1 Nisan 1937 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

—am 9 ye modem Avrupa le ç temasa gelmiş olmakla b Türk fikrinin liderleri, Avrupada vukua gelen değişikliğin mahiyet ve hakikatini daha çabuk kavramışlardır. Türk milliyetçile. ri tarafından kabul edilen şekil v. suret, yakm ve orta şarktaki mü- masili hareketlerden daha bariz ve kendisine has olmuştur. Türk mil- eri Avrupa mümessillerini her hangi bir başka milletten daha wlüs ve sadakat. # kopya etmişler. dir, Runun için, kişaf ve tekâmülü mür bugünkü saf. hası neticesinde, yaşamakta oldu- ğu şarka ve Orta. samana (mahsus e «ber, her şeyi, an'anevi hareketlerine Yak bir ehemmiyet vermeksizin, u- at- miya çalışmasma Ve kelimenin bütün müânasiyie günün Avrupa devletleri arasmda, mevkil- mi almasına hayret etmemelidir. | Mehmet Alinin Suriye ve Anado - Tu seferleri, Türki- yenin ana kanun - Yarında :slâhat ie Tasma saik olmuş ve asırlardan be - ri değişmek- sizin devam edön çarka mahsus İ idari mutlâkiyetin muasır meşruti bir idareye doğru tebdil ve istiha, İesi lüzumunu kismen ilham et. miştir. İkinci Sultan Mahmut, Bü- yük Petro“gibi Avrupa usulünde talim görmüş bir ordunun ve aari mutlâkiyetçi bir idarenin vücuda getirilmesi lüzumunu idrâk etmiş. ti. Ikinci Mahmut 28 - Mayıs - 1826 dü mevcut Yeniçeri ordusunu lağv ve yeni bir askeri nizamın ihdas ve tensikini irade eyledi. İşte'bu tarih Türkiyedeki Tari mat ve ıslâhat devrinin başlangıcı sayılabilir, Garptan zabitler geti. rildi. Talim, tahsil için Avrupaya genç zabitler gönderildi. Askeri İdadisi tesis ve ilk nezaretler İh. das ve idarenin tedricen tensikine teşebbüs olundu. « Moniteur Ottoman,, 2Ghu- da türkçe ve fransızca bir #esmi gazete neşredildi. Yol in- lüzumu ve ehemmiyeti an- İaşıldı. İlk defa olarak en mühim Avrupa payitahtlarına daimi Türk gefirleri gönderildi. Bu münase- İÜ betle Avrupa kıyafetlerini kabul &- İdip giyen İkinci Mahmut böylece devlet ve saltanatma münevver mutlâkiyet modelinde yeni bir ş6. kil ve esas vermiye çalışmış olu- Üyordu. Fakat o. Avrupayı yalnız şa İyislarla ve raporlarla biliyordu. # Bütün ıslâhat ve teşebbüsleri yü. üstü kalıyordu İslâhat ve şeni- İyet ve hakikatlere nüfuz edemi, yordu. Bazan yapılan isler âdeta ÜBalkan operetlerine benziyordu. Hattâ Türkiyenin en yüksek, Mifuzlu sınıfları bile, hemen ka- baca cahil kalmışlardı. 1838 de İkinci Mahmut öldüğü vakit, halk her yerde onun islâ. tma tam bir yabancı göziyle ba- rdu. Halefi Abdülmecit evva, senelerce Paris ve Londrada ya- mış ve Avrupanın terakkisi hak. ida memlekete daha açık fikir. dönmüş olan Reşit Paşanm ızuna uymuş bulunuyordu. Fa. ii Reşit Paşa yalnız bir İstisna Ve memleket her hangi bir 2- teşebbüse lâkayt kalıyordu. kendi arzu ve teşviki ile edilmiş olan ıslâhat, milletin ve İnkişafı hususlarında #ayada Büyük Petro ve Avustur. İkinci Jozefin ıslâhatı gibiy- yük wlâhat fermanı “Hattı Şerif., 1839 senesinin İkin. *rininin üçünde Gülhane sara- Türkiyede Yenilik Mücadelesinin Tarihi 1/4/1937 —1. Hans Kohnun “Şarktaki milliyet mefköresi » Nasyona lizm