1 Ocak 1931 Tarihli Serbes Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

Siyasi tefrilkm: 47 Fransızlar Liberalizm nedir Muharriri: Emile Fagust niçid Libe- ral değillerdir? 19 uncu fasıl Fransanın dünyada en az ser bes ve en az liberal bir memle- ket olduğunu söylemiştim. Ev- velki bahiste bu iddianın birinci kısmını kâfi derecede ispat et- tim sanırım. Şimdi ikinci kısmı izah etmek kalıyor. Epey zaman evvel, en ziyade mutlakiyet ta- raftarı bir adam olan ( Volter ) hakkında, Fransız ruhunu mü- keminelen temsil ettiğini söyle- miştim. Liberalizm Fransız de- gildir. Bütün ömrümde, Liberal olan tek bir Fransiza rastgel- medim, Fransız, her şeyden evvel fırka adamıdır, ve çok muhte- ris bir fırka adamı, Dünyada, kendi. işlerinin muvaffakiyetin- den sonra, fırkasının zaferinden ve diğer firkaların ezilmesinden ziyade hiç birşey temenni etmez. — Tıpkı Volter gibi... — Hvet, yalniz Volterin za- rafetinden ekseriya mahrum ola- rak, Vatanperver olduğu zaman bile -ki bunada tesadüf edilir- Fransanın terakki, inkişaf ve azametini fırkasının zaferinden başka yerde görüp arıyamaz. Bütün bunu, hürriyet hakimiye- tinin teessüs ve temerküzünde arıyamaz. Hemen şöyle haykırir: “Fakat, hürriyet rejiminde benim nefret ettiğim fırka tazyika uğ- ramıyacak ve o vakıt Fransanın hali ne olacak?, Bu sebeple hangi fırkaya mehsup olursaol- sun, hürriyetten hefret ve te- dehhüş eder. Hükümetler deima bu fikir vaziyetini istismar ederek, obu önüne geçilmez temayülden is- tifade ederek istedikleri kadar istiptada nail olmuşlardır. Hü- kümdarlık idareleri, imperator- luk ve ya krallık, taraftarlarına demişlerdir ki: o “Hürriyet mi? Ben onun düşmanı değilim. Hat- ta belki hürriyeti isterdim, Fa- kat düşününüz ki o cumhuriyet- perverlerin işine yarayacak ve onlar bundan istifade edecek- lerdir.,, Bunu söylemek kâfi idi. Bu sayede istedikleri kadar, ba- zen istediklerinden ziyade yetçi, yarı liberal hükümeti de taraftarlarına ve bütün Frans; ya diyordu ki: “Hürriyeti ben o bu kadar çök arzu ederim ki dünyada hürriyetin mümesi yim. Onun çocuğuyum, onun ru- huyüni, ve onun babası olmak isterim. Fakat düşününüz ki o klerikallerin işine yarayacak bir klerikaller bundan istifade ede- ceklerdir. Bu kadar daima selâmlanır, kâfi idi. Hürriyet tebcil edilir, ilân olunur, teabbüt edilir ve daima da tecil olunurdu. Zaten güzel bir for bulunmuştu. Fransızların bir kısmı ve hatta ekseriyeti klerikal “düşmanı © olduğundan, hükümdarlığı istihlaf eden cum- huriyetçi hükümetler da Fransa- bol bol. şunu | söylemişlerdir. “ Cumhuriyet, hürriyettir. Ya- şasın hürriyet. Yaşasın bütün şekilleri altında, ve bütün tat- bikatile hürriyet. Yaşasın hürri- yetler. Yaşasın adam hakları. Yalnız dikkat. Hürriyet iptida klerikallerin işine yarayacak ve hürriyetten en önce klerikallar istifade edecekler, Bunu istiyor- musunuz? Havır. değil mi?. Şüp- ül de m hesiz hayır. Şu halde, hiç kle- rikal kalmayıncaya kadar hürri: yeti tecil edelim, Bu bir süresi halnir. Yaşasın hürriyet, Fakat daha bir kaç asır için, cumhuri- yet müstebit olacaktır.,, Bu suretle © anti-klerikalizm iddialarına göre hürriyeti hararetli aşıkı olan hükümetle- rin diğerleri kadar ve belki da- ha ziyade müstebit olmalarına vesile olmuştur. Ve Fransanın yarısı bunu takdirle seyretmiştir. Zira şöyle deniyordu ve hâlâ da öyle deniyor: “Ne âlâ hükümet. Hürriyet için yanıyor, hürrriyet havasile yaşıyor. 