15 Ağustos 1942 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 1

B f ULUS BaAsımmvt K B CUMAR"ESİ Çankırı Caddesi. Ankara | ' 15 Telgrat : |J L U Ş Ankara U N Y O N | | AĞUSTOS | - — Telefon ) Yangın - Hayat - K ğ "g 4 2 Ş:;,yntz;:uknüdmu îâ;g Sigonagsırken Aan):.îrı Ac:nî:;x ; :Iü:s:tese Müdürü . ( , .1144 HALIL NACI MıHÇıOGLU l SKURUŞ | Şez İsleri sereze e ADIMIZ DIMIZDIR Anafartalar Caddesi No, 85 f Dil Kurultayı çalışmalarını bıtırdı ” Dünkü toplantıda da dil işi üzerinde i - z : ber Ç z laşe Müsteşarlığı hararetli münakaşalar cereyan etti . # A ... i e yüğagi ve Dağılma Ofisi umhurrelsimiz Kurulfay n tağvecilüi l]' : M " z K Harp ekonomisi ve üyelerine bir çay verdi »sesesesonun teşkil ediliyor y $ ; Ş SENA osordinasyon Heyetince kabul ©- /| — Kapanış celsesinden sonra Cumhur;eı'ı:in;iî,hl);! ve Tarih - Coğrafya Fakültesinden Dünkü toplantıda Türk Dil Kurumu Genel | ş.ğğıîî îîîî;ış;a%nğâ;:ğ%ğ v ikarlarke | dünden itibaren lâğvedilmiş bulun- ; y Merkez Kurulu seçımı de yapııdı (Sonu 2 indi sayfada) Milli Şef'imiz yeni Genel Merkez Dördüncü Dil Kurultayı dün wr-'ımf son bir toplantı İle >alışmalarını bitir- misş ve Maarif Vekili, Kurultay Başkanı | B. Hasan-âAli Yücel'in nutkiyle kapan - mıştır. geçen — “özad ve soyadlariyle birlikte,, ibaresi bir üyenin müdahalesine sebep oldu ve “henkesin özadı soyadiyle bir- likte söylenir ve yazılır, yalnız — özad kullanılamaz; binaenaleyh — bu ibareye Reisicumhurumuz, — Milli Şef İsmet | lüzüm yoktur.,, denildi. Üniversite Rek- Ki KA İnönü — Kurultayın dünkü — toplantısına | törü Cemil Bisel: ku rulu uyelerlnl da şeref vererek çalışmaları yakından — Kanun böyle istiyor... ç takip buyurmuşlardır. mukabelesinde bulundu. Bu sırada Mi Dün sabah Kurultay Başkan Vekili | kürsüye gelen Türk DH Kurumu Genel kabul effiler T S eÜ n FO AĞ faaebir e GNee ÖT <A öi a at 10 da başlıyan toplantıda “Ana tü- | münakaşaya lüzum bırakmıyan bir izah- Tn LA DOMr AMAİA 'uk le bazı. komisyon raporları ve (Ja bu ibarenin kullanılmasının kanunl Kurultaya — gelen evrak okunmüş — ve | zaruretlerden ileri geldiğini anlattı , ve Mi müteakıp Relsiecumhur İsmet İnönü foplantı. salonundaki locasında başta Başkan Maarif Vektli Hasan-âli Yü Olduğu halde, yeni Genel Merkez Ku rulu heyetini kabul buyurmuşlar ve kendilerine gu beyanatta bulunmuslar- “— Seçiminizi tebrik ederim. Kurul- tayda görülen muvaffakıyet #izlere ye- hiden ve evvelkinden daha sıkı çalış - Mak ve gelecek Kurultaya daha çok Verimli çıkmak borcunu yüklemektedir. Ana dâvalarımızdan — bini olan dil Meselesini Kurultay sizlere emanet et - Miş oluyor. Bunu da göz önünde tufa- Pak ona göre calışacağınızdan eminim Hepinize başarılar dilerim (a.a.) Milli Şefin çay ziyafetleri Reisicumhur — Mit —“Şef İnönü saat 