3 Mart 1931 Tarihli Yarın Gazetesi Sayfa 4

İIktısadi ve alî hayat: Türkiye'mi Gramofon Plakı Sanayii —eem— Senede 3.500.000plâk imâl eden İstanbul Kolum- bia fabrikasının yarısından fazlası Balkan ve Şark memleketlerine ihraç edilecektir. Gramofon makinaların- daki son tekşmül hoparlör- lerin akıllara hayret — vere- cek bir şekle girmiştir. Bil- hasta san'atkâr sesinin pü- rüzsüz işidilmesi dünyanın her tarafı.da — gramofona karşı bir ipülâ uyandırmış- tır. Bugün, her evin demir baş eşyası arasında bir gra- mofon makinası bulunmak- tadır. Türkiyede ne kadar gra- mofon makinasi vardır bili- yormumnunuz. Yalnız, — 1929- 1930 senesinde 1500,000 plak satılmıştır. plakların */, 95 türkçe “, 5 de ecnebi İisan- larınd. bulunuyordu. İFakat, hepiside Avrudan idhal edil mişti. Bu hesaba göre, biz senede asgâri 3000,000 İlra- mızı plaklara vermiştik. Bu idhalatın */, 80 ini de Londradaki kolumbi fab- rikası yapıyordu. — Eğer, beş senelik idhalâtı düşünürsek 15000.000 Jiralık bir hesap- la kargılaşırız, — milli iktisa- dımiz için mühim bir yekün teşkil eder. Son gümrük kanunu, plâk — rusumunu artırdı. Be- her plâktae 37 kş. gümrük 15 kş. oktorva alımacaktı. Buna 13 ke ta nakliye masrafı ilâve edilince, 17 kuruşluk bir plak için 95 kuruş resim vermek icap ediüorduki. flatın üçte birini geçiyor, malı'da pahalblaş- tıriyordu. Kolombla fabri- kasının müdürlerinden M. Wilam Fors, mallarım pa- halılaştırmak ve Türkiyenin tesviki sanayi kanununu nundan istifade etmek için Türkiya'de bir klâk - fabri- kası tesisini düşünmüştür. Filhakika, kolimbianın dün- yada- 45 fabrikası vardır. Fakat, İstanbol — fabrikksı Lolumbia'nın değildir. Ko- lumbia konsersflum umumisi teknik müdürü Mr. Aillian Fors'a aittir. Bu zat, İstanbul fabrikası 1,000,000 Hralık — tesis sermayesi koymuş, fabrikada 1930 seneşi mayısından iti- baren çalışmağa başlamıştır. Yalnız istanbul fabrikası Ko lombia ismini kullanmak ve Kolumbia — kontorslumuna dahil bulunan — markaları imal etmek, ibunları teksir eylemek hakkını satın al- mıştır. Bu süretle türkiye Balkanlar ve yakın şark memleketleride İstanbul fab- rikasının İnhisarı altına gir- miştirtir. Fabrikada tesis edilirken Türkiye'nin plak sarfiyatı bir buçuk milyon adet idi. Fabrika ise, yevmiye 12.000 plak imal etmek üzere ya- pılmıştır ki, senede 300 gün çalışan fabrıkanın — senevi imalâtı, 3.600.000 adet piak Bu suretle nısfindan fazları ibracat — emlilamıza dahil bulunuyor. Fabrika bu günlerde yevmiye 3.500 plak yakmaktadır. Ur, Çünkü, ihracat bir ay- dan beri başlanmış, Arapca Arnavutça Bulgarca sesler yeni yeni gelmeğe başla- miştir. — Fabrikanın! ticaret teşkilatı, Kolombia'nın bey- nelmilel ieşkilâtına İstinat ettiği için muvaffakiyetine emniyet edilebilir. Milli ekonomi — noktai nazarından vaziyeti tetkik edecek olursak, Türkiye'nin bu teşebbüsten pek çok istifade ettiğini | — milli sanayimize bir uzuv ihra- catı