15 Nisan 1940 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 2

£— VAKIT 15 NİSAN — 1540 Fikit ve Sanat: Hâmidin mezarı Abdülhak Hâmide Maarif Ve, | * Fertler böyle düşünür, devlet kâleti bir mezar yaptırdı, bu me- , böyle hareket ederdi. Büyük sa- zardan — bahsederken ne mermer | natkâr daima meziyetini göhretin yığınları altında “Uufli ekberi" | bir başka kapısından girerek ka. sorgaya çeken ebedi gençten, ne de bu mermer yığınlar üstünde ea büyük âşinasını kaybeden Ha. san ÂN Yücelin duyduğu acıdan ölümün ebedi tahayyül dünya sundan, geride kalanım kalb sızı. sndan dem vurmiıyacağım. Ölümünün üçüncü yılımda Hâ- ::İv yapılan mezar neyi ifade e. ? Birkaç çeki mermerden ibaret olan bu taş parçaları ne bir cö - mertliğin, ne de bir feykalâdeli . Hin ifadesidir. Hergün her yerde bir hayli taş yığılmaktadır. Ve birçok insanlar taşsız. mezarlarının altında bir tutam ot, bir güzel gelincik, bir diken baline girmekte tabiatın e- bedi tenevvü davasımda - vessiz, adarz, bayraksız kahramanlığını yapmaktadır. Hâmidin başucuma dikilen taş, ve bu taşı yerine ko. yan el bunlardan hiç birini değiş: tirmiş değildir. Yalnız bir şey, bir güzel başlangıcı mânalandır, . Şair derbeder - olacaktır. harabati bir hayatın güneşi ibi batacaktır ve battıktan demeğe mahküm bir talisizdir. bul ettirmek meeburiyetinde kal- Inlnlâpçı Namık Kemal, şair Namık Kemali, Maarif Nazırı Recai Zade Ekrem Estet, şair Re. €ai Zadeyi, sefir ve âyan azası Hâmid, tair Hâmidi konaklarının selâmlıklarında beslemişlerdir. Halbuki hakikatte bu sanat - kârlar devlet rütbelerini — iltifat bekliyen bir amatör edebiyat me. raklısı gibi taltif etmişlerdir. , Hâmide yapılan mezar, Hâmi- din başucuna dikilen taş sanat . kâra gösterilen ilk sevgi ve Türk kültürüne gösterilen hürmetin tâ kendisidir. Türk olduğu halde i- tibar kazanmak için kendisini İranlı diye göstermek mecburiye. uııll:m kalan Türk münevveri sa: Yayı kapıdışarı edildiği gün . denberi onun mukadderi unutul - maktı. Unutulmak — yalnız — ferdlerin h.ıhıııındı yaşamakla önüne ge. gilebilen bir şey değildir. Unu - tulmaktan ancak teşkilâtlı bir şe. kilde millet hâfızasında yaşamak suretile kurtulunabilir. | SADRI ERTEM Emekli Orgeneral İzzettin Çalışlar'ın bir yazısı “31 mart ve Mustafa Kemal,, Muğla Mobüsu Emakli — Örgeneral Bezettin Çalışlar, 8l Mart “I18 Nisar., vaksamm 23 iuci yıldönümü münas . Bilhassa Belânikte hayecan gök bü. yüktü: İtlhat ve Terakki Cemiyeti. aleyhinde mitingler yapıyor. Hatipler serbost serbest seslerini yükseltiyor. lardı. Telgrâfhaneye olan — tebacüm sabahlara kadar sürmüştü. İstasbul. da cereyan eden alıvaldan tafsilâ! ve tanıdıkların hayatımdan haber almak Arzusu berkesi telgrafbaneyo sürük. düyordu. Tstanbuldan sızarak gelmeğe başlıyan heberler bir takım fecaatleri gösteriyordu. İsyanın tamamen aaka, Ft bir tayan olduğu, bütün iktidarın avet taburlarından bir takım çavuş. ların elinde bulunduğu, bütün mek, tepii zabitlerin tevkif edilarek öldü. rüldüğü baberleri ortalığa yayılmıştı. Ne olanak? Abdlilhamkdi meşrutiyeti Wabul ve ilân etmeğe mecbur eden U. güncü ordumun şimdi meşrutiyeti tek. yrar yıkmağa çalışan Aböülhamitten kurtarması lâzmındı. Askeri bir layanı gene asker kuvvetiyle bertaraf otmak ve tedip etmek zarureti vardı. Halk veya polla teşkilâtiyle böyle bir isya. nr