1 Ocak 1933 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 9

İrgiltere Fürümeti tarafımdan Gest Vr.ne tediye edilen eserin terefimesi BERRRRE A T n dRr ei aü CANAKKALE SŞT Türklerin Yazan: Ceneral Oglanden Toglarım Susturmak İçin Lort Kitehner, 10 cu fırkayı yetiştiren Jeneral Sir Bryan Mas hon'u teklif ediyordu. Halbuki Jeneral Hamilton ya Jeneral By'llg veyahut ta Jeneral Rawlinson'un toyinini rica ediyordu. Jeneral Hamilton'un talebi - kabul edik- medi. Bu Jenerallar n ber ikisinin de Garp cephesinde mühim va- zifeleri vardı ve ordu Kitehner bunlara Jeneral Sir John French- ten istemiye bile lüzum görmü- yordu. Bundan mada bu Jene- ralların ber ikisi de rütbece Je neral Mahon'dan dür îdl..ı-İ:ll' mafih Jeneral Mahon hiç rsa ılıdny"ı: iştirdiği fırkaya hııııdı etmesi İlâzm geldiğinden yeni teşkil edilecek kolorduya başka bir kumandan bulmak icabediyor- du. Bu varife için Lort Kitehener'in isiediği evsafı haiz iki Jeneral etmesini Jeneral Hamilton'a teklif etti. Bunlardan birinin bünyesi Çanakkale iklimine katiyen mü- Bait değildi. Binaenaleyh Jeneral Stopfprd intihap edildi. Sırf rütbesinin büyük olması hasebile kazamen ve tesadüfen 9 uncu kolordu kumandanı tayin edilen — Jeneral Sir — Frederik Stopford. tam — G1 yaşında idi. Fransa - Almanya — muharebesi €e nasnda askerliğe intisap etmiş bilabara — Mesır'da — ve Sudan harekâtında yaver olarak hizmet etmişti. 1899 da Sir Redoers — Büller'in askerl kâ- tibi sıfati'e cenubi Afrikaya gitmiş ve bir sene sonra âmiri ile bir- likte İngiltereye avdet etmişti. Bir müddet Londra civarındaki kıtaata kumanda etmiş ve harbi Umumi baş'ayınca da mustahfaz | kıtaattan birinin başıma getiril- mişti. Meslekine meraklı bir zat olduğu gibi nezaketi ve şahsi tazibesile kendini berkese sev- dirmişti, Fakat 1915 te sıhbati hiç te iyi değildi. Diğer taraflan bütün bayatı askeriyesi müddetince sah- nei harpte hiçbir kumanda 5"* ühte etmemişti. Bu sıralarda Jene ton'u en ziyade düşünd v topçu kuvvetlerinin azlığı il- hassa topçu mühimmatının tama- SON POSTA DY aei MA A Yevmi, Siyasi, Havadlk ve Halk İdare: ttatar; ı-u Zapti Tılılaılt::ı—bıl- S ü. Posta kutusur İstanbul - 744 Tılgratı İstanbul SONPOSTA aöi gel ABÖNE FİATİ TÜRKİYE ECNEBİ 1400 Kr. 1 Sana — 270CKr Ücovap için mektupl ara (6) kuruşluk Gul Üğesel Jazımdır. Adree depiştirilmesi (20) kuruştur. Gsretemisde çıkan reslm ve yanların Bütün hakları mahfuz ve gasetemize aletir. men kilayelsiz. bulunması tdi. Düşmanın — Anadelu sahilindeki bataryalarını bebemehal — iskât etmek Tâz m; eliyordu. Saniyen gelecek taarruzlarda daha az telefal vermek - için, piyadeye yol açmak üzere her- halde daha fazla Howitzer top- larına lüzüm vardı. Türklerin orta ve ağr topla- rım iskât edebilmek için yine ayni büyüklükte ve batta daha büyük toplara ihtiyaç vardı. Ha buki 10 baziranda Helles cephe- sinde ığ]u' top olarak ancak dört tane librelik top v bunlardan da yılııııplki .:::ı: kullanılabilecek " bir. halde idi. Diğerleri gayet cüz'i arızalar yüzünden kullamılamıycrdu. Fakat bunları tamir — edebilmek için lâzımgelen malzeme ve yedek parçalar yoktu. Anzac cepbesinde yapılması tasavvur edilen büyük taarruzda topçu kuvvetleri bakkında endişe hissedilmiyordu çünkü — gelecek