17.30 da Cankaya köşklerinde Türk Dil Kurultayı delezelenine bir çay vermiş - lerdir. Cayda Büyük Millet Meclisi Re- & Abdülhalik Renda, Başvekil — Şükrü Saracoğlu, birçok Vekiller, Mebuslar ve yüksek rütbeli subaylar da — hezir Millt Şefimiz bütün kendilerine ayrı (aa.) bulunmuştur. Vetiilerle görüşenek Ayrı iltifatta bulunmuşlardır. Dilde Cumhurreisimizin Kurultaydan sonra yeni Merkez Kurulu üyelerini kabul ettikleri sırada alırnmış resimleri Mesleki ve feknik 81 milyon öğrelim hakkınd_a lliralık ve 10 yıllık büyük proje dün Medliste kabul olundu Meclis 1 sonteşrine kadar tatile karar verdi Büyük Millet Meclisi dün Doktor Mazhar Gertmen'in reisliğinde toplan - leten idare edilmekte olan Hariciye Ve- ve zaruri sebeplerle takip ve — tahsiline imkân görülemiyen barçların terkinine, hepsi tasvibedilmiştir. Fakat bu arada yir kısım hatipler söz almışlar, bazıla- rı.dil ve şive konusu üzerinde kendi görüşlenimne göre tenkitlerde bulunmus- lar, bazıları da bu hususlarda fikir ve mütaleatarını sendetmişlerdir. Gerek tenkit, gerek mütalealar haratetli mü- nakaşalara yol açmıştır. Soyad ve özad Ana Tüzük okunurken bir maddede biraz sonra da Tüzük'ün “ rumun feshi,, k! maddesine te- mas ederek: “"Bu müessese fesih için kurulmamıstır.,, dedi ve Tüzük'e böyle bir madde Hâvesini de Cemiyetler Ka . nuünunun zarüri kıldığını izah etti. Avukat Esat Mahmut Karakurt, B. Tbrahim Necmi Dilmen'in kürsüden in- mesine fırsat venmeden, Dil Kurumun- ieabında Ku- (Sonu 2 inci sayfada) Cumhurreisimiz Çankaya Izoşkunde verdikleri ziyafette Kurultay üyeleriyle görüşüyorlar | Moskova'ya göre Kafkas dağlarının şimal yamaçlarında muharebe başladı Berlin'e göre Sovyetler Kafkasya'da dağlık araziden faydalanıp şiddetle dayanıyor p A " .. / he *p. * . *y. iki şevk kaynagı: mıştir. eşkiya müsademesinde malül olanların | Dünkü çay zivefetinde Başvekilimiz Maarif Vekiliyle Celsenin açılmasını mütecakip — vekâ- | İktısadi buhran vergisi — istisnaiyetinden birlikte sKatıŞA KzAek bi ve inhisar eşyast beyiyesinden -— istifade k N DU Mineralni Vodi civarında | — Alman kıfaları buna ideal ve ilim! Falih Rıfkı ATAY Büyük Reisin, Meclis ve Hüküme- tin, fikir ve sanat adamlarının derin alâ- kası içinde toplanıp çalışan Dördüncü Dil Kurultayı, dün, toplantılarını bisir Miştir. Her şeyin bu kadar düzenle, me- totla, kolaylıkla yürüyebilmesini sağlı- Yan Kutultay tertipçilerini tebrik edelim Ve kendilerine teşekkür edelim. Kurultaya bütün fikir ve sanat âlemi- tin biran önce dilimizi millileştirme dâvasındaki şevkiı hâkim olmuştur. Bu tevkin iki kaynağı vardır: bağlayıcı ide- âl ve inandırıcı ilim! Komisyonlarda ça- lışanlar, yahut Kurultayda — konuşanlar Veya koridorlarda —münakaşa — edenler, hepsi, artık bir idealin hizmetindedirler. kımseııın