31 Temmuz 1932 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 4

—4 — VAKIT 31 Temmuz 1932 Almanyada bugün ırkalar çarpışıyor! Cürüm ve cezal (üste 1 mei sayıfamııdın dedir. Fakat bu fırka ihelâldenberi rüc'at etmekte idi. Ilk Cümhur reisinin intiha bında sosyalist Ebert bu fırkanın müza- heretile Cümbur eisliğine gelmiş, daba sonra fırka milliyetpetver Hindenburzgu mağlâp etmek için merkez namzeti o'an Marx'a müzsheret etmiş, duha sonra Hitler grupunu wağtüp etmek için mil İiyetperver Hindenburgun tarafm: tv Mmüşter. Bu müzabzep hatı Barsker vü zünden sosyal demakratlar sarsılcnışlar» dır. Bunlar bu sefer muhalefete geçmiş bulunuyorlar: Onun için bir kaç sandal ya daha kazanmaları mübtemeldir. He- defleri bugünkü nizamı müdafsı etmek ve kanunu esasiyi korumaktır. Merkez fırkası yarım asırdanberi ka- tolik kilisesinin siyasi teşekkülüdür. O. »un tarihi, kovalisyonlara girmekten iba- rettir. Nazilerle merkezcilerin bir kova- Tisyon teşkil etmeleri de muhtemeldir Almanyada en kuvvetli cephe, sağdı Eskiden bu cephede muhafazakârlar, ya- ni büyük arazi sahipleri ve Dürük ya- nayi sabipieri toplanırlardı İheilâlden sonra bunların adı mille yetperverler ve halk Orka oldu. Son iki sene zarfında bunlar mbtemadiyen düşmüşler ve sabık azaları Hizler tarafına iltihak ermişlerdir Hitler grupu, her dakika Almanyanın aşına geçmesi mehtemel olan gruptur. Bu fırkanm asıl adı “Mili sosyalist Al man işçileri fırkası, dır. Alranyanın meliyecileri, iş ve sanayi adamları Ona müzaberet ederler. Bu Hibrla Hitler fırkası sağdır. Cakar işçi firaas Olmak itibarile de soldur. Eiitler fırkasının hedefleri sraf fark- larını kaldırarak veni bir #ift vahdet tesis etmek, Versay mushedesini üye et- mek, Almanyadan Yahudileri kovmak, komünizmi kaldırmak gibi şeylerdir. Hitler firkası, mütemadiyen kuyvet kesbetmekte ve onun meşru veya gay meşru bir surette İkudır mevkiini ele geçirmesi beklenmektedir. Hirler iktıdar mevkiini ele geçirebi lecek mi, geçirirse nasl ele geşirebile- <ek ve me olacak? Bunu belki Fiverin kendisi de tsh- minden O âcizdir. Muhekkak olan bir nohen Eflerin kazanmas'le Almanyana yep yeni bir yola girmiş olacağıdır. Bugün yapılacak intihap neticesicin ne olacağı dünyanın ber ta'afında büyük bir merak uyandırmaktadır. Almanyanın bugünkü mühim intiha- bat gününe ait vaziyetini gösteren dün- kü haberler, şunlardır » , Hararetli propagandalar Berlin, 30 (A.A) — Havas ajansı (o muhabiri bildiriliyor : 24 saat sonra Veimar rejiminin altıncı parlâmentosu intihap olu- nacaktır. Bu parlâmento, Alman- ya cümburiyeti tarihinde emsali mesbuk olmıyan bir ta'tım siyasi şerait ve hava içinde seçilecek- tir. Bütün büyük fırkalar reisleri muhtelif (o içtimalar Oaktederek propagandalarına devam etmek- tedirler. Hitler, oradan oraya sür'atle koşup yetişmek hususun- da rekor kırmıştır. Dün Berlinin en büyük salonu olan “Spor,, salonunda bir nutuk söylemiş olan M. Brüning, bir Hacerisemavi gibi Almanyanın bir tarafından öbür tarafına ko- şup gitmiş, sosyalistler hesabına Breitscheijd ve Nasyanalist Ak manlar hesabına Hugenberg ve birçok komünist hatipler, eilerin- den gelen gn ve faaliyeti Karğaşalıklar oldu Berlin, 30 (A.A) — Siyasi mahiyette hadiseler hakkında her gün neşredilen bilânçoda dün 5 muhtelif yerde bir çok karga- şahklar olduğu bildirilmiştir. Hitler fırkasına mensup bir kişi ile imparatorluk bayrağı teş- kilâtı