1 Aralık 1942 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 5

SON POSTA ; Savfa 5 MÜSAHABE (TETKİKLER Wiesele nedir? Şark cephesinde mühim Yazan: Halid Ziya Uşaklıgil roller oynıyan Rus suvari ordusuna bir bakı vardır zannediyorum; dedi. Nihayet bu sözlerden çıkacak neticeye (o varmı; o oluyordum: — Sizi temin ederim ki dedim; yüksek tahsilinizi bitirince eski Ordularin dev adımlarda motör, leştiği bir sirada eski sistem muha- rebe tarzinin bir yadiçiri olan sü- vari kuvvetlerinin, rolünü bitirmiş bir insah gibi, yavaş yavaş sahne - Hsana tasarruf © edeceks den çekilişine şahid olduk. Filhaki, kat eski yazı ile ülfeti kulaklara değil göze sid olacağından buna ehemmiyet vermiyorum, yetişir ki sonradan ımcrak ederek lüğat İ kitablarına müracaat etsin ve an-! larm doğru telâffuzunu da öğ - rensin, demiştik ki mekteblerin —2.- 1) 3 öylenecek şeylere bir inti - zam vermek lâzımdı, bunu Yapabilmek için müsahabenin kı- sa vakfesinden istifade ederek bir sizara yaklırı, ben tekrar ze başlamadan evvel kendisi Gencin stmasında bir pembe dalga uçtu, bir günah itiraf &de- cekmişcesine utanarak: — Herhalde Türkçeden daha iyi! dedi. Tekrar sordum: -— Bunu farn sızca derslere mi borçlusunuz?! Dedim. l — Kismen öyle, diye cevabi verdi; fakat esl okumak saye- .İsinde... Elime me geçerse, kitab, gazete, mecmua, hep okurum. Ve bu suretle öyle bir hale gel- dim &i hattâ düşünürken Fran- sızca düşünüyorum; yazarken de öyle... Bir hatıra defterim sızca yazmak ba- daha kolay geli. Rus süvari kuvvetlerine mensub bir müfreze bir keşif hareketi esnasında fa gene, Almanlara karşi sü -Jani ve şiddetli darbelerle harbin bü vari kuvveti kullunmişler, ve süva.İtün mukadderatmi değiştirmişler ve |ri kuvvetlerinin bir yan hücumu ile| Napolyonun mağlübiyetine başlıca Alman gövelyilerini böngena üğret-| ömü olmuşlardı. Tanınmış İngils mişlardı: 1242 yılında Alman şö -| muharrirlerinden Walter Scott © valyeleri birbirini takib eden dalga-| zamanlar bu mesele hakkinda yaz- lar halinde münbit Rus topraklarını| dığı bir yazıda aynen şunları söyle, ele geçirmek için Rusyaya saldir -| mişt mışlardı. Aleksandr Levskinin ku-) i mandasındaki Rus orduları ilkönce| (iki e alete faik düşman kuvvetleri karşısında | dildiği gibi hiç de onlarin yegâne ik. gekilmek zorunda kalmişlardı. Fa -) müdafileri değidi. Napolyonun pis kat bu sirada ormanların içine BİZ-| ati çimal soğuklarının şiddetinden emiş olan mâhm bir süvari kuv-İ ziyade, Kazak süvarilerinin debşes veti, cenahtan Almanlara hücum &| tinden ileri gelmiştir.» derek, Almanları bozguna uğratmışi o 1413 yılında Napolyon ordulari- lar ve rle'ate mecbur etmişlerdi. Fa| çın mağlübiyetinden sonra da Kus kat Rusların bu süvari kuvvetleri, 9| süvariler ileri hareketlerine devam devirde muntazam ve daimi bir €r-| eemişler ve Platolun kumandası - du olmaktan henüz çok uzaktı, İlki daki Rus süvari ordusu 1813 yilin daşmi Rus süvari ordusu Büyük Pet! da tarihte ikinci defa olarak Berlini ro zamaninda Rus - İsveç barbinin işgal etmişti, rim, sonra mânalarını© araştır - anak üzere... Birçoklarını tahmin ederek anlarım: Meselâ son top- dantıda ahlâk (bozukluğundan bahsediliyordu, tereddi kelimesi. ni kullandılar. Bunu anladım, ge .ne genç kızların ellerine kadar düşen kötü blardan bahso - Mamdu. Misafirlerden biri bunlar için ihrak binnar tabirimi kallan- dı, bunun da aule da fe demek olduğuna bükmettim Ben bu zeki g*nci gülümsiye - rek dinliyordum, o susunca de - dim — Sizin bu bahsettiğiniz hale ben tecrübelerimle şahid 0.