19 Kasım 1938 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 4

ccc 4 Sayda - SON POSTA 2 ye İkincileşrin 19 , 600,000 İstanbullu gözyaşları içinde Ebedi Şefin tabutunu Büyük Atasını ebediyete teşyi etti (Baş tarafı 1 inci sayfada) Dün gece saat üçten bu sabaha kadar Her zamani bu saatte en sakin uyku- suna dalmış bulunan İstanbul sokakla- rındâ bu sabah 3 de kalabalık halk küt- İelerinin aktığı görülüyordu. Vakit tler- ledikçe bir küçük sel halinde olan br a- kış, sür'atle büyüyor, kabarıyor, muaz- Zarı bir insan nehri halini alıyordu. Sa- bahın alaca karanlığı başladığı zaman ceraze alayının geçeceği bütün güzergâh mahşeri bir manzara arzediyordu. Fakat bütün bu halk nereye gidiyordu? Güzer- gâhta bulunan caddeler daha dün gece- den dolmuştu. On binlerce İstanbullu cadde ve sokaklarda, ağaç altlarında ge- ceyi geçirmişlerdi. . Şehirde bir tek dükkân açık değildi ve gene şehrin bütün sokak ve caddelerinde güzergâhtan aksi istikamete giden bi tek insana tesadüf etmek kabil olamı-| yordu, Caddelerden başka cenaze Otöreninin geçeceği yerlerdeki bütün ev, dükkân, müessesât pencereleri birer insan he-! venği halini almıştı. Dolmabahçe sarayında Cenaze alayına iştirak edecek kıtaat ge- ceden emir aldıklarından sabaha karşı Dolmabahçe sarayı civarına gelmiş ve yerlerini almışlardır. Sarayın önündeki cadde ve meydan tamâmen boşaltılmış, buraları alaya iştirak edeceklere tahsis edilmiştir. Bu suretle merasime dahil z6- vat ve bütün teşekküller saat sekizde Dolmabahçe sarayının dış kapısından Be- giktaşa doğru olan sahada yerlerini al - maşlardır. Ebedi Şefin aziz nâşını taşıyacak top arabası Sarayın büyük kapısının önünde duruyordu. Top arabasının üs- tünde «Büyük milli kahramanın aziz hâşını bu top arabası taşımıştır.» ba - resi yazılı idi, Üzerinde 19 ikinciteşrin 1938 tarihi vardı, Top arabasına saat sekizde 6 tane at koşuldu ve araba deniz tarafındaki büyük kapının önüne götürüldü. Bu esnada tabutu top arabasına nak- Jedecek olan !2 general aziz nâşın bu- Yunduğu salonda yerlerini almışlardı. Başvekil, vali ve diğer hükümet bü - yükleri de ihtiram vaziyetinde (ayni yerde hazır bulunuyorlardı. Büyük Ölünün ailesi efradının gös- termiş oldukları arzu Üzerine ve husü- si şekilde Türk ve İslâm Enstitüsü Or- dinaryüs profesörlerinden Şerafeddin tarafından cenaze namazı kıldırıldı. Ha $z Yaşar ve Hafız İsmail Türkce tek - bir getirdiler, Cenaze alayı Cenaze namazı kılındıktan o sonra Sarayın büyük kapısı açıldı. Bu sıra - da 12 general tabutu mevkii mahsu - sundan kaldırarak omuzlarına aldı - lar. Bu generaller şunlardı: Ekrem Aydar, M. Sabri, OY. Ziya, Nuri Yamut, İshak Avni, Osman Tu - fan, Hakkı Gediz, Enis, Zeki, Kurd Cebe, Kema) Balıkesir. İlyas Dışarıda top arabasının etrafında büyük üniformalarını giymiş, 28 sü - bay ve 28 er yer almışlardı. 