1789 ve 1793 evladıdır. Adam Haklarını yafta halinde yapıştırıyor: Fakat kle- rikal tehlikesinden o kadar kork- maktanır ki bütün hissiyatını taz yik etmekte ve büyük biristıra- ba katlanarak, birinci | impera- torluk kadar müstebit olmakta- dır. Bu vesile daha çok zaman işe yarıyacak, hatta muhtemeldir ki ilelebet işe yarıyacak. Sebebi şudur ki, Fransizlar daim, fırkadan fırkaya, hasım- larının ezilmesini hürriyete ter- cih ederler. Ve, rakiplerinin hür en :İriyetten istifade etmemesi için, kendileri de hürriyeti ' feda et- meğe razı olacaklardır. Ruhen liberal olsalar bile. Halbuki, hiç liberal de değillerdir. Zamanımızda onlara bir göz atınız. Aralarında başlıca dört fırka var: Sosyalistler, Radikal sosyalistler, terakkiperver cum- huriyetçiler, © milliyetperverler Bu dört fırkanın hiç biri liberal değildir. Sosyalistler e müsavatçılardır. Müsavat noktai nazarından Fran- sız İnkilâbının hakiki çocukları hakiki varisidirler ve hürriyet fikri herkes tarafından terkedil- diğinden sosyalistler Fransız ih- tilâlinin hakiki varisleri ve haki- ki çocuklarıdırlar, İhtilâlin bütün fikirlerinden baki kalan tek iki fikri bütün neticeleri ve bütün tatbikatile istiyen ve kabul eden onlardır. Bu fikirler de müsavat ve milli hakimiyettir. Hakiki müsavatı, mülkiyet müsavatını İster ferdi ister tercihee, cem'i olarak arzü ederler. Bu hususta hissi selim sahi- bidirler. Ve, bu hakiki hürriyeti şiddetle ve ebediyen muhafaza edecek ve herkesin malını ve herkesin iş semeresini herkes arasında musavaten taksim ede- cek bir hükümet isterler. Onla- rın telakkisinde ve proğramında hürriyetin bir zerresi bile yok- tur. Onların hükümeti bütün tanınmış . istipdatlardan daha müstebidane olacaktır. — Bitmedi — EEE Filminin unutu MARİ Elhamra i. Mi Sinemasında AŞK GECELERİ Bu Perşembe akşamından itibaren son Ibdaı olan TEHLIKELI OYUN Filminde ALBER REJAN ve «Müttehem Kalkinız» Mümessili ANDRE ROAN ile birlikte Tamamen sözlü ve şarkılı Fransızca filim Raporlar Bugün Ankara- ya gönderilecek Maliye vekâleti teftiş heyeti tarafından şehrimiz ticaret oda- sından talebedilen vergilerin tet- kikatına ait raporların — ihzar edilmiş kısımları bugün alâka- dar makamata gönderilecektir. Müfettişler kongresi gelecek hafta Ankarada toplanacak ver- gi tadilâtını tetkik ederken buj râporları da nazarı dikkate ala- caktır. Şehit Koblay - Vaktile refikâ- sıadan ayrılmiş . .. imiş. İnkılap şehidi Koblayın halen refikası olduğunu iddia eden Nadide hanımm; Aydın hukuk mahkemesinin 22-3-930 tarihli ayrıima kararile mutallâkası;ol- duğu anlaşımıştır. Aldığımız malümata göre; 'şe- hit Koblayın elyevm, kanuni va- risleri validesi Zeynep hanımla üç yaşındaki vedat Aktoğdur. Başka varisi yoktur. Barbun hastalığı Vekâlet izahat istedi Bergamada . çıkan Barbun hastalığı için, elli tüp.aşi gel miş ve tatbikata başlanarak te- lefatın önü: alınmıştır. . Vekâlet- ten gelen bir , emirde Barbüt hastalığının ne suretle zuküra heldiği | ve şimdiye kadar''ne miktar telefat vukua. geldiği ve ne gibi tedabir ittihaz edil- diği sorulmuştur. Baytar müdü- riyeti istenen cevacı hazırlıya- rak gönderecektir. Alaşehirin Dereköy manda- larındaki Barbun © hastalığı ile Şalihlinin Kestelli o köyündeki koyunlarda çiçek | hastalıgından, eser kalmamış ve her iki min takaya vazedilen kordon 'refe- dilmiştir. Soyyar satıcılarla seyyar vergi memürarı arasında Dün sabahleyin Mezarlıkbağı