21 Ocak 1931 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 6

> 6 — VAKTIT 21 Kânunsani Seyh Esat (Üst tsratı 1 İnci sayıhamızda| MENEMENDE DÜNKÜ MUHAKEME Menemen, 20 (Vakıt) — Mahkeme saat 10 da başladı. Maznunlardan lâz İzrahim, Saffet hoca ile Manisalı maznunlar ve şeyh Sami Ef. son dere- - ce düşünceli idiler. © Reis ilk sualini manifoturacı Osma! na sordu: Istanbula Gülcemal vapurile mi git © tiniz? Nalmsı Hüsnü (Gülcemnl) va. o purunda mı gördünüz. Osman vapur- © da görmediğini, malmcı Hasanı gör. © düğünü söyledi. Şeyh Esadı ziyarete gittiği zaman İbrâliim ile Osman hoca- yı tanıdığını, bir cuma günü Cibsl de tütün inhisarı fabrikası muhasebe cisi ve lâz İbrahim, Osman hocalarla © birlikte yaptıkları bir gezintiden sonra| âz İbrahimin evine gittiklerini ilâve “etti. Rels Paşinm snaline cevaben de orada bir şey görüşmediklerini söyle di. Reis maznuna çeyh Esadı ziyarete leri zaman yanında kimler bulun mu sorda. Osman; lâz İbrahim, malıncı Haasnın bulunduğunu söyledi. Reisin lâz hocanın Cemal hoca ile ha- 'fız Ahmede gölürdüğü mektuptan ha- olmadığı sunline de hatırlı. du Mektupta hoca Ahmedin hakkın. oda söylenen mecnünane sözlerden gü- - öendiği yazılıyordu. Mektup okunduk “tan sonra hafız Ahmet hatırladığını! söyledi ve dedi ki: — Mahallemizden Zekiye H. evime gelerek (İbrahim ho ca bizi kadın erkek toplıyarak zikrettir di) dedi. Bunun üzerine böyle &erse © Yiyane hareket olur mu? Kadın erkek zikredilir mi? Dedim. — Cemal hoca reis paşanm suali ü- © serine hafız Ahmedi tanımındığını söy- Hafız Ahmet ise mektubun onun ” tasile geldiğinde ısrar etti, oOAh- “medi tanımadığını söyledi. Lâz İbra- © him hoca burada müdahale İle inkâr e o derek : ; — Haşave kellâ! Vaziyet nazikle- ince herkes kabahati bneim üzerime * tayor!; Dedi. Reis! ( Nihat Beyi tanr mısın? ondan gelen (mektuplarında - me yazılıyordu? Diye sordu. Lâz Ib. rahim hoca cevap verdi: Nihat Beyi tanırım. Mektuplar. o bir şey yoktur. Dedi. Bunun üze İN ne mektup okundu. Mektupta hoca (Kürt isyanı sizin göstermek istediği- ; gibi değildir. İki şakinin bir nefe i yaralaması ve ora beylerinin yaptık ları serseriyane bir harekeiten başka bir şey değildir.) Deniyordu. Lâz İb. iimin hoca Osmana yazdığı mektup ta okundu. Lâz Ibrahim buna cevap — Yazdığım mektuba başka kelime- le rilâve olunmuş! Dedi. “Bundan sonra hoca Ozmanın istleva- geçildi. Osman liz İbrahimi (ha. kö; ünde yaptırdığı esmii küşat İnde tanıdığını tarikate davet e- girdiğini, fakat beceremediğini! sö) d Ri “mektup yazip yaz horn verdiği cevapla şeyh Esa- tanıdığı için arasıra mektup yazdı- Mr, yalnız şeyh Keadı arap hoca di. tanıdığını, şeyh Esat olduğumu an İstanbulu ziyaretinde öğreridiği. > ve şeyh Esadın yanında 20 ka- lar kaldığını ifade etti. Burada nalıncı Hasan atıldı. Bağı- dedi ki: ğ € gün dığı cevabını verdi. Mektup okun:| Reis Osman hocaya (şeyh Esada £ını sordu. Os- 1931 la Oğlu Dün Sorguya Kayseriye de gittiğini Cemal Pş. fır-ida güzel sesli hafız İbrahimi tutmala- kasının hastanesinde imamlık