5 Ağustos 1933 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 2
Ağ 2 k iğ See 4 "2 — VAKIT 5 eryonun seyahati Başmakaleden Devam atle siyasi programını ike giri- şildikten sonra vaziyet değişmiştir. Fransa (Hitler) (ismini kelimesinden farklı tutmuyor. Kü:- çük itilâf ile Lehistan dostluğunu da artık kendi sulhu için kâfi bul- mıyor. Sonra şayet Almanya tara - fından bir harp çıkarsa bu defa İn gilterenin kendi yanında olacağı » na da emin olamıyor. bu endişedir ki Fransaya Rusy ile Balkanlardaki devletlerin dostluk- ları bugün dünden daha fazla kıy» metli görünüyor. Vakıa Fransa bir taraftan dört- ler misakına imza koymuştur. Al- manya, İtalya, İngiltere ile muay. yen esaslar üzerinde anlaşmışlır . Fakat diğer taraftan ayni Fransa Rusya ile yaklaşma siyaseti tut - muştur. Sonra küçük itilâfın bir parçası olan Romanya ile Lehistan ve Tür kiye dahil olduğu halde Rusyanın komşuları ile mütecaizin tarifi hakkındaki bir mukavele üzerinde | anlaşmalarını o kolaylaştırmıştır . M. Heryo'nun seyahatine tekad - düm eden bu ahval ve şerait ta « havvülü bu seyahatin ehemmiye - tini bir kat daha artırmaktadır. M. Heryo'nun Türkiyeye karşı vaziyetine gelince, bunu (bizzat <4 Mi Ağustos 1933 (harp) | İşte | olan kısmında yeni bir isyan hare- keti başladığı şeklinde son günler- de bazı ecnebi gazetelerinde ha - berler çıkmaktadır. Bu haberlere isi ceneral Sir Kenet Vigram alel- acele Efganistan hududuna git - miş, huduttaki ve cenubi Efganis- tandaki vaziyeti yakından tetkik etmiştir. İngiliz erkânı harbiye reisini; gösterdiği lüzum üzerine İngiliz ordusuna mensup bir çok piyade ve topçu alaylariyle tayyare filo - mişlerdir.. Bu kuvvetler hududun Hindistan tarafında bulunan Ef - gan kabilelerini isyan hereketine yardımdan men Fransız gazetelerine bir kaç gün evvel verdiği beyanat ile pek gü « zel izah etmiştir. Hakikaten Fran- sa ile Türkiye arasındaki ihtilâflı | meselelerin, bilhassa cenuptaki | münazaalı hudut işinin kat'i suret- te halledilmesinde bu zatın büyük himmeti olmuştur. Bu hal esasen memleketimizde kendisinin şahsr na karşı mevcut © olan hürmet ve muhabbeti arttırmıştır. Hes halde sabık, Fransız başvekilinin bu se yahati tamamen hususi mahiyette olsa bile Türk — Fransız dostlu - ğunun bir derece daha samimileş- mesine-hizmet edecektir . Mehmet Asım Hindi Çini Sularında Fransızların işgal ettiği Adalar ve Japonya Paris, 3 (Hususi) — Tan gaze- tesi Tokyodan aldığı bir telgrafa | | ganistanın Host eyaletinde büyük için çalışacaklardır. Bu kuvvetler birçok kasabaları bombalarla tah- rip etmişlerdir.. Ayni haberlere göre İngilizler, Efganlıları, sabık kral Amanullah Hanın lehine isyana teşvik için çalışan reislerin kendilerine tesli- mini Efganlı kabilelerden istemiş- lerdir.. Efganistanda Amanullah Han lehine başlıyan kıyam hare-| ketini Lenanai isminde bir adam idare etmektedir.. Bu adamm Ef- bir nüfuzu vardır. Dün, bir muharririmiz, bu ha- Efganistandaki | müştür. Ahmet Han muharririmize şun ları söylemiştir: “— Bazı ecnebi gazetelerine i da sabık kral Amanullah Han Je- i hine bir isyan çıktığı yazılmış, İ Türk matbuatı da bu noktaya te- mas ederek bazı yazılar yazmıştı. Bu haberlerin hangi membalardan ve ne suretle tereşşuh ettiği bence meçhuldur.. aldığım malümata göre vaziyet ta- İ mamiyle berakistir. Bu, nihayet Benim bu hususta ları Efganistan hududuna sevkedil | hudutta pek basit bir karışıklıktan | | başka bir şey değildir. Her mem- lekette bu kabil hadiseler olabi - lir. Bunları izam etmek doğru değildir. Gene bu münasebetle, bazı kom şu hükümetlerin bu muhayyel is - yanı bastırmak için askeri tertibat alarak Efganistana yardım etme- ğe hazırlandığı da yazılmıştı. Hal- buki vaziyet böyle değildir. Efga- nistana komşu olan bazı devletle- rin kendi hudutları dahilinde ehem miyetsiz karışıklıkları izale için as keri tertibat