12 General tabut omuzlarında bu - Tunduğu halde kapıda gözüktüler. Bü - tün sübay ve erler selâm vaziyeti al - mışlardı. Bu sırada bir tayyare alayı havada dolaşıyor, Büyük Ölüyü selâm- yordu. Tabut top arabasına yerleştirildi. ve cenaze (alayı 9 u on geçe hareket| etti, Cenaze alayını General Fahreddin Altay rehberlik ve kumandanlık et - mekte idi. Bu esmadaı cenaze alayının ile risinde yolu alaya açık Obulun durmak (Üzere geniş safta (oOla- rak atlı polis kıtası yürümekte, bunların arkasında da tören alayının komutanı atlı olarak ilerlemekte idi, Atlı tören ko- mulânını mızraklı bir süvari alayı, ban - dosu mâtem havası çalmakta olan bir pi- yade taburu, bir topçu taburu, bandosu gene matem havası çalmakta olan bir de- niz taburu takib etmekte idi. Bunlardan sonra yözlerce çelenk alay ile beraber git- mekte idi. Atatürkün cenares'ni hâmil top ara - bası çeleriklerden sonra yürümekte idi. Top arabasının sağ ve sol tarafında on #ki general ve diğer sübaylar bulunmak» ta, bunlardan sonra Atatürkün harb ve istiklâl madalyalarını taşıyan generaller gelmekte idi. Cenaze arabasının arkasında Başvekil Celâl Bayar ve müteakiben Büyük Millet Meclisini temsilen Ankaradan (gelen meb'uslar heyeti, İstanbul vali ve bele. diye reisi Muhiddin Üstündağ, mevki ve deniz komutanları, İstanbulda bulunan ecnebi konsöloslar, vilâyet erkânı, başla- rında Rektör, dekanlar ve profesörleri ol. duğu halde Üniversite ve yüksek tahsil gençleri, Cümhuriyet Halk Partisi er - kânı, Halkevleri idare heyetleri, izciler, yedek sübay okulu talebeleri; bandolu bir piyade taburu ve en sonda halk yü - rümektedir, Cenaze alayının Dolmâbahçeden Sa « rayburnuna kağar olan güzergâhının iki tarafına asker jandarma kıt'aları ile mek- *ebler ve halk dizilmiştir. Alay-dakikada 25 metre katediyordu. Halk derin bir teessür içinde mütemadi- yen ağlaşıyor, top sesleri, tayyare u - ğultuları, omızıkaların matem havaları - pa hıçkırık sesleri karışıyordu. Cenaze alayının kolbaşısı Saraybur- pu rıbtımına geldiği vakit alay durdu. Tabutu taşıyan top srabası nhtı- ma yaklaştı ve tabut generaller ta- rafından top arabasından kaldırılarak rıhtımdaki dubaya (oyanaşmış Olan harb gemisine nakledildi. (Bu harb gemişi Selimiye açıklarında demirli bulunan Yavuzun yanına gitti ve ta - but Yavuza taşındı. Cenazenin gemi - ye konulmasını müteakıb Yavuz top endahtı suretile selâm resmini ifa ve hareket etti. Limanda bulunan ecnebi harb gemi- leri bu selâm resmine ayni suretle iş - tirak eyledikten sonra Yavuzu Ada «- çıklarına kadar takib eylediler. Cenaze bu süretle İzmite götürülecek ve bura- da merasimle trene bindirilerek Anka- raya hareket edilecektir. s Dünkü intibalar Dün, Türkün Büyük Atasına yapr lan ziyaretin son günü olduğu için hal- kın tehacümü öleki günlerden çok fazla idi. Diğer günlerde cümle kapı - sından dakikada 150 kişi girdiği hal- de dün bu mikdar 250 ye çıkmıştır. Kirklareli, Tekirdağ, Lüleburgaz, Si - livri, Şile ve birçok şehir ve kasaba - lardan hususi tutulan otobüsler, dün yüzlerce köylü vatandaşı, Atasına son tazimi yapmak için İstanbula taşımış- tır. İzdihamın önüne geçmek, bir akşam evvel olduğu gibi birçok kimselerin €- zilmesine meydan vermemek maksadi- le bir aralık tramvay seferleri tatil o- Tunmuş, fakat halk buna rağmen Bü- yük Ölüyü görmek ve selâmlamak için yaya olarak Dolmabahçeye doğru ak - mıştır. Halkla beraber deniz filomuza men- suk erler, erbaşlar ve muhtelif gami- zonlardaki erler de Büyük Başkuman- danlarını son defa olarak selâmlamış- lardır, Başvekil Dün sabah saat !2 de Haydarpaşaya muvasalat eden Başvekilimiz Celâl Bayar, doğruca motörle Dolmabahçe sarayına geçmiş, yanlarında Riyaseti - cümhur Umumi Kâtibi Hasan Rıza, Trakya Umumi Müfettişi General Kâ- am Dirik, Vali