ortadan kaldırmak mümkün ola. masdı. Üçüncü ordu kumandanı birin, © ferik (Örgeneral) Mahmut Şevket Paşa (di, Ocun Kkarargühinda tayanı ve Irticat yok etmek için hemen te. gebbüş almak fikirleri asabiyetle ile. ri'sürülmeğe başlandı. Kumandanın ne dügündüğü belll — olmuyordu. Bu inisiystivi kim slacaktı? Selânik ne. dif fırkası kurmay başkanı Kolağası Mustala Kemal ne yapılacağımı ta, sarlamışı Bir teşkilât ve harekât plâ. niyle ve bir kuruluş ile ördu karar, Kâhma koşarak teklilere başlamıştı. Hep onun atrafına toplandlür. Ve ya. pilacak işler süratle ve katiyetle tea. Bit edildi. Mustafa Kemalin nazırla. diği teşkilât plânında: 1 — Hareket ordusu Bamı verilen bir Ledip ordusu toşkili; 2 — İkinci ve dördüneü ordu. larla da derbal müharebe — edilerek bunların da — müzaharelinin — temini, 3 — Bu ordunuün nizamiye, kinmen redif taburlarından ve toplanacak gönüllü müfrezelerinden vücuda geti. rilmesi; 4 — Bu tabur ve müfrezeler. den mürekkep fırka, Hva ve alaylar tegili vardı. Harokât plünimda ise: 1 — Kıtaatı şimendiferle Hadımköyü. ne naklederek Hadımköy, Halkalı mmntakasında toplamak; 2 Vazi. yete göre İstanbulu iygal etmek Üze, ve ileri harekete başlamak; 3 — Nak. Hyatın temini için şark şimendiler mukavemeti şiddetle yak etmek; & — ASI katalare aflâhtan teerit etmek; İĞDZDİZR e 6 — Bütün elebağı mürtecileri tevkit | etmek; T — Sefarethanelerin, ocnabi. lerle bankaların ve ekalliyetlerin hiç | bir zarara uğramaması için ea Jü. | Yemlu todhirleri almak deabil bulunu. ; yordü. Rümelidan trenlerle — naklolunarak Hadrmköy garkında toplanacak olan Hareket ordusu he vaziyet ve hale Köre ileri harekât ve İstanbulum işgal plânı tanzim edilmişti. Yıldızm mu, hâstrası ve her taraftan tecridi lle Abdülhamidin nezaret allıma alınma, &1 işgal plâninın başında geliyordu. İkinci ordu kumandanı Salih Paşa ve dördüncü ordu kumandanı İbrahim Paşa üçüncü ordunun karar ve loraa. | tma muvafık ve mutabık — cövaplar verdiler. İkinci ordu bir mürettep fır. 'ka ile İstanbul üzerine yapılasak Ba. zekâta iştirâk edeceğini bildiriyordu. Dördüncü ordunun uzaklığı hasebiyle fillen iştirâkinden vaki olacak gectk. meler yüzünden onun yalnın münevt müuzabezeti kâfi görülmüştü. Üçümcü ordudan teşkil edilecek kıtaların n zamiye, redif ve gününülerden mü. rekkep olması tensip edildi. Mürettep livalar ve alaylar kuman. danların işmiyle yâdolundu: Miralay Hasan İzzet Bey Livaaı, Binbaşr Muh. tar Bey, Binbaşı Ali Hikmet Bey ala. yt gibi. Mustafa Kemalin bu Leşkilktta en gok dikkat ettiği mokta — kumandan masejesl Wdi, Hareket ördusunun ba, şıma kim gelirilecekti? Bllr defa ken, disi teşekkül çedecek ordunum kur, maylığını almağı teklii ve kabul et. tirmişt!. Kumandan olarak da üçüncü güvari Çırkası kumandant — Mürliya (Tümgeneral) Buphi Paşayi — teklirf etti. Bupbi Paşa Mustafa Konali çok Beverdi; onunla rütbe farkı gözetmek. #izin pok arkı arkadaylık yapardı. Za, ten büyük, küçük berikes Muatafa Ke, malin muhabbeline ve arkadaşlığına meftun bulunuyordu. Çünkü onun ar. kadaşlığı çok Bamimi $di. — Mâlüyüni lkırdılar söylamaz, memleket ve mil. det için faydalı fikirler ortaya atan cevval bir rzekâAnın, selim bir aklım, mantıki, pürüzeüz bir nâtıkanın mah. #ulü sözlerle konuşurdu. Onun mü. habbetindan herkea koglanırdı. Gön, lük çalışmanın sonunda — Selâniğin