29 Ocak 1935 Tarihli Türk Dili Gazetesi Sayfa 3

29 İkinci kanun D'i gazeteler: İtalya Ve H Roma - anlaşmalarından - italya da, - Fransa da merınin | bulunuyor, herşey «M. Laval Romaya gitme zden önce bana İtalyaya mü | stemlekelerde yapacağı mü - sadekârlıkların mühim olmı yacağını ve bu müsaadekâr- Lkların Fransanın müstem lekelerdeki mevkiini tehlike ye koyacak mahiyette olmı- yacaklarını söylemişti. M. La. valın verdiği sözü tuttuğu- nu itirnf etmek gerektir. Ha Ibuki İtalya da biz de mem- nun bulunuyorüz; yolunda gidiyor. Fransanın Tibestide İtolya ya yaptığı müsaadekürlikler ve Tanusta yöerleşmiş bulu nan — İtalyanların — vaziyo - tine — doir olan 1896 tarihli mukavelenin yenileş- türilmesi için kabul — edil- miş olan şartlar yakında tetkik olunacakdır. Bugün yalanız Şapdenizi ile meş. gul olalım. Bu — meselede mevsu bahsolan — Fransanın daki küçük — müstem- Bu — Fransız kesinin — şimalinde İtalyan ların Eritresi ve cenubu nda do İngiliz Somalisi var- dır. Maamafih ne — kadar dar ve küçük olursa ol- sun bu yer bize İâzım çdir. Çünkü bu — kıtanin li. manı olan Gibuti müke mmel bir limandır. Bu liman Babülmendeb buğa- zının çıkış yerinde — bu lunduğundan bu çıkış bir sa- | hilden nezaret altında — bu- lundurmaktadır. Diğer sah- ilde de çıkışı İngilizlerin hak- imiyeti altında bulunan Per- im adası ve Mondeb nezeret altında bulundurma- ktadır. Bundan maada Cibuti limanı bizim için Hindi Çini Madagaskara yolunda behe- momal muhtaç bulunduğumuz! bir iekoledir. Şapdenizi çık- işının bize kapatabilmesine meydan vermeyiz. Aksi takıd- irde Hindi Çini? ve Madagas- kardan ferağat etmeliyiz. Şunu da Jikkot nazarından uzak bulundurmamak - gere- ktir ki, Habeşistanın yegâne “ticari yolu Cıbuti ile Adosa- baba şimendifer yoludur. Ve- Ihasıl Babülmendebde şimdiye kadar iki kilid vardı, Bunla- rın biri Fransızların — elinde bulunan Cibuti, diğeri de İn- gilizlerin elindeki Babülme- ndeb ve Peri adası idi. Şimdi | Derelua ve Dumeyrahta lh_l. yanların tahkim edecekleri- nden şüphe olmiyan yerler üçüncü kilidi teşkil edecek- lir ki, bu pifte İtalyan i_ilıılı olacaktır. Buradan — ötesi de İtalya için, Somalideki müs- temlekelerine ve Hind deni- zine doğru giden açık ve se- rbest denizdir. Habeşistanın İtalyaya ve- rilen bu hediyeye itimat. sızlıkla — karşılanışı muhte- meldir. Habeşistan nedir? Orta zamandan kalma bir hiristiyan — devletidir Ka- Olabalık ve muharib bir ko- vim — tarafından —meskün Münbit bir yayladır. Ha- an ne kadar — iptidei her şey | müstemle- | Limanı | abeşistan. yolunda gidiyor. | olur. iso olsun — herkese karşı — kalfa - tatabilir. İngiltere Somalıdaki müs temlekesinden — başka — bu | | yer vasıtasıle de yani Sudan | toprakları — yolile — Habeşis. | tanla komşudur. Alleh vere de Habeşistan Tsana gölü | idaresini tebdil etmeye zira Ubuna tevessül etliği taek. dirde Nil nehrinin senelik | taşmaları ezalabilir | Küvyetle kirilmak - bakı. | mından Habeşistan her di- şin kıramiyacağı bir