19 Temmuz 1942 Tarihli Son Telgraf Gazetesi Sayfa 1

MEMLEKET İHTİYACINA YETER | HALDE OLAN HER MABDEYİ SERBEST BIRAKABILIRIZ İddiharcıyı ve ıhlıkarcıyı şiddetle tıkxp | edebilmek şartı ile memleket ihtiyacına | yeter halde bulunan her maddeyi ser- best bırakabilir, rekabeti tahrik edebi- | lirsek daha müsbet neticeler almak | elbetteki mümkün olabilecektir. Şükrü Saracoğla kabinesinin | iaşe davası üzerinde kabul etti; Brensip kararından sonra ayni yol | İçinde merhale merhale — ileriye | n ve büyük müwlehlik şe- birlerin iaşesi mes'uliyetini üze- Tine almakla iktifa hükümet | diğer inşe maddeleri li müdafaanın icap ettindiği mü- bayaayı teminden sonra bütün maddelerinde — serbestliğe lk aldığı ana ka- | matırur kal- mamıştır, Bu şart altında, memle- ket âhtiyacına yeter halde bulu- î | Ban her maddenin alım ve satı- mum her nevi gıda maddesinin ih- Tacım menetmek " şartile serbest Tekabeti tahrik eylemekte zarar Yok, fayda vardır. | Ancak şu ihtirazi fikir İleriye Sürülebilir: — Her N Serbi rlü maddenin alım ve * olunca sermayeler w'n--:e başlıyacaklır. Bu serma- X ettik- yeler acaba mala tahav höz ve ihtikârcılığı yeniden yql açılmaz mı?. Her aranan şey kolay Bulunmakla beraber çok pahaya çıkmaz Bu ihtirazi soru yerindedir. Fa- kat, buna mukabil yu izahı da ya- Panlar bulunacaktır: — Her türlü gıda maddesine Byüğı yukarı el konmuş veya Dat n edilmişti. Pakat, un, makar- DA sadayağ, pirinç, nohut, bakla, :Mızur mercimek gibi maddeler | yta olmak üzere bunlardan her- KğKl birisini tayin edilen fiatlar Terinden bulabildiniz mi?. Kara- Tsaya, ıdd.hnrcılı&:u mâni olabil- Diz mi?, 'N izah da tecrübe edilmiş bir “"d"'nm ortaya çıkardığı bir neti- r ve haksız değildir. İki yol- e gikmek zaruri idi: # — Tem müdahaleeilik, ker O Tam serbesti ve fakat tam €ntrol ve takip. Tam müdahalecilik yapılamı » yarım müdahalecilik de başta ':Aıır!i( ve teşkilâbez — bulun- ,'—k koordinasyon noksanı, yeni 4 p şartlarına ve ekonomisine a- "'nınc olomamak, iktısadi ve ti meçiltmin bazı elemanlarının gaçmleket zarırma husüsi men- Saatçiliğe sapmalatı yüzünden meşçe Yermedi. Hakikaten, hükü- dan $© * konon her madde orla- kalktı, karaborsalara gün $du, on bin Iiralık sermayesini v Si :j',';fj'; bin ira kazançla çe çağıSülerin sayısı gün geçtik- küedaldı ve büyük müstehlik ütle ya » Orluk ve mabrumiyete * uşırı büyük mahi feda- katlandı. | müsbet netice ver- | * koymalarm madde | sahasında haksızlıklar, | toğurduğuna göre normal ticaret usu YEYA böliçe Bu tectübe Mediğine, Ve mâm etin yetişlirdiği her nevi metam alıcı stfıcrların yüksek valan- Söverlik duygularının hâkimiyeti Altada piyasaya dökülmesi şarlı ile elbetteki en iyi sislemdiz. Hem bükümet —memleket — hacminde Yöpyeni bir teşkilât kurmaktan kurtulur, hem tüccar işsiz kalmaz, em müstahsil emeğinin karşılı- # alır, hem de hnlk rahat eder. Şincak dünyanın ber bakımdan Tövkalüde saramtıya uğramış bu- Tunması karşısında ve kısa mazlı ETEMİZZET BENİCE ye ait bazı tecrübelerin ortaya çı- İ kardığı acı tecrübeler hakikaten | bu sabada