12 Nisan 1942 Tarihli Vatan Gazetesi Sayfa 1

N BAŞMUHARRİRİ Ahmet Emin YALMAN Vatan Evi — Cağaloğtu, Molla Fenari Bokağı 30 - 32 Telef. 24186 - Telg. VATAN İst. PAZAR 12 NİSAN 1942 Yıl: 2 — Sayı: 543 "DOĞRUYA DOĞRU - EĞRİYE EĞRİ,, Fiyatı 5 Kuruş Parolamız : Fazla istihsaldir Sümer Bank'a Yatıracağın para istihsali ARTTIRIR. İaşe işlerine bir bakış Şimdiye kadar hep harıl harıl çalışıl- mıştır, fakat esas gayeye doğru değil ... Yozan: Ahmet Emin YALMAN Y iyecek işlerine düzen — ver- mekte hatalar yapıldı. Bu- nu halk da, biliyor, hükümet de..i Bu hataların düzeltilmesi ve € birliği havası Uuyandırılması hak. kında Ankarada hazırlıklar var- Bunların yakında htbika_ geçece- ğini ve havayı değiştireceğini Uumuyoruz. e Fakat İstanbulda bugün hâlâ devam edip giden bir manzara Vâr ki yeni kararların ve tedbirlerin fam arifesinde bunun apaçık OT- taya konması faydalı olur; hem yeni çığır açılırken ayni hatalar. dan uzak durulması için, hem de kırtaşt gidişin gayeden nekadar Uzak, nekadar boş, nekadar yâvaş Çalıştığını belli ederek bu gidişin kat'i tasfiyesine imkân hazırlat- mak için... Hepimiz yiyecek sıkıntısı duyu- Yoruz ve bunu uyandıran sebeple. te karşı deva bekliyoruz. Fakat bu devayı bulmak için çalışılma- Yyör mu? Haksızlık etmeyip İstan- bulun iaşe teşkilâtını hele - şöyle bir gözden geçirdiniz mi? Kadro. lar dolusu memurlar harıl harıl çalışıyorlar, hem de gece gündüz demiyerek, rahatlarını feda ede- rek... Fakat ne yapıyorlar? Doğ- Tusu aranırsa Nasrattin Hocanın «dostlar alışverişte görsün» dediği Şeyi... İnsana şu his geliyor ki bu YNKt “bireteri “ sağlatım surette öldüreyim diye top kullanıyor, fa. kat tanklara karşı ancak ok at- makla meşguldür. Hiç bir şeyin esasına girilmi- Yör, vurguncunun yakasına — sa. rilmak imkânı bulunmuyor, fakat teferruata boğulmak ve bilmeden bin türlü işe karışmak suretile ik tısadi hayatın zaten zorluk içinde işleyen çarkları arasına bin türlü Sun'i engel katılıyor. Et meselesini ele alaltm: Et bu Memlekete — hariçten — gelmiyor- Kaynakları elimizin altında, nak- liye sistemi hükümetin elinde, her Sâtiş Hayvan Borsasından Beçi. Yor, Mezbaha da Belediyenin iş- lettiği bir müessese... Öyle oldu- Bu halde bu işe hâkim olup düzen Vermek imkânı bir türlü buluna, Miyor. Evet, pahalılık için hakiki se- bepler var. Bunlara boyun eğmek ?Orundayız. Kış, ölçülere sığmaya. Cak kadar sert olmuştur. Hayvan. lara kışın verilen gıda çok paha- İldir. Nakliye zorlukları — çoktur. Fakat bunların hepsini hesaba kattıktan sonra da kuzunun iki Yüz yirmi kuruşa satılması insanı çıldırtacak bir şeydir. Geçen ağustosta et elli küsur kuruşa satılırken bilenlerden ma- lümat toplandı. Bunlar; — tedbir alınmazsa, ve hayvanların tedarik ve celbi için muayyen , yollardan Bidilmezse ve bir takım hâtalı ha, teketlerden vazgeçilmezse etin bir liraya çıkacağını söylediler. Hü- kümet