ceviz dir. Bu itibarla bezı tarihi vakalara göz altmak fayda. | dan hali değildir. — Vaktile eski zomanlarda kral Teo- doros vaktında İngiltere bu- ralara bir sefer — yapmağa karar vermiş idi. Bu seferin verdiği netice yarım yama- lak olmuştu. — İngiltere bu topraklara girebilmiş fakat çıkmaktada acele etmiş idi Sonra, Krispi zamanında herşeyi — lüzümundan fazla büyük gören — İtalya dahi buna kolkışdı. Netice Adua- daki unutulmaz hezimet oldu İtalyan generalı Baratiyeri Avrupalıvari — bir — harb yapmak istedi. — Habeşistan krabh —ise daha ibdidai bir. harp yapdı. ve — fa kat zaleri kazandı. Yadi | Pompeyanın - Partlarla — ya- | ptğı macora iki bin #one sonra — tekrarlandı. Bundan — sonra tan'dan — vazgöçen lar - Trabulusda karşı yürüdüler. — Netjcede muaffak — oldular. 1896 se- nesinde İngiltere, İtalya ve | Fronsa arasında — yapılan üç tarafllı — bir ittilak ile — Habeşistanın — istiklâli temin — olundu.; Fakat — bundan — sonra faşizim — rejimi ortaya çık- U, İtalya yeni büyük rü- yalara ve büyük — müste- mleke hırslarına — düştü. 1896 senesinde — yapılıb neticesiz kalan teşebbüse ni. | çin Somalı topraklarından is- tifade edib harekete başla | yarak tokrar teşebbüs edilm- 920 senesinde İngilte | renin sessizce yaplığı ve bir ticari nüfuz mıntokası elde etmeğe matuf olan hareketi pek cıliz neticeler verdi. 1925 senesinde İngiltere ile yapılan gizli bir anlaşma yalınız ka. Bit üzerinde kalmaktan başka birşeye yaramadı. Mamafi daima işbaşında bulunuyorlar fakat hareket yok Bunları, sukutu hayali mu. gib olacak mabiyette bazı h adiseler takib etmiştir. Hab- eşistan 1925 sonesinde Fran sanın yardımile Milletler Ca miyetine dahil oldu. Demek oluyorki mesele bündan son- ra Milletler Cemiyeti ile hall - onulacaktır ki, bu da vaziyeti karıştırmaktan hali kalmıya- caklır. Ş Fakat — bundan sonrada üçüncü bir Amil — ortaya çıkmıştır ki, bp da — Japony- Habeşis- İtelyan Türklöre adır. 1931 senesinde Hab. eşistan ile Japonya arasında yapılan bir dostluk muah- Japony daha sulha yakır anda pamuk ekilmeğe elve- rişli topraklarında imtiyaz almasını sanayi imtiyazlar el de — edilmesini —Japonların Habeşistana — hjeret edilmel eri müsandesini temin et- miştir. Habeşistan Kralı şö- yle düşünmektedir: Etrafımı sıran bu Avrupa devletl. eri yerine niçin Japonya ile münasebatta — bulunmıya- | yım? Sizde onun yerinde ols- anız belki hareket ederdiniz. böyle Fakat bu bal — İngilteroyi daha ziyade İtalyaya yak- | ınlaştırmaktadır. Çünkü ti- caret ve sanayi bakımın- dan İngiltere — İtalyayı Jap. onyadan daha - az tehlikeli bir. rakib — addetmektedir. Ya günün birinde Japon- ya dabi kalarak ve Şa- pdenizi - kıyılarında yerleş meğe gelirse?. Bu sıra- da, babasından daha - 8z ihtiyatkâr bir insın olan bugünkü Habeşistan hük- ümdarı — biz Fransızlara karşı yüz — gösterme- miştir. eyi Biz ise, İtalya ila küçük iti lâf arasında Avusturya hakkında mevcud tezadları ve aha bir çok müşkül- leri — hafifletmek için İtalya nın