tarihi, ismindeki eseri « nin İngilizcesinden * Türkçeye çeviren: Ali Çetinkaya (Bayındırlık Bakanı B. Ali Çetinkaya yında resmi içtima halinde ilân o. lundu. Bu ferman mutlâkiyeti lağv ve fardi ihtirasın üstünde olmak üzere kanun ve prensiplerin mer'i- yetini vüevde getiriyordu, Muasır meşruti devletin t&meli ai iŞ 0. tuyordu. Vilpa bu ıslâhat, devlet idaresi- ni yeni bir devreye götüren musam- mem bir tebeddil gibi ilân edil- miş olmayıp, ancak İslâm kanunu esasisi olan şeriatin hakiki ruhu. nâ avdet gibiydi. Bütün tebea hakkında ferdi hürriyet ve mal, can ehemmiyeti ve din farkı ci maksızın bütün Osmanlıların mü. saatı irade ve ilân olunmuştur. | Vergi, adliye, ordu sahasında ılâ- hat vadediliyordu. Müslümanlarla, | Müslüman anların kano hu. zurunda müsavi olmaları, Ortaza- man İslâm idaresinin hitama er miş olması mânasına idi, 840 ta Fransız örneğinde ye. ni bir Ceza Kanunu ve 1559 da Mecelle ve daha sonra Ti- «arut Kanunu ve adliye muanıcıs- lerine dair yeni nizamnameler a- lanmıştı. Fakat halk, bu ıslâhata güç intibak edebiliyordu. Ve din, akide mahafilinde “s irsi menfaat ve nüfuzları tehlikeye düşenler a- rasında mukavemetle karşılanıyor. du. Padişah bile, slihat ile edki şartların idamesi arasında şüphe ve tereddüt içindeydi, İngiltere ve Fransanm ittifakı ile Rusyaya kar. şi Türkiyeyi harbe sokan Kırım muharebesi, ıslâhata yeni bir hız verdi. Pariste aktolunan sulh kon. feransında, Türkiye, Avrupa 'dev- letler heyeti arasına ilk Müslüman devleti olarak kabul edildi. 158 Senesi Şubatmda 1839 #enesnin * wikha'ın: teyit eden | Hattı Humayun neşir | ve ilân edidi. Fazla olarak hiristiyanlara, bütün vazife ve me- muriyetlere kabul ve intihap'olu. nabileceği ümidi verildi. Gayri müslimlerin iştiraki ile vilâyet w- mumi meclisleri ve bir devlet şü- Tası ihdası vadolundu. Ve asri mektep usulü vücuda getirildi Bu ıslâhatm birçok kısmı dahi böylece kâğıt üstünde kaldı. Bu- punla beraber istihalenin hakiki eereyanına doğru İlk adım atılmış bulunuyordu. Kanun vazmda şe. riatin tek bir esas olduğu fikir ve telâkkisi, nihayet bir irade ile kal- dırıldı. 1857 de en büyük ruhani makam olan şeyhislâmlığa tâbi bir kısım işler için terbiye ve maarif nezereti tesis olundu. 'Muallimlere Sigorta Teşkilâtı | Maarif Vekâleti, ilk tedrisat mual- limlerinin vaziyetlerini esâslı surette ıslah edecek yeni tedbirler almıya ka- rar vermiştir. Bu tedbirleri araştır. mak üzere kurulan komisyon işini bi- tirmiş, hazırladığı raporu vekâlete vermiştir. Raporda, muailimlerin mad âl ve manevi ihtiyaçlarmı zamanmda İkarsılayacak yeni tedbir ve esaslar | vardır, Mua ler için hususi bir si- gorta teşkilâtı yapılması, prevantor. İyum ve sanatoryumlar ulması, ilk yapılacak işler arasındadı Komisvon, muallimlere verilmekte olan mesken bedeli ile köylerdeki mu allimlerin maaş tevzii İşinin pratik ve daha faydalı formüllere bağlanma- sına lüzum göstermiştir. Maarif Vekâleti rapor üzerindeki tetkiklerini Mtirdikten sonra mual- İlimlerin terfil i hususunda icap eden tedbirlerin tatbikine geçecektir. Sivrisinek Mücadelesi Yapılacak Yeşilköy ve Bakırköyle Eyüp kaza- *İsı civarında görülen sivrisinek akını İhakkında sıtma mücadele reisi doktor IB. Seyfeddin şu izahatı vermiştir: İ “ — Yeşilköyle Bakırköy arasmda A mama deresinin meydana getirdi #i bit bataklık vardır. Bu saha müca- İdele mıntakasma. dahil olmamakla beraber nazarı dikkatimizi celbetmiş- tir. Küçük Çekmece gölü tekrar tet- kik edilecektir. Mücadele mıntaka- ismda soğuktan kaçarak sicak yerle re, çukur, kuyu ve ev helâlarma #ığı- nan sivrisinekleri imha - iğin bütün İ tedbirler alınmıştır. yüp. Şişli ve Macka taraflarında isinek olup olmadığı tetkik edile- çektir. Mücadeleye ihtiyaç varsa, ace le tedbirler almması için vaziyet Ve- kâlete bildirilecektir.., Tramvay Şirketinde Tonlantı heyeti, dün, senelik toplantısını Met- ro hanındak! merkezinde yapmıştır. Geçen seneye sit bilânço tasdik edil. miş ve müddetleri biten meclisi ida- re azaları yeniden seçilmişlerdir. Ge- çenlerde Viyanada ölen Hanesesin ye- rine Delaeroix, direktör seçilmiştir. “ELEKTRİK ŞİRKETİNDE Elektrik şirketi umumi heyeti top- lanmıştır. Toplantıda meclisi idare reisi B. Veyl'in İstifanamesi okunmuş, 936 hesapları tetkik edilerek hisse ba. şma 126 İsviçre frangı temettü tev. mine karar verilmiştir. Dokloziye Bugünlerde Şehrimize Gelecek Eski Düyunu umumiye meclisi ida-! re reisi M, dö Kloziyenin bugünlerde) Ankaraya gitmek üzere şehrimize gelmesi beklenmektedir, Dö Klöziye. nin Türk borcu meselesi etrafında ya- pacağı görüşmelerin daha şimdiden piyasadaki tesirleri görülmeğe başla” mıştır. Dün borsada şayi olan bu ha- ber üzerine Türk borcu bir miktar yükselmiştir. Kadıköy Su Şirketi İle Müzakereler! Kadıköy 5u Şirketi delegesi Menaşe; dün tekrar Ankaraya gitmiştir, Mena şe, şirketin satılması hakkındaki mü- zakerelere devam için yeni salâhiyet- ler almıştır. Şirket heyeti umumiyesi toplanmış, fakat ekseriyet olmadığı için başka güne kalmıştır. Bir Senede 20,000 Köpek Öldürüldü 096 yılında İstanbul belediye sinir. lar içinde 20 bin köpek öldürülmüş- tür, Bu yıl mücadele şiddetlendirile- (Arkası var) cektir. TAN Tramvay Şirketi umumi! hissedarlar | Ruam Mücadelesi Brt ay süren rüam mü. cadelesi tamamile bit » ve sekiz bin hayvan mua- ye dilmiştir. Bu yıl yapı - lan mücadele iki sene önce - kinden daha iyi neticeler ver miştir. Mücadele öbür sene tekrarlanacaktır. Adapazarı ve civarında çı « kan şap hastalığının vilâyeti- mizdeki hayvanlara sirâyet stmemesi için Pendikte kor » don: yapılmıştır. Hududa ge şen hastalıklı hayvanlar baş- ka vasıta ile mezbahaya gön derilmekte ve orada yenile vek hayvanlardan tamamile ayrı olarak öldürülmektedir ! İnin Sarayburnunda ehrimizde bulunan gümrü Ş birlikte dahili ticaret eşyası için manda tetkikler yapmıştır. Bu arada Sarayburnu, Eminö- nündeki iskeleler, hal yanındaki eydanlık ve Galatadaki Şarap iskelesi gezilmiştir. Yeni iskele - kurulması Kat'i * karar gok muhtemeldir. raovadaki büyük otelin inşaatı ta doktor Nihat Reşat, banyo salonları Yukariki resimde otelin son vaziyeti 'Dört Şehirde Eğitmen Kursları Az nüfuslu