26 Mart 1930 Tarihli Yarın Gazetesi Sayfa 4
Sahife 4 YARIN Büyük dünya harbine gırdık mi sokulduk mu" | Yazan S. $. - 13 Şark meselesi bir tane değildi. Bu mesele üç taneydi Evvelâ Şark meselesi bir tane değil, üç tanedir ve birbirini takip edip gelen ve üç çehre ar- zeden mütevali Şark meseleleri- dir. (1) İlk şark meselesi “ Osmanlı imperator- luğunun hıristiyan Avrupa kalbi- İslâm gâhına kadar götürmesine bira- | kılacak mı? , dır. İşte bu birinci şark meselesi tamamile Talât paşanın kanaatı- nan aksine * hristiyani ,, idi. (2 ) Bündan sonraki ikinci Şark meselesi dahi “ inkıraz bul- makta olan! Osmanlı imperator- luğu (fortadan kalktıkta yerini ki- min dolduracağı ve yahut Osman- h mirasına kimin halefolacağı idi , işte ikinci şark meselesi de Talât paşanin kanaatinin zıddına * İnsani , idi. * Şark meselesine Osmanlı imperatorluğunun husule getirdiği halâyı doldurma meselesi denilebilir. , Üçüncü — şark *“ Pan - Cermanizmin Türkiyeyi istilâsının meydana getirdiği şark meselesidir ,, ki bu en son çehre- #i (ve umumi harbin en birinci meseleside saik ve amildir. Evvelâ Abdülhamidin ve Ab- dülhamitten sonra imperatorluğu son sadrazamı Talât paşanın ta- bayyül ettiği Genç Türk siyasetinin Türkiye yani yakın Şarkı Alman istilâsına bırakmaları ve daha doğrusu zahir olmaları üçüncü şark meselesini doğurmuş Asyaya kadar yolunu açmış ve bu da şa- hidi olduğumuz büyük harbi intaç etmişt'r. “Büyük harbin ilk tohumu, Dirzeli tarafından Türkiyeye karşı Rusyayı daha fazla ilerletmekten | durdurmak için Amiral (Seyhur)un kumandası altında İngiliz filosu Bosfora gönderildiği vakit ekildi. Avrupanın Garp milletleri Ayastofonos muahedesini yırtıp | teşkili ve bilhassa Alman kuüvvei «Avrupanın hasta adamı» Türkiyeyi Alman doktorla- | ronmn ihtimamı altına koy- | dukları Berlin köngresmde daha fazla tkhum ekildi. O zamandan — ilibaren Berlinden — Bağdat ve Bas- ra körfezine demir yolu, kendisinden çok bahsedilen Alman ( Drangnah östen ) | siyasetini mümkün — kıldı. Bu siyaset bazı Avrupa devletlerinin — imperatorluk | Müvazenesine dehlikeli idi ve er geç bu tehlike yokedil- mek ıııevlııırı'yı'lııır!ı'ı/di | (ıın pli ııu/lııılı'ı'ııı müsle- mlek imperatorliklarını mu- hafaza için 1877 de Rus- ve 1914 de Almanya, kü- yenin Süveyş kanalı ile İran körfezine yakın yerlerinden çıkar alacaktlı. Cihan harbının hakiki sebebi bu idi — ve ihtimal |Hava gazı Tümbaları toplat- | zarı dikkatini celbeylemiştir. müslakbeldede bir çok harp- derin sebebi bu olacaktı. İşte hakıkı Şark meselesi ile bu meselenin iç yüzü şu hulâsa- | tan izah ettiğimiz şekilde idi. — | Fakat — ittihatı — terekkinin (havarisi) ve imperatorluğnu son sadrazamı hatıratında — ifşa ettiği veçh üzere Şark meslesi denilip dip Tomatları danberti *7 göşırtipk ülmiş “olan muğlak siysi ihtilattan temamile bir haber bulunuyor. Yine oba- lat paşanın hatıratından. “İngiltere wırf menafil siyasi- yesinin sevkile