| luyorum. Beni görmiye gelen si zin gibi yeni nesle mensub yenç- lerle görüşürken her vakit dik- kat ederim, onların obilecekleri kelimeleri kullanırım, fakat ba- zan alışıkbık meticesile eski Labir-| zumdan kaçar ve © za- i anlamıyorlar. bana babanı yor, — Okuduklarınızda | bilmedi. #iniz kelimelere tesadüf eder ken bunları lügat kitabında ara- mak zahmetini ihtiyar eder mi- #miz) — Pek nadir! Diye cevab ver- di; bunlara sık sık tesadüf ettik- çe manalarını, imlâlarını, hattâ kullanılış tarzlarım da öğrenmiş olurum, Tabir caizse, mihaniki bir amebiye ie... 1812 yılında Napolyonun Mos - kova seferi esnasında Kutuzof'un kumandasındaki Ras süvari kuvvet dı, biraz kızararak: — Müsaade) teblere koymak mümkün değil - Bu kelimede soruyorcasına| konuşmalarını da lâyikile anhya-|ler için de böy yapılıyor. Şu) banızla demek İstiyorum, misa- | vari kuvvetlerinin, orduların bir bir- Haftada bir gece evde bir toplan-|ler de lüzum görürlerse kendi bu| rın dilile olmasa bile neslnizin | elektriğin karşisinda bir mum gibi den demekle müsahabenin ni — Siz Fransızcayı ne ka-| eki yazının esaslarını elde etmek| olan Almanya, | #üvari kuvvetlerini İl gamma istifade edeceğime vi Edebi eserlerden bahseder- Fransa, Balkan harekâtında berhan-| nız onların kullandıkları kelime rak zorlara doğru giden ve bir lerinin kullanıldığını işitmedik. Dedi ki: — Geçenler-|kalâde mühim roller o oynamağa| retrsen,.. leri hayretle görüldü, Hatta bu key. okudu. Bunları umumi bir şekil. | kuvvetlerinin lüzumsuzluğu, & hatta Hattâ bunların içinde bir de si-| Sovyet - Alman harbinde Rus sü barak 1701 yılımda T3 Dragon alarm git firen İk ee aa j dim; ayni usulü eski yazıyı oku-| parçalarını lâyikile o anlıyama-| kuvvetleri Moskova şebrinin kapıla) an 20 b Bağıl TAE Pe al ie en pi paralar aşırarak (de-| tnm ve daha eskilerin mabânlle.| ordelari sahneye (atılarak, Alman A a e e DİN bilmek mühimdir, ve pek lâzım! Ata Bey tercemesini, daha bilir) ratabilmek ker şeyden ev-| duları kakmış oluyorlardı. m el gl lari mak boş yere bir emek sarfetmek|de ile gözden geçirirsiniz. Bun-| biyâtını. Sizi asl ziyaretime se-| malisnata nazaran, Ruslar tarafın - e pr e şaşırmış gene diye lavsif eden) dersleri o kadar dolgundur ki bu) yani lüzumu kadar... Fransızca elik, si "tiraf ede.