bu tavsiyeleri doğru bulup tatbika karar verdikten sonra pa- halılıkta menfaati olan unsurlar, işi altüst etmenin ve tavsiyelere aykırı yollardan gidilmesini temin etmenin çÇearesini boldular. Netice şu ki et fiyatı 0 zaman çok bed, bince bir his uyandıran bir lirayı değil, iki lirayı aşmıştır. O zaman bu meseleye dair bir gazetede çı- kan bir yazı bugün merakla okun. mağa lâyık olduğu için aynen sü, tunlarımıza naklettik. Tabil amillerin sebep olduğu pa- ılırîrlııhkıı(a lık(îrşısmda boyun eğmek. üç kişi:vn ıîî !;BPfleUHZ? sönaar A Mlkar b vırıe b’; grup başımı, Diyasasını |5 irse, İstanbulun et VAS nhisar altına alman yollarını bulursa ve halkın gidi sız kalmasına mukabil $İşirip giderse bunun ati mamak imkânsızdır, ın a- keselerini asinı düy- geıEı:l Pahali olunca aklımıza balık İ iyor. İstanbulda zamanlar oldu K ız:lşmuüart tuzlamak imkânla Kdi ;ı_ ı'.fîmıııd!ğı iÇin balıklar ı:le: yu)î âîıu;(du. Bugün balıktan eser n ikçılar cemiyeti isini ( 1 Sa: 2 SU4 dr.e)ıs_nln Tasarruf bonoları İki günde bir buçuk milyon liralık bono satıldı ; Ankara, 11 (Telefonla) — Piyasa- ya yeni çıkarılan 25 milyonluk Ta- sarruf Bonosu, evvelce çıkarılmış o0- lan 50 milyon liralık Tasarruf Bo- nolarile Demiryolu tahvilleri gibi bü- yük bir rağbet görmektedir. şehrimizde bir buçuk milyon liraya Şşakın bono satılmıştır. Diğer merkezlerden henüz malü- mat getmemiş ise de bu 25 milyonluk Tasarruf Bonosunun da diğerleri gi- Hintle anlaşma olamadı Cripps beya- nattabulundu Olup biten şeylerden ben mesulüm dedi İYehru Hintlileri müda- *faaya çağırıyor Yeni Delhi, 11 (A-A.) — Sir Cripps basın toplantısında bilhas. sa şunları söylemiştir: «— Hint kongresi İngiltere hü, kümetinin tekliflerini kabul — et- meğe ve teklif edilen milli hükü- mete girmeğe haziır olmadığını bildirmiştir. Hint kongresinin bu cevabi ve aldığım diğer cevaplar üzerine İngiltere Kraliyet hükü, metine projesini geri almasını esefle bildirmek zorunda kaldım.-» Yeni Delhi, 11 (A.A.) — Cripps İngiltereye gitmek — üzere « yarın Hindistandan — ayrılacağını söyle- dikten sonra Hindistan — şeflerile yaptığı görüşmelerin açık bir in. Bugün gelen — malümata göre, | bi kısa bir zamanda tamamen satı-| tiıba bırakacağını ve bu intıbaın iki gün içinde Istanbul ve|lacağı muhakkak addedilmektedir. | Hindistandaki — vaziyet — üzerinde â olacağını tasrih etmiştir. ğ Bulgar z kabinesi istifa tti Yeni Filof kobinesi1 teşekkül etti Bir Alman iktısat ve ticaret 'heyeti Sofyaya geldi Bulgar Başvekili Filof Sofya, 11 (A.A.) — D.N.B.: Filot. kabinesi istifa etmiştir. Kral istifayı kabul ve Filofu yeni kabine- yi kurmıya memur etmiştir. Sofya, 11 (ALA.) — * il hükümeti bugün öğleden :;:r:—’iî şekkül etmiştir. Başvekil Filof. ev- velden deruhte ettiği Maarif sz- Zırlığını bırakmış ve yeni kabinedi. Hariciye Nazırlığını üzeri; K Eski kabinede Dahiliye, Maliye