Tüks ve temiz yerlerinde onu çok Se. ven arkadaşlariyle kurduğu aamlml. yet toplaatıları Atatlirktin Çankaya sofrasındaki fikir ve hayatiyet mec. Hslerini asdırırdı. Her defasında baş. ka başka arkadaşlar yer alırdı. Ar. kadaşlarınıa kergı mükrim, — cümert ve elvanmert Ki Bu hayat hor ayın ancak Ük haftasında davam edebili. yordu. Ondan sonra Mustafa Kemal görünmez olurdu. O bir hafla içinde vevdiği arkadaşlariyle memleketin te, rakki vo Jtüdema dalr yaptığı tomaa. larda, muhabbet ve münakaşalarda Haten a olan kolağalık muhassasatı. Bi bitirmiş olurdu: Paraya hiç ehem. miyet verimezdi. Ayın ilk haftaşından sonra dalredea evine gelir; mültalea Hle, kitap yazmakla meşgul olur ve (Devamı $ üncüde ) ' ı 1 ';'Şğx' a İ idaresi Muhtelif işlere 8 milyon harcayacak Devlet Demiryolları Umum | Müdürlüğü bin dokuz yüz kırk bütçe projesiyle gelecek — ve. nelere geçici teahhüt ve sarfiyat için sekir milvon liralık bir salâ. hiyet istemektedir. Bu paranın karşılığı fevkalâde menbalardan değil, normal! varidattan temin e- dilecektir. Alınacak sekiz milyon Hiralık salâhiyetin 900.000 lirası umum müdürlük binasının inşa. atının ikmaline, 300 bin İirası Sivas atölyesinde yeniden yapıla- cak 100 vagonun imaline, 2 mil. 990 bin lirası muhtelif yer: lerde 100 kilometrelik hattın tec. dit, tahkitm ve takviyesine, | mil- yon 227 bin lirası muhtelif ta . mamlayıcı tesisat ve imşaata, 90 bin lirası Haydarpaşa deposunun tevsien inşasına — 093,000 lirası atölyeler için tezgâh, takım ve techizat mübayaasına, 1,5 milyon lirass muharir ve müteharrik edevat ve motörlü, buharlı nakil wasıtaları mübayaasına tahsis e- Maaşlı memuriyetlere geçen mütekaitler Maliye Vekâleti divan: muha - sebatla mutabık kalarak tekaüt - lerin maaşlı bir vazileye girebi . lecekleri maaş derecelerini tesbit " Mâaaşımı almakta bulun- dukları rütbe ve memuriyet de . recesinde bir terfi müddeti veya daha fazla bir zaman kaldıktan sanra tekaüt edilmiş olanların o derecede geçirdikleri hizmetler Nazarı itibara âalınarak tekaüt e- dildikleri, maaşın bir üst derece. sindeki maaşlı hizmetlere tayin olunabileceklerdir. Tekalt edildikleri derecede bir terfi müddetini doldurmadan te- kalitlükleri icra edilmiş olanların bu dereceye muadil maaşlı bir vazifeye tayin edilmeleri ve bun. ların ilk terfilerinde tekaüt edil- dikleri marşta geçirdikleri hiz . met müddetleri hesaba katılacak- tır. Bulundukları rütbe veya dere. çe maaşını iki sene alamamış ol- malarından dolayı 1683 numaralı kanun mucibince bir evelki rütbe veya memuriyet maaşr üzerinden tekaüdü icra edilmiş olanların maaşlı bir vazifeye tayinlerinde tekaütlüklerine mesnet olan rüt. be veya memuriyet derecelerinin değili, filen maaşını almış olduk- latr rütbe veya memuriyet dere. celeri esas ittihaz edilecek ve bu mââşta geçirdikleri müddetleri de terfilerinde nazarı itibara alt - nacaktır. 