| dir. Şu halde Üniversite ile o â-| yüzüme baktı. Fransızca muka- Seğim dedi. Ben yalmz eskiden | yarda bulunan yüksek tahsil mü-| bilile anlattım: — Rüsuh peyda yakılmış geyleri anlamakta zor ;| eöseselerinde bu işe bir Yer tahalt) etiseniz türkcede de öyle ola, ka tayyareden, tanktan, zirhli oto - suyorum, Babam oldukça yazlar | halde yüksek tahsilini ikmal eder| firl müsahabesinde hiç def |Bği olarak yeri olamak lâzimdi. #nş ve bütin kayatinda 5 ken genç nesil e:ki yazıyı oku -| terciğinize ve kurşun kaleminize |Seri bir muharebe birliği olan sü. lerinden, okuduklarından istifa »| mak melekesini kazanmış olacak| müracaat etmeden hazn ( bulu-| vari ordusu, kendisinden daha serl tı olur. Onun misafirleri de ken-|Ineskları vasıtalarla bu maksadı) bugüne mahsus dilile siz de işti. | zevale mahkümdu. disine benzer, umumi malümat| temin ederler. rak edersiniz. Nitekim, İkinci Dünya Harbi baş sahibi uyanık fikirli yaşlılardır.| O Sözumun bu noktasına gelince) — Çok teşekkür ederim, beni)ladiği zaman kara ordularinm en zeminlerde dolaştığına işaret &t- İüzere hemen işe başlıyacağım, | asgari hadde indirmiş, koca Alman miş olacağım. Bu zatlar pek ta“ ve biraz söktükten sonra dediği. ordusu içinde sembolik olarak an - İbii olarak meusut oldukları ne niz eserleri okunuağı çalışaca- cak bir süvari tümeni bırakmıştı.ls. “manarek bir köşeye siner ve he ken pek güzel bir kitabı unut. gi bir süvari harbine şahid olma -| men her toplantıda hazır bulunu tum. Süleyman Şevketin «Güzel dık. Müteaddid Libya hareketlerin rum, Görüşülen şeyleri umumi yazilar. eseri. Zannederim, dört de de herhangi bir süvari harbi vu. çok kısımlarında şerhler . yapan| Fakat, Sovyet - Akman harbi, bi- bir mükemmel eser... ze süvari ordularının zannedildiği Bir şey tahattür etmek istiyor. gibi büsbütün luzumsuz olmadıkla. de on beş yirmi genç bir edebi namzed olduklarını isbat etti. toplantı yapmıştık. Hemen hepi-| Sovyet - Alman harbi başladı miz eski lisanın cahili idik, bu'tan sonra, Rusların kadrolarındaki| O da bu kelimeyi bilmiyorum | fiyet bazı ecnebi gazetelerde müna- zannile yeni lisans terceme etti: kaşa mevzuu bile oldu. Hemen he- — Bir edebiyat mueilimi bizelmen bütün askeri mülehassizlar, do anlamamış değildik: | fakat| mânasizliği üzerinde yazılar yazdi- birçok yerleri, ve belki en güzel |lar. Fakat (sürprizlerle dolu olan Ni l j parçaları bize bilinmeyen bir li: | Rus . Alman harbi, süvari orduları *eYri esnasında tesis olunmuştu.Nar| 1914. 1918 Birinci Dünya Har- va muharebesinin tecrübelerinden! hi patlak verdiği zaman Rüslarin z'n bir eseriniz vardı; galiba| vari kuvveileri ük defa geçen yıl) l . Türkün sesi» isminde bir eser... Moskova müdafaasında sahneye çık 9! teskil irem iyilimmz) > manları en çok düşündüren ve kor- Bence çıkarılacak heticeyi o| Bunu sonra yeni yazı ile basılmıs| tılar, Geçen yıl Birincikinunun or -, ordusu, terkibindeki Dragon alay * kutan Rus süvari ordusu idi. Prus.i larını 33 e çıkardı. O devirde cem - ya veyahud O Macaristan ovalarına' eskiden yazılmış! dım... rina dayandıkları bir sirada Rus ki-, ii kitablara da tatbik ederseniz ay.) o — İşte, dedim; tavsiyemi tat-İği olanca şiddetile bastirmiş, motör) Volga kazaklarından terkib olan - rinci Dünya harbinde çok fena ni neticeye varacağınızda şüphe| bik ederseniz o zaman onu vellü kuvvetlerin harekâtı felce uğra.) Dostu S ye idare edilen Rus orduları, hiç- Yedi yıl süren (1756 - 1763)İbir zaman süvari kuvvetlerini, Ak, iz zorluklara yabancı değilim.) vam ettim: rini de anlarsınız Bunları taklid) hatlarının içine saldırmışlar, gerile- a a Simdi sizinle bunun izale çaresi-| O — Meselâ Cevdet tarihi, Ah.) edecek değilsiniz, siz bugünün e-)rine sarkmışlardı. Motörlü bare.