Rusye tarafından devleti aliye ve bilhassa İstanbu- lun istilasına mani oldu. Ayasto- fonoz muahedesinin Berlin mu- ahedesile — tadili hususla gelmişti. Almanyanın askerlik ve Uca- ret aleminde şayanı hayret bir tarakkisi, Bismark — tarafından gönderilen — ittifakı — müsellesin asırlar- bu maksutla bahriyesinin günden güne kesbi kuvvet ederek İngilterenin büyük filosile icrayı rekabete kalkışması İngilizlerin dahi — sevmedikleri çarlık hükümetile birleştirdi. O günden itibaren devleti aliye velov sevki menfaatle olsun artık Avrupada hiç bir devlet tarafın- dan müzaheret görmiyordu. (Devamı var) *A * Tabit ömür BC WNe kadardır. Bu da bir mesele oldu Geçenlerde — birinci hukuk mahkemesi, açılan bir dava hakkında kat'i bir karar verebil- mek için ömrü tabiinin ne kadar olabileceğini #hhiye müdürlü- ğünden sormağa karar vermişti. Mahkemenin bu kararı dün sıhhiye müdürlüğüne gelmiştir. Sıhhiye bunu sıhhat ve içti- mai muavenet vekâletine gönder- meğe karar vermiştir. sorAAç acsas D— tırıliyor Bazı elektrikli sokaklarda hâlâ hava gazı lambalarının bulunması nihayet emanetin na- Bu gibi lâmbalar belediye daireleri tarafından toplattırıla- caktır. Kazanç vergisi ketmeden memnur Kazanç vergisini ketmettğin- den dolayı müddel umumilik Ab- dürrazzak Bey hakkında ceza ve- rilmesi için merci tayini hakkın- da temyiz mahkemesine müraca- at etmiştir. 24,100,000 lira varidat r idaresi bu sene 100,000 lira temin etmiştir. Sığırtmaç Mustafa Gazi Hazretlerinin Yalovadan getirdikleri sığırtmaç — Mustafa | İnönü Yatı mektebine verilmiştir. | Darulfunun da İıı/ıı_r/ıı/ıı'_/ ? _ı/ııııılnı ilecek mevallan para alınabak Darülfünun divanı dün top- lanmış ve darülfünuna ait muhte- lf mes'eleleri tetkik eylemiştir. Bu meyanda darülfünun kim- yanesine tahlil için gönderilecek | mevattan isler hükümet olsun is- | ter müessesat olsun para alınma- sına karar verildi. Bundan sonra | darölfünunda yapılacak islâhat hakkında bazı sualler sorulmuş darülfünün emini henüz yeni bir şey olmadığını söylemiştir. Doktorlar Verilecek olan ihtisas vesika- sı müddeli ne zaman bitiyor Doktorlara verilecek ihtisas vesikaları için konulan müddet Mayıs nihayetinde biteçektir. O zamana kadar bütün doktorlar bu vesikaları almış bulunacak- lardır. İtfaiye işleri Bir ehli hibre teşkil edildi Cemiyeti — belediye, Pazar günki içtimanda itfatye mese- lesini tetkik etmişti. Bu arada 4 sene evvel satın alınan 25 itfaiye makinesinin bügün kullanılmaz bir hale gelmesinin sebeplerini tetkik etmek için bir ehli hibre teşkiline karar verilmişti. Bu heyetin teşkili için faaliyete ge- Eçilmiştir. ölis'haberle Awama | | Dü Bu müşterek Ayrupalılık his- sine ilk darbe on altıncı ve on yedinci asırlarda “dini inkilâp, tarafından vuruldu. Din! inkilâp “Mukaddes Roma imparatorluğu fikrini tahrip ederek Avrupayı ikiye ayırdı; fakat tahsil ve terbi- ye noktai nazarından bu vaziyet- te o derece derin bir fark hasıl