdünü ifa- a davet etmekle beraber, tenzilden âsıl olacak farkın bazine lehine va- ridat kaydolunabilmesi için tedbir a- İmalı, bu işi bir kanunla temin etme- Jidir. Halk yetmiş para yerine, kibri- te bugüne kadar olduğu gibi yü rayı vermeğe devam suretil bütçesini korumak için almacak böyle bir tedbirin gene kendi nef'ine oldu- ğunu takdir edebi Yalnız buna mukabil hükümete te- rettüp eden diğer bir vazife vardır. O da kibrit inhisar idaresini, bir an evvei piyasaya muayyen tiplerde çak- Sigara içen- incok üç senedir bu hususta ufacık bir hatr- ket olsun göstermedi. Mecdi SADRETTİN “Sovyetlerin ikinci beş senelik plânı MOSKOVA, 28. A.A. — Moskova sa- hâyii, ikinci beş senelik plânın birinci se- hesine ati programı, geçen 11 ay 20 gi zarfında yüzde iki fazlasiyle tehakkuk et- tirmiştir. 1932 seesine nisbetle istihsalde yüzde 14 fazlalık vardır ki bu fazlalık plân mu tibince ancak yüzde 8,6 olacaktı. Sahip ve Başmuharriri: Siirt Meb'usu MAHMUT 8 inci sene Na. 2834 “CUMA 29 KÂNUNUEVVEL 1933 Fransız kabinesi Almanyaya verilecek muhtırayı hazırladı. Alman ordusunayüz bin nefer ilâvesi kabul edilmiş. Tel: ( Müdür 24310, Yazı ileri müdürün 24318 İdare ve Matbanı 24310, Meclis martta toplanmak üzere tatil kararı verdi , Adliye yangını üzerine hazırlanan ka- | nun lâyihası Mecliste kabul edildi Meclis martın birinci perşembe günü toplanacak Muhtelit komisyonun kaldırılmasına ait mukavele; Türk - İran dostluk muahedesi tasdik edildi. Kabul edilen diğer kanunlar ve H. Tarik B. in bir teklifi Hakkı Tarık Bey (Giresun) Kitapçı H üsnü Bey (İzmir) Raif Bey (Trabzon) ANKARA, 28 (Telefonla) — Kâ- içtimamda İstanbul Adliye yan gı üzerine almacak tedbirlere ait tanzim edilen kanun iâyihasile, m a, eübadele komisyonunun kaldırılmasına kavelenin tasdikı hakkındı müzakere ve kabul edilmiştir. Münakaşalar ANKARA, 28 (Telefonla) — Mil let Meclisinde İstanbı ne verilecektir. Pekâlâ, fakat sulh hâkimi istidayı alıp ta gene büroya mı verecektir, Yoksa ken: caktır. Encümen namına izahat Adliye encümeni namma Raif Bey (Trabzon) kanuna göre yeni - leme işleri tic. liye ve hukuk me yaddından İse sureti sada | teş- kil edilen bürolar tarafından yapı. (1) — Necati B. caddesi ; lacaktır. Eğer sulh işlerinden ise ta- Jep vukuunda sulh hâkimi buna da Kl akt Bol mahir dilerine ait işlerin yenilenmesi için müracaat yapılmışsa o işler kendile- sun) söz alarak excümle demiştir ki hkemelerde bu yangmdan ev i takip etmekte olanlar şim külfete daha-düşmektedir- ler. Bürolara giderek vetikalarını tev sik ve tesbit ettirmeğe mecbur olacak lar. Bunlar hakkı ihkak etmek iç yollardır. Kendilerinin. olmadan başlarına gel - miş olan bir âfet karşısında acaba kiden mahkemelere iş vermiş olanl karşı yapılacak bir kolaylık yok mu- dur. Bendenize göre herhangi bir tebliğ işinde yalnız kendilerine muayyen bir tayininde yeni iş sahiplerine haklarıdır. Aylarca, sene. lerce işlerini takip etmişler, işlerini bitecek bir hale getirmişlerdir. Tercih meselesi Fakat böyle bir âfet işlerinin neti- celeümesine mâni olmuştur. Binaen » aleyh, eski dava sahipleri, yeni dava sahiplerine