| dorf, Kunersdorf'da cereyan eden) ta 1916 yıfınin Mayis - Haziran ay- Di arıyalım. Her şeyden evvel ka-| med Mithat Efendinin «Mufas.| debiyatmı yaratacak olanların a-|kât durmuş olduğu için en seri) muharebelerde Il, Fredrik'in ordularında başlayan ve Birinci Dün. larını mağlâb etmiş ve 1760 yılı-| ya Harbinin Ruslar için en muvaf« Mh okumak! Yazmak im, Ahmed Refikin eski yazı| vel kendi dilinizde sizden evvel o Bu defa da, Stalingradin kurtarıl A yütün zor hir İştir, ve öylede| ile basılmış tarih eserlerini oku. | yaratılmış olan edebiyatı bilme-| ması için Sovyet ordularınca giri |di leri, bir noktaya toplanacak yerde; böylede eski yazıyı yazmıyacak-| sanız... Madem ki tarihe mera-| niz lâzımdır. ilen bu yeni taarruzda da ayni hali bötün cephe boyunca dağıtılmak su z örü retile muharebe kabiliyetlerini ta « i il görmüş bi b b i de Di- Siberyanın bozkır ahalisind. Tahsil görmüş bir genç |lar birer hazinedir. Edebiyattan beb olan da şu son günler dan, n r len! i demeyi okumak kudretini ne baki Almanların bu, Rus taaru © bazi in iktsab eder? muhatabın benden evvel davran-| eski yazıyı okumak dersini mek-|da okuduklarınızdan rüsuh duk çekmiyorum, hi kilerin | olunmalıdır, nelekim yabancı dil- caktır. O zaman pederinizler, ba. Mobilden, motosikletten sonra sü- de etmiş münevver bir adamdır.| tır. Yüksek tahsile girmiyen genç | nur, hattâ fırsat bulursanız onla. |olan motörlü kuvvetlerin yanında, Nelerden bahsederler? Her #67'| zihnimde bir atlayış oldu. Sor .Jirşad ettiniz. Her şeyden evvel | mütekâmiline, en modernine sahib dille sözleşirler. Ben onlat ğum. kandinatya, Belçika, Holanda - bir şekilde anlamaz değilim, yal cilddir, kolay şeylerden başlıya- kubulduğunu, veya süvari kuvvet»! özlerini kapadı, biraz rını, hatta buğün bile, sırasında fev| toplantıya riyasct eden bir öğ“ süvari İsuvvetlerini muhafaza ettik - eski yazı ile yazılıcış birkaç eser | htiiakla, bu motör devrinde süvari, sanda yazılmış tesirini oyaptı.| İşinde de bir sürpriz t yaptı, dare alam büyük Pilçe, Mir da Gr adile Sİ . vermiş oluyordu. — O halde, de-| larak gördüm ve gene en güzel) talarına doğru muazzam Alman an 20 bin kadar tutan Rus süvari Jaimenk Ras söverilerini dondur vel emsalini değil Tanzimat edebiya-| mıştı, İşte, bu esnada Rus süvari! özi ei Siena Rae | e sblişiila Kiş lilac rar yerdik ki eski yazıyı okuya-| sale kitabını, hattâ Hammer'in| rasında bulunacaksınız, fakat ya-| muharebe birliği olarak süvari or- e kk İk vir hanki amm ai smız, onun zorluklarına katlan;| kınız var, bunları zevk ile, istifa.