azamadan diğer bir kimse bu kargaşalıklar esnasında öl- Takviye kuvvetleri Oldenburg 30 (A.A) — Hit “ler taraftarı bir hükümete sahip | olan Oldenborg eyaleti zabıtası müfrit taatı ile takviye odilmiştir. Bu eyaletreisi, bu tedbiri şim- diki buhran dolayısile zabıtaya munzâm bir takım vazifeler te- | | veccüh etmekte olmasından do- ayı ittihaz etmiş olduğunu be- İ yan etmiştir. Radyu, konirol altında! Berlin, 30 (A.A ) — Impera- 'orluk hükümeti, radyo teşkilâtı- ni baştan başa tanzim eden ye- ni bir emirnsme neşretmiştir. Radyo teşkilâlı, bundan sonra imperatorluk hükümetinin kon- irolu altında bulunacaktır. Siya- si noktai nazardan kontrol, bir Alman komiserine tevdi edile- cektir. Bu memuriyet için, Nas- yonalist: Sosyalist fırkası mensup- larından ve Almanya Dabiliye nezareti memurlarından birinin ismi ileri sürülmektedir. Noktal nazara iştiraki Berlin, 30 (A.A) — Nim res- mi bir membadan mülhem o'an bir tebliğe göre, imperatorluk hükümetinin bütün erkânı, milli müdafaa nazırı M. Vor Sehlei- cherin telsizle neşrolunan, nut- kunda ileri sürmüş olduğu nok- tai mazarlara dirler, Bilhassa bu mesele hakkında M. Von Schleicher ile başvekil M. Von Papen arasında hiç İ bir ihtilâf mevcut olmadığı ve i milli omüdafaa mazınnın bu | meselede imperatorluk hüküme- | tinin zabir olduğu söylenmekte- dir. Hindenburgun emirnamesi Berlin, 30 (Hususi muhabiri- mizden) — Reisicümbur Hinden- burg, hükmü 31 temmuzdan 10 ağustasa kadar devam etmek üzere bir mütareke emirnamesi imzalamıştır. Bu suretle Raybştag intibabatı tarihinden Vaymar kanunu esa- s'sinin ilânı gününün yıl dönü- müne kadar, açık yerlerde oldu- ğu gibi kapalı yerlerde de siya- si mahiyette nümayiş yapılması yasak edilmiştir. Papen hükümeti, siyasi ihti- raslardan doğan heyecam yatış- tırmak ve intihabattan sonra mecliste bir hüküet koalisyonu teşkiline imkân vermek için, bu husustaki müzakere için müsait zemin hazırlamak maksadile, böy- le bir emirnamenin neşredilme- sinde amil olmuştur. Yahudiler tehlikede Londra gazeteleri Almanya- daki Yahudilerin fevkalâde buh- ranlı gönler yaşadıklarını göste- ren yazılar yazmaktadırlar. (Deyli Ekspres) gazetesi Almanyadaki Yahudilerin vaziyetini şu şekilde tasvir ediyor : “Hitler taraftarlarının Yahu- son derece şiddet kesbetmiştir. Yabudi esnafı ve meslek erba- bına boykotaj ilân olunmuştur. Yahudi “işcileri tümen tümen kovuluyorlar. Yahudilerin malları müsadere o'ünuyor. Elhasıl Hit- lercilerin o Yahudiler o aleyhinde yapmadıkları yoktur. Hitleicilerin şiarı şu cümledir: “Mahvolsumn yahudiler!,, Bu hareketlerin encamı ne olacak? Yahddileri imha etmek- le Almanya kurtulacaktır. Fon Papenin nutku Berlin, 30 #A.A) — Başvekil M. Fon Papen, Amerikaya hita- ben radyo ile söylediği bir nu- tukta Almanyada mevcut hoşnut- suzluğun bilhassa “Versay,, mua- iştirak etmekte- milliyet O perverlerin kı- | idam mahkümu Gorgulof Dostoyevskinin bu eserini tekrar okuyarak, son gü- nünü bekliyor Paris, 30 (A.A) — Gorgulef, hapishanede elleri serbest ve fakat ayakları prangalı olduğu halde bulunmaktadır. Mahküm, temyiz istidasını henüz imzalama- mıştır. Maitre Geraud, mahküm ilc İ görüşmek üzere yeniden hapis- | seye gitmiştir. Havasın bir mu- habirine göre Gargulof mahkü- miyetine pek okadar ehemmiyet vermemektedir. Mahküm olan kendisi değilmiş, olup biten şey- lerin farkında değilmiş gibi dav- ranmakta imiş, o, hakikat