yaptır. İni söyledi. Kayseride iken şeyh Esat- ila muhaberede bulundukları da ilâve İett. Bu mektuplardan (biri okundu. Lâz İbrahimle bir meseleden (dolayı şeyh Esatla aralarının açıldığını gös- termekte ve şu garip cümle İle başla- maktadır: “Tüzuru arifanelerinde bizlere bü- rik hizmetlerde bulunan merhum Yek ta hazretlerile ben kabili kıyas m yım??, Hilmi Efedninin mektubunda Meh- met Ali hocanın kendisini bir meclis. ten koğduğunu, o oğlunun istiklâlini! ilân etmesine kızdığı yazılmakta HHa- plerden Behiye hanımın köşklerinden Ibahsedilmektedir. Hocü; mektup ©- kunurken bir şeyler okuyup üflemek- İte, ellerile garip hareketler yapmak- ta idi. İ Bilâhare şeyh Esadın gönderdiği mektup okundu. Mektupta lâz İbrahi İmin istiklâlini ilân etmesile nakçiben- dilik te ikinci bir hükümdarlık teşek- kül ettiği, kendisinin buna tahammül edemiyeceği yazılmaktadır. Reis Mustafa Pş. maznunlara hi- taben: — Bütün yazdığınız mektuplarda si zi tarikat için hükümet aleyhine ça- lıştığınız meydana çıkıyor. Sizin kut pütâktabınızın telkinatı (o (gititğiniz yerde tarikati intişar ettirin) mahiye- itindedir. Dedi üz İbrahim cevap vererek: — Şeyh Esat Ef. âlim, fazıl bir zattır. Gitti im yerlerde bunu söyledim. İyi anla: tamıyorunı bir avukat tutayım. Dedi. Kekelemeğa başladı. Muhakeme şeyh Esatla muvacehe- leri yapılmak üzere öğleden o sonraya bırakıldı. Şeyh Esatla oğlu d vanı barp huzurunda Mencemn, 20 (Vakıt) — Öğleden sonra muhakeme şeyh Esat ve oğlu- nun istiçvabile başladı. Sümiin mev. kilnde kadmlarla epey kalabalık vardı. Mazmunlardan Mehmet Ali isticvap olundu. Deş tane çocuğu odluğunu, enfiyecilik ettiğini, lâz İbrahimi kov- duklarını söyledi. Bu sırada arkada oturan şeyh Esat kaldırıldı. Reisin önüne konulan kol- tağa oturtuldu. Reis: — Selâmünâleyküm şeyh Ef.. Dedi. Size yavaş ve kısa soracağım. Cevap veriniz. Hangi tarikattensiniz? Şeyh Esat— Nakşi... — Kaç senedenberi devam ediyor- sunuz? — Altmış senedenberi, — Ne vakit nihayet verdiniz? — Hükümetin men'ettiği tarihten- beri, — Ne vakit Erenköyüne taşmdınız? — O vakittenberi münzeviyane ha- yat geşirmekteyim. — Oğlunuzla beraber misiniz? — Hayır! 0, ayrı oturur. — Ziyaretciler gelir mi idi — Eski tanıdıklarım gelirlerdi. Ka- pımız açıktır. Badehu şeyh Esat gelenlere vaiz ve nasihatte bulunduğunu, kendisini zi- yaret için bir usul olmadığımı, mek- tupta yazılan şeylerin yalan olduğu- nu söyledi. “Tarikatin kaç esası var?, süaline cevap verirken şeyh cebinden (enfiye Paşa Hz.! Osman hoca memle. tabakasını çıkardı. gitmişti. Şeyh Esat haber gön-| (eğer mezsen evdağı vapt bindirerek göndereceğim) dedi, Cemal, Osman, Nalıncı Hasan, ma- cı Ösman sorulan suallere ce- vaben şeyhin evinde ba'lunduklarmı be ran ettiler, Bundan sonra hoca Hilmi E rda şeyh Hasan Fehmiye in| Okunacak, — Ha.. Bak unutuyordum. Dedi ,bugün ramazan, | Reis: — Sen hastasım, çek enfiye dedi. Badehu reis, şeyhin oğlu Mehmet Ali hocaya hitap etti: — Pederinizin vasiyetnamesi var. Dinleyiniz. VASİYETNAMESİ İ © ŞEYHİN rna sine