emtiamıza bir marka karıştığım görürüz. Fabrika plâklerın heyeti umumiye- sini burada imal etmekte- dir. Mevadi — Tptidalyenin yüzde 701 de Türkiyeden tedarik edilmektedir. Eğer, Ergani bakır madeui inikişaf edecek olursa bakırlı teşkil eden diğer kısmında haric- te gelmiyecektir. Yalnız plak hamurunu teşkil eden bazı eczalar vardırki Londradaki fabrikadan gelmektedir. Panra, fabrika müdürü Mr. Olford'an başka Nr Hut-| rer namındaki — mühendis ecnebidir, Fabrikanın 50 a- meleşi Tbrktür. Bu suretle elişi sermayesl ise türkiyed kal maktadır. Halbuki, bu fabrikadan evvel senevi üç milyon plak parasının hiç bi kasmı türkiyede kalmıyordn Bu gün bu milyonlorin imal, mevadı ıptidalye dmasrafları türkiyede kalmaktadır. Fab- rika ancak sermayeyi işlel, mek faizini almaktadır. Bu faiz ise, azami ola- Nihayet Peru hükümeti istifa etti Buenos-Ayres, 2 (A.A.)— Limadan gelen bir habere göre Peru hükümeti istifa etmiştir. Fici Adalarında kasırga Suva, “Fici adası, 2(A.A) — Resmen bildirdiğine göre son kasırga 160 kişinin ölü- müne sebebiyet vermlştir. Bunlardan dördü Avrupa- hdır. Kaybolanların miktarı da mühimdir. Yeni bir fırka mı? Atina, 2(A.A.)| — M. Venizelor, amele ve müs- tahdemi tarafındaa sosyal demokrat isşminde bir fırka teşkil edileceğine dair orta- ya çıkan şaylalar üzerine sorulan bir su'ale verdiği cevapta, böyle bir teşek- külün vakitsiz ve mevsim- siz olacağını soöylemiş, bu- nunla beraber müessisleri meşuliyetlerini müdrik bu- hunacak böyle bir fırkanın vücuda gelmesine müsaade edilebileceğini sözlerine ilâve etmiştir. Müddet ve mesafe rekoru Oran, I (ALA) — Tay- | rak */,20 addedilirse, 1929- 1930 senesinin3000.000 lira- sına karşı 1930-1931 sene- sinde 300.000 lira vermiş” oluruz ki, pek fazla tahmin edilen bu mıkdar da bir şey değildir. Çünkü, senevi 2. 700.000 lira kazanmaktayiz Aynızamanda, harice Ihraç edilen prakların el işi me- vadı iptidaiyeleri de milyo- nü geçmektedir. Bu para, hariçten Tür- kiyeye gelecktir. Bu swretle 3000.000 lirada bu paradan çıkacak, Türkiye plâk pa- rası vermek değil, hariçlen plâk parası almış olacaktır. Jtte. sanayiin bu gibi kârlar vardır! Bu fabrika asrınlen son makinalarile techiz olmuştur. Otomatik pres — makinası olduğu gibi. Kolumbia plâk larında bulunan reziştanı- mukavemet — tabakası da kamurlarda bulunmaktadı. Yeni plâklar yaptığı gibi Kolombia konsorsiuma dahil olan #Odeon, Parlafon Pat he regent Homokord, Ni- pofon Kolumbin plâkları- nı da Türkiye ve balkan- lar ve yakın Şark için tekstir. etmektedir. İstandar — dize bir markanın bu teşebbüsü- nü bir makina fabrikasının takip etmesini temenn ede- Fiz. genç Türkiye, bu gibi ciddi —sınat — teşebbüslere muhtaçtır. milli 've ecnebi sermayesinin bu gibi teşeb- büslerini himaye — etmek vazifesidir. edilmiş ——— ——— kapalı daire içinde 68 saat 13 dakika uçarak, 67 saat 13 dakikadan ibâret olan son müddet reksrunu kır- mışlardır; T*yyarediler, ha- lâ uçmaktadırlar. Bunlar saat 5-07 de de mesafe re- korunu kırmışlardır. Roma itilâfından sonrâa Pariş, 1 (A.A) - M. Hen- derson ile M. Briand İtalya hariciye nazırı M. Grandiye yu telgrafı göndermişlerdir: Roma'da müzakere edi- len itilaf hakkında zetı ali- lerile temamen — mutabık kaldığımızı ve ayni fikirde bulundeğumuzu, husuüle ge- len bu üllâfı hükğmetleriml- zin tavsibine arza hazır ol. duğumuzu memnuniyetle beyan ederiz. İtalyanın gös- terdiği uzlaşma zihniyetini fevkalâde ve lây-kı veçhile takdir ettiğimizi beyan ey- lemeyi — vecibe addederiz Bu itilâfın bütün dünyada sulh ve müsalemet| temine metuf olarak vncuda geti- rılmiş olan eserjeri pek zi- yade kuvvetlendirmeğe yar- dım edeceğine kani bulunu- yoruz. Bu hayırlı vak'alardan doğacak dostluk ve — itimat sahasından istihsal edilebi- lecek olan faide ve menfa- atleri bu eserin hayır ve nef'ine hakim kılmak husu- sunda hiçbir şeyi ihmal et- yareci Bossoutrot ile Rossi, | memekarzusunda bulunuyoruz * Peru'da vaziyet Buenos Ayres,1 (A.A)— Limadan bi'dirildiğine göre Retsicümhura donanma na- mına gönderilen bir telgraf- ta dahili bir harbin önünü almak için yeni bir askeri meclis teklifi istenmiştir. Roma itilâfı Roma, 1 (A.AJ-M. Hen derson ile M, AleXander, kralı ziyaret etmişlerdir. M. Henderson, Romaya yaptığı seyahattan mamnun kaldığını söylemistir. M. Grandi de su!h davası uğrunda bazı fedakârlıklara mal olmasına rağmen elde edilen neticeden memnun olduğunu beyan etmiştir. Papa, deniz işleri hakkın- daki müzakerelerin netice- sinden dolayı memnuniyet beyan etmiştir. Fransız meb'usan meclisinde Paris, 2 (ALA) - Meb'usan meclisi, şimendiferler bütçe ve mukavelenamelerni tetkik etmiş ve M. Laval'in talebi Üzerine bunların encümene havalesini 269 reye karşı, 307 rey ile reddetmiştir. Avustura!'ya Gümrük Varidatı Sydney, 2 (A.A) — Yeni cenubt Galles bükümetinin son 8 aylık gümrük vari- datı 20 milyon ingiliz lira- sına baliğ olunmuştur. Geçen senenin aynı dev- residde bu varidat 29.500.000 angiliz lirası idi. Bu rakam, hasılâtın - bütçe tahminle- rinden — 6.500,000 — İngiliz Hrasi noksan çıkmış oldu- ğunu göstermektedir. Bir Taltif Belgrat, 1 (ALA) — A- miral Guepratte'ta Yogüs- lavya hanedanı nişanının birinci rütbesi verilmiştir. Nişan mumaileyhe' Harbi- ye ve Bahriye nazırı tara- fından merasimle tevdi edil- mişlir. Gandi ve valii umnmt Bombay, 2 A. A. — Va- Hi umumi ile Gandi arasın- daki müzakerat yeni bir şekil ve istikamet almıştır. Mütedil unsurlurın müdaha- leti üzerine şimdiye kadar munhasıran mütareke şera- iti hakkında cereyan et- mekte o'an müzakerat şim- di kanunu esasi plânı sa- hasına intikal etmiştir. Mu- vaffakiyet ihtimalleri şimdi herzamandan ziyade ümit- başhtir. Bir tekzip Menemen, (A.A| — Sa- bik Menemen kaymakamı Cevdet Beyin Örfi divanı- harpte muhakemesine baş- lanmak özere bulunduğuna dair 28 Şubat tarihli İstan- bul gazetelerinde