Muhiddin Üstündağ, İstanbuldaki Meclis heyeti olduğu hal- de Ebedi Şefin huzurlarına dahil ol - muş, aziz nâşı hürmetle selâmlamıştır. Başvekil Celâl Bayar bundan sonra bir müddet halkın geçişini seyretmişler » dir. Bu sırada yürekler paralayıcı te - essür sahneleri birbirini takib ediyor- du. Bunları görerek pek fazla müteessir olan Celâl Bayar, gözyaşlarını zaptede- miyerek, hıçkıra hıçkıra salondan u - zaklaşmıştır. Halkın tehacümü bir aralık o derece artmıştır ki, kalabalığın bir ucu Kara- köye kadar dayanmıştır. Düngece Saat 23,40: Dolmabahçe sarayınlla, İstanbulun son gecelik misafiri Ebedi Şetimizin manevi huzurundayız. Saat tam 24 te sarayın kapıları, İstanbulun en tarihi anile birlikte kapanacak ve Atamız, kendisine son ihtiram vazife - lerini yapan sübaylarla birlikte, alt: meşalenin nurları içinde fecri bekli - yecek.. Onu son bir kere daha görmek, onun manevi varlığında son bir kere daha hâsretini dindirmek istiyen kadın, er- kek, genç, yaşlı İstanbullular derin bir büşu ile geçtiler. İşte yetmişlik bir ni- ne, bastonunu destekleye destekleye ve gözlerini Atasından çevirmiyerek u - zaklaştı, Saat 23,50: Beş yaşında bir yavru İ- le başı çatkılı köylü annesi geçtiler... Aziz ölü Atamızın son ziyaretçileri... Saat 23,55: Şeref mevkiini almış 0- lan polisler, geniş kubbenin altında a- kisler yaratan ve ancak Türke hâs bir selâmla, (O) nun manevi huzurundan ayrıldılar. Saat 24 te Büyük Alanın son nöbe- tini alanlar, 16, 17, 18, sonteşrin ge - celeri ihtiram nöbetini bekliyen, albay Salâhaddin Toparlak, önyüzbaşı Fu - ağ Ülgür, asteğmen Hasan Timoçin, as- teğmen İhsan Öner ve Süleyman ve Mehmed Çavuşlardı. Atatürkün, ebedi uykusunu fırçasi- le canlandıran ve tarihi nufkunu hari- talarnı yapmış olan harita yarbayı Sa- lâhaddin Düzgün, engin bir teessürle: «İstanbulun bu gece son misafiri. Baş - ka ne söyliyebilirim: diyor. Saat 24; Büyük Atanın huzurunda son bir defa daha eğilerek çıkıyorum. İ. Ho. İran kolonisi Dün şehrimizdeki İran kölonisi başla- Hnda İran general konsolosu Bay Garile, konsolos Âsaf ve konsoloshane erkânı ol- duğu halde Dolmabahçe sarayına giderek Büyük Atayı selâmlamışlar ve İstanbul. da bulunan İranlılar namına güzel bir çe- lenk koymuşardır. Halk Partisi Divanı bu sabah Ankarada toplandı Ebedi Umumi Reisini kaybeden Halk Partisine yeni bir reis seçilecek Ankara, 19 (Hususi) — Cumhuriyet Halk Partisi büyük divanı şimdi Büyük Millet Meclisinde toplandı. Bu toplantıyı snat 11 de Parti grupu toplantısı takib e- decektir. Her iki toplantıda müzakere mevzuunun, ebedi umumi reisini kaybe- den Halk Partisine yeni bir umumi reis seçmek işinin olacağı zannedilmektedir. Büyük divan ve Parti grupu bu seçim işinde kendisini salâhiyetli görmezse Bü- yük Parti kurultayı en kısa zamanda toplanmağa davet edilecektir. Bayan Makbule Ankaraya gitti Halk, Ebedi Şefe çok benzeyen hemşiresini hıçkırıklar “içinde uğurladı Dün akşam Haydarpaşa garı görül memiş bir kalabalıkla dolmuş bulu - nuyordu. Aziz Atasına son hürmet va- zifesini yapmak için Ankaraya giden yüzlerce insan, alman tedbirlere rağ- men güçlükle gişelerden bilet alabili- yorlar ve trenlerde yar bulunamıyor- du. Birçok İstanbullu Ankaraya kâdar ayakta gilmeği göze &larak, trenlere hücum ediyorlardı. * Atatürkün hemşireleri Bayan