10 Nisan 1937 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

Bu mütecanis devlet dış sahada kaybettiği kuvveti kendi içinde ka- zanmış oluyordu. Müttefik emper- yalist devletler hassaten 1915 mar- tının gizli muahedesi ve o senenin 20 nisanmda imzalanan Londra mi- sakı ve 1916 ilkbaharının, 1917 ni- sanda gizli itilâflarile zâhir oldu- ğu veçhile senelerce harpten sonra tamamen yıpranmış göründükleri bir sırada Türkleri bir daha bütün kuvvetlerini topayarak kat'i bir mücadeleye mecbur ettiler, Bunun neticesi son bir Buçuk a- #ırdanberi ilk defa olarak tamamen müstakil ve Avrupa devletlerile mutlak müsavi esasta yeni bir Tür- kiyenin doğmusı oldu ve bu da Ja- ponyanm zuhürundan sonra Şark milletlerinden birinin böyle müsa- vat istihsal edebilmesinin ilk tim- Balini teşkil etti. üyük Harbin son senesinde Beşinej Sultan Mehmet Re- gat öldü ve Veliaht Vahidettin, Al tıncı Sultan Mehmet olarak ona ha- Kef oldu. 30 Teşrinievvel 1918 de Mondros Mütarekesine ssik olan İZ Türkiyenin askeri mağlübiyeti ne- | ticesinde bu tarihe kadar mevkiini muhafaza etmiş olan Enver, Talât, İN Cemal Paşalar firar ettiler, Bunlar i > Almanya ve Şarka teveccühe dair İ t olan mâzinin siyasetine sadık kal- dilar, Enver siyasi hayallerinin ga- İ © yesi olan Türkistana, Turana doğ- | Cemal de Afganistana gitti ve KW “Aİgin ordusunu 'terisik etti. Talât dahi Berlinde kalarak Rus, Cermen ve Türk Garbi Asya anlaşmâ bağ- larını elinde tutmağa çalıştı ve bir İİ suikastin kurbanı oldu. Bu üçlerin | yerini İstanbulda Hürriyet ve İti- Tâfçılar ve İngiliz taraftarı olan in- i Surlar işgal etti ve 1919 martında İL © Damat Ferit sadrizam oldu, Mon- W © dros mütarekesinin şartları me İ Türk ordusunun silâhtan tecridini #8 ve ne de memleketin dahili işlerine © müdahaleyi ihtiva etmiyordu. 1919 #enesinin ilkbaharında Mustafa Ke- mal Türk hükümeti tarafından ordu * müfettişi olarak Anadoluya gön - *X derilmişti. Bu zat Büyük Harpte ol- | dukça genç yaşında bir asker ve bir MW teşkilâtçı olarak temayüz etmişti. BE İstanbul hükümeti tarafından Ana- ? doluya gönderilmiş bulunması onun demir gibi talihinin garip bir mi- İ salidir. Türk nasyonalizminin parla- © masının bariz sebebi Rum nasyona- “Türkiyede Yenilik Yoksul | Mücadelesinin »* Tarihi :. Hans Kohnun İngilizce eserinden Türkçeye çeviren: Ali Çetinkaya Bayındırlık Bakanı aşırı Hindistana kadar uzanan ge. niş bir Asya bloku ve büyük bir Orta Şark imparatorluğunu yarat- mağa doğru olan Şark siyasetinin mes'uliyetini Üzerlerine almışlar. dı, B u siyaset, harpten sonra ay- ni zamanda Arabistan ve İran memleketlerinin talihini de ta.. yin etmiş olacaktı, Fakat netice i- tibariyle bilhassa Türkiye hakkın- da felâket olacaktı. Garbi Asyada hâkim devlet olmak istiyen İngil. terenin en kuvvetli iki rakibi 1918 de ortadan kalkmış görünüyordu. Bu Iki devletten birisi Orta Asya ile Hindistan yollarına hâkim ol - mak için bir asırdanberi İngiliz im. paratorluğu ile mücadele ve mü- nakaşa halinde bulunan Rusya, di- | geri Hindistana ve Acemistan ve akım gaz kuyularma tehdit ma- nasına olan Bağdat demiryolunun Almanyası idi. Bu iki devletin or- tadan kalkmış olması muvaffakı. yeti İngiliz siyaseti için kati neti- ce' İle istismar etmek ve bu arazi blokunu ayni zamanda yeni Rus tehlikesine karşı müdafaa eylemek ve fazla olarak Avrupa ve Asyayı tehdit eden içtima! inkılâbı bastır. mak hususunda bir vasıta olarak takviyesini mümkün görüyordu. Tam Şarki Avrupada olduğu gibi hudut devletleri tesisi suretiyle vü- €ude getirilecek bir sıhhi kordon Avrupa medeniyetini Rus bolşevik aça ye orada Dir muharebede VE... aiyasatişdan hinsayemdeçekti.. u suretle İngiltere ve Garp , devletleri Kafkaslarda Şarki Avrupa mümasili bir mınta- ka tesis etmek istiyorlardı. 