27 Mart 1940 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 7

SON POSTA 7 Mert Dünyanın en büyük ajansı a girdi Reuter'in memurları büyük salonda durmadan Reuter'in şeflerinden biri bir daktiloya havadis çalışıyorlar yazdırıyor. Bu makine Reuter ajansının dahili havadislerini alan oto- matik makinelerden biridir. Bu makineleri idare eden me- murlar ajansın en değerli unsurlarıdır Bu memurun elleri arasında bulunan sey telgraf muhabere bandlarıdır. Bu band- lar, Avam Kamarasında geçenlerde söy- lenmiş olan bir nutka ihtiva etmektedir. | Reuter ajansının başmuharriri: M. Bernard Rick » e t 5 k adamlarından biridir. içtimalar akteder. Her biri tarafından ileri sürülen e rm tenkidleri dinler. Münasib gördüklerini derhal tatbik eder. Reuter'in gece havadisleri Başma . harriri: M.T. H. Stockwel müstacel bir havadisi bir servise haber verirken Mis Coules (bu kadın borsa, piyango, yarış işlerini idare eder) Reuter binasının muazzam kapısı Dünya istihbarat ajanslar. safı işgal eden hiç şüphesiz Meşhur Reuter ajansıdır. Bu sene içinde Reuter ajansı Yüzüncü senesini idrak eylemektedir. Reuterin harikulâde bir teşkilâtı ver dır, Dünyanın hattâ tali derecede bir #ehri yoktur ki orada Reuter ajansının bir muhbiri, teşkilâtı bulunmasın. Revter ajansı 1840 senesinde Reuter adında bir Alman tarafından te - is edilmiştir. Bu adam muhtelif şehirler içinde ön'den en seri vasıtalarla mali haberler 2. İngilizlerin İzini temin eylemeği düşünmüş ve bu İş İiçin güvercinleri münasib görmüş... İşe tesisinin | girişmiş ve fevkalâde büyük bir rağbet ile karşılanmış, Güvercinleri ona Alman- kıymetli malâmat geti fakiyetinden cesaret alan Julius Revter eni bu malümatı mevcud gazetelere satmağa Jullus | başlamış... Rağbet ketmerleşmiş... Bu nun Üzerine «alelümüm havadisler» ver- meğe başlamış... ajanstır, Reuter'in umum müdürü sık sık servis geflerile | Reuter'in en faal unsurlarından (Londrada Fleet Street'de bulunan 1879 senesinde ölen bu adamın yerine oğlu Herbert de Reuter geçmiştir. O dali muvaffak olamamıştır. Habeş ahalisi, 1914 te Umumi Harbin ilânından âz müd- det sonra vefat eylemiştir. Onun yerini yadan, Fransadan muntazam bir surette | Sir Roderick Jones işgal etmiştir. Sir Ro- rmişler... Muvaf-|deriek ajansı zamanın icablarına göre ye- niden tanzim eylemiştir. Bugün Revter Jansı Londrada, Fleet Streette muazzam bir bina işgal evlemektedir ve yarı resmi | kullanacağı kahveyi bile Brezilyadan it- Sayfa 7 | (CEKONOMK TETKİKLER — Habeşistan İtalyaya fayda yerine zarar veriyor Yazan : Hasan Âli Ediz İtalya Habeşistanı işgal ederken ora-| gâlindenberi AdissAbabada et fiatleri ya büyük ümidler bağlamıştı. İptidai madde kaynaklarından mahrum olan İ- talya için Habeşistan, emsalsiz bir hazi- ne demekti, Bunun için İtal, masrafları göze alarak Habeşistanı fet-| heti 8, Fakat evdeki pazar çarşıya uymadı Habeşistan işgali İtalyaya 15 milyar İ- talyan liretine malolmuştu. Bu para, İtalyanın Habeş harbi “için ihtiyar ettiği masrafların bir karşılığı idi. Fakat İş Jbununla bitmedi. Askeri barekâtın biti- minden sonra da İtalya, «muslihans hü- Yüle için milyarlarca iiret sarfetmek mecburiyetinde kalmıştı, Bu masraf, İtalyanın bütçesinde derin gedikler aça- rak hâlâ devam edip