Divanıhar- bi örfi vetsi Mustafa Paşa Haz retlerinin beyanatı namı al- tında İntişar eden haberin tekzibine — Anadolu ajansı mezundur. İrakın ilk tayyare filosu Bağdadtan yazılıyor. İ- rak hükümetinin İngiltere: den mübayaa eltiği allı m;_ a a a TT ; Iktısadi bir ilân İzmir terzihanesi peşin ve veresiye İmuamelâta büyük lenııuıçok uCcUzZ Hatlarla İher nevi kostümler, palto, pardesü, frak smokin, caket atay, kadınlar işnen songelen model- lere muvafık tayyör ve mantolar imal eder. En birinci ,Mmalzeme ile modaya muvafık bütün elbise ihtiyacınızı İzmirterzihanesinden temin edebilirsi- niz. Arzu edenler elbiselerini veresiye yaptıra bilirler. |İzmir terzihanesinin veresiye mamuülâtında gösterdiği kolaylık hiç bir müessesede | yoktur. İZmir terzihanesi en seneden beri yaptığı işlerle muhterem müşterilerinin hüsnü tevececü- hün ükazanmıştır. Ve bu suretla plyıııdııcid dîbir müessese unvanını almıştır. izmir terzihanesine bir defa uğramak iddiamızı ispata kâüfidir. Kesesini vakıt kaybetmeden KOŞUNUZ. Babıâli caddesinde İzmir terzihanesi sahibi tüccar terzi ve biçki mütehassısı: — Mustafa Salih Şimdiye kadar bir uluıımımz. RAD YÖ PHİLİPSk !-ı"lıhrlkılım tarafından icat edilen ve büyül! Şan p eai Penthode «lambası» vetli olan yeni çe çmüceh EEİR Philips Radyosü dinlemediğinizdendir. Hadımköy müstahkem mevki satın alma ko” misyonundan: İ Hadımköyündeki kıtaatın ihtiyacı için ifayi taahhül [ edemiyen mütaahhidi sabık nam ve hesabına 5000 kile b | zin münakasa şuretile müLayaa edileceğinden talip olan” ların 17-3-931 Çarşambn günü saat 11 de Hadımköyünde müstahkem mevki satın alma komisyonuna müraçaatlari ilân olunur. Bank Franko Adiyatil Anonim Şirketi Sermayesi: 25.000.000 Frank Merkezi İdaresi! Paris, Budro (Boudrean) Sokak No: 9 — Şubeleri: İstanbul, Galetı, Voyvoda Caddesi No:102 Telgraf adresi : Frasiabank Telefon: Beyoğlu 1421-2-3 | Posta kotusu: Galata No. ,' sevenler a < j « Harbin « Mukden —— Bilcümle Banka Muamelâtı —— ; Hesabatı cariye - küşadı — Vadesiz ve vadeli tevdiat — Tasarrüf | sandığı—Meskükâtı ecnebiye, karıbiyo, esham ve tahvilât alım satır —— | mi—Senet iskontosu —Esham ve tahvilât bedellerinin tahsili-Adi —© ve sirküler itibar mektupları — Esham ve emtia üzerine uvans — — elinccb Emekleremt [ızcr.'rıc“l.-mîî küşadı — Esham ve tahvilât hi İ Asri ve hususi salonları havidir. SERVİS MUNTAZAMDIR RESTORAN KARPİÇ tayyareden mürekkep ilk tay-| | yare filosu Mardın sonunda Londradan hareket edecek ve Lisanın ilk haftasında Bağda da vasıl olacaktır. Bu tayyareleri İrak mü- dafaa nezaretinin — Ingilte- reye teyyarecilik tahsil için gönderdiği havai askeriye âzasından bulunan İraklı tayyâre - zabitleri sevk ve idare edeceklerdir. Hü Mü&niııkı nda 10kıık' y Guzeı Ses” fakıyetler kazanan “]' Safiye, Hatice ve Mahmure hanımları her ak- . y . dinleyebilir: 3 tem Beyoğtunda Molenrujda **>5. | ARLARA N AAA NZARARTARAR AAA AA