8 Ocak 1930 Tarihli Yarın Gazetesi Sayfa 2
« # Sahife 2 Günün makaleyi; Günün maküiliri; Yine irtişa meselesi! —— Dün Adliye vekâletinin ha- zırladığı irtişa lâyihasından bah- #eİmiştik, Bu gün yine ayni Mevzu üzerinde durmak mecbu- riyetini hissediyoruz. Adliye vasıtasile hazırlanmak mecburiyeti düyulan — kanun, Mmemleketde kal'i bir şiddet gös- terilmek zamanının geldiğini gös- teriyor. Bir lüzum olmasa ve gö- rülmeseydi tabil (İrtişa kanunu- na) da hacet kalmazdı. Çünkü ceza kanununda ve yine memu- rin muhakematı kanunnamesin- de ayni mevzua temas eden açık h sarabatler vardı. Hükümet, bu yeni İlayihayı Meclise sevkederken, rüşvet işle- rine alâka gösttermemek mümkün değildi. Çünkü bu mesele Türki- yenin en eski ve ıztırap verici yarasına dokunuyordu. Adliye encümeni tarafından tasdik edilerek meclis heyeti umu miyesine sevkedilen lâyiha kar- gpısında : hayır, memleketde rüş- vet yoktur demek pek faydasız bir iddia ve kuru bir müdafaa o- lurdu. Bunun için Türkiyete rüş- vet işlerinin çoğaldığına hükmet- mekle beraber, meselenin önüne geçecek tedbirleri yeni irtişa ka- nununun te'min edemiyeceğini itiraf etmek ta hakikat namına doğru birşey olacaktır. Madam ki hükümet — rüşvet meselesine ehemmiyet verdiğini gösteriyor, o halde Türk vatan- daşı gibi bizim de düşündükle- rimiz Aaçıkça söylemekliğimize bir mâni kalmamıştır. * Bir defa hükümel hakikatı itiraf etmekle büyüy bir fazilet İügöstermiştir. Bu hususta ne ka- dar takdirkâr lisan kullanılsa yeri ve mahallidir. Ortadaki yulsuzluğu görmek; onun izale- sine çalışmak ta şüphesiz bir meziyet idi. Lâkin, dün de iddia ettiğimiz; gibi yeni kanun lâyihası mevcuda, daha fazla birşey ilâve etmiş olmıyacaktır. Zira illete/ karşı; kullanılmak istenen deva, maksa- di temine kâfi değildi. Rüşvet meselesi geçmiş za- manların bugüne kadar getirdiği bir emrivaki — idi. Mesele ele alınmak istenirken işte buradan işe başlamak — zarüreti vardı. Bu memlekette memurlar rüşvet alıyorlar mıydı? O zavallı adamlar neden şu ahlâksızlığa düşmüşler- di Niçin kanunun takibatından gekinmiyorlardı?”. Yoksa eldeki Akanünlar mı bunu temin ede- Miyordu? memurlar mı kanunun mafruz kaçamak — yollarından istifade edeceklerini düsünerek Setaretlerini arttırıyorlardı ? İ:l- valarının akameti mi meseleyi sari bir hastalık haline getirmişti. Eğerdava şu esaslara bina edil- teydi, bugün irtişa kanunundan başka tedbirlere baş vurmak Bir defa, Türk — memurları ——— —— ” l Wn Yung plânı ko- mitesine etmiş olan Al- map ' sırf istişari mahiyette olarak yarın dinlenil- mesine karar verilmiştir. Bu mü- n Young plânında zi- kri geçen ve her ayın 15 inci gü- nü tediye edileceği tasrih olunan taksitlere ait cetvelin, bu tarih değiştiridiği takdirda, gene mute- ber olup olmıyacağı sorulacaktır. M. Sechacht yarın Lahey'e gele- ei X düş tiik p Labey, 6. < (AZA!) © Şark tamirat komlisyonu, ta- 5 seciyeleri, aile görenekleri itiba- rile çok kanaatkâr adamlardı. Yine ahlâk ve namuslarına düş- künlükleri ayni membalar dola- yasile şüphe götüremezdi. Şu halde meselede, kanunların mü- samahasından, takibatın uzama ve ya gevşemesinden ziyade baş- kaka bir hakikat