olan üç yeni fırka topcu kuvyet- leri cihetinden tam mücekhez ola- cak ve bundan mada fırka ba- şna 4 batarya 4,5 pusluk Howit- zer topları bulunacağı tabil ad- dediliyordu. Fakat Helles cephe- sinde yap lacak taarruzlarda top- €u aleşi ve bimayesi meselesi çok endişe vermekte idi. Dar, derin ve kıvrımlı siperlere karşı 18 lib- relik şara- nelierin hiç tesiri yok- tu. Halbuki 8 inci kelorduyu teş- kil eden dört fırkanın cemen ye- kün 12 tane Howitzer topu var- dı. İngilterenin levazımı harbiyesi- nin mahdut olduğunu takdir eden Jeneralı Hamilton da Çanakkale- ye daha fazla top gönderilmesini talep etmeklen çekiniyordu. Maamafih topçu kuvvetlerinin zayıf olduğunu bildirmiş ve hiç olmazsa fazla mühimmat gönde- rilmesini rica etmişti. Bundan mada gönderilecek olan üç fır- kanın da tepçu cihetinden tam mücehhez olarak gönderilmesini mükerreren bildirmişti. Jeneral Hamilton'un her iki talebi da is'af edilemedi. Lort Kitchener 16 haziran taribhli tel- grafta, mül i umatfmiktarının tez- yit edilemiyeceğini, ( 4,5 ) pünls top cephanesinin azlığından do- layı 13 üncü fırkanın ancak ( 5) pousluk Howitzer - toplarile tecbiz edildiği, diğer iki fırka ise hiçbir Howitzer topu verilemiyeceğini ve daha fazla miktarda (5) pusluk top gönderilse dahi bunlar için sevkedilebilecek cephanenin çok az olacağını bildirdi. Telgrafta bahsedilen İi Tlsiher Cet üeğg Tar. binden kalma gşeylerdi. Bunlar yeni iken bile pek matluba mu- vafık değillerdi. Halbuki 1915 nenesinde o kadar eskimiş, nişan tertibatı o kadar bozulmuştu ki tiddi bir torçu ateşi icap ettiği zaman bunlara itimat edilemezdi. Bunun için Lort Kitch.nerin tel grafi Üzerine Jeneral Hamilton Mütcessir oldu ve llk defa olarak —âmirine karşı acı bir telgraf çekerek.. “Top ve mühimmat cihetinden kabil olm- yan bir şeyi istemiyoruz. Bunu takdir ediyor ve — havadaki ayı İsteriz diye ağlamıyoruz, VArkası var) SON FOSTA Istanbul BORSASI 3i - 12- 1932 Para'ar (sstış) kuruş kuruş ? teterlim Ti —| 20 kuron Vd 1 doö'ar 23—) | şilin Avua 17 a 20 fi. Fransiz — IT0 —| —| pezeta .— 20 Vret 219)— | | Mark 5 n 20 fr. Belçika IZ— | —| slotl 2400 20 dralmi Zi—)| 1 Pengö — 20 fr. İaviçre — S20 — | 20 ley Z- Teva Sü,— | 20 dinar Sö,— 1 Norim 85—)| 1-Çerveneç —— Çekler Lordra 70700 | Prag 158200 Neav - york (,G70Z | Viyana AISAZ Parls ra3 , Madrit S.TS73 Milnro 9,1668 | Berlir 19708 Bricasi gae Vaşova 4.1382 Atina STA3 Peş'e 344s Cenevre — 2,1380 — | Büsreş 706710 Sofya 60,3125 — | Belgrat 346193 Amsterdam 117150 | Mossova Hisse senelleri Lira Lira İşBank.(Nama) 1106 | Anado'a'n MOV. 37,50 » (Kömilej) 1075 | Şark D Y.* 4içis » (Mücss a) Siç— | ç. Tramvay — 0,00 Çemank Benk. 35 | Oeküder e — 1100 *'dnik . S | g, Hiyed Hayriye 1130 Ha iç 090 | Havrgazi Tn Anadelu vS0V *2485 | Telefon 5çe 460 PASZLIS | Bomesti 2365 Esham ve Tahvilât Ka Ltet İat'ıkrarı Dabi'1*94,75 | Reji 420 Düyunu Mu, * 5075 | Tramvay 4,97 Gümrük 600 | Riita n 18460 Saydi maht 6€,80 | Üsküdar su — W0 — Bağdat testip | 815 | Terkos 4,0 . » H 5Z | Bekirik * EORSA HAR.Cİ Tahvilât- Meskükat Lira Kira | Türk Altına 9,33 | (Reşat) 7a eg . 10,47 | (Vahit) 46,25 :ı. . 