almaları Amanullah Hana muhalefet veya şimdiki E£-! zi UNİ gan edilemez. Bü, her hükümetin keh- | di hususi işileridir. Şimdiki halde Efganistanda u- | berlerin ne dereceye kadar doğru olduğunu anlamak üzere Efganis- tan sefiri Ahmet Han Hazretlerini Almanyanın yenidensil zur zamandanberi olduğu gibi, tam bir sükünet vardır. Hüküme-| tin dahili işleri için hariçten mua» | ganistandaki son hâdiseler hudut vak'alarından ibaretm Efgan sefirinin bize izahları Efganistanın Hindistana civar | ziyaret etmiş ve kendisi ile görüş- | venet görmeğe de ihtiyacı yoktur. | Komşu devletler hudutlarında ya- | pılan harekât, Efganistanı hiç bir | şekilde alâkadar etmez ve Efga - | nistanın bu hâdiselerde hiç bir göre Hindistan erkânı harbiye 1*-| Efganistan — Hindistan EŞ dahli yoktur.. Efgan milleti son inkılâplardan hissesine düşen ibret dersini almıştır.. Bundan sonra hiç bir Efganlı ortada sebep yok- | j ken kendi malını, canmı ve raha- İtinı feda edecek. halde değildir. 1 O, kendi seçtiği devlet reisinin ri- İ yaseti altında inkişaf ve terakki | etmek için çalışmaktadır.,, Türkiye — Efganistan Ahmet Han, bund Tü kiye Münase | şunları “- Münasebatımız çok dosta - nedir. İki kardeş arasında ne ka- dar samimiyet ve muhabbet bulu- nursa, Türkiye ile Efganistan ara- sında da o kadar dostluk ve sev - gi vardır.. Efganistan, her şeyin- de daima Türkiyeyi en yakından takip etmektedir. Son günlerde Londrada Mütecavizin tarifi me « selesinde de iki hükümet noktai nazarları gene birleşmiştir. Bu da bize, her yerde yan yana yürümek te olduğumuzu. göstermesi itiba » v2 .. İ Efganistanda doktor, muallim ' olarak bir çok Türk mütehassısla- Türkiyeden | rı vardır. Yakında Efganistana doktor, muallim ve daha bir çok şubelerde ihtisas sa- hibi zevat gönderilecektir.,, ui“ masına karşı 3 devlet müttefik rafmdan bazı adaların işgal olun- masını Japonların protesto edecek lerini yazıyor ve şu mutalâayı yü-| rütüyor: | “Bu meselede 1930 nisanında başlanan ve bitirilemiyen ameli) &- nin devamından başka bir şey yoktür.. Mevzuu bahs adalar Hin- di Çini sularında Koşenşin ile ye- ni Kaledoni arasındaki yolun en doğrusu üzerindedir. Bunlardan istifade imkânlarını araştırmak ü- zere Fransa, adalara bir denizci heyeti göndermişti. “Diğer taraftan Vaşington kon- feransı bir hakkın icap ettirdiği işgali, bir devletin idari ve askeri müdahalesini menetmemiştir. “Fransız hükümeti bu şaraite istinat etti ve bu adaları Hindi Çi- ni idaresine verdi., —————————————— Alman elçilikleri arasında değişiklikler Berlin, 4 (A.A.) — Volf ajan- sının doğru malümat alan maha- fillerden öğrendiğine göre Alman elçileri arasında pek yakında bir takım nakiller ve değişiklikler ya- pılacaktır.. Bu cümleden olarak Almanyanm Boenos Aires elçisi Iki hadiseden biri halledildi, ikincisi görüşülüyor Londra, 4 (A.A.) — Almanya nın yeniden hava silâhları yapma” sına karşı müşterek bir harekette bulunması için Fransanın İngil- tere nezdinde teşebbüste bulun - duğuna ve teşebbüsün akim kaldı- ğına dair bir sol cenah gazetesinin verdiği haber Fransız siyasi maha- filinde büyük bir hayretle karşı - lanmıştır, Bu haber üzerine şu tavzihte bu lunulmaktadır: “Bu mesele hakkında Fransız hükümeti İngiliz kabinesine hiç bir müracaatta bulunmamıştır. Al: manyanın tekrar silâhlanması me: selesini İngilteredaima (dikkatle göz önünde bulundurmuştur. Bu mesele aşağıdaki iki hadise üzeri- ne günün en müstacel meselesi ha- lini almıştır: 1 — Almanyanın İngiltereden Yelkenli tayyare Brandeburg, “Şarki Prusya,, 4 (A.A.) — Volf ajansından: Yel- İ kenli bir tayyare ile uçuş yapmak M. Kaufmann Asser Meksiko el - sisi M. Zechbin ile Brükseldeki Al için dün sabah sat 7,20 de Bran - deburgtan havalanan yüksek tah- milli dedim ; Tevkifler devam ediyor ! BERLİN, 4 (A. A.) — Berlin- den gelen sabık oRayiştağ rei M. Loebe mevkuflar garnizonu- na götürülmüştür . Silizya eyaleti sabık umumi valisinin karısı da, kocasının bir müddettenberi alıkonmuş oldu di ğu mevkuflar garnizonu hakkın- 5 # da yanlış haberler yaptığından? 