bulunmak lâ- zımdi. Acaba o hakikat ne Idi? İşte bu mechul şimdi değil çok seneler evvel düşünülmüş olsaydı, bugün Hükümeti de en- dişeye düşürdüğü anlaşılan mua- dele kendiliğinden halledilir, or- tada dava namına bir şeyler kal- mazdı? İrtişa kanunundan evvel, Hü- kümetin yapacağı şey, küçük memurları doyurabilmek 'çarele- rini bulmakta. İhtimal verilmez ya, şayet büyük ve zinufuz â- mirler arasında o fazih fili irti- kâb eden bulunursa onları jda layık oldukları cezaya çarptırmak | kolaylaşırdı. | Gerçi, Hükümet zaman za- man memurların terfihi işlerile ' alakadar olmamış değildir. Neye yarar ki yapılanlar daima küçük , memurlara bekledikleri şeyi te'- min etmekten uzak kalıyordu. Aldığı maaşla evinin kirasinı wveremiyen bir memur, (melâike) olsa nihayet üç ay beş ay namu- sunu — koruyabilir, adam akıllı borçlanır, sonra da en evvel ala- caklılarının vasıta olduğu işlerden başlıyarak yırtılır giderdi.. Bir çok namuslu vatan evla- dının şu şekilde baştan çıkmadığı temin edilebilinir mi? Görülüyor ki, Ortada bir geçinmek derdi vardır. Bu ihtiyaç hayatta bulunduğu müddetce en afif adamı baştan çıkaracak amil ve mukavemet edilemiyecek müessirdir. Eğer türk memuru rüşvet alı- yor ise, şu şeralt altında almağa mecbur oluyordu. Onun bu düş- mesinin iç yüzile kimseler alâka- dar olmuyorlardı. Tabii iliklere geçici marazın afeti karşısında mahvolmıyan kimse kalmıyordu. Hatta kalamazdi. Diğer taraftan Hükümet büt-. çesini güçlükle tevzin ederken, memurlara fazla para verebilir midi ? Evet, buda başkaca aCi | bir Hakikat idi. Fakat Türkiye | bütcesi iyice tetkik edilecek olur- | sa, memurlara oldukça kuvvetli bir zam yapmak mümkün olacağız egörülür: — — besı eu di ;Ğlınıııdlferlm ». hattay mem-, leket de, ağaçtan tedariki, pek faydalı olacakken altı seneliği birden peşin sipâriş edilen demir | traverslere tahsis edilen milyen- l ların, yarısı şu hepsinden hayırlı işe tahsis edilmezmidi? Bu mesele © işlerden daha az ehemmiyeti mi hâizdi? Hulâsa: karnı doyan memur namusunu feda edermi, çalar- | miydi ? O çalmayınca da irtişa | kanununa filan hacet mi kalırdı? Arif Oruç mirat meselesi hakkında — Bul ristandan istenmesi mümkün as- gari şartları itetkik etmiştir. Ko- | misyon bu şartları havi maddele- | Fin kaleme alınmasına tahrir ı heyetini memur etmiştir. Bu delerin metni yarın sabah edilecektir. Çarşâmba günü de Bulgar mı hazır. oldu- gu halde maddelerin müzake- resine geçilecektir. Alaçaklı devletler derpiş edi- len tesviye sureti lâyihası hak- kında mutabık kalmışlardır. Kü- çük itilâf hükümetleri bu lâyıka- | tarihinin en şayan! | kuflarmak için ? İttihat edi —e Büyük bir köğet fakrikası yapıyorlar — —attn — Ankara, ? (Hususi) İktısat Vekâleti bilumum kerestecilerin ittihat etmesini kendilerine teblig etti. Bir bu- çuk milyon liralık bir kâğıt fab- rikası vücude getirilecektir. Yüksek maaşlardan ya- pıl'd'—'ak tenkihat Ankara, ? (Hususi) Bazı küçük memurların maaşları tenkis edilmişti. Yaptığım tahki- | kata nazaran bütçede yüksek maaşlı memurların maaşında ten- kihat yapılacak ve bu tenkihat maaşları tenkis edilen küçük me- müurlara zammadilecektir. Şark ışlalıların