yukarıya kaydettiğimiz ibtirazi fikre ve soruya hak ka- | zandırmaktadır. Bu ihtirazi soru yu bertaraf edecek olan unsur d & — Herşeyin başında güvenci müz olan milli ahlâk, sosyal ahlâk, ticari ahlâk, b — Hususi menfaatlerin umu mi menfaatlere foda edilmesi mü- lâhazası, hm[rıhı ve en ağır ceza tatbil Gibi asli maddelerdir. Eğer, bu- günden başlıyarak istihsal bülge- lerinin hususiyetlerine ve maliyet- lerine güre ber nevi istihsal mad- desini hakiki bir surette fiatlandı- rabilir ve kontrol teşkilâtımızı çok sağlam bir karakter ve disiplin e- sasına göre kurabilir; iddikarcı, i tikâreı ve vurguncuya göz aç lirsek her nevi yıda ve fihsal maddesinin serbestliğinden (Devarı Sa £, Sü: € da) Romanya ve Macaristana harp ilân etti Amerika lokantala- AMERİKA; rında Mihver tebaası ı' garsonlara iş yok Lor 19 (4 Macacistana, R irtibatı olmıyam iç lerdir. Doi gerı nnn Akdenizde | Torpillenen Gemimizde Murektebıttan iki kişi şehit oldu gemizi hakkında çe temmim mallmat gı Gemi Hayfi (Dovesnı Sa; 3, Bü; 4 de) İKİNCİ SAHİFEMİZDE Gayet Felsefi Bir Makale! Bütün felsefociler ve felsefo meraklıları bunu — mutlaka okumalkdırlar, Yazan: OSMAN CEMAL KAYGILI | Stalingrad için de RUS CEPHESİ Doneç'ie Kızılordu çevrildi iİLEL İT Rostof'un Doğu ile alâkasının kesildiği bildiriliyor Bir habere göre tehlike buyumoktedir larm Xııııımıı.ıı bareket e 202 bozguna ade Vona nci Alman piya- gratılmış ve da tamamen de ölay DOĞU İLE İCenubt Afrikadan MISIR CEPHESİ Tepeler elden ele geçiyor Almanların ikinci bir hamleye hazırlandık- ları anlaşılıyor Mareşal Smots bir zırhlı itümen daha geliyor Londra 19 (AA) — BEBC, Garp çölünde müttefilder şimakr de âeniz kıyasından bir miktar ilertemelceine mukabil, merkez- e Almanlar hücuma geçmişlerse de püskürtülmüşlerdir. Bu bölge de Avustralyalılar — 6 kilem etie dalülinde — Elmukama — tepesini zaptetmişlerdir. Takriben iki lometre ileride bir tepeye varılmışsa de, Alman katşı hi cumu kamşısında geri çeklin İRTİBATI KESİLDİ 19 (AA.)— Rostof şehri- | : için Tegenrog ve | * $,Bü: $ de) * evamı $ Aşağı Don' .ı. harekâtı gösterir harita lendir. 4 Harekât şimdi bir tepeler mu- (Devamı Sa: 3, Sü; 4 de) !hıneler | lhu!ıyın ılıııhn Açıoılı | Kabı 7,5 kuruşa sıcak : | yemek satılabilecek : ——— —. |Parasız yemek verilecek fa- |kirlerin tesbitine başlanıyor | Bu kış Halkevleri de y ve yakacak Cevzl odecek ecek, giyecek j ni zilay ile Vak Kevlerinin yar Jar ayıı ayfi © yoksula yazı t severlere akademisi 60 | san' Güzel san'atlar yaşma gin bulunuyor.. — Bu muthü yildönümü — münasebelile | talebenin bir senekk çalışmas: tü İ gönteren ve 3000 parçaya yakın GÜZEL SAN'ATLAR AKADEMİSİNİN 60 INCI YILDÖNÜMÜ Sergide görülmemiş nefasette eserler var 3000 parçaya yakın bu eserler 15 gün teşhir edilecek eserin teşhir, edildiği bir sergi, Maarif Vekili Hasan Âli Yücel tarafından söylenen bir nutukla açılmaştır. , (Devamk Sa: 3, Süz 5 de) SON TELGRAF EN SOI 'I'Elıllllllılll VE HABERLERİ VEREN Aışnı Ill“lll Cağaloğlu Tücamünİze| aşağı Don nehi d nubunda devam ediyor erlensentodır. AHLAKIMIZ Üstadin moyhi nden) yazıktı İzskil Gdeenik olan b seri, aa yözmiya, bu seriyi Kaleme alrmık için a elmauştum. Alman öncüleri kıyılarına var- Millerova'nın ce- e şid. detli muharebeler | Yeni narhin bu sabah | tatbikine başlandı soplanı olsoağı K ezmek | boya 1abrikalan- M HLA NECİP FAZİ. KISAKÜREİ Bir gön Tâ> ! “ATILAY,, ın Elim Kayıbı 'Atılay,, Ay sınıfı denizaltılarımızın- ilk yapılanı idi Müessif kazadan sonra, bu sınıftan elimizde “SALDIRAY,, ile hen Z bitmemiş olan “ Yıldıray ,, kalmış bulunuycr 200 den fazla Alman denizal. tısı batmlmı.ş EFENDİLERİN İhtikâr Serbesttir, Buyurun! İhtikâr İmkânsızdır, Buyurun! Karabük'teki Atmlamaımir | AsidSülfrik fab- rıkası işe başlıyor; şısında alınacak tedbir, yalnız ve yalnız ikidir; aslâ üç değil.. 1 — Yüzde yüz serbesi bırakıcı ve yalnız mukabil tedbir alıcı u- sul.... (Liberalizma usulü) 2 — Yüzde yüz müdahaleci ve aslâ meydan vermeyici usulu. (Etatizma usulü) Birinci usulün harp nârası: — Efendiler! İhlikâr serbesttir; buyuram bakalam! Bu mâranıt arkasında bükümet yalnız şunları yapacak, endan son- Ta koyfine bakacaktır: İltikâr ve menfi mukavemet mümessillerine karşı namütenahi geniş bir rekabet şebekesi kura- çak vö onlart yalnız kendi teşeb- büsleri çerçevesinde boğncal Şirketler, (Kevperatil)ler, topla- yıcı ve dağıtıci teşekküller tesis edecek... Bellibaşlı bankaları, mü- esseseleri, tacirleri, tavasstçuları, istihsaki unsu: meufant ve nüfuzla kendisine — bağlıyacak; | bunlara toplattığı malı yine bun: dar vasrtasile piyasaya dökecek, fiatları dilediği gihi kıracak, ica- hında bir Hralık ksymeti bir kuru- ça sattırıp ihtikârcıyı her işle ve ber sokak başında devirecek... Yüni bütün bir devlet sermaye, üfuz ve zekâsile ve sadece ser- best asul kadrosu içinde, ihtikâr- çıyı, mukavemetçiyi, menfi tema- yül ve tedbir sahibini iflâsa sü. rüklyecek... Meselâ, yükselen alim madır? NECİP FAZIL KISAKÜREK Piyasada tüccar ve satıcı elile devlet bankasının altınlarını are zedip bir günde —altmı 10 V düşürmenin ve altın başına 5 lire kâr peşinde gezen binletce ihtâ kârcıyı altın başına 5 lira zararz uğralmanını, y ani iflâs etşirmen hem devlet, hem de n ket bona kürini Salayabilenimiz kaç kişi?2? ğ Bu tarz, bir sürü faydası ve bir sürü zararı içinde dajma kıymetli ve haşsiyetli bir usuldür; öndatı da netice itibarile devlet hazine- sinin görereği yalvız kardır. İkinci usulün harp nârası: — Efendiler' İhtikâr imkânsız- dir; buyürün bakalım! Teşehbüs edin de görelim! Bu usülün de ruhu, yarım ya- tam — zarar brlip ber maddenin menbamdan — munsabına — kadar bütün safhalar'na yüzde yüz kim olmak, yıne devlet emrinde bir tücear, tavassatçu ve istihsalei şebekesile, “küylüden — bankere kadar bütün merhalele: en küçük ihmali cmda — ceralendir. Herşeyden evvel bilmek, görmek, anlamak, yılmamak ve yıldırmı Bu iki usul dışında, birinden birinin tam ve müstakil tercihi dışında; — bilhaksa — birinden bir parça ve öbürüaden biz parça, yamalı behça — tedbirlerinde tara ve mutlak zarar ve mahkümiyet. ten başka hiçbir şey ummayın! ciğerine —