Osmanlıcaya inanı kalmamı;- se, ileri hamlenin duracağı, sen hele düşeceği kaygısında de Bildir. Dilde eski bir devir kapanmıştır; yeni bir devir açılmıştır. Çalışmalara, konuşmalara, münaka - Btlara ruh veren bu ideal birliği kadar, ©n aşağı o kadar ehemmiyet verdiğimiz Hokta da, bu çalışmaları, konuşmaları Ve münakaşaları sevkeden, hareketlen - diren âmilin sadece ilim — metotlarına bağlılığıdır. Bizim gençl Mücadeleler biraz farklı ideal idi. hırhızı yaratmak istiyenlere karşı taarruz Bir Silâhları ilmi değildi: şahsi idi, siyasi idi, türlü türlü tanssuplarla karışık ve !mmış.ku. Türkçüler de onlara karşı, ilmin büyük, derin ve hakim sükünunu Orumakta çok defa zorluk çektiler. Cok defa sokak muharebeleri vermek zorun: da kaldılar. Şimdi mesele ne kadar baş- kadır: Devletin kendisi Türkçüdür. Es i Türkçünün bütün meseleleri gibi, dil Meselesi de, kütüphaneye, lâboratuvara, akademiye, ilmin güzel, asil ve ancak te- heffüs edebileceği havası içine girmiştir. Dil, yavaş yürür; ağır gelişir. Fakat Toprağı iş! harırlanmış olan, tohumu iyi Seçilip ekilmiş olan, iyi bir beslenme ve bakım altına alınmış olan her şey kibi, 9 da, her gün daha gürbüzlenerek, her hlhsrda daha çok yaprak vererek, açılır. | Yayılır, gider. İlim ideal şevkıni, ideal Sevki ilim aşkını tazeliyerek, kuvvetlen direzek, bir gün rüyada bile pnrmw.» ıePll'ıılı gözümüzle görüp elimizle Tuğumuz bekikatler, maddeler olur. (Fasm 3 üncü sayfada) killiğine Başvekilin inhasi veçhile İstan- bul Mebusu Numan Menemencioğlu - nun tayin edildiğine dair Riyaseticumhür tezkeresi okunmuş ve muvaffakıyet di - lekleri ve alkışlarla karşılanmıştır. Bundan sonra Erzincan mebusluğuna seçilen Safi Erdem andiçmiş, mücbir hususunda harp malülü hükmünde ol - duklarına dair kanunun birinci madde - sinin tefsirine, Samsun eski Belediye Re- isi İhsan Kefeli ile Mühendis Ali Ragıp Rutkay'ın cezalarının affına ait kanun - lar müzakere ve kabul edilmiştir. (Sonu.3 üncü sayfada) İhtiyaç maddelerinin serbestçe satılması ve bir kısım maddelerin bir yerden başka yere serbestçe taşınabilmesi için Ticaret Vekâlefi Umumi Müfettişlikler ve Vâliliklere birer fâmim yolladı Ticaret Vekili evvelki günkü tarihle Umumi Müfettişliklere ve Valiliklere aşa- ğıdaki tamimi göndermiştir : (Sonu 3 üncü sayfada) Dil Kurultayının dün kü celsesinde Dördüncü Türk Dil Kurultayının çalışmalarını Maarif Vekilimiz B. Ha- san - Âli Yücel aşağıdaki nutukla kapa- mıştir: “— Arkadaşlarım, Yurdun dört köşesinden geldiniz. El- birliği ettiniz. Ana dâvalarımızdan olan ana dıilimiz üstünde, gece gündüz çalış- tınız. Hepinizi bütün yüreğimle — tebrik ederim. Şu beş gün içinde, belki kolay ölçe- mediğimiz bir mesafede, bizden sonra ge- leceklerin doğrü olarak değerliyecekleri