teşekkürü Ankara, (Hususi) Tren Hattınin Şarkışlaya varması münasebetile Şarkaşlalılar hükü- mete bir tetekkür telgrafı çekmiş- lerdir. Edgar kine İ0i Saplandığı kayadan kurtulasak mı? Paris, 6 (A.A) | Edgard kine kruvazörünün vaziyeti ©Yİ değildir. Geminin kurtulmasından (üphe edilme- ktedir. Krüvazör, deniz. hari- talarında göslerilmemiş olan bir kayaya çarpmıştır, Burası hari- talarda 22 metra derinliğinde “bir yer olarak (işğe olunmuştur. Kruvazör, — ortaşından — kayaya saplanmış olarak durmaktadır. Kaza mahaljine derhal gön- derilmiş olan gemiler, kruvazö- rün içine dolar şuyu boşaltmış- lardır. Kruvagörde — bulunan | talebe ile müretşebatın büyük bir kısmı oran'a gönderilmiştir. Bun- dan başka küçük çapta toplar ile nakli mümkün levazım da başka bir yere çıkarılmıştır. Ku- wvetli bir salmtı olduğu takdirde kruvazörün tehiikeli bir vaziyete düşeceği zannolunuyor.. ü Müaâlzim kinzin muvatla- kıyetli bir. Uçuşu Johannesbura, 7 (A-î: i tayyareci| Cenubi Afrikâ yyi ğ king yap- rından birini, | mıştir. Mümaileyh, Angola nin şimalinde Malango'da kuduz bir köpek tarafından yasırılmış olan bir misyonerin' gevcesinin ::’::'I" üzre 6 bin duz sürum; .W"“k mil mesafe katettiklten sonra Ba- | ragvanoth tayyâft karargâhında karaya inmiştir: King yolda bir çok müşkilâta tesadüf etmiş ve bilhassa bel > akşam üstü nehif kumlarının bi- rikmiş olduğu (OTTMAN ortasında kâin'ufak bir. Mühalle mecburiyetinde Faldığı zaman haylı zahmet çekmiştir. ya itiraz etmek edirler. Çünkü Macaristan — tle anlaşılmadıkçak Avusturya ve Bulgaristanla bir tesviye sureti akdini arzu etmekte- tedirler. Bu sebepten dolayı İngi- liz Fransız ve İtalyan murühhas- ları arasında yarı resmi mükâle- | melere devam olumnmaktadır. Romanya ile macaristan ara- sında bir mukarenet husule ge- türmek için henüz hiçbir teşeb- büste bulunulmamıştır. Lahey : 4 -(A.*) Alman heyeti M. Sehasht'ın I _,,.ıuıhıuıubıı' inmek | LONDRA KONFRANSI HAZIRLIKLARI bir muahedenig Vaşington, 7 |A.A.| Reisicümhur M. Hoover Lon- dra konferansına iştirak edecek | Amerikan murahhasları bugün hareketlerinden evvel sabah ka- | valtısına davet etmiştir. Muarh- haslar, M. Hoover ile görüştükten sonra Nevyorka gidecekler, per- | şembe günü oradan vapura bine- ceklerdir. Murahhasların tayyare gemi- lerinin inşası hususunun yeni bir tahdide tâbi tutulması meselesi ileri sürüldüğü taktirde bu mese- | Sofya (Hususi muhabirimizden) | Türk sularında batan Varna va- | | purunun muhakemesi İstanbulda | iera edileceğinden mezkür dava- yı bulgar hükümeti namına De- niz işleri umum müfettişin SKU- TUNOF ve demir yolları hukuk müşaviri KARANİKOF müdalan etmeleri tekarrür etmiştir. mez- kür kumpanyanın azalarından DÖROSİEF mezkür davalarda hazır. bulunmak üzre İstanbulda ı:ühvucllım hareket edecekler- ilr. Hâdisenin ticaret * Marmarada batan Varna va- | | mahkemesindeki safhası Muhtelif yerlerde Eyüple Otakçılarda Tabsin elendinin. evinde meşhur ka- çakçılardan Hasanın gizli bir rakı Imalâthanesi işlettiği müsz- kirat inhisarı muhafaza müdiri- | yetince haber alınarak taharri- yat yapılmış evin alt kat bodru- mnnda 250 kiloluk büyük kazanla rakı