gitmektedir. Nite- kim İtalya 1940-1941 bütçesinde de, Şar- ki Afrika müstemlekelerinin ihtiyaçları için 2 milyar liret koymak lüzumunu duymuştur. Fakat İtalyanın bunca (masraflarına rağmen, Habeşistan, bütün ümidleri altüst ederek İtalyaya adeta hiçbir şey weremiyecek bir vaziyettedir. Bunu, 9- şağıda kaydedeceğimiz rakamlardan çok iyi anlamak imkânı vardır. İtalya - Habeş harbi zamanında İtak yada, Habeşistanın iptidai madde kay- naklarını gösteren propaganda mahiye- | i tini haiz birçko haritalar çıkarılmıştı. Bu haritaların hemen hemen hepsinde en fazla göze batan nokta, Habeşistandaki demir madenlerinin bolluğudür. bütün bunlara rağmen İtalyanın Habe şistanı işgalindenberi, İtalyanın şistandan ithal ettiği demirin mecmuu 1500 tonu geçmemiştir. İtalyanın Habeşis- tandan elde ettiği biricik iptidai madde bu olsa gerek. Çünkü Habeşistan toprak- larında görülü olan bakır, kurşun, gü- , kömür, çinko gibi madenler, İtal ların bü gayretlerine rağmen, he- üz bir türlü işletilememiştir. Habeşistandaki altın madeni de olduk- ça zengindir. Fakat buna rağmen İtal yanların Habeşistandan elde ettikleri altın miktarı, senede B00 kiloyu geçmemek tedir. Bütün sondaj ameliyelerine rağ“ men İtalyanlar bugüne kadar Habeşis- tanda bir tek petrol kuyusu açamamış- lardır. İtalyanın dış ticareti tetkik edildiği zaman, İtalyadan Şarki Afrika müstem- lekelerine ihraç edilen malların, oradan İtalyaya ithal edilen mallardan fazla oi- duğu derhal göze çarpmaktadır. İtalya 1937 ve 1938 yılları esnasında Şarki Afrika müstemlekelerine, mermu kıymetleri 3,5 milyar liret tutan muhte- Yif cins mal Hbraç etmişti. Bu 3,5 milyar liretin 1 milyar lireti gıda maddelerini teşkil etmekte idi, Buna karşılık İtalya- nın Şarkf Afrikadan ithal ettiği malls- rin mecmuu ancak 380 milyon Jiret tut- maktadır. İtalya Habeşistandan ilk ağızda: Pa- Fakat| Habe-| tasavvurun fevkinde yükselmiştir.» İtalyanların Habeşistandaki koloni si- yasetlerinin hiçte müsbei neticeler İvermediğini gösteren bir başka delil de, İtalyan © muharrirlerinden $ «Mond Koloniyal İllüstres v daki yazısıdır. Tissonun yazdığına Daja- ran, İtalyanların Habeşistana yerleştir. meği tasâvvur ettikleri 500 bin İtalyan silesine karşılık ancak 604 aile yerleştir. meğe muvaffak olmuşlardır. İngilizce «Ekonomist, o mecmuasının kaydettiğine göre, Habeşistandan kaçan İtalyan Kolonizatörlerinin sayısı o kadar İ çokmuş ki, İtalyan sansürü bunlara ald havadislerin yazılmasını bile yasak et- me klüzumunu hissetmiş, «Ekonomiste mecmuası, bu meseleye aid yazısının bir başka yerinde diyor ki: sİtalyadan Habeşistana hicret eden İtalyanların sayısı ayda birkâç yüz kişi- yi geçmediği halde, Habeşistanda yerle- şip kalmak ümidlerini kaybederek İtal- k şiyi geçmektedir. Buna nazara zi i Afrika müstemlekesinde pek 33 İtalyan kaldığını kabul etmek Jâzimdir. , İtalyanların Habeşistandaki kolor yasetlerinin müsbet bir netice vermeme İsinin birçok sebebleri vardır, Fi «Deba, gazetesinin yazdığına bu sebeblerin en başında, Habeş rinin bitmez tükenmez mücadeleleri gel- mektedir. «Deba; diyor ki: «Habeşistanın imar ve iskânı işi, mem- lekette hüküm süren umumi emniyetsiz- Nik yüzünden bir türlü realize edilemi- yor. Sayıları on binleri geçen Habeş tecileri geniş bir saha