28 Ocak 1930 Tarihli Yarın Gazetesi Sayfa 2
— * .HUT TÜTÜN REZALETİ ÜZERİNE ! -ABOY Birkaç — gündenberi İstanbul . büyük bir rezalete şahit oldu: mu- teber zannedilen bir tütün kum- panyasının el altından yaptığı id- diâ edilen ve bu iddialar gün geç- tikçe birer hakikat şeklini almıya başlıyan muamelesi dikkati celbe- diyor. Hadisenin, bir gazetecinin kas- ten iğfali yüzünden çıkıp dal bu- dak salması vekar ve haysiyetini bilen matbuat için müteessir olu- nacak şeydi: Bilvesile geçen gün detemenni etmiş olduğumuz gibi elindeki neşriyat vasıtrsını kese ve ceplerinin faydasına âlet ve vasıta edenler varsa bunların meydana 'çıkarılması memnuiye- ti mucip ahvalden olacaktır. Dünkü nüshamızda çok memnu- iyet verici bir Ankara haberi vardı: Ankaradaki muhabirimiz, Hari- ciye Vekâletinde yeniden (mü- fettişlikler) ihdasedildiğini bildi- riyordu.Şimdiye kadar böyle bir şey yapılmayıp ta, şu yakın za- manlarda icabına tevessül edilme- si, esas itibarile iki manayı ihti- va ediyordu. Bunlardan biri : İs- met paşa kabinesinin vuku bul- duğu söylenen yolsuzluklara göz yummamaya kat'iyen karar ver- diğini ifade ediyordu, Haber — alelâde — bir — ta- lkmatname zan ve hissini veriyor sa da, hakikat de hiç te böyle de- ğildi. Şimdiye kadar yapılmasına | lüzum görülmiyen bir şeyin şu a-, rada ve birdenbire tanzim ve ka- rar altına alınmasının elbet bir sebebi olacaktı. | İşte o sebep, Herman 'sipirer kumpanyasının baştan “çıkardığı söylenen saf ruhlu bir Türk şeh- benderinin — usulsuz. ve ka- nunsüz — yaptığı muamelelerin patlak vermesinden ileri geliyor- du. Yoksa Haricıye Vekâletinin durup durürken bir müfettişlik dairesi ihdasetmesine sebep ola- Emazdı. Ve yoktur da.. görüliyor ki, Tütün inhisar idaresinin sükü- tine rağmen (Ankara) çok hassa- sliyet göstermektedir. » Hükümet şu noktadan ne ka- gdar sitayiş ve taktirlere layık gö- rülse yine azdır. İkinci noktaya gelince: Bu da doğrudan — doğruya - İstanbulda (muteber) tanılan bir kumpanya- nın memleketin umumi faydaları aleyhine tehlikeli oyunlar oyna- dığım göstermekte idi. Bu da id- diayı ayrıca ispatedecek senet ve resmi müeyyidelerden sayılabilir. Halbu ki, bu mes'ele sadece talimatname ile halledilecek bir vtey değildi. Şehbenderlik vaya konsoloslukların sıkı bir teftişe tabi tutulmaları, İstanbulda rüz- gârını alân fırıldakların fırıl fırıl dönmeldrine aslâ mani olamazdı Esas mes'ele yaranın cürmünn, Öneden ileri geldiği, mazarratı- min hududunu keşfetmekte, ona göre tedbirler almâkta idi. Daha açıkca söyliyelim : Ma- Hariciye vekâletine böle bir şey, bundan bir ay kadar ev- ;':':_Woür. Hatta mücrimi- yet edildiği için Ankara emrine alınan şehbenderin vazi- yeti anlaşıldıktan sonra bir tali- matname yapmak ve yahut mü- fettişlikler ihdas b nın iyi olabileceği zannedilmedi, Hulâsa çok- samimi - olarak söyliyelim ki bu muteber addo- cnebi malbuai hülasaları ve Ti > e: yu n*e ü .