Mak- bule de, evvelki akşam Ankaraya ha- reket etmiştir. Büyük milli kahrama- na çok benziyen hemşiresini trenin penceresinde gören halk, kendilerini tutamamışlar, onun en yakını ile bera- ber, hıçkırıklarla sağlamışlardır. Atatürkün hemsireleri Ankarada Ankara, 18 (Hususi) — Başvekil Celâl Bayarın refikaları, refakatlerin- de Atatürkün hemşireleri Bayan Mak- bule Boysan olduğu halde bu sabah şehrimize gelmiştir. hâmil top arabasını Ankarada erler çekecek Ankara radyosu pazartesi sabahından itibaren törenin bütün seyir ve tafsilâtını verecek Ankara, 18 (Hususi) — Şehrimizde yapılacak milli cenaze töreni için bü- tün tedbirler alınmıştır. Hazırlıkların ikmaline geceli gündüzlü çalışılmakta- dır. Pazartesi günü cenaze alayının yâ- Pılacağı saha üzerinde bugün öğle üze- ri askeri kuvvetlerle bir deneme ya - pılmış ve programın tatbik tarzı can- landırılmıştır. Diğer taraftan pazartesi günü hal - kın hareket tarzı hakkında Belediye bazı kararlar almıştır. Bu Kararlara göre milli cenaze töreni günü yalnız resmi arabalarla törene davetli olan - ları getirecek vesait işliyecektir. Oto - mobiller saat 8 e kadar umumi cad - deden geçecek, 8 ile 9 arasında Havuz- başı - Necatibey - İpodrom - Atköprü yolile Meclise gelebilecektir, Halk için Gençlik parkı sahası ay - rılmıştır. Saat 8 e kadar herkes burada yerini almış bulunacaktır. Cenaze ala- yını takib edecek halk, Belediye bina- sile Samanpazarı arasında yer alacak- tır. Otobüsler saat-8 den sonra işlemi - Cenaze alayının geçeceği yollar Üze- rindeki resmi bütün binalar o gün tah- liye edilmiş bulunacaktır. Pazartesi sabahından itibaren törenin seyir (ove tafsilâtını Ankara radyosu geniş tarz- da takib ederek neşriyatta bulunacak - tar, Orgeneral Fahreddin Altay Ankara 18 (Hususi) — Orgeneral Fahreddin Altay, pazartesi günü at ü- zerinde cenaze alayına kolbaşılık ede- cektir, Top arabasını erler çekecek Ankara, 18 (Husus!) — Gerek pazar günü istasyondan Meclise kadar, ge - rekse pazartesi Meclisten Etnoğrafya Müzesine kadar tabutun konacağı top arabasının erler tarafından çekilmesi kararlaşmıştır, * 'Ankara 18 (Hususi) — Pazar günü Meclis önünde tabutu top arabasından katafalka koyacak 12 meb'usun ve pa- zartesi günü fabutu' âyni mahalden top arabasına nekledecek ikinci 12 meb'us ekipinin İsimleri tesbit edil - Meşaleler yakılacak Müzesi ve Ulus meydanındaki Atatür: anıt önünde merâsim günlerinde alt) Şar meşale yakılması için tertibat alım mıştır. < Hatay heyeti ç Merasimde Hatay devleti namın$; bulunacak heyette Meclis ikinci rel$i Vedi Karabay, meb'us Hikmet Celâl vet Agob bulunacaklardır. : 62 vilâyetin heyetleri pazartesi gün“, kü merasime mülki erkânla birlikiğ iştirak edeceklerdir. Atatürkün nâşlarını nakleden vagon müzeye konacak Ankara, 18 (Hususi) — Atatürkün aziz nÂşını buraya nakledecek olan hu susi vagonu müze haline konacak Çan kaya köşkünün parkına ve münasib bif? mahalle vazedilecektir. Pazar gününe aid merasim Ankara 18 (A.A.) — Atatürkün be nazelerinin, 20 sonteşrin 1938 pa günü, Ankara istasyonundan katafalkf nakil ve vaz'ını müteakıb cereyan €ğ€“ cek defile merasiminin askeri ve mil, ki erkânı hükümetle mali, ticari ve 4d4“ Tİ teşekküllere aid kısmı hakkında 4 zahname: i Saat 9,30 da ordu mensublarile hü kümet erkânı, «baremin beşinci