29 Ekim 1934 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 12

SOMLA.E ESA ANİ E5 ESKİ KL İp rkiyenir ticari muvazenesi lehtedir | Son tanzim edilen bir rapora göre > Balkan devletleri arasında Türkiye Cumhuriyeti iktisadi vaziyet itibarile en iyi bir mevkidedir Memleketler Umumi vaziyet Geçen seneye nazaran vaziyet daha fenalaşmaştır. Arnavutluk Milli paranm vaziyeti” İskonto ve faiz | Sanayi ve ziraat Harici ticaret Umumi maliye Tatikrariz Resmi İskonto 472 Muvazenel de ufak te Heariye ok salik Bulgaristan | Ağır durgunluk Yunanistan Ağr darçunlak Memleketi sznayileş Atina Bankasının iktisadi ve mali bülteninde neşrolunan ve 934ilk baharı neticesinde Balkan devletleri Harici ücaretimizin on senelik bi - lânçosunu gümrük İstatistikleri ile mu- kayeseli şekilde gözden geçirirsek, mem- lektetimizin iktisadi — vaziyeti itibarile Balkanlarda en iyi mevkide bulunduğu Beticesine varırız. 1930 senesine kadar memleket a - leyhine kapanan ticaret muvazenetmiz, 1930 dan sonra şekilde lehi- #mize olarak kapanmıştır. Bu vaziyet içinde — bulunduğumuz sene de ayni şekilde devam etmekte - dir. 930 senesine kadar harici tcaret muvazenesinin aleyhimizde olarak ka - sonraki Fülvaki bu hal bütün dünya memle- ketlerinde olduğu kadar bizde de , ihra- catın ayni nisbet dahilinde azalmasını in- taç etmiştir. e ALA KANLA Hafif salih | Istikraria salih devam etmektedir Resmi iskonto baddi Hususi iskonto 8410 Sanayide ham madde 2 v” fikdamı var. Ziraatia İ | Sanayide salih var, Eyi rekolteler almmaktağır. Mavazenei Gceriyen de salâh vardır, Muvazenel ticsriye- de erilik görülmektedir. Açık ekesilmiştir. Varidat ve açıklarda his edilecek derecede salâh görülmüştür. Tstikrartı Tıracatm tezayüdü dolayısile vaziyet düzelmiştir. lanayide düzen var. Eyi rekolteler alemaktadır. Ticari muvazene düzelmiştir. l Bütçe muvazenelidir. | 7 Baska harici iskonto id 12 İstihsal faaliyeti idame edilmekle beraber satış filleri fenadır. Resmi iskonto 512 Hususi Eyi rekolteler, Satış Batleri düşük. vaziyetini gösterir cetvel Gümrük varidatı (rakkamlar lira ola rak üç sıfır ilâvesiyle okunacaktır. kaydedebiliriz. De söz İSTEMEZ! — On birinci yıldönümü dolayısile: Bana, “benim!,, demesini sen öğrettin, Yüceliğin, yavuzluğun söz istemez! En karanlık günümüzde bize yettin, Sen var iken bize özge (1) öz istemez! Bekçisiyiz, sivrilttiğin çatının biz, Arkasından yetişiriz atının biz, Bukuğsundan kurtulmüşuz batı (2) nın biz, Ocak bi: , yanan ocak höz (3) istemez! Uluğ Gazi, yıkan sensin, kuran sensin, Önümüz. Engelleri Seni gördü, Tı LALA ürkün — tufan. EE yol gösterip duran sensin, irerek kıran sensin, ik başka yüz istemez! Sınırının bekçisiyiz; koğulmayız, Karşımıza ürkün (4) çıksa boğulmayız, Çarpışmaktan, inan bize yorulmayız, Yurdda kimse bir yabancı göz istemez!... *M, SALAHADDIN (Gi) özge — başka, (2) bat — garp (3) köz — alevsiz ateş (4) Dünya krom istihsalâtı (Rakamlara 000 ilâve edilecektir) 1930 o 1931 205.6 o 81.6 S.S 202 69 TÂ S4 o 584 234 - 56 416 o 152 137 “ “233 282 254 1932 15.7 18.2 67.0 39.2 1.6 194 55.2 Ba M1 88.0 (statistik tablosu 3) Ton "nı 47 3404 Madenin cinsi Arsenik Antimop Borasit Civa Çimento Değirmen taşr Zımpara Krom Kömür Liğnit Lüle taşı Manganez Mermer taşı Blent “çinko” Galent “kurşun” Magnezit 14146 4164 68846 776849 17592 10 1380 4561 2968 106 Kilo em Şişe Adet Sandık 497 260 685 (İstatistik tablosu 4) rih affetsin!.. Lâkin bil ki seni oğ- İun da affetmez. Sen hiç bir za - man emanete hiyanet etme. Onu hırçıni bir kıskançlıkla sev!. Hort « Buna bir misal olmak üzere geçen yıl ile içinde bulunduğumuz — yılm ha- Ziran ve temmuz aylarında yaptığımız ihracat miktarını kıymet ve miktar iti- barile gözden geçirirsek hakiki vaziyet bütün