köylerimiz için köy e- Kitmeni yetiştirmek Üzere geçen yıl tecrlibe mahiyetinde Eskişehir Çifte- er çiftliğinde açılan kurstan ün» »» rici neticeler als sur, Bü sene de Edirne, Eskişehir, Erzincan ve Kars- ta aşılacak kurslarda okutulacak nam İzetier seçilmiştir. Maarif Vekilin İde hususi bir komisyon köy eğitmen- Yeri hakkımda bir kanun projesi ha zırlamaktadır. Kürslara okuma, vazma bilen, 18-| keri vazifesini yapmış 40 yaşımı geç-| miyen köylüler alacaktır. Kendile- | rine kursu bitirdikter sonra ayda on Yira Ücret ve zira! âlet ve vesait veri- ecektir. Maliye Vekili Berlinde Maliye Vekili B, Fuat Ağralı, Pa- risten Berline gecmiştir. 5 Nisanda İstanbula dönecektir. Arazinin Yeniden Yazımı İçin.. Bütün memleket arazisinin iki sene zarfında yeni baştan tahriri hakkımda ki kantin hükümlerine göre, vilâyet. lerde 436 tahrir komisyonu kurul- muştur. Arazinin bu müddet icinde tahrir edilemiyeceği anlaşılmış, ko- misyonların 782 ye çıkarılması zaru- ri görülmüştür. Önümüzdeki mali s3. ne başında harekete geçilecektir. Veba ve Koleraya Karşı Tedbirler Muhtelif tarihlerde Hang - Kong, Bombay, Kalküta ve Hindistanm di- ğer bütün Ilmanları ile Seylân adası muvaredatma konulan veba ve kolera hastalşklarına mahsus sıhhi tedbirler) birleştirilmiştir Bundan sunma Sü-| veyş kanalı yo'u ile Uzak Şırktan geen bütün gemiler, Veba ve kolera bakımmdan, umum bir muayeneye tâhi tutulacaklardır. Tunus ve Malta İmanları müvare- datina karşı konulan tedbirler kaldı- rılmaştır, Gaz Kursları 8 Nisanda Zehirli gazlerden korunma çareleri- ni halka öğretmek için acılacak kurs larda nisanın sekizinde derslere baş- lar çuktır. Bu İşle uğraşan komis- yon, dün vilâyette toplanmış ve kurs arda ders vereceklerle kurslarm açı- lacağı yerlerin listesini incelemiştir. bugün verilecektir. mamlanmıştır, Kaplıcalar müdürü tesisatı için Almanyaya gitmiştir. ni görüyorsunuz. “Otelciler Birliğine İtirazlar Urelcilen birliği kurulması için ha- zırlanan nizamname projeaj otsisiana verilmiştir. Otejeile- vugunlerde bir #aplascı yaptrak birliği resmen kura- caklaraır. Beyoğlu otelçilerinin bir birlik yanmıya teşebbüs etmeleri İs. tanbul otelci ve hancılar GeMmiyeti mensuplarmı telâşa düşürmüştür. Bu kuldaş, gümrükler müdürü ve liman idar müdürü 1.437 ema İç Ticaret İçin Ye- ni İskele Saraybur- nunda Kurulacak ik ve inhisarlar mteşarı Adil O- ile ayrılacak iskele kkında dün li- Ankara vapur: esaslı şekilde tamir iliyor Denizyolları idali birkaç vapuru- İnu esaslı şekilde tir edilmek üzere Haliçe sokmuşturlir müddet evvel Almanyaya gönderrek orada tamiri düşünülen Ankarsapuru da Ha İza alınmıştır. Anka, havuzda iki ay/ Jkalacak, makinelerkazanları güver- te ve teknesi esassurette yenilene- jcektir. Bu tamira 60—70 bin lira İkadar bir para saıdilecektir. Anka ra Vapurundan kka Karadeniz, Cümhuriyet ve Biri vapur daha ta- gir edilmek Üzereavuzların boşal- 'masmı beklemekterler. | Şirketi Hayrenin araba vapuru eferleri i Şirketi Hayriyelaresi Beykoz ile jYeniköy arasında'aba vapuru se ıferlerine başlamakzere ilkbahar ta- 'rifesile