dere“) cesine kadar - bu derece dahildir # teşrifat sırasile, yani Mahkemei i yiz, Şürayı Devlet, Divanı Muhasebatı; Brsvekâilet ve sıra ile Vekâletler eri nı, Ankara Vilâyeti, Belediyesi, C. Partisi ve her bankadan gönderilen çer kişiden mürekkeb heyetler, Kız! lay, Çocük Esirgeme Kurumu, Tür Hava Kurumu, Ankara Ticaret Odasi, Barosu, Arddolu Ajansı, Türk Spor, Kurumu, Elektrik Türk Anonim Şir © keti, İstiklâl enddesinde yer almış 018 caklar ve cenaze arabasını takibef, saylavların geçişini mütegkib katafalp kın önünden geçmek üzere verilecek ” şâret üzerine yürüyeceklerdir. ? Kalafalk önünde yapılacak bu 89 * çiş Ulus meydanı istikametinde fer ©), dilecektir. , Dahili teşrifat olan askeri erkân” büyük üniformayı, erkânı mülkiye diğer teşekküller mensublarının ise €8“, ket etay ve silindir şapka giymeleri ve, olm;yanların da koyu elbiseyi 1âbis b Ankara 18 (Hususi) — Etnoğrafya 'lunmaları muvafık olur. 4 Bütün ecnebi heyetler şehrimizde toplandılar Bu sabahki ekspresle Yunanistan baş- vekili General Metaksasrn, Yugoslavya harbiye ve bahriye nazırı General Me « diçin, Fransa dahiliye nazırı Alber Sa - ronun, Almanya müşavirler meclisi reisi fon Nöyratın ve İtalya fevkalâde murahı- hası Aloizinin riyazet ettikleri heyetle - rin şehrimize muvasalatile, Ebedi Şefi - miz Atatürkün cenaze merasiminde hazır bulunacak olan heyetler tamamlanmış o- Tuyor. Dün sabah muvasalatlarını bildirdiği- miz İngiliz, Efgan, Macar ve Bulgar he- yetlerinden maada, öğleden sonra da har- biye ve hava nazırı General Pol Teodo - reskonun riyaseti altında bulunan Ro - manya heyetile Finlândiyayı temsil ede- cek olan orta elçi Oni Talaş «Transilvan- ya» vapuru ile gelmiş ve Perapalas ote- linde misafir edilmişlerdir. Dün ayrıca sübaylarile birlikte 80 kişi- den ibaret bir Yugoslav kıt'ası, 120 İn - giliz deniz eri, 60 silâhendaz ve 56 kişilik bir bando, sübaylarile birlikte 120 Bul. gar ve 65 Romanya askeri de şehrimize gelerek, muhtelif kışlalara yerleştiril - mişlerdir, Bu ihtiram kıt'alarından başka İngiliz «Malaya» kruvazörü; Fransız «Emil Ber- tran> destroyeri, Alman «Emden: kru - vazörü ve Romanyanın «Recina Maria muhribi de limanımızâ gelerek top at - mâk suretile şehri selâmlamış ve Hay - darpaşa açıklarında demirlemiş olan do- nanmamız yakınında yer almışlardır. Bu sabah da bir Yunan destroyerini muvasalatı beklenmektedir. Şehrimizde bulunan ecnebi heyetleri” den Bulgar heyeti ve kıtsat ile Yugos/* kitaatı dün akşam hususi trenle Anksr#f ya hareket etmişlerdir. A emdim eze Dolmabahçede izdiham neticesi müessif bir hâdise Ankara 18 (A.A) — Resmi tebliğ dir; Dolnısbahçe sarayında Atatürk. katafalkı önündeki ihtiram geçidi gündenberi muntazam bir suretie | reyan ederken 17/11/1938 saat 20 sonra yüz binden fazla vatandaşın met hacümü ile husule gelen izdiham 1e cesi geçid müşkülleşmiş ve tehalük yüzünden halk safları araş da artan tazyikin bir kısmı kadın * msk üzere on bir vatandaşımızın Mig yatlarının sönmesine sebeb ol: Lİ büyük bir teessürle haber a be Zabita kuvvetleri vatandaşların yal emniyeti için kılavuzluk yapmak ve halin icab ettirdiği tedbirleri & ie ta olduğundan bu gibi müessif KİĞA lerin tekerrürüne mâni olmak işin yel bıta kuvvetlerimizin vesayasınâ ri edilmesi muhterem halkımızdan 4 miyetle rica olunur.