saha- sından ziyade kendi hayati âle- minde yaşayan hakiki bir Rus- muş. Davadan bohsetmekte ber- devammış. En ziyade müteessir olduğu cihet, mahkemede ken- disinin fena bir doktor olduğunun söylenmesi imiş. Gazeteleri oku yamadığından dolayı müteessir- miş. Rus matbuatının aksülamel- lerini bilmeği çok arzu ediyormuş Hakkındaki şiddetli takayyütten müşteki değilmiş, Tabiatine, ci- nayet mabkemesinc çıkmadan evvelki mülâyemet ve sükünet gelmiş. Gardiyanları methediyor, çocuğunu görmek arzusunu izbar ediyormuş. Kedisini kurşuna di- zecek olanları askercesine selâm- lamak istiyormuş. Davasıwdan evvel okumakta olduğu meşhur Rus muharriri Desloiyevski'nin Cürüm ve Ceza ismindeki maruf eserini tekrar okumağa başla- mış. Paraguay Boliviya harui —Sepertim iki hükümet, tavassuta rağ- men, harbadiyor ! Barselon, 30 (A.A) —- Boli' ların Bokeron istihkâmı havali sinde hava faaliyetinde bulunduk- ları müşahaede edilmiştir. Miralay Bagado istihkâmı cıva- rında iki taraf karakolları arasın- da bir müsademe olmuştur. Boliv- yalılar 2 ölü vermişler, Paraguay klar da bir mecruh zayiat vermiş- dit ve ümitsiz bulunmaktadır. Redde rağmen Santiyago dö Sili,30 (A.A) — Arjantin, Brezilya ve Şik hükü- metleri, . tavassut hareketlerinin Bolivya tarafından reddedilmiş ol. masma rağmen, muhassmata ni- hayet vermek üzere şiddetle mü» dahale etmeleri hususunda istim- zaç edilmişlerdir. Ciğer parem oğlum Münci Uşakinin ziyaı elimi münasebetiyle ailemiz dostla pnğın ve merhumun srkadışlarındın ye- rek biz#art ve gerekse hilvastz beyanı tazivet eden ve cenaze merasiminde har ve bulunan zevaç ve ailelere teşekküra- turazın arz. ve beyanına Muhterem gaze tenizi tavsit eylerim. o Merhumun Validesi Pederi, ve Kardaşları.. hedesinden ileri geldiğini, Alman milletinin hararetli bir sulh ta- raftarı olduğunu ve sulh içinde yaşamak istediğini ancak, umumi harptenberi 14 sene geçliği hal- de diğer milletlerin müstefit ol- duğu hukukun kendisine veril memesini bir türlü anlıyamadı- gen söylemiştir. GObi çöllerinö! Türkçeye çeviren ÖMER RIZA <44 — Yazın. SVEN mız GOBİ ÇÖLLERİNDE —————— i ettim. Fakat-gelmedi. Arattım. Evinde veya çarşıda dimi. Korkhiuş muydu acaba? Yahut bize bir sır fas eti? tan mı endişe etmişti? Bilmiyorum. Fakat Tokta abu mühim bir mesele açmıstı. O kadar mühim ki cihaği mahiyeti haizdi. Çünkü iki bin senelik tayihi bi: ba ediyordu. Bu iki bin senelik tarih, asnların nisyan: al lamakta idi. Fakat 20 subat 1923 günü bu tarih 9 gi ve bu tarihin biribirinden ayrı parçalarını eklemek biz€ du. Heyetimiz başka bir şey yapmıya muvaffak ©! kâfi idi, Yalnız Lop Norun sırlarını bulmak, bize O! keşfi tarihinde yüksek bir mevki vermiye kâfi idi. SÖ tarihin anahtarı (Lop Nor) du. Turfanda aldığımız 75 bizi bu asirdide sırra ayâh etti. Gerimizde, Lop Nor © de gösterilen iki bin sene; ve önümüzde sislere bü yıllar var. Yalnız Toklanın sözlerini tahkik etmek lâzi ğımdan uyuyamıyordum. Gece gündüz tarih havasını * veyarzın tarih havasını; teneffüs ediyorum. Lop Not dünyanın en meşhur gölü olmuştu, Gece, gündüz onu © te idin:. Devir devir seyyar olan bu gölün her devri 19 tamâm oluyordu. Onun bu seyyarlık devirlerinden bi bulhüüğtn. Bu hadiseyi tespit edip onu bilfiil görmek * en büyük bahtiyarlık! 