1918 - 1919 da İngiliz askerleri Baküyü ve Şimali İranı ve Trans Kafkas- yayı mühim gaz sahalariyle berâ- ber işgal ettiler, Rusyanın tecridi ve tehdidi maksadiyle İstanbulu da elde tutmak ve Karadeniz metha- Tine hâkim olmak esas ve zaruret idi. Bu yeni Cebelüttarık ile İngik tere Rusyaya ve Tuna devletlerine ve Kafkaslara ve bilhassa Bakü - den itibaren olan gaz borularının nihayet bulduğu Batuma hâkim o- lacaktı, İstanbul ve Kafkas tabye- leri arkasındaki geniş bir arazi sa- hası Maverayi Erden ve Bağdattan geçecek bir şimendifer ve muva. zi hava hattı ve otomobil servisi ile Kahireyi Hindistana rabtederek İngiliz nüfuzu altında idare ve mu- hafaza edilecekti. Bu demiryolu ve Irak, Acemistan kuyularının gaz nakliyatı için deniz, liman üsleri olan Hayfa ile Basra zaten İngi- lizlerin elinde bulunuyor. İskende- run ve Halebi setreden Kıbrıs ada- snm tasarrufu ile dahi büyük demiryolu ve Acem körfezinin cenahı himaye edilmiş oluyordu. İngiltereyi Yunanistanla ittifa- ka ve Anadoluda İngiliz siyaseti- nin bir âleti olarak istimali arzu- suna sevkeden bu siyasi hâkimiyet mevkiini tayin etmek sây ve tegeb. büsleri müşterek menfaatleri teş- vike matuf mali ve yüksek sanayi © lizmi ile olan çarpışmasıdır. Rum. KW © lar Avrupanın Cenubu şarkisinde © milli hayatı uyanmış ve büyük bir İG © mazinin hatıralarile yeniden can - (lanmış ilk millettir. ; akikaten Yunan Krallığı mev cudiyetinin yüzüncü sene- sine kadar mazinin Helen mirası © dolayısile muhik olduğunu farzetti- © ği ümitlerini tatmin edememiştir. Bununla beraber Rumlul politikası bu ümidi Rumlarm sakin bulun. i Kduğu diğer Türk U vilâyetleri ve Girit ve Ege adalarmı milli © krsilıkla birleştirmek mesalsini e (birlikleriyle yardım olunuyordu. Ü sas kılmıştı. Panhelenizm daha ile- z ri gitti, ilk günlerde Anadolu ve &çen yüz elli senenin büyük Rum tüccar hanedanları olan Ralli, Rodokonaki, Mavrokor- dato, Arjantinler ve daha bir ta- kımları Garba doğru giden buğday ticaretine ve Mancesterden Şarka satılan pamuk metalarının oere. yanma hâkim olmaları suretiyle cesim servetler yapmışlardı. Ve Kafkas petrollerinin daha büyük bir kısmma ve Dunez nehri hav- zasmın maden servetlerine sahip olmuşlardı. Bunlar Mancesterde, Marsilyada, Atinada birleşmişler ve Rum kurtuluş hareketine uzun seneler para ile yardım etmişler ve tabii olarak Rus bolşevizmini (Arkası var) Marmara denizinin sahil kısımları. 'na birçok Rumlar yerleştirildi ve W © Rum harsinin başlıca hars mer - K © kezleri, daha büyük Yunanistan K haline konuldu. Bu suretle Bizans MW ve İyonya bir daha Yunanistan ol- mağ namzet bulunuyordu. Mili W Rum lideri Giritli bir avukat olan İN Venizelos bu tasavvurlarm tahak- $kuku için umumi harbin âkıbeti nin müsait bir firsat olduğunu Mgördü. Venizelos İngiliz kabinesi- | Bin müzaheretini elde etmiş bulu- KW nuyordu. İngiliz kabinesi Azasm- an Mister Viston Çurçil, Lord Bi. #kenhert ve Lolt Corç