Emire hakkında söylediği sözler- den tövbe ve istifar etmesini yaziyor- du. Reisin ( Bulgaristanda tanıdığınız! varmı?) sualine: (Davut, Ahmet hoca ları tanıdığını, kendi eserlerin rikat ve zikirden bâhis tevratı esasiye| İgönderdiğini, Ibrahim hocayi | temiz İkalpli bildiğini, fakat acul ve hadit ol- duğundan teşebbüslerini meydana çı- kardığını söyledi. Lâz İbrahim, ulemanın hükümet a leyhine hareketleri görülmediğini söy- İemesi üzerine rels Pş., beş yüz senlik tarihte bu gibi kıyamların hep nakşi- ler tarafından yapıldığını beyan etti, Şeyh Esat, sözüne devamla İstan- bul ylemasma Muhittini arabinin eser- lerini okuttuğunu, Sultan Hamidin evhami üzerine Erdene nefyedildiğini söyledi. Reis — Erdendeki oğlun sıhhatin hakkında telgraf çekmiş. Bizde iyi- dir diye cevap verdik. Bilâhare (Hâkim Paşa Hz.) diye haş Uyan bi? arizesinde Şeyh Esat: “90 yaşındayım 20 senedenberi ken- dimi ölü addederek yaşıyorum. İlme hiirmetim vardır. İstanbulda âlimler- den birçokları bana tedris etmekliğimi rica ettiler. Yüzlerce ulemaya Muhit- tini arabiyi tedris ettirdim. Türklüğe karşi diğer bir hizmetim var, Mahdum bendeleri Musulda iken *»gilizler, Mu sul ahalisinin İngilizleri istediğini propa;, Ja ediyorlardı. Orada türk Muhibban cemiyeti rei- si olan oğlum Mehmet, bunlara set çekmiş, bunun üzerine oğlum İngiliz. ler tarafından Bağdada nefy ve müsa- lehadan sonra avdet etmiştir. Dedi. Reis Paşa, bana vaki beyanatmda alınan evrakın ve İfadelerin tetkiki için muhakemenin cumartesiye tehir edil diğini ve bir kısı mmaznunlara ait ka- rarın verilmesi melhuz olduğunu - söy- ledi, BİR İSTASYON MEMURU MEVKUF Menemen, 29 (Vakıt) — Emirâlem İyin vaziyeti şüpheli görülmüş, evinde İtaharriyat yapılarak bes yüzlü bir tes- İbih ile bir âsa ve salip bulunmuştur. Kendisi terkif edilmiştir. | Hakkında tahkikat yapılmaktadır. MENEMENDE RAMAZAN Menemen, 20 (Vakıt) — İdarei örfi ye ramazan dolayısile sokakta gez mak tahdidatını saat 22 ye kadar tem- dit etmiştir. Gece bekçilerin refakati le davul çaldırılıyor. Menemen paza- rı kemafissabık her perşembe kurulmak tadır. Bugün şehrimize kar pağmış tır. HAİNLERİN LAVRENS İLE ALAKALARI MI YAR? Menemen divanı harbi (o nakşilerin maskesini düşürecektir. Salâhiyettar bir zat nakşilerin Türkiye hududunda bulunan İngiliz casusu mahut Lavrens le münasebetleri olduğuna dair kuvvet Ni ihtimal mevcut olduğunu söyledi. VAKIT — Lavrens, umumi harp tenberi şarkta vuku bulan en mühim hâdiselere adı karışmış, bir adamdır. Umumü harpte arapları isyana teşvik ve sonra onları İdare eden o idi. Daha sonra arapları istiklâline ka- vuşturamadığı için müteessir olduğunu iddia eden Lavrens Ingiliz istihbara- tından istifa eder gibi görünerek tay- yareci zabitliğile Hindislana gitmiş ve orada Hindistan — Efganistan hu- dudu üzerinde çalışmıştı. Bu çalışma nım netleesi Efgan isyanı ve Amanul lah Han tarafından açılan teceddüt dev rinin kapanması olmuştu. Lavrens bu sırada Hindistandan alınmış ve ondan sonrâ nerede olduğu anlaşılmamıştı. şayi olmuş ve bu şaylanm intişarmi nahiyesi İstasyon memuru İrfan BeJâ'âP deriği mektup okundu. Mektupta Half “mi Ef. 20 sene evel Hacce giderken ar'te kadaş olmaları itibarile yardımını bek! “lediğini, tarikat isin çalışmanin 18- sizi Allaha emaent ediyorum. Şeyh vasiyetnamesinde şöyle demek|müteakip Muhammire tarikile Mısıra avdet ettiği anlaşılmıştı. Bu suretle “Ilizmeti şeriati ve tarikati sana, Lavrensin şark isyanını hazırlıyanlar İstan.|arasında bulunduğu meydana çıkmıştı. Ondan sonra Lavrensin ne yaptığı geldiğini bildiriyordu. Hilmi Ef, mektubu hatır buldan ne kadar malım varsa sana, E- İrenköyünde neyim varsa kızım Saadet meçhul kalmıştı. le annesine overiyorum. Arsalarımla Lavrens ile arkadasları perde arka: Bu itib arile her teceddüt ve her in Emire hanıma yazması Üzerine|tibah hareketine düşman olan bu adam şeyh Esadın hafız Ahmet isminde biri-|lardan her zaman her fenalık umulur. Evvelki günkü muha- kemede ikinci celse Menemen 19 (Vakıt) — Bu gün divanı harp Mustafa Pş. nın riyasetinde toplandı reis Ibrahim hocaya sordu: — Osman Ef. nin evinde top- landınız mı? Buna hoca karışık cevap ve- rerek: — Nalıncı Hasan, benim gel- diğim gün Manisadamı imiş, sorun dedi. Hasan atıldı: — Paşım İzmirde idim. Ak- şam üzeri Manısaya gittim. So- kahta Laz Ibrabim, Ilyâs, Cemal hocalarla karşılaştım. Lâz hoca, elimden tutarak: “Hasan, bizden vaz mı geçtin?,, dedi. Lâz hoca bu esnada dişlerini gıcırdattı. Ve oturduğu yerden söyledi: — Bir caninin sözlerini dinli- yorsunuzda benim sözümü niye dinlemiyorsunuz? Hacı Hilmi Ef, ye Ibrahim ho- ca ile toplanıp toplanmadıkları soruldu. Hilmi Ef. cevaben 20 sene- denberi tarikatte olduğunu, lâz Yorahimi uzaktan, diğerlerini ya- kından tanıdığını, Lalapaşa ima- mi olduğunu, camide halka zik- rellirmediğini söyledi. Bilâhara Ragıp B., manifatu- racı Osman, batip Cemal ile ev- lerinde muhbbet için toplandık- iarım söyledi. Reis — Hafız Osman Ef. ve Şeyh Esadi tanıyor musunu:? Maznun bundan on beş gün evel hoca namile tanıdığını, Arap hocanın Sultan Hamit tarafından sürgün edilmesile Yunanistana gittikten sonra İstanbula gelerek camileği gezerken arkadaşının de'âletile Esat Ef.yi bu namla tanıyıp sekiz gün misafir kaldı- ğını ve 3 sene sonra tekrar Is- tanbula gittiği zaman Erenkö- yünde ziyaret ettiğini söyledi. Reis sordu: — Bu misafiretiniz esnasında tarikate davet edildiniz mi? Maznun, işlerinin çokluğundan dolayı girmediğini ifade etti. Reis tütüncü Hasan, Halil, Mehmet amındaki Manisalılara sordu: — Tarikatle alâkadar mısınız? Mazwunlar, kendi idarelerin den âciz olduklarım, böyle şey- lere karışmadıkları cevabımı ver- diler, Bundan sonra terzi Telât din- lenildi. — Sen bunların toplanmala- rında bulundun mu? Sualine maznun: — Hayır! diye cevap verdi. Hasan atıldı : — Bununda şeyhi vardı, beş sene evel. kendisi halen deviş- tir. Telât sözüne devam etti: — Aulatayım.. Mehti Derviş Memet, tenbel bir adamdı. Ken- disine derviş süslü vererek etra- fma cahil halkı toplamak iştedi. Kendisi bir zamanlar eşkiyalık