etmemişti ancak klâsik bir şekle | giren lâtin edebiyatına rönesans | ile bir de doğrudan doğruya Yu- nanca ilâve edildi. Bu devrin de mevzubabsimiz olan Avrupalılık rip etmediğini görüyoruz. İtalya- dan başlıyarak Franşa, İngiltere ye Almanya |('| dan geçen ve bir birini kovalıyan bir kaç rönesans | dalgası esnasında Ortazaman Av- rupasının sakin suları eski devir- lerden gelen klâsik fikirlerle çal- kandı ve muayyen fasılalarla bü- yükâve bedil eserler vücut buldu. Rönesansın başında, dediğimiz | gibi, (Dante) yi, nihayetinde ise (Goethe) yi görüyoruz. (Goethe) | klâsik devrinin sönmesi ve ro- mantismin başlaması tarihlerinde yaşadı. Hakikatte ) Hakikl 1860 tarihinde ve Goethe ile te- barüz eder. i Alman rönesansı EUUeIki gece Eminönı'inde sabaha karşı bir cinayet oldu —— Cinayelin sebebi ötedenberi katillerle maktul arasında şiddetli bir kin mevecul olmasıdır Evelki gege sabaha karşı Emin önünde sebze halinde feci bir cinayet olmuştur. Hadise şudur: Ralf ağanın bahçesinde yanaş- ma arnavut Fettah, Hasan ve sabri vebze kabzımallarından Ar- navut Rizanın tabanca ile önüne çıkmışlar ve öldürmüşlerdir. Rıza- nın biraderi Selâminin üzerine de ateş ederek ağır suretlte yaralamış ve kaçmışlardır. Eminönü polis merkezi, ve ikinci şube cinayet memurları | derhal katilerin takibine başlamış- lardır. Müddet umumilik tahkikata | vazıyet etmiştir. tahkıkât cinayetin, devameden bir)kinden ileri gel- diğini gös ermiştir. Katillerin takibi için memur- lar tayla edilmiş ayn! zamanda firarlarına meydan vermemek üzere tedbirler alınmışlır. Köpek Her zaman faydalı olmaz Dün gece Be)oğlundu Sakız ağacında meşhür randevculardan | Melek hanımın evinde Zabitai ahlakiye memurları tarafından taharriyat yapılmıştır. Memurlar evvelâ kimseyi bulamamışlardır. Fakat evdeki ufak bir köpeğin merdiven başına giderek yaldızlı kâğıtla kaplan- mış — duvara | karşı nazarı dikkatlerini celbetmiştir. Bunun üzerine derhal divarı mnayehne ederek, içinde sureti mahsusada — yapılmış yaylı bir ötedenberi- | havlaması | | kapakla açıldığı görülmüştür. | Duvardaki yaya bamlırıca der- hal açılmış ve sureti mahsusada yapılan geniş bir dolabın . içinde gözleri sürmeli dudakları boyalı üç gizli fabişe ile iki zengin tacirin Üst üste yatarak helecanlı solu- dukları görülmüştür. Melek hanım ve kadınlar hak- kında zabit varakası ve derhal evin kapanmasına ka- | rar verilmiştir. Dayak ziyafetivermişler tutulmuş Dün sabah Beşiktaşta Herman tütün deposunda ekisper Osef efendi tütün amelesinden Şerif Hasan pehlivan ve arkadaşlarina iş vermediğinden kendisini döv- Müşlerdir. Misafirliğe gitmeğe gelmiyor Gedikpaşada otoran Şehire- maneti mezat İmüdürü Ramiz bey dün sabah ailesile misafirliğe | gittiği sırada eve hırsız gırmiş 600 Hralık bir halı on beşer İiralık iki secadeyı çalmışlardı. Tabanca ateş almamış Taksimde sakız ağacında olu- ran Bulgar tabaasından Petri ile Yuvan çalğı çalarken, Balkan