3 28 sene evvel Kuru Deryanın yatağında nası! hatırlıyorum. O zaman nebrin yatağı geniş, derin ve kıyılarındaki orman ölü idi. Ağaçların muazzam gö! betlerdeki somaki sütunlar gibi idi. Etrafta. canlı bif damlacık su yoktu. Bu kadar hayatsız bir yer tasavvur © dı. Halbuki 1500 sene evvel bu yataktan müazzama, © nehir akıyordu. Onun bayat veren suları Lon Lon $€ lâttan asırlarca evvel ve asırlarca sonra surlarile, vansaraylarile, çarşılarile, pazarlarile, ticaretile yan ve Çin ile Garp âlemi arasında ileri bir kale olar yanımda akıyordu. Buradan geçen develerin sırtında h İpekler Romaya gönderiliyor ve Roma bunları giyerek d ediyordu. di Bu uzun ve sonsuz ticaret yolu Lop Norun sahi “& | ilerlemekte idi. si ! Bu mübarek gölden, yahut omunla müttasıl nehif iğ rından ve kücük göllerden tacirlerle adamları, hay radan gecen ordular, elçiler ve maiyetleri, her dakika # lardı. Lü Milâdın dördüncü asrı başladığı sırada Lon Lon "4 du. Şimalde yaşıyan Barbarlar buraya hücum etmişler ve ği lardı. Lon Londa bulduğum müteaddit vesikalar, bu ” harplerden de bahsolunuyo.r Bu vesikalar, Layipxiade Xi Cehordey tarafından fefcüme olunarak basılmıştır. Lol rap olduktan başka diğer yerler, kaleler, köyler de © zeval buldu. Çünkü hemen aynı seralarda, yahut “bir 4 a : . p —— 83 6081 ÇÖLLERİNDE, / Tarim nehrinin mecrasmı değiştirmesi ve cenubu şarki “4 ba doğtu kendine bir yol açması Üyerine Lop Nor da “4 Ve suyun cenup ucuna doğru intikal etmiştir. İnsanlar, Mİ garba ve cenuba doğru hicret ettiler ve suyun almdığ! gi” gittiler. Milyonlarca balık ve sair hayvan mühvoldü. kupkuru kemikleri ayaklarımızın altında çatırdıyordu.” ,, Ölüm ve nisyan, Lon Lonun'yüksek hars. 761186 | üzerinde bir kefen gibi. duruyordu. / Marko - Pele, Kirblây Hanm sarayına gitmek üs hat ettiği zamam, Lan Lön, takriben bin senedenberi © du — büyük Venedikli seyyah onun varlığından haber” mrştir. Marke - Polodan 625 sene sonra Lop çölünden tahiim beni şehrin köhne evlerine sürükledi. Burada yolu on deş asırcan fazla bir zamandanberi o metrükt üzerinde ölümün müthiş sükütu yayılmıştı. Tun - Huat Lon arasında giden en sen kervan üzerinden uzun asi ti. O zamandanberi susuz çöl, olduğu gibi kaldı ve bir iltifatına mazhar olmadı. 1901 şubatında Tun Huanj" dan Lon Lona hareket ettiğim zaman on bir gün bir bufamamış, kafilemi, ancak vahşi hayvanların izinden Kuruk Dağın eteğindeki tuzlu suyu bulmakla belik * kurtulmuştu. ç Fakat tam o zaman Kon Lonun basü badelmevt hulül ettiğine kani olmuştum. Lop Nor yeniden Dediğim oldu ve sular, eski yataklarına avdet etti, OB ber balıklar ve su hayvanları dirildi, istep hayvanlar! ları, ağaçları ve ormanları veniden hayat buldu. Çek bahar fırtınaları, Milâltan asırlarea evvel olduğu gibi, tepelerinde terennüm edecek. leri, bir kaç neselik işti. Bir gün basü badelmeyt, sürü” le tahakkuk edecek ve yalnız 2000 senedenberi me ranlığında uyuyan insanlar değil, eski Lon Lon da, elemle uyandırmağa muvaffak olduğum bu kadin. şeli den uyanacak. Yakında köyler yeniden vücut bularak balık ağları kuracak. wi Ben (Lon Lor; şehrine otuz sene evvel girdiğim ya bugün girmiş gibi hatırlıyorum. Şehrin en esli e p rinin kapısı açık kalmıştı. Buradan firar eden aile, pısını çekmiye vakit bulamamıştı. Kum fırtınaları or fazla bu şehri dövmüş, ve buraya hiç bir insan gir beş asırdanberi açık olan bu kapıdan ilk giren adat na tuhaf gelmişti. i Jeoloji mütehassısımız doktor Erik Norin, biz #” Nora gitmek için Benim duyduğum iştiyakı h N mareşal Yang, Uvrumcide n bize