vuzuhile ortaya dökülmüş olur. Son hazmlanan gümrük istatistiklerine şir bu iki ayın ihracat vaziyeti şu - 933 haziranımda 612,826 2,725,038 933 temmuzunda © 636,145 2,924,829 933 ili aylığı 1,249,074 5,649,B67 934 haziranda O 590,107 4,B50,165 Kambiyo borsasında vaziyet 9ayda 311 buçuk milyon Franklık muamele oldu Taracat yeniden ekesilmiştir. Ticari muvazene lehdedir. görülmektedir. iktisadi 934 tommuzunda o 872,051 2,960,435 | 834 iki aylığı 1,462,158 7,780,603 Bu şayanı dilden istatistikten pek güzel,anlaşılıyor ki, 933 senesinin ilâ ayına nazaran 934 yılmın ayni iki a - yında ihracat miltar ve kıymet itibari. İe ehemmiyetli sayılacak bir nisbet da bilinde çoğaleıştır. Bu canlı rakamlar, cumhuriyet hükümetinin tesismdenbe - ri memlekete sarfolunan emeklerin ne - tcesini ve bilhasın son bir sene zarfın. da aldığı verimli seyri ne kadar güzel ve vazrh göstermektedir. Bu arada, Atina bankası tarafından uzun emeklerle hazırlanan ve Balkanla- rm içinde bulunduğurmuz sene zarfın - daki iletisadi vaziyetini canlandırması itibarile çok şayans dilket olan bir ivte- tistiği de yukarıda görüyorsunuz. Bu istatistikten de anlaşıldığı gibi, Balkan memleketleri arasında iktisadi bakımdan en İleri ve sağlam mevkide bu- hunan Türkiyedir. Umumi vaziyet iti. barile yalnız Yugoslavya ile Yunanis - bra dn bni bir salih kaydedilmiş - 1919 senesiyle 1933 senesi arasında ecnebi paralarının efektif fiatleri 1933 senesi zarfında şehrimiz kambiyo borsasında, 675 milyon 128 bin & 832 Fransız frangı kıyme- tinde muhtelif ecnebi paraları ü - zerinde muamele olmuştur; Bu ye- kün 56,027,284 bin Türk lirasma tekabül etmektedir. İçinde bulan- duğumüz senenin 9 ayı zarfmdaki muamele mikdarı ise 311.4$2,551 Fransız franklıktır. 933 senesi ile 934 senesinin 10 ayı zarfında Bor- sada ecnebi kambiyo ve nukudu üzerine yapılmış olan işlerin hac - mi yekdiğerile mükayese edilecek olursa, bu yıl muamelâtm geçen seneye nazaran azalmış olduğu gö rülür. 933 senesinin on aylık mu- amele mikdarı 448,895,572 milyon kıymetindedir.. Bu azlık memle » ketten bu senenin 9 ayı zarfında geçen senekinden daha az döviz ———— —— lak düşünceleri yaşatma, kem-göz- leri çıkar Unutma ki sen Cumhurijetsin, Cumhuriyet te senin!.. Bu nurlu varlığın önünde daima eğil, diz gök; sadık olmağa and iç! Bir yıl daha, bin yıl daha! SADREDDIN ENVER —-—Fraaaı kangp — Lr çıkmasını ifade eder. Ecnebi pa - rasmın az çıkışı ise Türkiye ile di ğer memleketler arasında yapıl - mış olan klearing mukavelelerinin memleket lehine tabii bir neticesi bulunmaktadır. Hülâsaten, ecnebi parası işleri bugün memleketin her tarafında olduğu gibi Istanbul kambiyo bor sasında da kelimenin lam mânasi- le mazbut ve muntazam bir şekil de devam etmekte ve alıp satılan dövizler hükümetimizin aldığı pek isabetli tetbirler sayesindedir ki memleketin doğrudan doğruya ba ni ihtiyacına tekabül etmekte - ir, Bundan başka, Borsaya dahil ec nebi paraları içerisinde 934 senesi iptidasından bugüne kadar kıyme- tinde en ziyade değişiklik görülen başlıca paralar dolarla Ingiliz lira sıdır. Bu iki paranın kıymetleri sa bit bulunduğu zamanlara göre su- kut nisbetleri yüzde 4Otan fazladır. Borsadan satın alman dövizlerin büyük bir mikdarını yabancı mem leketlerden İstanbul piyasasına ya pılan ithalât mallarının bedeli teş- “Adliyede terakki Türkiye cumhuriyetle be raber adalete kavuştu Vatandaşların işleri süratle görülmek: te, herkes hakkını kazanmaktadır Gürüm olar çok azğippiyiip Bir Cümhuriyet mahkemesi ve Cümhuriyette yetişen a bir Hanım Cumhuriyetin feyizlerinden en çek istilade eden mücsseselerimizden biri - si de adliyemizdir. Adliyemizde mah - kemelerin tevhidile başlayan inkilâp pek kısa zamanda pek fazla genişlemiş ve çok verimi