1452.1453 numaralı kar nucların meriyete girdiği tarih . ten evvel tekalltlükleri icra edil » miş olup da tekaüt edildikleri rüt be veya memuriyetin, merkür kanunlarla yükselmiş olan dere- celerine muadil maâşlı memuri. yetlere tayin edileceklerin bu su. retle tavziflerinden itibaren bir terfi müddeti geçirdikten sonra daha yüksek dereceye - tefrileri mümkün olacaktır. ——— ——— Otomobil kazası Tophanede Necatibey cadde . sinden geçmekte olan 1500 nu - maralı otomobil Davud oğlu Cev- det adında dokuz yaşlarında bir gocuğa çarparak yaralanmasına sebebiyet vermiştir. Şoför yaka- lanı z Yirmi yıl evvelki Vakıt ev 15 Nisan 1820 Yeni vilâyet binası Yoni vilâyot binmm olarak Şerif Pa. DA konağı tahsla olunmuştur. — Bica bütün vilâyet dalrelarini istiah ede. bileceğinden Defterdarlık — dairesi de Oraya nakladiscektir. Bir heyet dün yenl binayı gezmiştir. Praaztesi' — salı 15 Niun! 16 Nisan 8 Ketvevei 7 Rebevel Kasm (Kİ Kasım (h Vakitlör Vasatı Branı Vasati Kzun Güneşin dokuşyu Öğle Ticindi Akşam Yatar Ymsak 6211088 519 16 30 18146 SdT71t 14 G 44 1538 O30 15 80 Bi0 18 40 12 00 18 50 12 00 2025 1372026 L 387 BLALILIII ) Aksarayda — oturan — Mehmet Karaböcek adında biri evvelki akşam sarhoş bir halde Haseki de kahveci Amedin kahvesine gi. derek Akmetle ağır kavpasına başlamıştır. Mehmet kendisine | ihtarda bu lara da karşı ge - | üsbütün arttırmış | e bakaretamiz gözler | Kahveci polise mü - | t ederek Mehmedin kabve- sinden çıkarılmasını istemiş, Meh met, kendisini kahveden karako, la götürmek İsteyen polis memu. | hapse mahküm oldu vuna da karşı gelmiş ürerine atı" larak dövmek istemiş, — neticede karakola götürülmüştür v hüdisenin muhakemesi dün kemesinde yapılmıstır Yapılan duruşmada şahitler dinlenmiş ve neticede po. lis mem arettea 30 İira para pelne, Kat iye de 2 gün hapis ve 1 Jira para cerasına suçlunun tevkifine karar verilmiştir. ' Istanbul köylerinde J dispanser açılacak Köylerde tesik edilmesine ka - rar verilen doğum dispanserleri hakkında Sıhhat — Bakanlığının hazırlamış olduğu projenin ya . kında tatbikına geçileceği anla . şılmaktadır. Köylerde kurulacak — doğum dispanserlerinin sayıları tesbit e- dilmektedir. Her köyde bu dis . panserler kurulması oldukça mü. him bir tahsisata ihtiyaç göster - diğinden şimdilik her vilâyetin belli başlı köylerinden birinde a. | çılması düşünülmektedi. İstanbul vilâyeti kat ka. zalar dispanserin açılması için vilâyet bütçesli ahsisat ko- nacaktır. Aytıca muhtelif — vilâyetlerde kurulacak dişpanserler için ge . rek Sıhbat Vekilliği ve gerekse vilâyetler müşterek tahsisat ko - yarak pek mühim bir ihtiyaç ha - Tinde bulunan bu —müesseselerin süratle açılmasına çalısacaklar . dır. Maarif. Vekili —| Ankaraya döndü | Universitede bu sene ye- ni inşaat yapılmıyacak Abdülbak Hâmid için yapılan ihtifalde hazır bulunmak üzere şehrimize gelen Maarif Vekili Hasan Âli Yücel şerefine üniver. site rektörü Cemil Bilşel dün Parkotelde bir ziyalet vermiştir. Ziyafette bazı profesörler de hazır bulunmuşlardır. Bay Hasan Âli Yücel dün akşamki trenle Ankaraya dönmüştür. in muhtelif fakü) . pılmakta olan — yeni İnşaat için üniversite bütçesine tahsisat ilâve edilmesi kararlaş" tırılmıştı. Öğrendiğimize göre, Üniversitenin daha mübrem ihti . yaçları bulunduğundan bu yılki yeni inşaat için bütçeye tahsisat konmıyacaktır. Sıhhat Vekili Ankaraya gitti Şehrimizin sıhhat müetsesele. ş,üıi teftiş etmekte olan Sıhhat i tamamlıyarak dün ak , gşamki trenle Ankarsya dönmüş - tür. Cüzdan hırsızı 7 gün | yatacak | Mustafa adında bir koeltukçu Hasırtılar caddesinden geçmekte olan Mehmet adırda birinin pa. ra cüzdanını çalmak istemiş ve suç Üzerinde yakayı ele vermiş - şyir. Davaya dün möbetçi bulunan birinci sulli mahkemesinde bakıl mıştır. Mustafanın — yankesleiliği