tercih edildiği gibi keza mahkeme günlerini de kendilerine da ha evvel bir mahkeme günü vermek lâzım geldiğini bekliybilirir. Ondan sonra mevkufların vaziye- © gelir, Acaba bugün kimler mevkuf- tur? Bunlar içinde bir çok masumlar olabilir. Hâkimlerin bakkı taktiri var. gir, belki tahliye kararı verebilirler. Fakat böyle fevkalide bir kanunla fevkalâde bir vaziyet karşısında mut- laka meclisi âlinin bir şey söylemesi- ne lüzum vardı Birinci noktai nazarımı bir takrir. Anhisarlar Vekili Rana Bey le teyit ediyorum, Diyorum ki, Yi gın yüzünden bitirilmesi geciken ler gerek mahkeme ve gerek icra gün asasaraases. 2) — Suad Muhsin; (3) Vasfi, (4) — De- Havagazından dün 14 kişi zehirlendi, biri öldü Baygın bir halde hastahaneye kaldırılan digerlerinin sıhhatleri gittikçe düzeliyor lerde hava gazı vurmasın. ani zeki lenme vak'aları çoğalmıştır. gün evvel Üsküdarda bakkal Taneli efendi ile kızı Emine hava ga- zmdan zehirlenmişler, müşkülâtla kur. tarılabilmişlerdi. Fakat evvelki gece Tophanede ha- va gazından büyük mikyasta zehirlenme vak'ası olmuş, on dört kişi zehirlenmiş, bir zavallı da boğularak ölmüştür. Faciayı anlatalım: Tophanede tram: caddesinde ve durak yerinde Karaköyden gidilirken gi e ere bakkal meyhaneci tütüncü Lâtfi dendilerin arka, ni e Caddenin solundaki dükkânlar ara- sında da fotoğrafçı Hilmi, açşı Feyzul- lah ve ortağı Nazif efendilerin dükkün ları bulunmaktadır. ağir alim li a ân ri, ıkları yat- maktadırlar. a ” Zehirlenme nasıl haber alındı? Bakkal Kegork efendi, Kadıköyün; de oturmaktadır. Dün sabah Kadıkö- yünden İstanbula inmiş, saat sekiz bu- çuk sularında dükkâna gelerek açmış br; fakat aradan bir müddet geçtiği hal de, şiracı Muhsin Çavuş ile meyhaneci Hilmi, tütüncü Suphi efendilerin dük- künlarını açmamış olmaları Kevgerk © fendini, dd gork efendinin şüphelerini uyandır “Dükkânlardan ses verilmiyor. Bunun üzerine Keygork efendi bu dükkânların kapılarımı çalmış, kepenk: lerini vurmuştur. Bunlara da cevap a- İmarnsmış ve bu hal © civarda dükkân sahiplerini de şüpheye müşür, Bu vaziyet karşısında Kegork Al lahverdi efendi çirağını tütüncü Suphi eendin'n dükkânının üst tarafındaki pencereye çıkararak içeriye sokmuş- tar, (Devamı $ inci sahifede) Yeni Macar Sefiri geldi İtimatnâmesini vermek üzre Ankaraya gitti Macaristanın Ankara orta elçiliği- ne tayin edilen Dr. Yungerth Arnöt - by şehrimize gelmiş ve dün akşam iti matnamesini Reisicümhur Hazretleri Ank e orta elçi bulun makta ve Helsingfortta oturmakta i- di. Dr. Yungerth, 1916 senesinde bir müddet Türkiyede bulunmuş, bizi sev miş ve karşı dostluk hisleri boğkçen Bir ipler. Ba sebeple memleketimizde M. etmeğe memur edi çok memnundur. bizi Perapalas otelinde zaketle kabul ederek memnuniyetleri ni şu suretle ifade etmitşir: — Ben şimalden, tâ Helsingforttan Türkiyeye geliyorum. Memleketiniz benim için yabancı değil nesinde Sovyet Rusya Ma. rasında üseranım öndesi içi rata memur edilmiş idim. Evvelâ (Re dine orta elçi olarak tayin ka zamanlarda Ball faaliyetlerin merkezi olmuştur. (Devamı 5 inci sahifede) Türkiye ve Yunanistan bam Celâl Beyle Yu: Yunan