ve Nafıa nazırları olan Cabraovuski, Bijinof ve mühendis Vasilyef yen; (Devamı: Sa. 8; Sü. 6 da) «//» ne almıştır. Rus - Mıııaııî Ruslar, Beyaz Rusya hududu- nu aştılar Leningrad cephesinde Alman hatlarında bir gedik açıldı Kuzskun şimal doğusunda Rus hücumları püskürtüldü Stokholm, 11 (AA.) — Bir Moskova teline göre, Sovyet kıt- aları Beyaz Rusya hududunu Vi. tebsk ile Nevel arasında — aşmış- lardır. Kuybişef, 11 (ALA.) — Cephe, nin merkez kesiminde bir mukâ- vemet çevresi yarilmiş, 559 uncu Alman piyade alayı bozguna uğ. ratılmış, 1500 Alman öldürülmüş- tür. Başka bir kesimde iki köye girilmiş ve Almanların ağır hiz. metler için bir araya topladıkları 8000 Rüs kurtarılmıştır. Londra, 11 (A.A.) — Kızıl Yıl- dız gazetesine göre —Leningrad cephesinde Rus süvarileri Alman hatlarında bir gedik açmağa — ve bunu genişletmeğe muvaffak ol, muşlardır. Almanların karşı hü- cumunda dört tabur muhtemel olarak bozguna uğratılmıştır. Berlin, 11 (A.A.) — Alman rad yosuna göre, Alman kıt'aları Kursk'un ş$imal doğu kesi: d » Cripps netice olarak şöyle de, miştir: «— Görüş ayrılıklarına rağmen Hindistan kendisini tamamile top- raklarının müdafaasına, kadınla- rın ve çocukların dost ve komşu Çinlilerin "maruz kaldığı — isimsiz felâketlere — karşı — muhafazasına hasretmelidir.» Yeni Delhi, 11 (A.A.) — Kon gre lideri Nehru demiştir ki: e— Bir Staftford-Cripps ile ya- pılan müzâkerelerin neticesi —ne olursa olsun her Hintilinin vazı, fesi son imkânlara kadar Hindis- tanı müdafaa etmektir. Biz bu vazifeden kaçınmayız. - Hindiston tehlikeye girecek olursa elim'zde ne gibi tem'nat vardır? Hindistar. mehvolursa kim yaşıyabilir?» Yeni Delhi, 11 (A.A.) — Bugün saat 15 de radyoda bir nutuk söy- liyen Sir Stafford Cripps, Ingiliz tek liflerinden bahsederek bilhassa şöyle demiştir: Kendi müdafaasını ve hürriyetini temin edebilmesi maksadile Hindis- tana verilen fırsattan istifade edil- mediği için müteessirim. Pek tabil olarak herkes ve her grup, teklif projesinin kendi görüş- lerine uygun olmasını istiyordu. Fa- kat bu tâkdirde projenin öteki par- tiler tarafından reddedilmesinin önü- ne geçmiye de imkân yoktu. Hintllilere açıkça bildirmek isterim ki olup biten şŞeylerden yalnız ben mesulüm. Bu müzakerelerden ne kral vekili, ne de başkomutan hiç bir su- retle mesul değildirler, Hemen netice alınamadığı için biz hiç bir kırgınlık beslemiyeceğ!z. Bizim gayretimiz samimi idi. Hiç bir salâhiyetli Hintli Hindistanın tam hürriyetini teşkil eden esas gayemi- zin samimiyetinden Şüphe edemez. Ingiltere, Amerika ve Rusyanın sınat kaynakları ile bütün müttefik milletlerin hudutsuz insan mevcudü ancak bir netice elde edebilir. O da zaferdir. Hindistan bu Zafere iştirak ede- bilir ve etmelidir. Sövyet hücuı_nlıı-ım püskürtmüş. ler ve Sovyetlere ağır ve kanlı kayıplar verdirmişlerdir. Çimento satış fiyatları tesbit Asgari bir tondan fazla satış yapılamıyacak Ankara, 11 (ALA.) — Iktısat Ve- kâletinden bildirilmiştir: 1 — JIcra Vekilleri heyetinin 7.4. 