birlikte ana vapuru işletmi 'ye başlayacaktır. Massa Avrupadan jbu sene şehrimize omobilli kafileler halinde fazla seyyı geleceği anlaşıl. mıştır, Bu seferle Avrupa turist centelerinin müraati Üzerine yapıl- maktadır. Tahkikat K . omi'yonu İ . e. you di şini litirdi Elektrik şirketin şehirdeki tesi- sat ve şebekeleri terinde tetkikler yapan heyet, çalışalarını bitirmiş tir, Varılan neticeyakkındaki rapor- lar parça parça kğlete gönderil- İmektedir. Heyet salam bugünlerde Ankaraya dönecelerdir. Heye l ham Mes mmm muharririmize şumrı söylemi Şirketin tesisat ve şebekeleri üzerinde yaptığımı. tetkikleri bitir. İdik. Netice hakkmd şimdilik bir gey sövliyemem. Bugülerde Ankaraya dönerek raporlarımı; vekâlete vere- münasebetle turistik evsafı hiz otel İceğiz. Kat'i netice vekületin vereteği sahiplerine bir mektupla Müracaat €-|karardan sonra meyfhna çıkacaktır... derek esasen mevcut olan otelciler birliğinin ikiye 9 yrılmasını doğru bul- madıklarını söylemişlerdir. Beyoğlu otelcileri, cemiyetin o bu mütaleasıns Şu şekilde cevap vermek- tedirler: “— Mevcut cemiyet bir esnaf cemi- yetidir. Yeni birliğin turistik bir ma. niyeti olacaktır. Dünyanın her tara- #mda böyle teşekkiller vardır. İstan- bul otellerinin bir çoğunda beynelmi- lel turistik konfor yoktur.,, Yeni Polonya Başkonsolosu Polonya Sefareti Müsteşarı Bav Zâzilav Szezerbinski, hükümet: tara fından İstanbul Başkonsolosluğuna tayin olunmuştur. Yeni PolonYa Baş- konsolosu, dün Vali Bay Muhidin f tündağı makamında ziyaret etmiştir. Yeni Tramvay Arabaları Tramvay şirketi, Şişli atölyesinde yeni sistem arabalardan bir tane da- ha yaptırmıştır. Üç dört gün sonra bu arabanın tecrübeleri yapılacak ve haftaya seferlere çıkarılacaktır. Serseri Mayn, Ortada Yok! Serseri mayin, bütün araştırmalara İrağmen halen bulunamamıştır. Deniz Ticaret Direktörlüğü, bütün Karade- niz limanlarına arama için yeni emir ler vermiştir. 1 Nisan 1937 İPEERŞEMBE B Bugün hava, sureti wmumiyede bulutlu olacaktır. Rüzgürlar orta kuvvette esecek. vir, Eğe mmtakasında hafif yağış ihtimali mevcuttar, DÜNKÜ HAVA Dün, barometre 763 milimetre, hararet x ke tesbit tn enwvette esmistir. Komisyonun vardığı neticeler fize- rinde vekâletle temaslar yapmak Üze“ re Belçikadan gelen B. Broşe ve Kle- rin birkac giindenberi Ankarada bü- lunmaktadırlar, KAÇAKÇILIK “TAHKİKAT Elektrik şirketi tarafmdan yapıldı ğı iddla edilen gümrük kaçakçılığına ait tahkikat evrakı Üzerinde ihtısas mahkemesi müddeiumumiliğince tet- kiklere başlanmıştır. Evrak tomart büyük olduğu İçin tetkikler uzun sü- recektir, Gelecek ay içinde muhake- meye başlanması muhtemeldir. BIRKAÇ SATIRLA kmek, franeelâ fiyatları ba hafta değiştirilmemiştir. . 41 Müdür Muavinliğine vazife, fesi iâğvedilen Hâl muhase, becisi Nuri tayin edilmiştir, . Ss anayi Birliği eski reisi Vasıf, Sümerbank Hereke kumaş fabrikası müdürlüğüne tayin olun . İ musti ugünkü Hava: DEĞİŞİK ——— 4 üncü ay Gün: 30 Kasım: 145 1355 Hieri 1353 Rumi Muharrem 19 Mart 19 Güneş: 545 — Öğle: 1218 İkindi: 15,52 — Akşam: 18,33 Yatsı: 20,05 — Isak: o 4.02