çıkarılırken cürmü meşhut | halinde yakalanmıştır. ÂAynı zamanda 1000 kilo üzüm cibresi bir şişe amidol, 50 kilo rakı, bir şişe rakı tasfiyesi- Fırka vilâyet kongrası | Halk Fırkası vilâyet kongrası önümüzdeki pazargünü aktedile- cektir. |Büyük bendin tamiri bitti Büyük bent artık tehlikesiz bir şekilde tamir olunmuştur. eumartesi günü geleceğini bildir- mektedir. mumaileyh muvasalâ- tının ertesi günü beynelmilel ban- kanın teşkilâtile iştigal etmekte olan komitenin içtimaımda hazır bulunacaktır. Şark tamirat ko- yonu Bulgaristan tle alacakli dev- letler araşında bir itilâf projesi vücude getirmiştir. Komisyon cel- sesinin hitamında M. Lousheur proje metnini Bulgar heyetine teblig eimiştir. Mezkür heyet sa- | at 17 de projeyi komisyon huzu- ' yunda münakaşa edecektir. Tayyare gemileri inşaatının edilirse Amerika da iştirâk edeçek * —— e e— İki Bulgır avukatı İstanbula geliyor Mahkemelerimizde görülecek olan varna davasında bulunacaklar Kaçakçilıkla mücadele arttı | gireceği sırada kazalara sebebi | Amerika murahhasları ne şekilde aktine taraftardır" — tahdidi müzakere leyi müzakereye amade oldukla- rı istihbar kılınmıştır. Nevyork Vorld gazetesine na- | zaran Amerikan murahhasları — 4 büyük Okyanus devleti arasında | Kellog misakını itmam eden ve mezkür misakın esaslı hatların! ihtiva etmek suretile tanzim bılır — nacak olan ve bir harp tehlikesi zuhurunda Kellog misakını imza etmiş olon devletlerle — istişare edilmesini derpiş eden bir mua- ahedenin aktine taraftar bulun- purunun üçüncü kapdanı ( Nay- den Naydaof) tarafıntan tanzim — edilen rapor üzerine İstanbul bi- rinci tizaret mahkemesi reisi Şem- settin bey tarafından tahkikata başlanmış ve dün vapur keptani Nayden Naydarof kurtulan dü- menci Yorgi Duntriyef lostromo ve kumanyacı ankel ve ikinci kamarot Teodor Kamanef ayrı — ayrı isticvap edilmiştir. Ticaret mahkemesi Deniz ticaret kanununun 1065 - inci “müddesi müsibince tetkikat icra” rası için ali Olanların ifa- de ve iddialarını da dinleme; lamıştır- j gizli gizli işliyen — üç kazan daha bulundu ne mahsus göztaşı mahlülü bu” lunup müsadere edilmiştir. Beşiktaşta Yeni mahallede ekmekçi Ferhadın, Samatyada Demirci Oskiyan sokağında Ha- çadorun evlerinde müskirat in7 hisarı memurları taharriyat ya- parak gizli iki cesim rakı imalât- hanesi meydana çıkarılarak iki büyük bakır rakı kazanı 1500 kilo şeker ve üzüm salamurasi 50 kilo rakı amidol sair kaçakçı” lığa ait alât ve edavat bulunarak müsadere edilmiştir. ÇARPA ÇARPA YÜRÜMÜŞ- Sakarlık! — rrokte— 1 KA , . |Hrisi vapuru tamire gire ken kazalara sebep oldu vererileseee—— Marmarada Varna vapurile çarpışan Hrisi vapurunun baş tâ” rafında bir rahne açılmıştı. H bu rahnenin tamiri için havuzt vermiştir. | Hrisi Kabataş önünden kalk” mış ve yoluna tesadüf eden balık ağları ve iğrıpları tamamile ha! etmiştir. Bundan sonra Hirisi pur İstinye havuzuna gireceği sıradi (Gazi) isminde 1200 tonluk bif — vapurun üstüne de bindirmiş '. baştarafında oldukça ehemmiytt li bir rahne açmıştır. y Hrisinin bu son kazadan el dığı 80 bin liralık ziyan yıpur alâkadarları iddia etmektedir. B hususta protostolar da İ lerdir. "