| — Meselâ, dedi: Divan ede.) görüyoruz, Ajansların | verdikleri le ye e e ki bir senenin | İ İ saat! belki | Zannediyorum. ha 2 dere devresinde günde bir da Namık Kemalin Cezmini, Ek- remin «Takdiri İlhanı». Hâmidin #Dubteri Hindu» ve «İçli kiz» temaşa eserleri, biraz daha ken- dinize güvenirmeniz yine Ekre- ka bir meseledir. Ben biraz yo- ruldum, — Bu, dedim; büsbütün baş) siz de yoruldunuz. İvan edebiyatınnı yeni nesle tav-| teşkil edilerek cepheye getirilen sü- siye edilmiş olması vari tümenleri, bu yeni Sovyet ta- arruzunda bilhassa mühüm bir rol oynamışlardır. Rusyanın coğrafi bir hususiyeti, olarak Rus ordusunda süvari birlik. darbeyi Indirmişlerdi.1812 yılının 7 Eylülünde, Napolyon, Ruslara son ve kat'i darbeyi indirmek üzere ver diği Borodino meyd-» muharebesi» nin en buhranlı bir anında generi Uvorof'un kumandasmdaki Rus sü- zundan en fazla korktukları cihet, Rus süvarilerinin Prusya ovalarına inmeleri idi, 1914.1918 dünya harbinin son- larına doğru Rus çarlığı yıkılmca, | — Çarlık ordusu ile beraber Rus süvari ordusu da inbilâi etti. Bunu takib © eden vatandaş harbi devresinde Ki zılordu teşkil edilirken (ilk Sovyet (Devamı 8 inci sayfoda) bu işle mesgul olsa kâfidir, arab ve fars fuzunda yanlışlar —— (47 Ülsindim bu bahse faaltük eden ik yazısı 25 İklnciteşrin karihli SAYINIZ. Biraz şuradan buradan, yorm. vaenk şeylerden © bahsedelim. Bu Divan edebiyıtı meselesini de, daha dinlemek kuvvetin bulabi- Hirseniz, o saat için saklıyahm. ı i $ dukika içinde beni en mukaddes gayemden inhiraf ettirsin? Asla... Asla... Hem böyle ikide bir kendi kendimden şüphe edersem cesa- retimi kırmaz mıyım? Bu emni- yetsizlik yürüdüğüm yolda beni tereddüde düşürmez mi? Ağır -| laşmaz mıyım? Bu sözlere evet cevabını ver: dim. Endişelerim zail olarak fe rahlamış, rahat, memnun bir hal de adımlarımı sıklaştırdını. En çok aldananlar aldanma: dıklarma en çok İnananlardır. Böyle olmamasını temenni ediyo- rum, min yTalimi edebiyatı --mualardan eski «Haz ev * ile Ebüzziya» «Serveti Fü-; kelimelerinin £ yapacaktır, fa İ vari kolordusu ile, general Platofun kumandasında bulunan ve tama - men Kazalardan ibaret olan diğer bir süvari kolordusu, e Napolvonun! larına ve gerilerine indirdikleri leri hor zaman içka mühim bir rol oynamışlardır. vi Rus ordusunda süvari teşkilöti XMI üncü yüzyılda başlamıştır. Ga- rib tesadüf olarak Ruslar de rinin gizli olarak ço- İl cuk aldığını ve bu çocukları hag- | tabane o babçesinin (o müteaddid | yerlerine gömdürdüğünü ihbar etmiş... Tabii rezalet... Polisi gelmişler, bahçenin şurası bur; kazılmış, bir sey çıkmamış amma bastahane O elrafında birçok dedikodu olmuş. Başheme' şireyi şüphesiz derhal sepetle - mişler... — Bu doktor Kadrinin yaman bir şey olduğu anlaşılıyor. des |” dim. Sen kendine güvenebiliyop İ“” musun? Ya sen de mahbubeliği töz tercih edersen. iraz sitemli, biraz mi j bir kukışla yüzüme hakım ARE — Siz erkeklerin topu kestiğim tırnaklar kadar Eymi vermediğimi bilirsin de yine bejf le gayeme zararlı olması muh- temeldi, Hem hiç haberi yokken birdenbire neticeyi öğrenmesi daha hoş bir sürpriz olacaktı. Kendisine mühim bir iş için İstanbula inmeğe mecbur oldu. ğumu söyledim. — Âli! dedi, beraber ineriz. Ben de zaten burada yalnız bir saat kalabileceğim. Senelerdenberi ilk defadır ki Neclâya yalan söylüyordum. Bu- na