müstemlekeleri hakkın- daki emellerini daha mü- saadekâranc bir suretde na- zarı jtibara almağa meylet miş bulunuyoruz. Habeşistanın istiklâlini te- min eden Üç taraflı anla- şma mevcud bulunuyor. Bu muahedenin müddeti bu sene bitecek. Bu muahede yonile- adirilecekmi? İtalya ve İngil- tere bunun yenilendirilmesi. ne lüzum görmezlerse yalnız bizmi kavalyeliki edeceğiz? “ Şimdi bir de milletler ce- miyotj kalıyor. Bu da azbir şey değildir. Fakat Japonya milletler comiyoti azalığın- dan çıkmış bulunuyor. Mili- etler cemiyeti Japonyayı ve yahad hiç olmasa ümitleri- ni ve diğer tarafta da Ha- beşistanı alâkadar eden bir mesele için dört parça ola cakmış ğibiçalışacak mı? Za ten — İtalya Habeşistan — ja- tiklâlini hiçbir suretle teh- dit etmediğini beyan et- mektedir. Ve — yalnız tic- ari münasebetlerle — iktifa edeceğini söylemektedir. Ma- mafıh Habeşistanın Millet- lor Cemiyetinde — protesto- larda — bulunmasını icap et- tiren hudud hâdiseleri me: voutlur. Bundan başka bir şoy söylenemez, - çünkü b- unlardan - başka - bilinen bir $0y yoktur. - İtalyanın Ba bülmendeb kıyılarında yer leşmesine yardım eden “müsaadekârlıklarımızdan ba- şka İtalyaya — Ciboti, Adis abuba şimendifer yolu hissel erinin yüzde 20 #i verilmektodir ö rüdüşe bakılırsa buda 200 milyon etmektedir. İtalya ile dostlağumuz Liretin kıyma tini mubafaza etmemizi amir bulunduğundan İtalyanın bu 200 milyonu ödeyeceği tah- min olunabilir ç ç » Fransa ve italya «Mir» 4 İlkkânun 1935 1935 yeni yılı, Avrupa si- yasal üzetinde hayırlı bir te- sir yapacak olan büyük bir siyasal hâdise ile başladı. Fransa dışbakanı Laval italya hükümet morkezino gelmiş, faşist önderlerile mühim siyasal konuşmalara başlamı — Ştır. Lavalın Romaya hareketin den birkaç gün evel, bu ziya- retin yapılmıyacağı hakkında bir şayianın çıkmiş olması bu ziyaretin kıymet ve ehe- mmiyetini bir kat daha art- tırmıştır. - Bu şayiaanın si- yasal mahafilden çıkmış ol ması iki hükümet arasında itilaf hasıl olamadığını ifade ettiği gibi, iki Tâtin — ulusun anlaşmasının geri — ka- Idığını da anlatıyordu. Lâ- kin Lavalin Romaya hareke- ti, Roma ile Parie arasındaki anlaşamamazlığın büyütüldü- günü göstermiştir. Bu memnu- niyetle kaydetmeğe değer bir hâdisedir. - Romada başlıyan — sıyasal konuşmalarda acunu heyeo- ana düşüren mesoleler me yzubahsedilecektir. Bu me- selelerin tetkik ve tenvir edilmeleri — uluslararasında daba siyade bir emniyet te. minine hizmet edecektir. İtalya ile Fransa arasınd- aki yakınlık hattâ — dostlük barışın takviyesi için en bi- rinci Amildir. Fakat uluslar ; kurumunun büyük müdafileri olan bu iki barışında mücesir olabilmeleri için, tam bir anlaşmanın Tâzımdır Bu anlaşma yalnız İtalya Fransa — münasebatında değil bütün ulusların bklı münasebetleri üz de — müsasir Uluslar inel nde kurumunda — bir: derecede — varanlar büyük uluslar mühim mose- leler etrafında aralarında an laşamazlarsa barış ve diğor ulunlar arasındaki — anlaş- ma işi ileri gidemez. Tarih bu