9 Ekim 1933 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 4

İl il MEM BR ! | | | | 1 Dev dayeten doğrudur, lâkin intihaen yanlıştır. Vaktiyle devlet mefhumu, hat- ta millet mefhumu ile tearuz edi- yordu. Eskiden asıl olan “Devlet,, idi; millet mefhumu hesaba katıl- mıyordu. Zaten milleti tarif etme- nin güç olduğunu söyledik. Dev - let, milletin hukuki ifadesidir, fik ri de yenidir. Devlet mefhumu i - lerliye ilerliye bu şekli almıştır. Acabu millet “Nation,, kelimesi ne vakittenberi müstameldir? Des pagnet'den naklediyorum: “Millet, aralarında bilhassa rr- kta, âdetlerde ve huylarda an'ane ve tevatürlerde, dinde ,dilde, mü- şabih medeniyet seviyesinde işti - raki, birbirine benziyen arzu ve temayülleri olan ve müşterek milli yeti müdrik bulunan halkın heye- ti umumiyesidir ki, bu saikler ken- dilerinin yeknesak devlet, siyasi heyet şeklinde bulunması için bir- leşmelerini icap eder. Bu millet telâkkisi binnisbe yeridir, Bunun menşeini fransız inkılâbı beyannamelerine okadar çıkarmak mümkündür. Bu beyan- nameler halka kendi siyasi mu - kadderatlarına sahip olmak, ve, binnetice yakmlıklarına göre in- sarlara birleşmek hakkını veri - yordu. Bu fikir, ilkin, Almanya - da filiyata münkalip oldu. O za - mana kadar Almanya halkı bir sürü devletlere ayrılmıştı. Birinci 'Napolyonun taarruzları “üzerine bu ahali birleştiler ve müşterek milliyetlerini idrak ettiler. İptida nation kelimesini yaratan ve bu hususta cerman temayüllerini gös- teren “Allamağne,, unvanlı kita - bında Madame de Stael olmak maznundur. Viyana kongresi bu fikri asla hesaba katmadan Avrupa haritası Bı Çizdi; bu kongrenin başlıca sai- kı büyük devletler lehinde muka- serelerde bulunmaktır. Diğer bir gayesi de büyük dev- letler arasında denklik (muvaze - ne) tesisi idi. Biraz da, büyük hü- küfadarların temayüllerine göre, küçük hükümdarları kollamaktı. Irk, an'ane ve tevatür, dil ve saire yakınlıklarına hakaret ile bakmak, Viyana kongresinin şia - rıdir. Bu noktai nazar, muhtelif milletler lehine olan irtica'ın se bebidir. 1848 inkılâbından sonra, bu irtica Macar milletinin istiklâl tetebbüsünde bulunmasında 1849 tecelli etti. Ayni zamanda milli yerler Avusturyaya karşı isyan et- > tiler. 18683 son Leh kıyamı bu fik - rir ilerlemesi neticesidir.,, Müellif bundan sonraki tarihi hulösa ediyor: ».. Eğer devlet, münhasıran bir milletin hukuki ifadesi olsaydı o devletin yeknasak © (Homogâöne) olması iktıza ederdi. Halbuki dev letler halâ tarihidir; binaenaleyh, çoğu gayriyeknasak (Hötörogö - ne) dir; yani adidülânasırdır. Me selâ Rusyada yüzlerce millet sa - kindir, Sabık Osmanlı imparator- lukları adeta milletleri üstünde bi- rer devletti. Şimdiki (o devletlerin soğu ise milli devletlerdir. Bunun- la beraber en milli sandığımız devletlerde bile henüz ekseriyetle - AZ çok kaynaşamıyan unsur'ar ya- famaktadır. Meselâ Fransada, bu- gün bile şu unsurları sayabiliriz; let ve Mecli Ni Fransrz, Berton, Basgue, Proven -| giltere ile Dominyonları ve Dani - ü Va Muharriri: Çelâl Nuri mini Demek ki Duguit'nin fikri bi-| çal, Flaman, Katalan ,Alman, | - talyan, Korsikalı.. Binaenaleyh ethinigue manasi: le millet başkadır; siyasi manasi - le millet başkadır. >» * # Milletler ,tarihte güçlükle do - ğarlar, güçlükle ölürler. Halbuki devletler daha kolay'ıkla teşek - kül ve inhilâl ederler. Evet, milletler de, devletler de, fertler gibi doğup ölüyorlar. Şu kadar ki dev'etlerin ömrü fertler- den, milletlerin de devletlerinkin- den daha uzundur. Bir millet iki üç devlete münkaşim olabilir. Dev let küçülür, büyür. Halbuki mil'e - tin küçülüp © büyümesi devletin küçülüp büyümesinden başka ka - nunlara tâbidir. Edebi ve ezeli Türk milleti bir çok devletler doğurdu, bu devlet- ler bir müddet kaldıktan sonra su- kut ettiler; Selçuk, Osmanlı Dev - letleri gibi, lâkin millet payidar - dır. Osmanlı devleti münkariz o - lurken Türkiye Cümhuriyeti do - ğuyordu. Milletler de ö'ür, demiştik, l&- kin devletlerden daha ağır: Mese- lâ vaktile tarihte kendilerine göre rol oynıyan Vandal, Burgond, şark Got,lar, garp Got'ları gibi milletler büsbütün tükenmişlerdir. Devletin sukutu milletin ölü - münü istilzam etmez: (Lehistan, Bohemya. Millet ayrılır, bir devlet ikile - şir. Yahut bir milletin bir kısmı uzak bir yere gider, orada bir ko- iy ve i ! Bey dün de geç vakte kadar ta loni, yeni bir devlet teşkil eder. | P€Y dün pu Harice karşı bir devlet ne za, | idaresinde meşgul olmuştur. man doğar, ne azman ölür?. Bu chetler devletler hukukuna ait - | *masinda vukua gelen yarım mil- tir, Bir devletin teşkilâtının değiş- az yapan tapu ve kadastro mü mesi devletin mevcudiyeti ile ne | 'ettisleri bu mesele hakkında ken- dahilen, ne haricen alâkadar de - | disine malümat vermişler ve fez- ğildir. Dahili hakimiyet ve. hariçteki istiklâ'i noktai nazarından bir dev| letin şekli ehemmiyeti haiz değil - dir. Halk cümhuriyeti, asiller cüm- huriyeti, krallık imparatorluk, du kalık, prenslik, müstebit | devlet, mutlakiyetperver devlet, parlâ - manter devlet, kabine hükümeti, sovyetik devlet ancak © idarede farklar irae eder. Yoksa bir he - yetin, cümhuriyet veya krallık ol « ması onun devlet olmak mahiye - tine biç halel getirmez. .. Amme hukuku devletleri altı kısma mek kabildir: i — Basit dev'etler; 2 — Devletler birlikleri; 3 — Federal devletler; 4 — Devletler konfederasyon « ları; 5 — Yarı müstakil devletler; 6 — Bitaraf devletler, Birinci (yani basit) dev'etler tipine Türkiye, Fransa mükemmel misal olabilirler, Bunlatm bir vah- | deti vardır. Devletler hukuk iti « barile ancak bir istikamete, bir ri- yasete tabidirler, Dahilde hariçte hiçbir engele uğramadan devlet «| ler arasındaki münasebetlerini is) dare eder'er. > İkinci (yani birleşmiş) devlet: lerin enmuzeci, vaktile İsveç, Nor. veçle Avusturya » Macaristan idi. * noktasından taksim et » Dm ge EA | Kısa Haberler Recep Beyin sıhhati Fırka umumi kâtibi Recep B. in ra bir iki güne kadar dışarıya çıka - bilecektir. Avrupaya gidecek talebe Avrupaya gitmek üzere müsabaka | ya giren talebelerin imtihan evrakı | nın Talim ve Terbiye Dairesince te" ikatı bitmek üzeredir. Bu haf- ta sonunda netice ilân olunacak -| tır. Hariciyede bir tayin ! Hariciye vekâleti istihbarat müdür lüğü memurlarından Orhan Şemsi bey cemiyeti akvam nezdindeki! daimi