bir tarafta Mis diğer tarafta İstanbuldan K €İtbaren Arabistan ve Acemistan Talebeye | Yardım Yk okullardaki yoksul çocuklara gda ,elbise, kitap vermek için kuru! Jan birlik dünden İtibaren. çalışmala rma başlamıştır. Birliğin ilk genel merkez heyeti as. başkanı ve maarif müdürü Tevfik Kut, din birliğin gayesi hakkmda gu izahatı vermiştir: — İlk okullarda 1931 yılmdanbe- ri bir himaye heyeti vardı. Bu heyet- ler bazı hayır müesseselerinin de yar ârmile ilk okullardaki yoksul çocuk- larm türlü ihtiyaçlarını temine çalışt- | yorlardı. Fakat bu çalışma bütün ilk okullardaki tekmil yoksul! talebenin her ihtiyacma cevap veremiyordu Bugün İstanbul ilk o okullarında 71435 talebe vardır. Bunlardan tam gıda alamıyanlar 10722 kisidir. Fa- kat ancak 7781 talebeye kısmen yar» dım ediliyor ve 2097 yoksul cocük tamamile müavenetsiz kalıyordu. Bundan dolayıdır ki, bu yardım İ- şini daha esaslı bir hale sokmak z4 rüreti karşımda kaldık ve bildiğiniz gibi bir birlik kuruldu, Birlik için ilk adım, altı ay önce basmuallimlerin bir tonlantısmda atılmıstı. Vali, bu işe daha ziyade ghemmivet verdi ve bu meselenin fırka elile İdaresini mw- | vafık gördü. Bu suretle ilk okullar İ daki bütün yolu! talebenin her ihti- yacmı temin edecek imkânlar elde edilebilecektir. Bu sahada ilk çalışma | lara başlanılmıştır. Gümrüklerde Değişme Yok Dün, bir akşam gazetesi, İnhisar- Emniyet memurları kıya- | fet nizamnamesinin tat- bikine başlanmıştır. Bu resimde, bir polis üçüncü komiserini yeni oünifor- masiyle görüyorsunuz. Şilepçiler Yeni Gemi Almak İçin Kolaylık İstiyorlar ilep çalıştıran armatörler ellerindeki gemilerin eskidiğini görerek Avrupadan yeni şilep satın almak için İktisat Ve kâletine bazı dileklerde bulunmıya karar vermişlerdir. Şilepçilere göre, bugün tatbik edi. len bazı rizamlsr Avrupadan yeni şi- lep satın almağa imkân bırakmamak- tadır, Bunlardan en mühimmi 15 ya- şımdan ufak şilep getirtilmemesi hak- kmdaki kayittir. Halbuki, Umumi! Harp zamanlarında bütün dünya ter- rek, diğer gemi inşaatını ihmal ettik- leri için bugün on beş yaşından a8 şilep bulmak Avrupa piyasasında çok müşküldür. Bulunanlar da yeni yapil- mış ve çok sermayeye ihtiyaç göste ren şileplerdir. Armatörler, bugünkü işlere göre, isaneleri yalnız harp gemisi inşa ede- yüksek fiyatla şilep almak vaziyetim- Sırtta S Öğrendiğimize göre, ana caddelerle | bu caddelere bağlı ikinci caddelerde sırtta, sırıkla ve başta her türlü yük taşınması yasak edilecektir. Bu yasa. ğın tatbik edileceği mahalle, cadde! ve sokakların bir llstesi yapılmakta." dır. Daimi encümen bu cedvele konu. lan mahalle, cadde ve sokaklarda isa. ! İlar Vekâletinden gelen bir telgrafla İstanbul gümrükleri başmüdürlüğü- nün lâğvedilerek müdürlük şekline | konulduğunu, bu arada İzmir güm - rükleri obaş müdürlüğünün de b yazmış, İstanbul güm- rilkleri Raamüdür. vekili Nuriüin vazltesinia Dimip ollağana kaydetmiştir. i Dün yaptığımız tahkikata göre, bu haberler doğru değildir. Ne İstanbul, ne de İzmir gilmriik başmildürlükleri lâğvedilmemiştir. İstanbul başmüdür vekili B, Mustafa Nuri vazifesine de- vam etmektedir. Gümrüklerde yapıla. cak mlahata ait programm kifayetsiz. liği haberinin de hakikate uygun ol madığı anlaşılmıştır. B. Mustafa Nu- rinin üzerine aldığı mlahat işleri he- nüz bitmemiştir. Tatbik edilmekte © an bu islahattan