8 dolayı ayni garnizona gönderil - $ miştir . i , - gr gr â Gy Ay gay yat amal taka e gr kara hava İevazimi almak hususundaki teşebbüsü, 2 — Salsburg meselesi. Bunlardan birincisi Alman ta - lebinin reddi suretile halledilmiş » tir, Çünkü bu talep Almanya tara: Efgan hududunda Seylân, 3 (Hususi) — Hindis- İtanın şimalindeki karışıklıklar ya- tışmaktadır.. Kğ “de dolaşmaktadır. Schmidt şimdi fından İmzalanan vesikaların esas ve ruhuna mugayirdir. İkinci hâdise ise bugün Roma, Londra arasında görüşül « mektedir. Söylenebilecek bir şey varsa o da gerek Almanyanm tek» rar silâhlanması meselesine gerek diğer bütün meselelerde — Londra hükümetinin Fransız — İtalyan — İngiliz müşterek hareketine sa * dık kalmakta olduğudur. Bu müş- terek hareket ferdi teşebbüslerden daha emin ve daha müessir telâkki edilmektedir. | Bu üç taraflı müdahale biribiri » ne sıkı sıkıya bağlı addolunan şu İ üç noktaya istinat edecektir : İ 1 — Hava levazimi mübayaası , 2 — Avusturyaya tayyare uçuş” ları, 3 — Avusturyaya hülül için ya- pılan siyasi manevralar. Paris, Bir Yunan vapuru battı Riyo dö Janeyro, 3 (Hususi) — Konstantin ismindeki Yunan va- puru bir infilâk neticesinde tutuş- ı ahlan- man elçisi M. Lerchenfeld harici- | sil talebesinden Sehmidt o vakit - ye nezareti emrine alınacaklardır. | texheri Frisches Haff gölü üstün- yirmi iki saati bulan bu uçuşu ile | muştur. Espriyito Santo sahilin- yelkenli tayyare dünya müddet de batmıştır. Tayfası kurtarıl » rekorunu havli kırmıstır. mıstır. i M. Herij Çarşamvaya şe mizde buluna Marsilya, 3 (Hususi) | Heriyo bu sabah buraya $€ hemen saat 15 te Pakenin puruna binerek İstanbula İ yola çıkmıştır.. M. Heriyof | nında altı mebus ile radik$ | sı ikinci reisi Madam Bro“ | dır... Bu seyyahlar Sofyada ! ve demokrat fırkaların be? İlel itilâfı mesaisinde bulu | gitmektedirler.. M. Heriy? | da İstanbul ve Sofyaya Y* | seyahate dair söyledikleri İ teyit etmiştir.. Sabık başv€ İ velâ Ankaraya sonra Rus! | decektir.. M. Heriyonun Ankaray! İretten sonra Tevfik Rüştü, İ refakatinde Yalovada Reif i hur Hazretlerini ziyaret € teyit olunuyor. M. Heriyo önümüzdeki 69 | ba günü saat 17 de Imeret İ vapuriyle İstanbula varmıj * “İtır. Sabık Fransız başvekili İ disi için Perapalas otelinde! den hazırlatılmış olan dair geceyi geçirdikten sonra erl# j şam Sofyaya harket edecek* beynelmilel Oradikal s0sY! kongresinde Fransız radikal yalistleri namına hazır bulu M. Heriyo ayın 11 inde malarına başlıyacak olan dağıldıktan sonra ayın on tekrar İstanbula gelecektir. M. Heriyo, Türkiyede ayi mi üçüne kadar kalacak, bu! det zarfında evvelâ Ankari radan da Hariciye Vekili Diren Ba we ge Fransa meclisi hariciye en€ reisi Yalovada Reisicümhuf" retleri tarafından kabul olu! tır.. M. Heriyoyu İstanbula $ de Tevfik Rüştü Bey namif* susi kalem müdürü Refik karşılıyacaktır. Türkiye Macaristan İtilâf hakkında Ma“) elçisinin beyanat | Macaristanla hükümeti” İ sında yeni hir ticari anla$i pıldığmı yazmıştık. Maca İM. Tahi dün bir muharrir i hu su izahatı vermişti?” “— Iki hükümet müd olmak üzere takas esas? nit bir ticari mukavele y#P Bu mukaveleyi bir ağusteri karada Macar hüküme” İna ben imzaladım. Muh” tır. İ günlerde her iki taraf$# | dilecek ve on beş ağestotiğ! ren meriyete girecektir” hitamında iki hükümet lif yi tekrar altı ay daha ©“ bilecektir. Yeni ticari muka' leket arasındaki ticari tm inkişafına hizmet erit Anlaşmaya bir d K ye kavelesi bağlıdır. ye arasında ticari müv3” il mi dayanan mukabil ithali ir cat umumi takasa 1* a delleri, mu Klerink esasına *€ cektir.,, Maca cibinee maden kömü | ve 321 bin Pei İsa meyve alacaktır. ii yele ik al eni uk yeni m e İ
