5 Haziran 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

PENCEREMDEN Namıza Göre Şerbet Yazan: M. Turhan TAN giyinik hususiyetlerinden biri de, malüm olduğu üzere, iki! sakin harfi yanyana ve kolay kolay kabul edememesidir. Onun için ken- di kelimelerinden olan karnı mücer- ret olarak telâffüz olunurken “karın şekline sokturur, Ataptan, acemden alınma hazm, eezm, bezm, rezm gibi kelimeleri de mücerret hallerinde mutlaka harekelendirir. Ragıp paşanın: “Bezimde kulkuli mina mülün keyfiyetin söyler” mis rada görüldüğü gibi!... Milli selika- nın zevkine hoş gelmeyen kelimeleri, terkipleri değiştirmekteki kudreti de yamandır. Bu kudret - meselâ - alâ. imüssemayı eleğimsağma, hâibü hâ- siri » haybu hasıl yapar. Öz türkçe o- lan “nemegerek” tâbirini de (nema- rek) şekline sokar, Arapların nabz dedikleri şey de dili- mizde namiz biçimine girerek Türk- lüğe temessül etmiş ve bu haysiyetle “namıza göre şerbet” sözünde temel yerine geçmiştir. Fakat namıza göre şerbet nedir?.. Bunu ben bir doktora sordum, şu cevabı verdi: nabr, kalbin işle- | mesiyle hiç durmadan şirayine sey -| kolunan kandan vücut bulur ve kesik | kesik gelen kan şirayine üç / suretle tesir ederek nahzı husule getirir. Kal bin sesi demek olan nabz insanlarda daima değişir, Meselâ, henüz doğan bir çocuğun nabzı (129) tür, bir hafta sonra (188) olur, beş aylıkken (148) e, dört yaşında (112) ye, on yaşında! yüz yediye düşer, Gençlikte ve kâ - hillik devresinde nabzm dakikadaki 1 70 - 75 arasındadır. İhtiyarlık. ta altmışa iner. Kadınlarınki erkek; | lerden on fazladır, Nasıl ki ayakta iken sayılan mabz, oturulduğu vakit- ten yine on ziyadedir. Sözünü kesip sordum: — Namıza göre şerbet ne demek- tir? — Kalbin zaâfına veya kuvvetine göre bir kısım ilâçların mıktarını ar: tırıp eksiltmek demektir, Kanaat getiremediğim için bir iç- timaiyatçıya baş vurup sualimi tek - rar eltim, şu cevabı aldım; amız, mizaç Ve mizaçia seci- ye, karakter manasına alınınca sö - zün mânası açığa çıkar. Yâni nabza göre şerbet vermek sözünden mizaca göre konuşmak anlaşılır. Pek meşhur olan patlıcan hikâyesindeki dalka - vuk nabza göre şerbet veren âkil a- damı temsil eder, — Nicedir ol hikâye? —Veli efendi zadeye bir dalka - şuna buna söyler, o İşi başaracak adam aramıya koyulur: Vel efendi zade devrinin birinci sınıf mirasyedilerinden. O se- beple koşan koşana ve arzuhal sunan! sunana. Fakat efendi, kısa bir imi - handan sonra her geleni “yapamaz - deyip kovuyor. Bu sırada gös - terişsiz bir adam da gelir, dalkavuk luğa kabul edilmesini rica eder, Veli efendi, şöyle bir süzer, bir şey söyle- mez, sadece “çorbayı birlikte içelim” der. Lâkin sofrada imtihan sualini tertip edip patlıcan dolması gelince de suali yapı — Namız dej say — Patlıcan İrime (dokunan sebzelerdendir, Bizim aşçıbaşı da ina- dına onu sofradan eksik etmez, Siz ne dersiniz efendi? Dalkavuk hiç düşünmeden ceva - “bini sunar; — Sözünüz mahzı keramet, mah- m isabet, mahzt hakikattir. Çünkü patlıcan sebzelerin en pespayesi, kiymetsizi, en