—NL-.:ı.. ":' n Vom 13İ9: p g9, Sş h şe #şAşit ” ç'ıı5 * : ” Ş M. Venizelos —ajsosjtem * Yunan Hariciye nazırına gelen bir telgraf Atina (Hususi) Müsyü Venizelos Hariciye nazırı Müsyü Mihalokopulosa Lâ- heyden bir telgraf göndermistir. Başvekil bu telgraf ile yuna- nistan hukukunu Laheyde temin ettiğini tebşir ediyor. Aynı zamanda Müsyü Venize- los Yung projesinin çok yakında bil'umum alâkadar devletler tara- fından imza edileceğini söylemek- ;tedir. Aldığım malümata göre yu- nanistan için temin edilen istifa- deler şunlardır. Almanyanın vereceği tazmi- nattan Yunan hissesine düşenler- - Bulgarlardan - dokuz milyon mark alacaktır. Bundan başka muahedenin aktindenberi birikmiş olan ondo- kuz milyon altın markı da defaten ve derhal Yunanistana teslim edilecektir. Bu on dokuz milyorf mark ile dört bin altın frank harp- lerde mutazarrır olan ahaliye ve bilhassa sefineleri harpte batırıl- mış olan sefine sahiplerine veri- leceği tekarrür etmiştir. İşsizlerle polis arasında arbede Hamburg, 26, - (A.A) İşsizler ile polis efradı arasın- da şiddetli arbedeler olmuştur. Fransada sosyalistler hükümete iştirak edecek mi ? Paris, 26 (A.A.) Sosyalist kongresi hükümeteğ iştirak prensipine muarız olanlar tarafından *'verilen takririn daha evvel müzakeresi esasını 1507 muhalif reye karşı, 3068 rey ile kabul etmiştir. Pariste toplanacak tamirat komisyonu Londra, 27 (A.A.) M. Tardieu, M. Brland ve Loucheur — Pariste toplanacak şark tamiratı komisyonunun me- saisinin tanzimi İşini görüşmüş- lerdir. Zelzele yüzünden birçok evler yıkıldı Atina, 26 (A.A.) Psara ve Antipsara adalarında bir zelzele olmuştur. Birçok ev yıkılmış, birkaç binanın da dı- warları çatlamıştır. Nüfusça za- ylat yoktur. Ahali kırlara kaç- mıştır. Zelzeleler deyam etmek- tedir. lunan uurıı;ını kendi kılııhıt;ı_- : lerini örtbas etmek için yaptığı çirkin vaziyetle kendisinin daha kirli olduğunu göstermiş oluyor. Bizim şu işle bu kadar meş- gul olmamız meselesinin dedi kodularına gelince yalhız tek ke- lime ileifade edelim.Eger mes'ede alâkadarlar kadar hatta çok de- fa az menfaat temin etmek İste- se idik şüphe yok ki hakikatleri ortaya dökmekle ııırıııeıııhk.’ Belkide şimdi bütün şu mes'eleri kimseler duymamış okumamış ve bilmemiş olacaklardı. e ARİF ORUÇ AA 133.8: 6"'- n ae h Bahrt tahdit İngiltere ile Japonya ara- sında müşkilat çıkmasın- dan korkuluyor Londra, 27 (A. A.) Gerek resmi, gerek gayrı res- mi mahafilin 10 bin tonluk kru- vazörler ile, 8 Pusluk toplar me- s'elesinin büyük bir ehemmiyeti haiz olduğu kanaatınde bulundu- ğunu zannettirecek bazı alâmet- ler görülmektedir. Bagri resmi mahafil bu mes'eleler hakkında İn- |giltere ile Amerika arasında husule gelen itilâfta Japonyanın bu hu- sustaki metalibinin kâfi derece- de nazarı itibara alınmamış ol- duğunu ima etmektedir. Japonya 10 bin tonluk kruvazörler hak- kında Amerika kuyyetlerine na- zaran yüzde 70 nizpetini elde et- meği kendisi Için çok esaslı bir mes'ele addettiğinden bu hususta İngiltere ile -'lmııyı arasında ba- zı müşkilât çıkmasından korkul- maktadır. Bir souk kanlılık AM Batan geminin yolcuları- na Neş'e verdi