823 | İşce beşibirlik. alın ”» . M0 —— —— İeclii, (Cümhuriyet ) A5— Bankaot (0s. B zda | (Çent) eeet alın beşibir'ik aftın Pğyahla) , — 4000 (Gümhurlyet) — 48,25 | Masır Kı.Fo. 1886 156,00 ÇAvir ) 625 | . e » 903 1900 (Hamlt ) 425 | . e < 19LE 80,00 © Müamele yapmılamıştır. | Kânunusvval Pazar İstanbul — (1200 metre) 18 Nihal Hanım, 18,45 Örkestra, 90 Bo dayil musikiye heyet', 21,90 Gramo- fon, ajına ve borsı haberi, saat ayarı 82,90. Alatarkâ sar ( Rumazan günle- rine maksus ) Peşte — (550 motre ) 17,85 Os- tende gazinosundan müntehap dans çarçıları, 1B,4Ö müsahabe — 19,15 har- pa ve piyano Ve Sigan takımları işti- rakile taganni kanseri. 20,83 Macar öperetler nden bazı sahneler 22, 0 çilt piyano Kködteri mütcakıben dana musikisi, Viyana den Boura mütikisi nah s«Han&vürle> yeni seneyi tebrik ediyor. 19,50 - Richard Vaguer ve şiir 20,95 şarkılar ve hafif havalar ( Ro- sette Anday'iü — iştirakile ) 21,05. Ço- cuklar İsimli Tiç perdelik temsil 23. Leo Pless kov cazı ( Maksimliyan Hörz'in İştirakile ). Prağ (487T metre) — 18,05 Al- manca meştiyat ( Mizabi Viyana Kus- toru ) 20,15 satkeri musiki 21,10 Fil- barnonik könser. 28,053 caz kompo- sisyonları. Roma (441 metre) — Neşriyat tatildir. , Milâno - Torino - Cenova 17,25 Senfonik konser, — 19,03 Gramofon, 21,05. Haberler. 21,80. Bir tiyatro veya operanın nakli. (17 metre) — 18 öğle- 19,20 eski Viya- -— TAKVİM — PAZAR « 1-2cl KÂNUN 933 Kummöi » Bölü -EARADYO— | Türlk- Yunan Dostlugu- * nun En Canlı Vesikaları ( Baştaarfı 1 inci sayfada) Balkanlarda nizam, istikrar ve sulhun nef'ine olarak muhakemeli ve müsmir bir teşriki mesai şekli vermek Üzere istikbale de müş- tereken bakabilecek bir dereceye şelmiş olduğunu görmekle bal- tiyarım, Yakın Şark'ta nizam ve sulh endişesile mütehassis olan dünya efkârı umumiyesine karşı bu hususta Üzerime aldığım büyük mes'uliyeti tamamen müdrik ola- rak, selefierimin iki komşu mem- leket arasında bu derece mes'ut bir surette tesis ettikleri samimi münasebetleri tarsin ve inkişaf ettirmek için her şeyi yapacağ m., Ankara, 31 (A. A.) — Atina ajansının vaki olan talebi Üzerine, Reisicümhur Gazi Mustafa Kemal Hazretlerile Başvekil İsmet Paşa ve Hariciye Vekili doktör Tevfik Rüştü Beyefendi hazeratının mez- kür ajansa lütfettikleri beyanalı aynen iktibas ediyoruz: Gazi Hz. diyorlar ki: “Türkiye ve Yunan anlaşınası ve dostluğu, Milletler arasında ça- Işma beraberliğinin ve yeni siyaset anlayışımın tabakkuk — eltmiş çok güzel bir numunesi ve insanlığ n Şarki Akdeniz ve Balkanlarda terakki ve tealisinin bir ifadesidir. Yeni senenin asil dost Yunan milleti hakkında kutlu olmasını dilerim.,, Başvekil İsmet Paşa hazretle- rtinin beyanatı: Yılbaşını benim için daha kiymetli yapan bir sebep dost milletin efkârıumumiyesine temas için bir vesile olmasıdır. Geçen - az sencler, birincisi, Yunan - Türk dostluğunun sathi ve geçici ol mıyacağını, ikincisi, bu dostlu- ğun her iki memleketin menfa- atlarına tamamen uygun ve onun icabı olduğunu, üçüncüsü, Türk- Yunan — dost — münasebetlerinin beynelmilel sulh havasına cidde; hizmet ettiğini göstermiştir. Benim ,kanaatince, yeni mün - sebat devri bizim için, gerek mil” ve gerek insani olarak büyü bir neticedir. Bu neticeya ( - merhalelerden geçilip yetişile. — — diğini düşünmek, bana taşıdığı- mız emanetin tarihe karşı ağır mesuliyetin biran