tatsızı, en soysuzu, en mânasızıdır. Bir iki yemek sahanı gelip gider, ortaya patlıcanlı börek gelir. Bu se - fer, Veli efendi şöyle der — Bayılırım şu patlıcana, rengi kokusu, boyu posu ne şirindir? Siz ne dersiniz efendi? Dalkavuk bir çırpıda cevap verir: — Keramet buyurdunuz efendi - miz. Patlıcan sebzelerin O şahidır, padişahıdır. Zarafetine de, tadına da doyum olmaz. Veli efendi, kızar gibi sert sert sorar: — Demin patlıcanı yerin dibine batırdınız, şimdi göklere çıkarıyor - (Sonu 3 üncüde) inüp | yıldı, Milli Şef, Kurultay âzaları şerefine verdikleri ziyafette misafirlerile birarada Galatasaray Lisesinin İsmi Fuat Kökbudak Sözlerinin Yanlış Bazı muallimler, meslekten! ayrılmak * müsaadesini almak İmaksadı ile Maarif Vekâletine baş vurmuşlardır. Anlaşıldığını Bildiriyor Galatasaray lisesinin çok rat İsminin değişti | Büyük Millet Meclisi mü-| zakereleri eshâsında bir mütales ser- | olan Konya mebusu Fuat Gök | budaktan bir mektup aldık, Maarif Vekâleti, serf vata okutmak yavru- etmek maksadile yetiştirilen bu elemanların İlerin ve terbiye &ynen neşrediyoruz meslekten ayrılmamaları hakkında a- Maarif bütçesinin müzakeresin - de memleketin irfamna ve demoksasi D A fikirlerinin yayılmasma hizmet et -| d miş olan Galatasmray lisesine . irlan| F. «anan ve e lâyık başka bir ad ve - rilmesini teklif etmiştim, Teklifim bu müesseseye ancak derin hürmetimi ifade etmekte iken çok yanlış ünla -| ; bazı gazetelerde, . Gahatasara -| 07 dört yın pilâv toplantısında bu yi laşma ortaya çıktığı gibi aldığım ba- zi mektuplarda da Galatasaraylılar |” hususi surette teessürlerini izhar et- | seneyi tecavüz eden bir mandanberi Avrupada bulunmakta olan eski maebuslardan ve birinci Bü- k Millet Meclisi zamanında iliye Vekilliklerinde bulun- ş olan Doktor Adnan, dün Semp- sten şehrimize Şan mu, mektedirler, İçinde kendi yeğenlerimin de dahil olduğu Gala - Jon ekspresi ile Pari; ve gelmiştir Mumaileyh, Sirkeci Halide Edip ve ' Galatasaraylılar, Galatasaray a - | £zkültesi dekanı operatör Ahmet Ke- | dında o müessesenin vatana yapmış! mal, profesör doktor Akil Muhtar, olduğu hizmet ve emeğin ifadesini profesör İhsan Hilmi, Kâzım Ismafl, bulmakta ittifak ediyorlarsa ben de Kızılay cemiyeti erkânı, doktor Hik- |kendilerine iltihak ediyorum. diğer bir çok eski meslek ar- Ankara h geli kadaşları tarafından karşılanmıştır çocuklarımın tasaray gençliği dünyada en çok sev- garında eşi diği Te unsurdur. ailesi erkâm ile yaşlarının ağarmasına ve biraz da- munlsmış olmasına rağmen sih- | hıatli ve zina olun duktye Adnan iel ini karşılıyanlarla çok samimi bir musafahada bulunduktan sonra evi- Bir Kadın, Bir verimi Öldür dördü re köyün- ne gitmi, e Mumaileyh, demiştir ki: Memleketine o döndüğüm için çok müteh ve mı yum. Bu » evinde yalnız otu bir bedahat olduğu fazla izaha cerenin kurcalandığını ve lüzum görmüyorum. Bundan sonra ildiğini duyunca, dolma çifteyi #- | memleketimden hiç ayrılmıyacağım. Lp ateş etmiştir. Mütecaviz derhal öl- | Uzun müddet hasretlerini çektiğim | ş ve bunun, Hüseyin Şahin oldu-/ eski. arkadaşlar arasında daimi sv» yyiç miştir, niyorum. Burada ne yapacağımı he- SU AL S — Apartımanların, hususiyle S — 1922 Berlinde basılan on birinei katlarının o mutfaklarında hamam böceğine benzer bir çok bö cekler var. Bunlar geceleri mutfa- ğa hücum ediyorlar, Bunları ne ile imha etmelidir? Ç — 1: Mutfağı gayet temiz tut- malı, ekmek, sebze ve saire kirin- ti bulundurmamalı. 