hususda - bir güzel misaller — vermekte- dir. — Bazı diplomatların âk- sini iddia etmelerine va- ğmen acun — barışı büyük ulusların — ellerindedir. Bu prensib bu gün de kıy. metini kaybetmiştir. İşte bunan — içindirki, iki âtin ulusun — çalışma birliğini temin — maksadilo Romanyadan sarfedilen — me- sayiyi hakiki bir karşılamamız icabeder diğer büyük uluslar arasında da — çalışma birli- | liğinin — tahakkukuna — bir osas olabilir. Bu mesut netice bugün her samandan ziyade (eda kârlıkları - icabettirmektedir. Mesul - diplomatların çalış malarının hakiki bir m vaffakıyetle — neticelenm için bütün me: ni — uluslar arasında hu- kük — müsavatının ta- nınması lâzımdır. Sarsılmış olan acun barışı ancak - bu | suretle korunacak ve küve- tlendirilesektir. Biz şimdiye kadar o dere- |— ©e çok sarsılmış paraları mb. hafaza ettik ki, buna zorluk çıkarmamıza lüzun yoktur. Eğer “bütün bizi — biraz S tdiğimiz fedakârlıklar büyük addolunamaz — İtalya'ya pılan — müsaadokârlıklar — ile 1763 senesinde Kanadada |. | mış olan ma. ulusun, Avrupa | ve Amil | aralarında | husulü | olacaktır ' sevinçle | Bu | Fudbol Heyetinden: Hasılatı tayare cemiyetine aid olmak üze- re bir sporcular tayaresi alınmak ve lurs nova usulile fudbol müsabakaları yapılma- sına karar verildi. 1-2-924 cuma günü sa- at 13 de Alay İdmanyurdu ile İdmanyurdu ve 15 de Birlik-Güç karşılaşacaklardır. Müsabaka yapacak takımların — vaktinde Ali Hikmet Paşa stadında hazır. bulunmaları rica olunur- Balıkesir- Bigadıç- Sındırğı Otobüsü. Balıkesir - Biğadıc - Sındırğı arasında - oto- büs seferlerine başlanmışlır. Otobüs hergün To- katlı otelinden müşterilerini alarak - Sındırğıya hareket eder. Ve yine hergün Sındırğı ve Biga- dic yolcularını Balıkesire getirir. Seferler rahat ve ucuzdur. Balıkesir belediye başkanlığından : Bedeli keşfi 240 lira olan Martlı mahallesinde yoni açı- | lap ve Martlı oamisine kadur uzanan sokağın — lâğım ve kaldırımları inşası pszarlığa konulmuştur. Taliplerin belediye başkanlığına müracaatları ilân olunur (3-19) Balıkesir belğdiye başkanlığından: Bedeli keşfi 146 lira 7 kuruş olan Kasablar mahallesi- nde Hacı çıkmazının kaldırım ve tasviyo işi pazarlıkla ya- ptarılacaktır. Taliblerin belediyo başkanlığına müracaatları ilân olunur (3.18) Balıheıir belediye başkanlığından: Bedeli koşli 203 lira 40 kuruşdan ibaret bulunan Mar- tli mahallesinde Allak çıkmazı kaldırım işi pazarlıkla yap. tırılacaktır. Teliplerin bolediye başkanlığına ıııüneıı!lıı(ı ilân olunur, 3-17) TURKDİLİ neşriyatından: Doğru Yol.. YAZAN: M. CEVDET bır perdelik mektep temsılı Fiatı: Baş kuruştar: İdare evimizde ve her kitapçıda bulunur. ADRİ UZKUR EKX UCUZ KIRTASİYEMAĞAZASI Hükümet caddesinde Zarbali öteli al- (| tında yeni açdığım dükkânda kırlasiye, zü- | caciye çeşidlerinin en eyisi ve piyasadan | | en ucüzü olarak bulünür. Bilhassa mekteb — | dalebelerine aid muhtelif defter ve kalem W vesaire diğer ticarethanelerden pek farklı ve ehven fiatlesatılır. Ka