kadar geniş ve uzun bir yol aldığımıza benim gibi sizler de inanınız. Lengüistik, Etimoloji, Filoloji, Gra- mer, Sentaks gibi ince ve çetin ilim dal- larının en karışık meselelerine elkoydu- Dil Kurultayının dünkü kapanış celsesinden bir görün Maarif Vekilimizin verdiği kapanış nutku nuz, Bunların üç beş gün içerisinde şaş- maz sonuçlara varmıyacağını hep bili - riz. Gene biliriz ki, bu sonuçlara - bizi götürecek yolları gösterdiniz. Halktan söz derleme, yazılı eserler - den söz tarama üstünde yapılmış emek - ( Sonu 2 nci sayfada ) Ekmek karlı dağıtımı hakkındaki ANKARA VÂLİLİĞİNİN ilânları 2 nci sayfamızdadır. ULUS'TA "DİL KURULTAYI,, Dördüncü Türk Dil Kurultayı dün sona ermiştir. Kurultayda hazır bu- lunamıyan yurttaşların da — burada yapılan görüşme ve — münakaşalar- dan, okunan tezlerden faydalanabil- meleri için ULUS önümüzdeki hafta içinde tafsilâtlı yazılar neşretmiye başlıyacaktır. şiddetli savaşlar oluyor Moskova, 14 a.a. — Bügün öğle üzeri neşredilen sovyet tebliği : 1314 ağustös gecesi, kıtalarımız, Kletsktaya bölgesinde, Kotelnikovo « nun şimal doğusunda, Mineralniye, Çerkask, Malkop ve — Krasnodar bölgelerinde düşmanla çarpışmıştır. Cephenin diğer kesimlerinde hiç bir değişiklik yoktur. Harp gemilerimiz Finlândiya kör- fezinde bir düşman denizaltısı batır- mışlardır. Barentz denizinde 28 bin tonilâ- to tutarında 3 düşman nakliye ge- misi batırılmıştır. * Moskova, 14 a.a. — Sovyet teb - liğine ek : Kletskaya'nın cenup — kesiminde, kıtalarımız, müdafaa — muharebeleri vermişlerdir. (Sonu 3. üncü sayfada) rağmen ilerliyorlar Berlin, 14 aa. — Almam orduları baskomutanlığının tebliği: Kafkas bölgesiride, düsman, simal (Sonu 3. üncü sayfada) B. Saffet Arıkan itimatnamesini dün M. Hitler'e verdi Berlin, 14 a.a. — Führer cuma kgü. nü, umum! karargâhında, yanında al. man hariciye nazırı Von Ribbentrop da bulunduğu halde Türkiye'nin yeni Berlin büyük elçisi B. Saffet Arıkan'ı kabul etmiştir. Yeni büyük elçi alman devlet reisine itimanamesini vermişir, LONDRA'YA GÖRE : MİHVER'E GÖRE : Akdeniz'deki ingiliz kafilesi Mihverin engel olma teşebbüsüne rağmen yerine vardı Manchbester tipi bir kruvazör de battı Londra, 14 aa. — Amirallik daire- sinin tebliği: Son günlerde batı ve orta Akdeniz'de bir deniz muharebesi cere - yan - etmiştir. Kuvvetlerimiz Visamiral Syfret'in kumandası altında bulunuyor - du. Malta kalesine iaşe ve takviye gö - *Sonu 3, üncü sayfada), Akdeniz'deki son çarpışmada ingilizlerin birçok harp ve ticaret gemileri battı Ayrıca 42 ingiiiz uçağı düşürüldü Roma, 14 aa. — İtalyan umumt karargâhı batı Akdeniz hava ve de- niz muharebesi hakkında âün gece aşağıdaki hususi tebliği neşretmiş- tir: 11 ağustos sahahı erkenden deniz. altılarımız ve keşif tayyarelerimiz (Sonu 3. üncü