olmuştur. Mecellenin kal kışı ve medeni kanunun tatbiki adliye tarihimizde başlı başına bir dönüm nak tasıdır. Cumhuriyet adliyesi Osmanlı adli - yesi ile kıyas kabul etmiyecek kadar de Zişmiştir. Ahkâmı şahsiye işlerini hal ve faslelmek hakkını kendisine inhisar kendının hitliği muteber olmaz) diye fetva verir. ken creekeriyet elliyi kadına, Büyük bir kıymet ve ehemmiyet vermiş, müd- da kılı kırk yararak eski Kadı efendinin verdiği haksız hükümler yerine Cum - buriyet adaletine yaraşır bir dürüntkük- le en doğru ve en haklı hükümleri ver. meğe başlamıştır. Osmanlı devrinde Kadı kapılarında zillet ve hakarete maruz kalarak hak a- ramaya çalışan vatandaşlar , Cumhuri. yet adliyesinde ve hukuk mahkemele - rinde işicrini kısa bir zamanda bitirme. suçlu lehine olan sebepleri dalma göz önünde bulundurmaktadır. Huleik ve ceza usulü muhakemele- si kanımları değiştirilmiş, temyiz usul - leri mlah edilmiş, icra ve iflâs kanunu yenilenmiş, günün ihtiyaçlarına göre ye- hi teşkili mahekim kanunu o yapılmış, bâlemlik ve avukatlık kanunu hukuk mesleğine girenlerin o bütün haklarını tesbit ve tahdit ötmiz, hülâsa Osmanlı adliyesinde ne varsa kaldırılmış, ve yep yeni, taptaze bir Cumhuriyet (adliyesi urulanuytur. Bu yeni kurulan binada , Osmanlı adliyesi binasmın enkazından bir tek çivi bile aramak beyhudedir. Vatandaş mahkemeye girerken ttreye ütreye ve ürke ürke değil hakkımı alacağından e - min olarak göğsünü gere gere girmek- tedir, Bir taraftan adalet işleri ıslah edi. irken, diğer taraftan ceza müesseseleri de ihmal alunmamış, tevkifhane ve ba pishaneler yersiz ve yurtsuz serseriler, cemiyete muzir eşhasa melce olmak. tan kurtarılınış, mümkün olduğu kadar bir mektep, bir işevi, atölye ve ıslahha- ne haline ifrağ edilmiştir. Bu iş düne kadar kanunlar ve nizam. larla yapılırken, bugün yeni binalar, ye- mi ceza müesseseleri İnşası suretile Gi- len de tatbikata geçilmiştir, Esham ve tahvilât satışları Istanbul borsasında bir sene zar fımda esham ve tahvilât üzerinde yapılan müamelerin mikdarı he- nüz tesbit edilmemiştir. Ancak do- kuz ay zarfındaki satış vaziyetleri Türk lirası olarak şudur: Kânunusani Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Buna mukabil, 31 senesindeki yapılan satış mecmuu 1,726,264 milyon lira, 32 senesindeki satış mecmuu 2,633,173 milyon lira, 33 senesindeki satışın mecmuu ise 440,699 572,243 218,893 yet bayramına kadar bu gayenin de bakkuk etmiş olduğunu göreceğiz. ... Geçen birinci kânumm 3 üncü geci vuku bulan adliye yangını İstanbul adi) Biyesini bir kül yığını haline tirme yeti 20 ve bili kafaları ba red üz de ılarırşlar, kısa bir zama içinde hagi eya ve tesise muvaffak olmuşlardır. Bu ma © m kiç bir tek vatamdaşm hakla ve eleği Sak yapmasına meydan yerl İstanbul adliyesi yandığı için geçi senenin faaliyeti ile bu senenm faali « yeti arasında rakamlı bir mukayese yi mak müşküldür. Ancak adliye yangı * mından sonra 6 ay da bütün levazım — hem de adeta para sarfedilmeden — temin edilen yeni bir adliye dairesi kurulmuş, kanun mahasuala teşkil edilen yenileme bürolar” rında 6 ayda elki bine yakım dosya yeni” rinim yekünu 41 bin adedini tecavüz İstanbul icra dairesinin fanliyetimi anlamak için icra muhasebesinin bir gü e kir ağla e Na para alıp verdiğini kaydetmek kâfidir. Bu yekün en büyük bankanm bile bif günlük müaslesinin fevisindedir. | nine görele lll Gü si itibarile kayda şayandır Mamafih gu noktayı da besaba ks mak lâzandır. Mahkemelerde işler bif gün evvelkine nisbetle çoğalmamakii bilâkis azalmalıtadır. Hukuk mahkeme lerindeki azalış yeni harç d m yüzde yotmişini salak ortasında di paleti il n leyişi azalmaktadır. En cumhuriyetin “| mumi adılâk müsbet tesir “| iadığnız vi t bayramını katl am ishane VE.