mecbur olduğum için pek W- züldüğümü itiraf ederim. Bu me- sele üzerinde tevakkuf (etmesi ibtimalile sual sormakta acele ettim: — Senin de mi mühim bir işin var? re ile işi pişirmişi bütün hastahaneyi eline o almiş, | İ almış amma işler de yolunda git- memeğe başlamış. Kız doktora İçılgmca tutulduğu için başka şey düşünemez olmuş. Hastalar ba- kımsız kalmışlar... Her gece doktorla beraber sabahlıyor, has- talar rahatsız etmesinler diye doktorun odasındaki dahili tele- İfomu açık bırakıyormuş. Yemek ler bozulmuş, ilâçlar vaktinde verilemez olm Hastalar ara- nda biraz yüzlerine bakılır gi- bi olan kadınlar bilhassa ihinale uğruyorlarmış... Bunlara küflü yoğurtlar veriliyor, ilâçleri kas) rıştırılıyor, hülâsa O hastahaneyi| bir an evvel terketmeleri icin ne mümkünse yapılıyormuş. Dedim vehmile parmakların birbirine dokunduran, adetâ bu suretle o- sin elini arayan sen değil mi X din? Hattâ uzağı gitmeğe ne hacet, daha yanından çıkalı beş dakika olmadığı halde onu tek- özlemiş gibi değil misto?... "“Birden parlayarak kendi ken: ime çıkışmaya başladım: dme Sek bu kadarı da fazlar. Siçara içmek demek nikotinin Zir olduğunu bilmemek demek dir? Bu kadın binde şehvani hisler uyandınıyorsa bundan De her şeyi unuttuğum mana: 7 e DS Körünmiyen bir adam kulaklarımın dibinde kesik kesik m m ediyorum: — Benim Fitnatı, miünü unuttuğuma Dasıl dilebilir? Bu kadarmı Se düşkünü, yılışık, arsız gönül bir adamım. Ömrümde bir. ler k kadın mı sevdim?) Ömrüm. si dım için bir tek şey mi feda Yazanı Cevad Fehmi İçinde o endiş benzi- yen, korkuya benziyen şöyle bir takım müphem hisler filân yok mu? Haydi söylesene pısırık herif! Bu kadınım zihninde b raktığı intiba: onun hakkında ana yerleştirdiğin eski itham- larla yeniden muhakemeyo çek- meye meyletmiyor musun? Ken- i kendine «Bu kadın bu kadar fena olabilir mi?o diye düşünmü- Yor musun? Hayır belki böyle düşünmüyorsun, fakat böyle dü- şünmeye başlıyacağından olsun korkmuyor musun? Herkesi kandırabilirsin, fakat eni kandıramazsın. Biraz evvel, onun © sıcak ve yumuşak elinin Gr —10— Yeşilköy 16 Şubat Dün tam defterimi kapayıp ta| | — Evet, hususi bir hastahane- giyinmek Üzere ırlanmaya| nin başhemşireliği açılmış. Beni başlarken Neclâ geldi, Ona Ni cağırdılar, gidip konuşacağım.) ya kadın azmış... Derken doktor! mim fâsık olmak gibi bir buda löfer hakkında hiçbir şey söyle:| Biliyorsm ki bulunduğum hasta-| Kadri bu işin bu şekilde devam)|lık yapabileceğimi düsünün memeğe karar vermiştim. Mak-| haneden çıkmak istiyorum. Buletmiyeceğini anlamış, Başhemsi-| Saşıyorum doğrusu... Bırgk Vİ sadımı yanlış anlaması, bir takım | teklifi cana minnet bildim. reden yüz çevirmiz... Çevirmis| münasebetsiz lâkıvdıları şimdi < münasebeti, münasebetsiz sö — Hangi hastahane bu? amma kızm gözü kararmış bir) Benim yen! haberlerim var, Saç lerle benim içimdeki şüpheyi büs-| | — Doktor Kadri Kemalin Afi-| kere... Vay sen misin bunu ya-| bunları anlatmağı oeldim * bütün kuvvetlendirmesi, dolayı! yet Yurdu... Doktor Kadriyi ta-'pan diye açmış telefonu, polise (Arkası var) onun ölü hükme kadın