gözünden uzal- tutulmıyan bir ders tesiri yayp — Biz dost, asil ve kahra. : Yunan milletinin yılbaşı münası - betile, saadetini en kalbi ve sa- mimi duygularla dilemekteyiz. " Hariciye Vekilimizin beyanatı: Türk - Yunan dostluğu, iki milletin menfaatlerini anlamasın- daki kudretini ve ayni zamanda yanyana çalışmak * ve — insanlık vadisindeki kabiliyelini gösteren iki milletin bulunduğu m ntakada kiyet ve yeni, kuvvetli bir sulh &milidir. Bu dostluk, sağlam ve devam- hdır. Çünkü kuvvetini iki taraf için millt olmasından alır ve o hakiki icaplardan doğmuş anlaş- ma ve yaklaşmaların güzel bir ifadesi olmuştur. Necip ve vefa- kâr dost Yunan milletine yeni senenin hayırlı ve refahh olma- g» vürekten dilerim. Musul Ve İrak retrollerini - Niçin Kaybetmiştik ? ( Baştarafı 1 inci saylada ) T İngiltere, lüzumundan fazla ilerle- etmişti. Fakat bir kısım İngiliz gazeteleri, başta Times olmak Üzere buna iliraz ettiler, Çünkü İngiliz filosuna Vâzım olan petrollerin, etrafında bir- çok siyasi ve İktısadi menfaat- ler dönen bir mmtakadan mum hasıran tedarik edilmek istenme- sindeki mahzurlara itiraz ediyor- lardı. Çünkü bu saha çaek bü- yüktü ve icabında silâhla müda- faası İngiltere için büyük külfet- leri icap ettirebilirdi. Bu endişe- lere, vaktile bugünkü — Başvekil İi ee b eişe Gi ti. lereyi n ati için endişeye düşüren İran, Tür- iye ve Rusya idi. 1907 senesin- ::’.Rnıyı ile yapılan itilâf İngi- liz - Rus nüfuz m ntakalarını ayır- dı. Böyük harbe Rusyanın İngi- el döba Tamalılk (NZ Jeee tü e ::Hı. Fakat 1914 den az evvel Musul - petrollarının " İşletilmesine dair - Döy Bank, — Felemenk tröstü ve î:gillrlnı şirketi ara- enda yapılan — itilâfi mütcakip büyük harbın başlaması, eski endişeleri tekrar uyandırdı. İran- kuvvetlerine kapamak için l tere Basra körfezine küçük bir müfreze — çıkardı. Bu kuvvete Jeneral Delamain kumanda edi- yordu. Bu kuvvet zaman ile faz- lalaştırıla, fazlalaştırıla İrak sefer heyeti ismini aldı, bütün İrakın islilâsına memur edildi, ondan ayrılan bir kısım kuvvetler ta Baküya kadar ilerletildi. Rus ihtilâlini müteakip İngi!(uı. ve onun nam:na Anglo-Persiyan şir- keti Gürcistan, Azerbaycan, İran lıçrığhnıdıkl.pıbul membala- rım ve yollarını İdare *ediyordu. Fakat hâdiselerin inkişafı ile Ti diği tan İngiltere için i çinmek İâzımdı. Zira bütün geniş kıt'ayı kuvvetle muhafaza edemezdi. Bu iyi şçeçim hatırı içindir ki Buşiz'deki İngiliz garnizonunu azalttı, İran arazi- sinden geçen İngiliz tayyare yol- larını Arabistan sahillerine nak- letti. Fakat vaziyeti yine kurtara- — madı. İranın son fesih kararile Ortada mevcut — menfaatler çok - büyük olduğu için bunun, t bugünden yarına ballini beklemek —— | j İngiltere, İran'ın büyük zararı — doğru değildir. Ayni zamanda bu petrol #uhası ve onun selâmeti için Musul petrollarından ve Irak'tan olduğemuzu da bu'tmü- nasebetle öğrenmiş oluyoruz. Bunun hbaricinde bir nokta daha vardır ki © da şudur: bahasına olarak bu işi halletmek istemiyecek kadar uzak gören bir devlettir. Çünki Rusya ile yolu üzerinde müstakil bir İran devletinin mevcit olması, İngik tere'nin daima istemiş olduğu bi vaziyettir. Fakat öyle bir İrat ki — yarı canlı, yarı cansız. Yani hiç bir zamar kuvvetli değil * x— Yyiy l U