Buenosayres, 27. -(B.A* Ufak bir sinmatoğraf aletine malik bir İıpuyolıüı souk kanlı- lığı ve neş'eli halleri Çarşamba İfgünü Monte Creyantes vapurun- da zuhur etmesine remak kalmış olan bir panığe mani olmuştur, Buradan alınan son haberlers gö- re, vapurlarının batmak üzre ol- duğunu görerek dehşete duçar ol- muş olan 1100 yolcu arkadaşla- rından birinin bizzat kendilerinin aktörlüğünü ifa etmekte oldukla- rı dehş$et sahnesini filme çekmek- te olduğunu görerek heman sü- künet bulmuşlar ve denize indi- rilmiş olan sandallara Net'e ve şa- taretle binmişlerdir. Bütün yolcu- larla tayfa kaptan Dreyer'in feci ölümünden — dolayı SN — derece müteessirdirler. MEYHRRNMMNN! 23 Nisa « Çocuk Haftası »nın ilk günüdür ...şl:'ııııııııııııııi BNBN DİKKAT! Bazı adamlarıf gazetemiz namına öteye beriye müra- caat ettikleri Ab::“:ydın. savaştıklarını haber alıyoruz. Bu gibi adamlardan fe- toğraflı musaddak vesika sorulması, aksi takdirde po- lise verilmeleri rica olunur. İdaremiz bu hususta bir me- suliyet kabul etmiyecektir. ÜYUT YAAR SUŞ ĞAT F S EDE'N Hanaada AARERNMUMNNN ÇOCUK HAFTASI 28 nisanda başlıyacaktır MaRANANAMNMAACENANN NNN NN | v ge t y ir Yn8 0 u DğS L e3 İeİ!ra/l?r h >iMoslau ss]ı:*'”c-me S39A Volnşii e a MA İM.Primoderivera gaB Ordu ve donanmanın itimadını elzem addediyor Madrit, 27 - (A.A) M. Perimoderivera ordu ve donanmanın kendisine itimatları- nı teyit etmelerini elzem addey- lediğini gazetecilere söylemiştir. M. Primoderivera bunun ordu- nun siyasiyata karışması suretin- de tefsir edilmesinden korkma- dığını, çünkü mevzuu bahis olan meselenin mülki idareyi ordunun murakebesine tabi tutmak değil fakat, diktatörlük idaresinin or- dudan yetişmiş olan reisinin or- dunun halâ itimadını haiz bulu- lunup bulunmadığını anlamaktan ibaret olduğunu ilâve etmiştir. M. Primoderivera vazifesi ni- hayet bulduğuna hükmettikten sonra tabii bir şekil alacak olan hükümete artık iştirak etmiye- cektir. Yunan sefiri —imae e. — Yakında Atinaya gide*”-'ıı | Ankara M. Mübadele komlt” yonuna gelen haberlere nazaran Türk yunan >müzakeresi İ! müncer olmuştur itilâfın prok"_' ri hazırlanıyor yunan Sefiri it” lâfnameyi hamil olarak Atinay& Şubatın bidayetinde gidecektif ve bu itilâfname yunan hükümt” tince kabul edilirse Müsyü Veni” zelosun Ankaraya gelip itilafn&” meyi imza edeceği söyleniy0f" komisyonun yeni Reisi Müsyü A# — derson şubatın ilk haftasında AW — karaya gidecektir. Muhittin B. — —epmomle- Yarın Avrupaya gidiyof Şehremini Muhiddin B. yartft Avrupaya gidecektir. Fransızlar İrlandalıları yendiler Bifast, 26.