2: Banyo ve mutfağım (duvar kenarlarının aralık olan yerlerine, deliklere flüt veya gaz dökmeli sonra da bu delikleri hemen alçı ile tıkamalıdır. bin marklık bir aradaki evrakınak- diyenin: 1 — Bir kıymeti haiz olup ol - madıkları, ? — Kıymetleri varsa bizim paramızla ne kadar para ettiği, 3 — Bunları bizde ve gerekse hariçte hangi müessese, banka V. 8. nin alabileceği 4 — Kıymeti yoksa, ne zaman ve ne suretle bir kıymeti olabile- ceğini bildirir misiniz? lâkadar maarif müessseselerine bir #amim göndermiştir, Bu tamimde de- İ niliyor kiz “— Meslekten ayrılmak isteyen- lerin mühim bir kısmı muallim mekteplerinden yetişorek' tedrisat ve terbiye mesleğine hazirlarımış, mekteplerimizde senelerce hizme ederek olgun tecrübelerinden yurt | gocuklarmı istifade Av * ipa dan Şehrimize Döndü Jvüz tayin etmiş değilim. Bir müddet dinlendikten sonra kararımı v ğim dilik söyliyecek başka bir İşey yoktur. Ilerde daha uzun görü şürüz.,, Doktor Adnan, Mi Tıp fak İ razı umumiye müderr ede Mücadeleden jevvel uzun müddet tesi em- lie u. Milli Mücadele sonlarında Is- tanbul işgal altında iken milli hükü İ metin İstanbul mümessiliğini yap - mıştır. Mumaileyhin yine ilmi mesni- sine devam etmesi #htimali çök”Küü. vetli Dalobada Bir Cinayet | Çanakkale (TAN) — Daloba kö- yünde bir cinayet olmuştur. Palamut obası köyünden Mehmet oğlu 35 yaşlarında Çolak Osmanın karısı Ayşe, bir kavga sonunda, Dal- obasındaki ağabeyi Mustafa oğlu Os- mana kaçmıştır. Çolak Osman oraya gidip karısını almak istemiş, fakat | Ayşe, dönmiye razı olmamış, ağabeyi İde kendisini salıyermemiştir. Buna | kızan Çolak Osman, Mustafa oğlu Os- tutulmuştur. C — 1: Cihan Harbinden son- ra Alman parasında tedrici bir sü- kut başlamış ve sukut 1923 sene - #inde İnfation şekline girerek, 925 senesi başlarına kadar devam et - miştir. Harpten evvel takribi 22 mark bir İngiliz lirası ederken sa- yısı nâmahdut milyon ve milyar - lara kadar çıkmıştır. 2 — Alman hükümeti namına para basıldığı gibi, her müstakil vilâyet (Bavyera, Saksonya ilâ gi- bi) memleketler kendi namlarına, ettirecek sel isliğinde bulun | Bir Kısım Muallimler Meslekten Çekilmek Için Müracaat Etmişler kadaşlardır. Bunların muallimlik hayatından uzaklaşmaları, hem meslek, hem memleket için büyük bir zarardır. Mesleğin asıl zevk ve | heyecanını derinden duydukları») na şahit olduğum muallimlerimi- zin bu noktayı takdir ederek mes- lekten uzaklaşmağa razı olmiya- caklarımdan eminim.” Söldiraya | Sancak Çekiliyor Almanyada Yaptırılan İki Vapurumuz da Yakında Gelecek İ Almanyada Krup fabrikalarında