Türk heyeti kâtipliğine ta -| yin olunmuştur. Maarif müdürleri arasında Maarif vekâletince 15 maarif müdürü arasında tayin ve becayiş yapılmıştır. Yunanlılar buğday alacaklar İ Yunan'ı bir grup bizden Trakya buğdayı evsafında 7.000 ton buğ- dal alacaktır. Bu işe tavassut e- den İş Limitet ile Ziraat bankası arasında müzakerat yapılmakta - dır. Tavukçuluk enstitüsü müdürü İktisat vekâleti tavukçuluk ens titüsü müdürü Kadri bey şehrimi - ze gelmiş, dün refakatinde vilâyet ziraat müdürü Tahsin bey bulun- | duğu halde tetkikat icrası için Ça- | talcaya gitmiştir. Tapu umum müdürü ve suiistimal İstanbul tapu ve kadastro işleri- ni tetkik etmekte bulunan tapu ve , kadastro umum müdürü Cemal Balıkpazrında' kadastro tâhriri | yonluk sui istimal hakındaki tah: | lekeyi hazırlamışlardır. . hatsızlığı hafiflemiştir. Recep B., ! ' takdirsizliğe, yahut zühule atfe -| irengi ve karakteri olarak tanınmış | j kit şüphe etmediğimiz faşist İtalya Gi EE Gl Macar dostluğun- . dan beklenmiyen bir söz Haşmakaleden Uevam dilmediği, yani bile bile söylen -İ| miş olduğu takdirde daha büyük bir ehemmiyet kesbeder. o Çünkü o vakit işin içinde iki dost devle - tin münasebetlerini bozmak arzu: | su gibi tüyler ürpertici bir fena maksadın vücudunü görmek lâ. zım gelir. l Ancak bu takdirde dahi bir ta- raftan İtalya, diğer taraftan Tür-| kiye ile yakın ve samimi dostluk- lar idame eden bir memleketin bir gazetede — bahusus Macar başvekilinin ve hariciye nazırının Ankarayı ziyaret (o edeceğinden bahsedildiği bir sırada —- bu tarz- da tefsirlere yol açabilecek neş -l riyatın görülmesi şayanı hayret | değil midir?. İ Onun için Peşter Lloyd gazete- sinin yukarıya kaydetmiş olduğu- muz sözlerini ve bu sözlerdeki maksadını yeniden izah etmesini bekleriz. Diğer taraftan Türki - yeye karşı dostluğundan hiçbir va- | efkârı umumiyesinden de bu ça - rip neşriyata karşı hassasiyet gös- isteriz. Mehmet Asım Pek yakında: Türk Sinemasında Moskova'da Türk-Rus Maçı d2s9i Tokyodan Taymis gazetesine yazılıyor: Vlâdivostoktaki sefainde ecne - bi tayfalar çalıştırı'masını Sov- Sulistimal tahkikatiyle o müfet - İtişlerden Kavaklı Ahmet Beyin yi- yasetinde Vahit, Nahit, Münür ; Beyler meşgul olmuktadırlar. ; Tedris usulü ve kütüpa- neçilik okumak için Maarif vekâleti umumi tedris usulü ve kütüphanecilik tahsil et - mek üzere Avrupaya talebe gön - dermiye karar vermiştir. Taliple - rin imtihan'arı vekâletçe tayin e - dilen liselerde yapılacaktır. İmti - hanlar teşrinievelin 19 unda yapı | lacaktır, | Belgrat sefirimiz Belgrat sefirimiz Haydar Bey dün Belgrada avdet etmiştir. Yangın Moda iskelesinde mühen - | dis Sat OBeyin oturduğu a-| partımanda yangın çıkmak üzere iken söndürülmüştür, Yangın apar tımanın ikinci katında hizmetçi Eminenin unutluğu elektrik ütü - sünden çıkmıştır. ütü kızmış ve masayla kanapeyi tutuşturmuştur. anaya an marka ile İzlandadır. I — Büyük Britanya ve şima'i İrlanda; 2 — İrlanda serbest devleti; 3 — Kanada ülkesi; 4 — Newfoundland; 5 — Cenubi Afrika ittihadı; 6 — Avustralya cümhuriyeti; 7 — Yeni Zelând. Bu yedi devlet dahilen de, ha- semaya Lâkin bu heyetler artık mevcut