civarmıda Saçmacı hamami önün- r Kazanç memurları! ile yyar satıciler arasında” bir”hâ- dise olmuştur. Seyyar talısil meinurlarından Mecdi ve Hâsan beyler vazifelerini ifa ederlerkei çikulata satan dört seyyar satı cıdan kazanç tezkeresi şorüüuş lardır. Bunlardan Halilismindeki şahs arapça olarak arkadağları olan Ahmet, Osman ve Muhittine! kaçınalarını söylemiştir. Ve me murlurı tehdit etmiştir. Mahalli ye gelen polis memurları Halili, bilabara arkadaş- larını yakalayarak adliyeyo Yer: mişlerdir. ılmaz mübdiası BEL illi kütüphane görülecektir ŞEHİR HABERLERİ ) Narlı Derede irtica ile alâka- dar tevkifat yoktur Evvelki gün Narlıderede za- bıta tarafından bazı evlerde ta- harriyat yapıldığı ve şeyh Sey- yah ismindeki bir şalısın tevkif edildiği yazılmış ise de; aldığı- mız habere göre, Seyyahın irtica hâdisesi ile alâkası olmadığı, derhal serbes bırakıldığı ve ya- pılan taharriyatın yalnız; şüpheli bazı mahalde silâh taharrisinden ibaret olduğu anlaşılmıştır. Bir kadın yüzünden İki genç yine bir birine girdi Dün Bucada bir . kadın. yü- bir cerh — hâdisesi ol- zünden muştur. Yaptığımız tahkikata (göre Bacada yukarı mahallede Meh- met oğlu Mustafa ile Hasan amında iki genç yekdiğerinin rakibidir. İkisi de bir kadınla alâka peyda etmiş fakat iki âşıktan hiç birisi kadını terkedememiş- tir. Kâh Mustafa Hasana ve kâh Hasan Mustafaya bu kadından vaz geçmelerini teklif ve ihtar etmişlerse de (kabil ( olama- mıştır. Nihayei iki rakip; dün kar- şılaşmış ve Hasan, Mustafaya (Bir, iki söyledim olmadi; bu kadından vazgeç didim para et- medi. Al öyle ise! | Diyerek be- linden çıkardığı bıçakla Musta- fayı ağır surette yaralamıştır. Zabıta hâdise mahalline gel- miş; Mustafayı hastaneye ve der- des edilen Hasanı da hapisha- neye sevketmişlerdir. Bir çikolata vermiş Fakat öbür taraftan kuzuyu aşırmış Mısırlı caddesinde sütçü Meh met efendinin kendisine ait beş on kuzularını oğlu; Karantina ında gütmekte iken yanına isminde birisi gelmiş; biraz görüştükten sonra cebin- den çıkardığı bir miktar çikola- tayı çocuğa vermiş... Çocuk çiz kolatayı afiyetle yerken hüseyin üne “kestirdiği kara başlı bir kuüüyu çalmış ve kâçmiştir. Hiç farkında olmıyan çocuk neden sonra kuzuları saymış ve birisinin noksan olduğunu anla- yınca bu muzipliğin Hüseyin ta- rafından yapıldığı anlaşılmıştır. Zabita kuzu hırsızını yakalamış ve kuzuyuda sahibine teslim etmiştir. Atina maçlarında Niçin yenildik Altay futbolcularının Atine seyahatleri hak kında mufasşal TAFSILAT Yarın sabah Yeni Asırda Hildliahmer balosu Hükümet kona- ğı salonlarında hazırlanıyor 15 Kânunusanide hükümet konağında verilecek olan Hilali ahmer balosunun tefrişatına âit istihzarata faaliyetle devam olu- nuyor, Heyeti müteşebbiseden Rükiye Avni ve Benal Nevzat hanımlar tarafından ; dün hükü- met konağında yapılacak tefri- jat hakkında tetkikat yapıl miştir. Balonün her senekinden da- ha ziyade mükemmel olacağı ve bu baloda İzmir güzellik kralı- çesinin seçilmesi alâkayı tezyit edeceği temin olunuyor. Sezai bey Ne için mezu- niyet aldı? Belediye reisi Sezai bey vi- lâyetten on gün mezuniyet al- mıştır. Belediye reisinin bir müddet zarfinda Ankaraya gi- deceği ve usulsüz sarfiyat yü- zünden işten el çektirilen Sami beye âit meselenin esasını Da- hiliye vekâleti ile halle çalışa cağı söylenmektedir. Zeytinyağ fiatları Şehrimiz piyasaşında zeytin yağ fiyatları tenezzül etmekte- dir. 46-47 