gsabit olduğundan ve sabıkası bu. Tunmadığından 7 gün hapsine ka. rar verilmiş ve hemen tevkif e - dilmiktir. Sünğamane Çocuk Esirgeme kurumunun faaliyeti Çocuk Esirgeme Kurumunun 1922 yılından y939 yılı sonuna kadar yapmış olduğu muhtelif yardımların bir istatistiği vücu - de getirilmiştir. Bu istatistiğe göre, genel merkezin koruduğu çocuk 1.240,400, mülhakat mer . ker ve koltarının koruduğu çocuk 1,525,191 dir. Umum — yekün 2.765.600 dür. — Tramvaydan düşen genç Edirnekapıdan Sirketiye gel . mekte olan on numaralı tramvay. dan, durmadan atlamak isteyen | Şakir Günaydın adında bir genç, l muvazrenesini kaybederek yere yuvarlarmış, vücudunun muhte- Hf yerlerinden yaralanmıştır. Ya- ralı kastaneye kaldırıilmıştır. Dünkü hava Hava dün yine birdenbire bo. zuldu. Öğleye doğru hafif olarak yağmur başladı. Saat üçe doğru yağmur şiddetlendi. Gök gürü- tüleri arasında fasılalı bir şekil. de saat altıya kadar sürdü. Rasathaneden alınan malümata göre, yağmurun gece — kesilerek havanın açmak ihtimali mevcut olduğu bildirilmektedir. Meteo - roloji İstasyonunun raporuna gö. re, hava yurdun Karadenizin şark taraflarile, doğu Anadoluda çok bulutlu, cenup doğusunda kapalı ve mevzif yağışlı, diğer bölge - lerde kapalı ve yer yer yağışlı Ş, * rdar, Tr Mar. mara h'ıy::s'ı',l Akdtnîmhrı- deniz “kıyılarında — şimal, diğer bölgelerde cenup istikametinden, 'Trakya, Ege, Matmara havzası Akdeniz kıyılarile ve orta Anado. luda yeryer fırtına şeklinde di * ğer yerlerde orta kuvvette esmiş. tir. Karanedinzde karayelden, Mar marada poyrazdan, Egede ve Ak- denizde cenuptan fırtına şeklin . de esmiştir. Dün İstanbulda hava kapalt kasvetli rüzgârla karışık olarak geçmiştir. Rüzgâr şimalden sa - niyede 7 . 9 metre hızla camiştir. Saat 14 de hava tazyiki 906, on- da dört miliyar idi. Suhunet en yüksek on beş sılır, ve en düşük B sifir santigrad olarak kaydedil. miştir. Motosiklet çarptı Sultanahmetten Beyarzıda git- mekte olan Papa Eftim oğlu Yor- ginin idaresindeki 103 sayılı mo, tosiklet, Karadeniz Selvili med. resede oturan Mustafâ adında birine çarparak basından ağır sürette yaralamıştır. Suçlu yaka- Janmış. yaral; hastaneye — kaldı * rılmıştır. t Sdüküğrmlln Gözüne kanca girdi Küçükpazarda Tekirdağ iske, lesinde hamallık yapan Hızir öğ. Ju Aslan, arkadaşlarına balya ve- rirken elindeki kanca gözüne sap Tanmış. yaralanmasına sebebiyet vermiştir. Yaralı hastaneye kal - ditilmiştir. Taşovada tütün satışları Erbaa, 12 (Hususi) — Taşova- da 1. 3. 1940 da başlıyan tütün gatışları çok iyi şartlar içinde hızla devam etmektedir. Erbaa, Niksar, Tokat — mıntakalarında şimdiye kadar 500,000 kilo mah. Bül deranbar edilmiş ve tamamen satılmıştır. Fiyatlara gelince, on günden" beri çok yükselmiştir. Alıcılar: başta İnhisarlar olmak Üzere Fe. lemenk - Türk, — Auatro . Türk, Baker Limited, Türk tütün limi” ted, Hâkim oğlulları, Şahin oğul. latı, Şevki Önder, Mustafa Tano. ba şirket ve firmalarıdır. Mevtsimsiz — olmakla 'Taşovada köy mübayaları başlamıştır. Satışlar müstahsil lehine inki- şafta devam ediyor, beraber da etçi bulunan 8 inct asliye mah | S ! ı â meoti “Ucuz İ idenler! Yazan: ! dum. Etâ Ekserisi lere o“l"n*:'f tünde v cigarasıni aklaşıp YaK li bek — Kimseyi! ine başıti saba uğradıl halar T"“'“gd rürgârdan # Demiryolları | Polise hakaret eden İKüçü*