tüccar ve &omis - yoncular memnundurlar. Almanyada- ki tetkik seyahatinden dönen başmü- dür muavini B. Methi vazifesine baş- Tamıştır. Festivalde Yapılacak Eğlenceler İstanbul sezonu hazırlığı ile uğra” şan komite, dün toplanmıştır. Otel sahipleri, yüzde otuz his betinda otenzilâh kabul etmiş - lerdir, Fakat komite, bunu az görmüş, ve yüzde elliye çıkarılmasmı istemiş- tir. Ayrıca kara ve deniz bütün nakil vasıtalarmın sezona mahsus ucuz ta- rife yapmaları için teşebbüslerde bu- unulması kararlaştırdmıştır. Komite, dün yaptığı ikinci toplan- tıda spor ve müzik festivalile uğraş- On altı sahil vilâyetimize müracaat edilerek birer yüzücü iste- necektir, Bu vilâyetlerde birer yüzme müsabakası yapilacak ve bu müsaba- kalarda o vilâyetin şampiyonluğunu kazananlar buraya gönderilecek'er - dir. Bunlar Boğuzı geçme müsahaka- sma gireceklerdir, Bu suretle Türki- ye yüzücü şampiyonu ayrılacaktır. Spor haftasında yapılacak güreş müsabakası için İsveç, Norveç, #la- landiya, Letonya gibi şimal mem'eket lerinden profesyonel güreşçiler çağı- rilacaktır. Ayrıca Türk güreşçileri a- pılacaktır. Komite, Avusturya ve Macaristan. dan birer futbol takımı getrterek, milli maçlar yaptırmağı karar ver- İmâştir, bet olup olmadığını araştıracaktır. İç ve dar sokaklarla inişli, çıkışlı yollarda Tahtakale, Asmaltı gibi di. ğer vasıtaların İşliyemiyeceği ticaret | mmtakalarında ve büyük işler görü! len hanlarda sırt hamallığına şimdi. | lik müsaade edilecektir, Vesait asrileştirildikçe hamallık ta ee e iş Çöp İşini Şimdi de Liman Tetkik Ediyor Llman reisliği şehir çöplerinin ne. reye dökülebileceğini tetkik etmekte. dir, Belediye, içinde çöp bulunan mav, naların bir şamandıraya bağlanma- smı ve burada biriken mavnaların ertesi sabah erkenden çöplerini deni. ze dökmesini muvafık görmektedir. Fakat Liman reisliği, bir gecelik bek. letiş esnasmda çöp kokusunun bütün şehri ve limanı pis bir koku ile rahat. sız edeceği kanaatindedir. Verilen malümata göre, mavnalari bu İşe tahsis edilecek bir şamandıra almadığı gibi, bütlin mavnaları çeke- cek kuvvette romörkör de yoktur ve çöplerin Ahırkapınm 5.5 mil açıkla. rına dökülmesi daha muvafıktır. Bu arada lodos havalarda çöplerin Karâdenize çıkarılması düşünülmüş - tür, İki Çocuk Yaralandı Kasımpaşada Hacrhisrev mahalle. sinde çalgıcı Şabann kızı Hayriye, bir mangal Üzerine düşerek birkaç yerinden tehlikeli surette yanmıştır. Küçükpazarda Demirtaş mahal. lesinde oturan Neriman isminde bir kızcağız da pehöereden bakarken 30. kağa düşmüş, tehlikeli surette yara- lanmıştır. Bugün Gelecek Seyyahlar Bugün. İngiliz bandıralı Latitya vapuriyle şehrimize 500 kadar 8ey- yah. gelecektir. Seyyahlar bir gün ka lacaklardır. 22 Nisandada General Von Ştoyben vapuriyle de 400 den fazla seyyah gelecektir. B. Makenzi Şehrimizde Karabükteki demir sanayii fabri. kalarımızı kurmakta olan Brasert İngiliz firmasının mümessili B, Ma- kenzi, dün sabahki trenle Ankaradan * “anbula gelmiş ve Parkotele inmiş. Tasmda da bir amatör mlşabakası ya- er, say Makenzi Dir müddet memleke. timizde kalarak inşaat işiyle yakm- dan alâkadar olacaktır, Başvekilimiz seyahatten döndükteri sonra Bay Ma. kenzi de Ankaraya gidecektir. “Ana Caddelerde Taşınmıyacak irt hamallığının kaldırılması için belediye tarafından ya- pılan tetkikler sona ermiş, hazırlanan proje daimi encü- mene