yaptırılarak bir müddet evvel lima- rımıza getirilmiş olan Saldıray deniz- altı gemimize bugün merasimle san- cak çekilecek ve bu suretle yeni de- İnizaltı gemimiz de donsnmamıza İl- | hak etmiş dladaktır. İ Deniz Komutğinlığı tarafından ha- İzirlanan program mucibines Haliçte | Kasimpaşada yapılacak olan merasi- me saat on beşte başlanacaktır. . Almanyanın Krup tezgâhlarında yapılmış olan Tırhan ve Doğu va - purlârını alip memleketimize get nek Üzere ikinci bir mürettebat k; filesi Almanyaya gönderilmiştir. Ma- kine montajları da tamamlanmış olan 5300 tonluk Doğu vapuru temmuz / başında llmanımızda olacaktır. 3500 tonluk olup Mersin hattına tahsis e- dilecek olan Tırhan vapuru da bu ğu anlaşılmıştır. Kadın tevkif edil-|retle kalacağından bittabi çok sevi-|manı bıçakla öldürmüş, kaçımışsa da | ay sonlarına doğru limanımıza gele- cektir. KARİLERİMİZİN SUALLERİNİ BURADA CEVAPLIYORUZ CEVAP daha sonraları da her şehir, nahiye kendi namına para bastır - mıştır. 3 — Bu paraların karşılığı ne hükümet, ne de belediyeler tara - fından tanınmamış ve ödenmemiş tir. 1925 te Alman hükümeti pa; sını stabilize etmiştir. 4 — Elinizde bulunan on bin marklık parayı bir hatıra olarak her sakldyabilirsiniz ZE 5-6.sa9 —— Ucuz Yemek Servisi Yapılacak Belediye Kooperatifi Evler ve Üniversite İşin Yemek Yapacak Vali ve Belediye Reisi Lütfi Kırd&? Belediye Memurlar koopersüfini” * ve faaliyeti ile alâkadar of muş ve yaptırdığı tahkikler netice?” sinde bazı usulsüzlükler meydana Çi karmiştır. Lâtfi Kırdar kooperatifi e mesaisine yeni bir veçhe vermiş V€ yeni bir faaliyet proyramı hazırlan” tır, Buna nazaran » Beled ye sübetin tedariki, imkâ yacaktır. Şimdiye kadar mahdut bir yeme okantasınıM şehrin htf yeme servisi yapan bel geniş bir servis kurara tarafında, her istiyen aile; vermesi takarrur etmiştir. ını yağ” mak için küçük kamyona! tler almıştı ucuzluf Kooperatif yemek nal Yemek servisinde bilhassa gözönünde tutulmuştur. Dört porsiyonluk bir servis İçi” 32.5, üç porsiyonluk 25, iki porsiyo” luk yemek için 17,5 kuruş fiyat K nulmuştur için için Kooperatif ayrıca üniversite de ucuz yemek servisi kurınak tetkikler yapmaktadır. Eğlence yerleri tarifeleri Belediye Iktısat müdürlüğü, be” kın devam ettiği umumi yerlerin i# ritelerini tesbit ederken ilmi bir fo” raül kullanmak için tetkikler yö” maktadır. Şimdiye kadar bu tarifeli - İ yapılırken hiçbir esasa istinat ettiri” e üessese sahil g niemekte ve âdeta pazarlık edilerek ta tirilmekte idi. Yeni formül şu Balkan memleketlerinden bu h£ as için başvurulan usul sorulmüf” 5 Haziran 1939 PAZARTESİ önc ay Gün: 30 Hinr; 3 Arabi? 1358 Reblülahar: 17 meş: 430 — Öğle İkindi: 1612 — Ak Yata: 2134 — İmedki .—— Hava Vaziyeti — Yeşilköy meteoroloji istasyonundan e nan maltmata göre, hi yurdun vü" bölgel bulutla ve yer geçmiştir. Rüzgârler, şimeli istikem. orta kuvvette, Karadeniz, Marmara ve denizlerinde fırtına şeklinde Sant 14 te he 1014,7 mllibar idi, Sühünet en Yüksek © ve en düşük 104 santigrat kaydediimi