yaptı. Deli oldu. Benim dedem Kadiri idi. Onun için bana Kadiri derler. ,, Salâhiyettar makamdan aldı- ğım malümala göre muhakeme- nin birinci safhası çarşamba gü- Çekildi Iş banka HÜKÜMETE İKKAZ TEBİ BULUNMADI Bir gazetede umum sigorm ği tarafından hükümete 500 ikraz için yapılan teklif üzer” sat vekâletinde temaslar PX ve İş Bankası umum müdürü © yin bu birliği temsil etmekiğ münderiç bulunmakta id. 5 Bu havadis üzerine Celâl — Bunun aslı esası yl san ne de bankanın $3 yesi namına böyle bir teklifte” dım. Umum sigorta birliğini tiğim yolundaki neşriyat katir. Tekzip edebilirsiniz. gi kille dün iki saat görüştüm bu iki arkadaşın alelâde gö! den ibaretti. Bu mülâkatm veya sair her hangi bir işle alâkası yoktur. Demistir. # Maarifiez —Uiselerde Gelecek seneden iti” iki ecnebi lisanı öğ mecburi olacak Haber aldığımıza gör€ vekâleti oönümözdeki itibaren İstanbuldaki ort&. tep ve liselerin adedini ? kifayet edecek derecede mağa karar vermiştir. Mekteplerdeki Lisan ne de azami ehemmiyet © cek ve gelecek seneden talebenin iki lisanı bird renmesi mecburi kılınaca5 Bu derslerden birisi F olacak diğeri de Ingili Almanca lisanlarından bi lanacaklır. Şimdiki ha'de bu lisanlaf” telif -mekteplerde ayrı ayr” ris edilmektedir. Ticaret mektebi tal Atinaya gidecek Ali ticaret mektebi ay #5 da sömestir tatili yapa” Mektebin yüksek ve âli mensup bir kısım talebe tilden istifade ederek 9 bir tetkik seyahati yapma”. rar vermişlerdir. Talebe £ müderrislerden Rıza B. edecektir. Sıhiived» Sıhhat mü' sseselerinin Sıhhiye vekâleti başt Fuat B., şehrimizde teftişat maktadır. Hastaneler, bu © neticesinde daha iyi bir alacaktır. İhtiyaçlar, esaslı #X te tetkik edilmektedir. Hilâl ahmer şubesi hi Hilâliahmer şubeleri hasları dün merkez heyeti sında toplanmışlardır. Bu da şubelerin geçen sene gaileri hakkında malümât, mışlır. Şubeler idare bey€” bu ay nihayeline kadar $€$X lerdi tüsessan aran azsa ama ADALAR İÇİN ELEK Ankara, 20 — Adalar ole” İstanbul elekirik şirketi targi” pılması meselesi üzerinde tan” aşılmış ve mukavele tanzini tir. Şirketin Anadolu suhlli VE için muayyen bir müddete mü mak üzere istediği yüzde on © kabul edilmiştir. ——— ANKARA HUKUK TALİ İTALYAYA GİDECE” Ankara, 20 — Ankara hi p İtebi talebesi bir İtalya 69 İetmektedir. Bu seyahatin Lâz İbrahim (hangi tarikle ve nc terakim maaşlarımı Tevfik Efen-|sında çevrilen müşevveş ve mülevveş! nü bitecektir. e borçlu olduğum 250 liranın tedi-İsiyasetlerin yesini sana vasiyet ediyorum.,, he :-zxor verildiği (Şerh, n diğer bir su-İmasebetsiz hallerini görmesi âletleridirler. hedefi milletlerin hayat ve istiklâlile Emire kadmın bazı mü-loynamak, onların mukadderatmı, hir. üzerine|met ettikleri mülevvez siyasellere tâbi rp esnasında|tekdir ettiği Behice Hanımın ramazan (kılmaktır Bunların| Mahkeme, bugün öğleden son- ra maznunlara ait evrakın tet- kiki için muhakemeyi yarına ta- lik eti, takarrür etmemişse de, tatil mâsı münasip görülmektedir. Seyahate ufak bir zümre tün hukuk talebesi ve profesö' rak edecektir. 4 w