verilmiştir. Proje, Şehir Meclisinde de görüşüldükten son- ra bu ay sonuna doğru tatbik edilecektir. de olmadıkları iddlasındadırlar. Bunun için yaş haddinin 20 seneye çıkarılmasını istiyeceklerdir. Şilepçilere göre, esasen on beş 88- nelik bir şilep ile 18—20 senelik bir. şilep arasında eskilik ve yenilik nok- tasmdan ehemmiyetli bir fark yoktur. Fakat, fiyat noktasından çok büyük fark vardır, Bundan başka Ikinci mllhim nokta da döviz meselesidir. Avrupadaki de- (niz müesseseleri klering ile gemi sax tışı yapmamaktadırlar. Armatörler, gemi alabilmek için hususi bir döviz formülü bulunmasını istiyeceklerdir. Tarlabaşı Yangınında Kast Görülemedi Tarlabaşı yangını tahkikatı dün zabıtaca bitirilmiştir. Nezaret altma alman Madam Anna ile Selâhattin ve Mari dikkatsizlikle yangına sebebiyet vermek suçundan adliyeye verilecek. Jerdir. Hâdisede, bir kast görülme « miştir. Türkistanlı Hacılar Eşya rTimizden geçerek hacce giden Türkis- tanlı hacılar, tekrar şehrimize dön- müşlerdir. Hacılar, memleketlerine dönmek için şehrimizde vapur bekle- mektedirler, Mezarlıklardaki İnşaat İçin İzin Alınacak Türk ve ekalliyet mezarlıklarında yapılacak lâhit, duvar, parmaklık, taş tezyinat ve sair her türlü inşaat için bundan sonra belediyeden izin almak mecburiyeti konulmuştur. Fuat Ağralı, Sirkeci istasyonunda MALİYE VEKİLİ DÖNDÜ. Tedavi için Avrupaya giden Maliye Vekili Bay Fuat Ağralı, dün sabahki ekspresle şehrimize dönmüştür. Maliye Vekili, dün kendisiyle gö. rüşen gazetecilere şunları söylemiş. | ———— ——————> tir: rinin nm ei “— Avrupadaki seyahatim, yalnız BİRK A tedavi içindi, Bu itibarla en iyi dok. ç torların bulunduğu yerleri gezdim. SATIRLA Muamele, istihlâk ve kazanç vergi. 5 ee leri kanunlarında yapılacak olan de- peak Cevat, dün #8 Kurban bayramdan evvel şeb- ğişiklikler için bu kanunlar ayrı ayrı gözden geçirilmektedir. Seyahatte bulunduğum için bu tetkikatın son Beticelerini henüz bilmiyorum. Vergi, lerin indirilmesi meselesine gelince; bu, mevzuu bahistir. Mükellif lehine icap eden azaltma mümkün olduğu nisbette yapılacaktır. Yarın (bugün) Başvekil İsmet İn- önü ile ve birkaç gin da. ha İstanbulda kaldıktan sonra Anka- raya döneceğim. Ankarada, elde mev. cut lâyihalarm sür'atle çalışacağım.,, Hudut Dışma Çıkarılan Yankesici Yorgi adında meşhur bir yankesi- ci şehrimize gelmiş, zabıta memurla. rı tarafından yakalanarak hudut ha. ricine çıkarılmıştır. Nihat bah Akademideki yeni şubelerin öğ” leden sonra da Üniversitedeki peds- gojl enstitüsünün çalışmalarını İnce- N . esmi okullardaki imtihanlarda muvaffak olamıyan talebenis edileceği haberi asılsızdır. e ük arabalarının tahdit edilme si hakkındaki teklif belediye ce kabul edilmemiştir. . | fee myelmeşy derdiği bir tamimle 937 yıl hayvan yoklamasına başlanmasını bildirmiştir. Bugün hava, çok bulutlu ve kısmenıya dışlı olacaktır. Rüzgürlar umumiyetle gi » mal istikametinden şarki Karadenizde ve cenup mmtakasında yi Wi esecektir. Dünkü hava at olarak barometre 764 milimetre, hararet aydaki Dün “ çok İl, en ax 4 santi; miştir. Rüzgür şimalden saatte -20 kilomet le, Bodrum. re sürâtle esmiştir. Çanakkale, Karş ve Rizeye bereketli yağmarlar E ” Bugünkü Hava: Kapalı 4 üncü ay Gün:30 Kasımi 1355 Heri 1353 Rumi Muharrem 28 Mart 28 Güneş: 529 —Öğlee (o 1215 İkindi: 15.56 — Akşam: 1842 Yatsı: 2017 — İmsâk: 3,45