gözinosunda garson Fehmi efendi ile aralarında kavga çıkmış ve Febmi efendi tabanca çekmişsede | tabanca ateş almamıştır. Ş ll | Şadi bey itifali Dişci mektebinin müessisi Şadi | beyin ruhuna Eyip Sultanda bir | | ihtifal yapılacaktır. nushadan hissini kuvvetli bir mahiyette tah- Ortazamana | vah detl Londra'da çıkan &©on dokuzuncu asıf ve sonra» mecmuasından devam | ait olan heyulâ imparatorluğt? inhilâli (1806) Avrupada bu gördüğümüz — milliyetperverliğ zuhür tarihi oldu. Büyük “R” mantik milliyetperver,, olan Polyon ile Roma tacını terk€ Âvusturya imparatoru o tari “yeni,, ile “eski,, nin bqul“' bolleri idiler. Hatta on sekizi asır bile el'an pek kuvvetli btf nelmilel tesanöt hissine mali | ve bu günkü milliyetperliği & | bilmiyordu. O zamanın ileri hükümdarları ve devlet adamlâf' ekseriya (Horas) olmak üzre, #W ği yukarı hep aynı kitapları okt” muş idiler. Hepsi aynı isaf! (Fransızca) söylemekte ve ah! ve eşyayı o noktai nazardâ” | muhakemeye mâni tasavvur © “Ürtazaman,impf” ratorluğu yerine Avrupa işleri! idaretetmek üzre devletler, kavt!” | ler muvazenesi mefküre halind* | kalmolmuştu. Fakat bu mefküf€ | tabit bir dovletler muvazenesinl? mümkün olduğu ve her hangi bif | harbin milletleri katliam Jederc€” | #ini bulmiyacaği kanaati “üzerin? mekta idiler. | istinat Jettirilmişti. On sekizindi asırda barp diplomatların oyunu suretinde vaki - oluyor, anı Avrupalılık hissiyatından mütle* şekkil olan oyun manasını büsbü” tün alt üst etmekten ihtiraz edef” lerdi. (Lord Acton eski rejimif | sonlarına doğru Lehistanı taksitl suretila oyun manasını alt Ütt | ederek kendi kuvvet ve itibarıf' | kaçırdığını zikretmektedir), Fit hakika o zaman devletler arasıl” da nüfuslar gerek İisanlarına V€ gerek ırklarına çokaz ehemmi” yet verilerek mübadele edııırd' fakat şurasınıda itiraf etmeliyi OÖ zaman nüfuz, halk dediğimiz unsurların ehemmiyeti ve kuvv! bugünkünden pek az idi; bunuf için ecnebi tebaaya malik olmak” tan tevellüt eden mazarratları bu sayede elde edilen menfaatle'” nazaran ehemmiyetşiz . görünü” yordu. On yedinci aşır ile on 4€7 kizinci ilk kısımlarındaâ mevcut olup şimdiye kadar naza'! dikkate alınmamış olan bir. hâl son günlerde Müsyü Gulien Ben” da'nın yazdığı eserde meydan$ konulmuştur. Bu zat diyor ki: 0f dördüncü (Lui) (Strasburg) u AF manya İmparatorluğundan Frant#f arazisine ilhak ettiği zaman b" arazinin lisanına ve adat ve ıri hiçbir suretle müdahale etmemlt” halbuki bu hareket, bu asır V geçen asır. üsüllerine büsbütü” |: muhaliftir. asırın İ et Sor.a—— — Adalarm tenviri a “, Adaların elektrikle — tenv eti hakkında emanetle elektrik şifF | arasında münakit mukuvelull"'_ | Nafia vekâletince tasdik edilm'? | tir. Yalnız tesisatın gümrül minden muafiyeti hakkındâ PP" liye ile nafia arasında ihtili * tığından mes'ele devlet görat! havale edilmiştir. | süşer | Sergiye iştirak k Bu sene Liyejde çılır;' sergiye iştirake karar verilmiş! işatr K