942 tarih ve 2/17657 sayılı kararna- mesile tasdikli koordinasyon heyeti- nin 302 sayılı kararı ile fabrikada nakil vasıtası üzerinde teslim dök- me çimentonun ton fiyatr 11,4.942 tarihinden itibaren meri olmak üze- re: a) Portlanta nevi için 22,70, b) Çubuk sertleşen si Litvinof'un beyanatı Almanya gelecek darbesini ne tarafa yapacağını gizliyor Birçok tahminlerde bulun- mak Zorundayız. Amsterdam, İl (A.A,) — United Press'in bildirdiğine göre, Sovyetler Birliğinin - Amerika Büyük — Blçisi nevi için 25,70 lira olarak tesbit et- Mmiştir. 2 — Çimentonun ambalâj ve satış Şekil ve masraflarile diğer mütem- mim Litvinof, diği bir nutukta de- miştir ki: Almanya, gelecek darbesini ne ta- rafa indireceğini gizlemiye çalışarak düşmanlarını tereddüde sevkediyor. bi caktır. Bir çok l Z0 runda olmaklığımız düşmanım du- Neşredilen 'e göre, az- ne kadar elverişli bulun- garl toptan.satış haddi bir tondur. B.G Büyük Elçisi B Berlin Büyük Elçimiz Hüzrev Ge- rede dün sabah Yeşilköyden hareket eden Lufthanza tayyaresile — vazife başma dönmüştür. Büyük elçimizi Yeşilköy tayyare istasyonunda kayın pederi eski elçilerden Galip Kemali Söylemezoğlu ile iki oğlu Faruk ve Selçuk Gerede ve Bazeteciler uğur- lamışlardır. Hareket esnasında kendisile görü- şen bir muharririmize Bay Hüsrev Gerede şunları söylem Ştirt «— Yirmi gün evvel geldiğimde, bu meydana beşuş olarak indiğimi gördüğünüzü yazmıştınız. Şimdi is- terseniz «gülerek dönüyor» diye ya- zımiz. Bu seyahatimde — Ankarada muhtelif vekâletlerimizin Almanya ile olan işleri hakkında ayrı ayrı görüşmek vesilesine nail olduğumdan çok memnunum. Haziranda bitece- ğini duyduğum ve herkesle beraber sevindiğim Meriç köprüsü açılır açıl- maz, ticari münakalâtımız üzerinde yapacağı faydayı söylemek fazladır. Bu süretle geniş mikyasta ticari an- laşmamızın hakiki semerelerini her iki taraf yakında hisşetmiye Daşlı- yacaktır. Programıma nazaran, avdette bir kaç gün geciktiğimden de bilhassa ayrıca memnunum. Çünkü, pek de- ğerli kolleğim ve samimi Almanya Ambasadörü, Fon Papen'in Ankaraya dönüşünde orada kendisi ile tektar görüşmek mümkün oldu. Bu mülâkatımdan, ananevi dostluğa, ve mütekabil itimada müstenit mü- nasebatımızın inkişafı namına en iyi intiba ve ümitle —Almanyaya, avdet ettiğimden dolayı ayrıca zevk duy- maktayım.» dostum, .Papenle de bir BEr n e Berlin Bü, z y görüşme yaptı yük Elçimiz hareketinden evvel Yeşilköy tayyare istasyonunda Balığı neden pahalı yiyoruz? Et fiyatlarının — şahlanmasına bin türlü sebep ve özür gösterili. yor. Peki, balıklara ne oldu? Bü- tün etrafımız deniz olmasına rağ, Balıkçılar cemiyeti reisi, derdin sebeplerini anlatıyor men balık birdenbire suyunu çek- tL Tam torik mevsimindeyiz. Öy- le olduğu halde toriğin çifti 480 | (Devamı Sa: 2 Sü 5 de) (!) Para piyesinden çıkan dâvaya dün başlandı Muharrir Peyami Safanın Par_n piyesi hakkında yazdığı tenkit makalesinde eserine ve şahsına karşı hakaret gören şair Necip Fâzıl Kısaküreğin açtığı davayş dün başlanmıştır. Mahkameye mü him bir kalabalık toplanmıştı. 