dahilinde faa göstermektedirler. Bu çeteciler, İta ordusunun harekâtımı günü gü! kib ettikleri için, münasib fır: layarak, nisbeten âz mev cüzütamlarına yüklenmekte ve tamamen imha etraektedirler.» Hattâ italyanca «Lavaro Faşistar ga- zetesi bile, İtalyan müstemlekecilerinin: «Bir elde kürek, diğer elde silâh olarak» çalışmak mecburiyetinde bulunduklarını itiraf etmekten çekinmiyor. İtalyanların oturması için hususi surette yap'lan birkaç köy, küçük birer kaleyi andır. maktadır. İtalyan gazetelerinden «Köryere dö Ja Serra: diyor ki: «Bu köyler, telörgülerle çevrilmiş bir i bir köşesi makineli tüfeklerle mücehhez nöbeti rin beklemesine mahsus tarassud kul leri vardır. İtalyanlardan mürekkeb köy sakinleri, hayatlarını muhafaza için gece gündüz nöbet beklemek mecburiyeti dedirler Her tarafta devriyeler Odolaş- makta ve ikide bir: «Kim 0? Orada kim var?» sözleri işititmektedir.» i Böyle güçlükler içinde bir memleki kolonize etmek cidden müş! bunları muk, kauçuk, yün, kereste ithal edebile-| yanların Habeşistandaki vaziyetleri, k ceğini urnmuştu. Fakat İtalyanm bü'ü-| geçen gün iyileşecek yerde, fenalaşmak- ridleri de tahakkuk etmedi. Hattâ iş bulİtadır. Bu arsda Avrupalılar için fevkalâ- kadarla da kalmadı. İtalyanların işgalin-İde menfi bir tesir yapan iklim şartlarını den önce Habeşistenin ihraç ettiği bazılda heraba katmak lâzımdır. Bir İta'yan maddeler vardır ki, bugün Habeşistan gazete muhabirinin kaydettiğine göre, bunları ihraç etmek şöyle dursun, ithal Habeşistandaki İtalyan müstemlekecile- etmek mecburiyetini bile hissetmekte-İ,; çra iklimine bir türlü ulışamadıkları dir. Buna misal olarak kahveyi zikrede-İjcin ikide bir hasta olmaktadırlar, Sıtma biliriz. Habeşistan eskiden kahve ihraç eden bir memleket olduğu halde, bugün, İtalya işgalindenberi, kahveyi dışardan ithal etmektedir. Fransız akademisyenlerinden Toro, bu mesele hakkında «Pari Suvar: o gazete- sinde neşrettiği bir makalede şunları yazmaktadır: «Bütün gayretlerine rağmen İtalya, Habeşistanın kendi ihtiyaçlarını Okendi membalarından temin etmesine bir tür. İtalyanların müsaderesinden okarktuğu için, ancak kendilerine lüzumu olan top- rağı işlemekte ve kendi pafakalarından farla hiçbir şey istihsal etmemektedir. ler. Şehir halkının gıdası, hariçten yapı- lan ithalâtla temin edilmektedir. Dün. yanın en iyi kahvesini istihsal eden Ha. beşistanın Harar havalisi, bugün kendi hel etmek mecburiyetindedir, İtalya iş- | | salgını alabildiğine inkişaf etmektedir. Bundan manda Habeşistana giden İ- talyan işçi ve köylülerinin oradaki iş şartları da pek ağırdır. İtalyan mul lerinin oradan kaçmalarının sebeb den biri de bu olsa gerektir. Habeşistana çalışmağa giden bir İtalyan omuhaciri, Fransadaki kardeşine şu mealde bir mek- tub göndermiş: «Ben iki senelik bir mukavele imzalı yarak Habeşistana geldim. Burada « damakıllı para kazanabileceğimi bena söylemişlerdi. Fakat iş umduğum gibi çıkmadı, Buraya gelir gelmez beni 6- tü cepheye gidecekmişim gibi silâhlan- dırdılar. Başımızdâ bir ustabaşı verine bir #übay vardı, A'dığımız gıda hiç te iyi değil. her şey pahalı. Aldığımız para ise pek az. bu vaziyet karşısında ben müddetimin dolmasını beklemeden geri dönmek mecburiyetinde kaldım» (Devamı 9 uncu sayfada)