iktısat nazırı araşında teati edilen telgraflar ANKARA, 28 (A.A.) — Türkiye » Yunanistan Gcnret itlâfnemesinin Am- nistan İktisat nazırı M. Pesmazoğlu a- rasında atideki telgraflar teati edilmiş- tir: Tam bir teşriki mesai fikriyle husul bulan ve iki memleket arasındaki tica- ri münasebetlerin inkişafında yeni bir (Devamı 2 inci sakiede) <rin toplan. de sık sık kon- ardır, Talebe yerli mallar için dün tezahuratta bulundu Beyazıttan Taksime kadar geçit resmi yapıldı, yollarda nutuklar söylendi . Milli Türk talebe birliği yerli mal- lar ve tasarruf toplantısını dün saat İd te Üniversite konferans salonun » da yapmış ve müteakıben Beyazıttan Taksime kadar büyük bir geçit resmi ir. Üniversite konferans saat 13 te hıncahınç ta- büyük rak için salona girenlere matbu birer çağırma kâğıdı veriliyordu. Bu kâğıt- ta şu ibare vardı: “Kardeş, Yerli malm sürümü için çalışırsan yurta düşkünlük (olmaz. o Vebir- Ni seversen yerli malın Omi- tngine gel.” Yüksek İlitımat ve Ticaret mektebi talebe cemiyetinin yerli mal ve tasar rf haftası münasebetile tabettirdiği broşür de bu meyanda dağıtılıyordu. Saat 14 te ilk defa olarak kürsü- ye Hukuk fakültesi İktisat döcenti Muhlis Etem Bey çıktı ve hülâsaten şa hitabeyi irat ettir: “ — Bir müstemlekeci memleket - ler ve bir de müstemlekeler vardır. Bir tarafta siyaseten bağlı memleket- ler ve diğer taraftan hür memleket - ler mevcuttur. Türkiye © impara- torluk devrinde ik v:aden hür değildi. devletler, memleketie istedikleri | gil yor, Türkiyenin servetlerinden ade ediyorlar, keti başlamış, sada doğru gidilmiştir. Bu milli sadi savaşta Türkler, eskisi gibi ec - nebi sermayesi almamak ve bu milli ili sermaye ile başarmak gayesi- takip etmekte bulunmuştur. Bunun için de tasarruf dâzımdır. Tasarruf sayesinde oni senede 40 küsur milyon milli sermaye topladık. Bu para ile bil hassa demiryolları yapılıyor, sanayi i- terliyor.” Muhliss Etem Bey, bu noktaya ge İince, yerli mallar meselesini mevzu- ubahsetmiş, yerlimalı; yerli malı kut. lanmamızın sebebi etrafmda izabat vermiş ve den: “— Yerli malı almakla gene ta » sarruf etmiş oluyoruz ve buna mijli tasarruf diyoruz. Bu suretle ir ve müstakil bir milli iktısat dönüyor.” Muhlis Etem Bey, bundan sonra be birliğinin müsbet işlere geçme- işime temas rek hitabesini şu cümlelerle bitirmiştir: Talebe birliğinin müsbet işlere geçmesi için bir kooperatif, lokanta yapması, yerli malından satış mağa - (Devamı 6 met sahifede) İktisadi program Programın tatbikatı için hazırlanacak lâyihalar martta Meclise verilecek 'ANKARA, 28 (Telefonla) — İcra vekilleri heyeti önümüzdeki haf ta iktisadi programın müzakeresin e devam edecek ve program bu su - retle katiyet kesbetmiş bulunacaktır. Program tatbikatının icap ettire- ceği kanun lâyihaları İktisat vekâleti tarafından hazırlanmağa başla - nacak ve mart içtimaında bu lâyihalar Meclise sevkolunacaktır. GUNUN RESİMLERİNDEN: fuhuş yerlerini tespit komisyonu; yaptığı içtimada ; (3) Yeşilhilâlciletin kongresi; kılan ev — Yazıları lim. (1) Sıhhat müdürlüğünde toplanan (2) — Kaymakamların Belediyede (4) — Balatta yi iç sahifelerde —