kuruştan başlıyan mu- amele tedricen 37 kuruşa ka: 'enmiştir. Borsada 30 kuruş rinden de alicı azdır. Kafayı çekmiş Sonra da kahve yi altüst etmiş Birinci kordunda Manastırlı Ali oğlu Hüseyin namında bir adam kendini bilmiyecek dere- cede sarhoş olarak, kahveci Tev- fik efendinin kahvehanesine gel- miş ve lodi tutulmuş laz .ta- kası gibi bir sağa, bir sola yalpa. vurduktan sonra, kahvehanede bulunan Gramafonun yanına gel- miş ve masa üzerindeki pilak- ları fırlatarak atmış, kırmış ve nihayet Gramafonu da yakala- dığı gibi sokağa fırlatmıştır.Kah- vehanede ( bulunan o müşterller, neye uğradıkl anlıyamamış- yanına gelmiş ve zavallı kahveci Tevfik efendiye birkaç tokat aşk etmiştir. Yetişen zabıta memurları bu herifi güçhalle yakalamağa mü- vaffak olarak karakola götür- müşlerdir. Bu da başka türlüsü Mesudiye caddesinde fırında hamurkâr Ramazan oğlu Ahmet bir meyhanede kafasını © eyice tütsüledikten osonra (o caddeye çıkmış ve ( gelip | geçenlere “Millet bizi tanıyor musunuz, biz kabadayıyız,, gibi manasız söz lerle musallat olmuş ve ayrıca avazı çıktığı kadar nara atmış olduğundan halkın huzur ve hatını selbeden bu kendini bil- mez serhoş derhal yakalanarak karakola getirilmişti Bu küstah bütün bu (o kaba- hatlerinden başka (o karakolda lar ve hepsi de açmışlardır. . . vi şte zere 1 40 tiraya elbise Gençbirkız Anasına ve baba sına kızarak ken disini denize attı Dün gece Karantinada tuhaf bir intihar hâdisesi olmuştur. Karantinada ; Yusuf efendi kızı yirmi yaşlarında Nuriye ha. nım; babası ve validesi ile se. bebi henüz anlaşılamiyan bi, meseleden dolayı kavga etmiş, fakat bütün hakaretler, Nuriye harıımın üzerine yüklenmiştir. Çok alingan ve olan Nuriye hanım söylenen sözlere tahammül ede. miyerek bir aralık evden mış deniz okenanna | gelerek kendisini denize — atmıştır. De. nizde çırpınan Nuriye hanım sı. yün soğukluğuna tahammül ede. memiş olacak ki acı bir feryat koparmış ve halktan © bazilari feryadın geldiği mahalle koşa rak deniz kenarında (o meçi bir kimsenin feryat ettiğini gör. müşler ve kurtarmışlardır. Denizden çıkarılan © Nuriye hanım baygın bir halde hemen memleket hastanesine nakledi. miştir. Tahkikat yapılmaktadır Oynaşırlarken yaralandı Dün Mezarlıkbaşında Kara: burunlu Hasan oğlu Cemal iki sahıs oyun oynarlarken bir kaza olmuş Ali Riza hamil olduğu bıçakla Cej mali hafif surette bileğinden yı ralamıştır. Mezarlıkbaşı karakol hâdiseye vazıyet etmiş ve tah kikatını ikmal ederek mündeiumumiliğe © tevdi Rıza ile isminde evrakıj eyle elgraf adresi - İzmir Serbes Abone şeraiti Senelik; — 10 lira Alte aylık: 6 lira Ecnebi memleketler için Senelik: | 25 lira ii Ilânat ci sayfa: Satır 100 kuruş ik ve Zarif Ayni zamanda bedava mühim bir piyangoya iştirak hakkı verili Bir Kânunusaniden İtil ren terzihanemizde olbi imal ettirecek hanim ye bi lere birer numara verilecek bu numaralar Nisanın birine günü Noter huzurunda pi yango çekilecektir. Birinciye: 20 lira kıyın tünde bir omega santi İkinciye: 16 Jira kıyme tinde bir takım elbise imi liyesi, Üçüncüye: 10 lira kıme tinde bir şapka, Dördünetiye: 6 lira kıyme tinde bir gömlek. Beşinciye: Lüks bir boyu bağı, Arzu buyuranlara bu mi İİ kâfatların nakten bedelleri verilir. da zabıtaya hakaret eylediğin- den hakkında tanzim edilen za bit varakasile mevcuden müd- intişar edecektir deiumumiliğe teslim edilmiştir. İzmir Halimağa çeri") Zaman terzihanesi 500) 410