-(A.A.) Fransa ve İrlanda arasında 25 bin seyirci önünd yapılan ruğbi maçında Fransı İrlândalıları sıfıra karşı 5 sayı ile mağlup etmişlerdir. “Tütün inhisar idaresi erkânından birinin [nühim beyanatı —Birinci sahifeden devam rimize anlatmıştır. İsminin yazıl- masını arzu etmiyen bu zatın sö- yledikleri şunlardır: — “ Hamiyetinizi tebrikede- rim yazdıklarınız doğrudur. me- seleyi ilk defa meydana çıkaran benim! Yazdığınız Tütünlere az da- ha menşe şahadetnamesi verile- cekti. ye müracaat edilir- ken Tütünlerin ( Artüvin ) Tütü- nü olduğu ve Artüvinden (Rusya) ya kaçırılmiş olduğu Rusyadan da ( İstanbula getirildiği iddia ve menşe etnamesi isteniyor- U, ! Ben buna şiddetle itirazetmiş- tim memlekete büyük bir hizmet- de bulunduguma da kaniim çünkü mevcut kaidelere ve usullere gö- re bir Tütün bulundugu memle- ketden hariçe çıklı mı menşel ile alakasını kaybetmiş olur! Hatta bize müracaat edenler (Ticaret odasına ) da müracaat ettiler, ( Ticaret odası maruf) a- zalarından bir Ekisper hey'eti gönderdiler baktılar imkânı ka- nul olmadığını anladılar! Burada muharririmiz bu ha” miyete zata şu suali sormuştur: — Niçin menşe şahadetname” si mes'elenin üzerine bu kadaf düşiyorlardı? O zat gülerek şu cevabı ver” “Niçin mi? İzahedeyim:(mı” ai ifını” sır) la Türkiye arasında a le vardır. ( Dün bitti Türk Tütünleri (mısır ) a : 20 mısır kıınııSı yıııl) 2= kuruşu eksik gümrük resmi ve” rirler. Bundan anlaşılır ki* 200,” 000 kiloda 400.000 Türk lirasi gümrük resminden kazanılır!? Sonra menşe şahadetnamesi istenen Tütünler sert idi. Avru” paya da götürülemezdi mu! mısra sevki lâzımdı! işle bir çok zevat karıştı. Hat” te Ruslar vasıtasile diplomasi t şebbüsde de bulunuldu. Harici Vekâletinden bir de resmi kere gelmiştir. İnhisar müdiriyeti üt gösterdi yine reddetti mes'eleyi bilirler tabi ... # t hdf Herman şirketinin yeni teşebbüsü Dün mes'ele hakkında yeni- den tetkikatda bulunurken, çok mühim bir hakikat daha öğren- meğe muvaffak olduk. Teessür ve teessüfler içinde kaydedelim ki, Herman İIspirer kumpanyaşı yeni ve çok büyük bir parti ar- kasına daha düşmüş, milli Haz- neyi yine milyotiluk zararlara s0- kmağa çalışmakta bulunmuştur. Hatta, (meşhut cürüm) hadi- sesi etrafında ismi iyice tanılan(Ko- hen) efendinin munhasıran bu iş için Ankaraya gitmiş olduğu te- minedilmektedir. Malumdur ki, Tütün İnhisar idaresinin harice tütün satıp sat- maması etrafında çok mühim ve * | büyük menfaatlar çarpısmaktadır. Hükümet lüzüm ve fayda görür- se tütün satış işlerine devameder veyahut etmez. Bu bahis ayrı bir mes'eledir. Fakat, Harice satıla- cak tütün işlerinde de çok hat- sas olmaşı lâzımdır. Rezalet üzerine Aldığımız mütemmim malü- mata göre son ( cürmü meşhud ) rezaleti üzerine (Herman) kum- panyası yeni alış veriş peşine müş galiba da : — İşte (1,200,000) kilo tü alacağım ! diyerek gittikçe çü yüp sarsılan vaziyetini düzelti istemekte bulunmuştur. — * Hakikat de ise, bu alış ten milli hazne (200,400,000) ruş ziyanetmek üzre bulun tadır. Çünkü Herman ku yası Aükümete yaptığı tekli! inhisar idareşinin İzmirden ladığı tötünlere maliyet fiai zerinden kilo başına 5 kuruş vermeği eklif etmiştir. y Aynı tütünlere iklAmerikan V€ Türk anonim şirketinin 25kurut vermek süretile tâlip olduklaf? min edilmektedir. Y Görüliyor ki ortada 20milü SA H L Dü darlarIn n T Mmeş'eleye ıı-u'# veçhile lluılyo! vu-.“. j ruridir. w Herman şirketinin lııllgv lerle uğraşmak — istemesine umumiye çevap versin!? S