değildir. Bugün aklımıza gelen misal In- ricen de müstakildir. Hukukta bir birdir, (Devam var) i retmektedirler. yetler reddetmişlerdir. Japon mat buatı diyor ki: “Bu reddin sebebi aşikârdır. — Ruslar, askeri hazır- lıklarını saklıyorlar ve matbuat bu husustaki neşriyatına devam edi. | yor. Ruslarla Japonların ara - sındaki gerginliğin (had devreye geldiğini yazıyorlar. Gazeteler, her gün Şarkı Siber- yadaki Rusların askeri faaliyetine dair raporlar neşrediyorlar, Rusya, Aksayı Şarkta 30 tank - la zırhlı otomobil bir çok ta büyük tayyare tahşit © etmiş ve Tokyoya | hücum edebilecek hazırlıkları yap | mıştır, diyorlar ve Japon ordusu için İâzım olan kredinin verilme. sini istiyorlar. . Bu suretle Japon harbiye nezaretinin fikirlerin neş- Gazetelerdeki Rus tahşidatına | dair olan rakamları matbuata ha- riciye nezareti veriyor. Fakat bütün bu neşriyata rağ * men, Japonya kara kuvvetlerini a- zaltmıştır. o Bununla da ordunun! | büyük bir krediye ihtiyacı oldu * | (Per Gini) hestekin © Griye seen ğunu anlatmak istiyorlar, Bahri: ye ve harbiye nazırları başveki! ile görüşmüşlerdir. İçtimaa ma -| liye ve hariciye nazırları da işti - rak etmiştir. | Halkevinin Beyoğlu şubesi ein) sist operası (Y. M.C.) nin Beyoğlu şubesi binası, (Halkevi) nin Beyoğlu şu» | besi binası olmak" üzere, dört se- | | birine müsavidir. Yalnız kralları | ne müddetle kiralanmıştır. Şube - nin açılma merasimi. 29 teşriniev- | velde yapılacaktır. a, terileceğini kuvvetle ümit etmek ( Rusların askeri hazırlıkları | * mik | sevrast) isimli opereti | ları, MERA: AN m, ş 13 plâk — 13.05 konser « Ta“ 120.30 konver — 21,30 plükin Verdini0 : meni Söz Bi AllahB Memleketimizde şimdiye hçbir filmin mail olaf muvaffakiyeti o kazanmak i PEK Elhamra Sinemalarında (8362) Pek Tiümdl Türk Sineması Nükte... Neşe... kahkaha Muhabbe Tellâllar RAİMU-ALBERT JEAN-ALİCE FİEİ lâveten; Her hafta: Fr Palb& Journal Paris modaları ve komedi 8358 TAKVİ Pazarlesi S 9 T.evel 10 “T, 18 Cema.ahir 19 Cema Gün doğuşu Gün ziy Sadak mamaz Öğle namazı bindi Bamazı Möşam Manisa Yatsı maması | RADYO i Bugün ISTANBUL i 18—18,30 Grumefen. 18,ğ010 İl gisi, ilerlemiş olunlara Fraazça de 1045 Müemet Keza Konum ESAS Sevim Havım. 1030 — 2130 Münir 1 Bey ve arkadaşları. 2,00) — 19 Gis 33 dem Mibaren Amdelu ağaırsı, bars ANKARA: — 1230 — 1830 gramelen, 1& — YÖ krater. haberleri, J 15,15 — 20 alaturka suz. VİYANA: Six .— 1230 plâkla köy kayaları — 13.0 Mio —15 devam. 16,35 plak Konseri — 18,1 sru ve piyana #025 Ül Şubert konseri, — 2i den dilberin apereti, 34 plâk kameri, BUDAPEŞTE: SAS — 1385 radyo konseri — 18,40 eri 20 keman konseri — 3 Tkonser Sü mesini, 4 BÜKREŞ. S9Z m — 14 orkestra miüsâkisi — v6 reddi keniramı < 18.15 sarlr — 31 konar 32,43 ahberler, kanseri İl e konseri VARŞOVA: İşiz m, — 1559 plâkla Şurmanım dördüncü | nisi — 1633 mandalin Konseri — 178) verici şarkılar ve o hikâyecikler, 4020 sen ustun büyük basteledrineinm Sİ teri — 31 Eramerih Galmanın (san! 2410 dap ROMAS arm — 1330 konser — 14 musiki — 1 ve çalı — 2215 Batir mesikd, tenceler, sohbet, PARİS: SIR? m — M plâk — Sİ89 enzhamt, pik şark — 13,15 plük. 20,30 son haberi”