'Tarafların hüviyeti tesbit edil- d'kten sonra, Peyami Safanın da- vaya sebep olan yaz!sı okundu. Hâkim, Tasviri Efkâr gnzetes! Peyami sahibi Zeyyad Ebüzziyayaâ Safanın tenkit yazısını okuyup O” kumadığını sordu. Zeyyad Ebüzziya dedi ki: — Arkadaşımız Peyami Safa bir' tenkit yazısı yazmış. Büu yazi bir tenkit haysiyetini haizdir. Şair vabı verdi: n — Yazı iki kısımdan ıblrettif. Birinci kısım davaya mevzu gö. rülmüştü, halbuki ikinci kısım o- kunsaydı, dava bile açılânf_zdı. Çünkü bu ikinci kısımda görülür ki, Peyami Safanın tenkit yazısın. da hakaret yoktur. Peyami Safaya soruldu. O da dedi ki: — Ben bu bahsin teferruatını ve delillerini müdafaamda — söyli. yeceğim. — Şimdilik, arkadaşları- mın sözünü tekrardan başka söy. lenecek sözüm yoktur. Yalnız, da, vacı, evvelce doğrudan doğruya beni kasdederek hakaret yazıları yazmıştı. Benim yazımda ise ha- karet olmamakla beraber, böyle bir hakaret bulunduğu farzolunsa bile, bu yazıların, onun yazıları. na bir cevap olarak kabulü müm, kündür. R : Şair Necip Fâzıl sinirlenmişti. Yerinde oturamıyarak ayağa fır- ladı: evvel şu noktanın duğunu göstermiye” kâfidir. my& 8; Sü. 7 de) (—) Necip Fâzıl hakkında hakareti mucip bir söz yoktur. Cihat Babana soruldu. Şu ce- Mesele şu: Piyesin İtalyanca “Has altın,, piyesile alâkası var mı, yok mu? Dünkü duruşmada — Necip Füzıl Kısakürek konuşuyor 12000 Japon askeri Gebu adasına çıktı Vaşington, 11 (A.A.) — Neşredilen bir tebliğde 12 bin kişi olarak tah- min edilen bir Japon kuvvetinin Fi- Hpinlilerin şiddetli — mukavemetine rağmen cenup adasında karaya çık- tığı kaydedilmektedir. Vaşington, 11 (A.A.) — Resmi teb liğ: Cebu açığında beş Japon harp ge- misile 50 Japon taşıtı bulunmakta- dır. Torpidolarımızdan biri bir Japon kruvazörüne hücum etmiş ve — bu kruvazörü batırmıştır. Vaşington, 11 (A.A.) — Bahriye Nezareti tebliği: (Devamı Sa: 3 Sü: 6 da) X İkinci cephe artık Serap değilmiş Nevyork, 11 (A.A.) — Herald Tri- bune Yyazıyor: Bu yaz mevsiminin dünya tarihin- — , de bir dönüm noktası teşkil edeceği kanaati gittikçe kökleşmektedir. Bir Barp cephesi açılması imkânları Bö- rüşülüyor. Bu teşebbüsün pahalıya mal olacağı şüphesizdir. Bir Ingiliz - Amerikan taarruz hareketi hiç bir yerde bu kadar müessir olamaz, General Marshall şimdi Londrada bu lunuyor. Bu iş artık bir serab olmak- tan çıkmıştır. Vaşington, 11 (A.A.) — Bay Ruz- velt, General Marshall ve Bay Hop- kins'in raporunu almıştır. erede Berline döndü. lmanya ile ticari münakalât başlıyor Berlin Büyük Elçimiz, Ankarada Alman