4 Temmuz 1931 Tarihli Yarın Gazetesi Sayfa 5

Bunu ibretle okuyunuz Akşam gazetesi ve onun havadarları ne meslekte (Birinci sayfadan devam) hur başmuharrır. Necmettin Sadık Beydir. O Necmettin Sa- dık Bey ki üç buçuk ay evvel mert, namuslu, temiz İider dediği Fethi Beyi bir apartıman almakla itham etmiş, fırkasını da mürteci, bozğuncu diye tavsif eylemekten çekinme- mişi. Aşağıdaki — Necmettin Sadık imzalı ve ( Yeni fırka hakiki bir ihtiyacın mahsulüdür) dsimli makaleyi ibret ve hay- retle okuyunuz: — Memleketimizde kaç fırka var? Buraya gelen her ecnebi evvelâ bunu sorar. Gittiğiniz yerlerde herkes sizin bunu öğrenmek İster. “ Bir. firka war! , dediğiniz. zaman tuhaf tuhaf yüzünüze bakarlar. Tek fırkalı parlamento hayatı, çok fırkalı demokrasi memleketle- rirdeki insanların anlayama- dıkları garip bir keyfiyettir. Bizim vaziyetimizi onlara anlatmak çok güç bir işti. Hiç o'mazsa muhataba, bütün in- kilâp tarihimizin — hulârasını yapmak lâzımdı. Yeni fırka bizi bu müşkü- lâttan kurtardı. Şimdi, yukar- daki mukadder suale, göğsü- müzü gere gere: “Bizde iki fırka var!, cevabını verebile- ceğiz. * — Efendim böyle millet mec- mi olur? Ne tenkit var, ne müzakere, ne münakaşa, nede istihzah... diye şikâyet edenler çogğalmıştı. Hattâ, yalnız ha- riçte değil, bizzat meclisin içinde bilel.. Bunlara cevap vermek çok uzun| sürüyordu. Bir fırkanın, bir fırka mensu- plarının yapılan işler fikirlerine muvafık olmasa da -fırkadan gçekilmedikçe - kendi hükümetini alenen tenkit etmesi dünyanı hiç bir parlamentosunda görül- memiş keyfiyet olduğunu izah etmek güçtü. Yenl fırka bizi bu güçlük- ten kurtardı. Artık Mecliste tenkit olacak, münakaşa olacak istizah olacak,.. * Hoşnutsuzluk — gösterenler gâayri memnunlar, gizli muha- lifler, sinsi sinsi her şeyi ten- kit edenler, fakat açıkça fikri- ni söylemek icabedince köşe- lerine büzülenler çoğalmıştı. Bu gayri memnunlar küt- lesinlm neye varacağını, nasıl harekete geçeceğini kestirmek mümkün değildi. Tenkit fik- rini, teşekkül etmiş bir gayri memnunlar fırkası hâlinde, ta meclisin içine kadar sokunca, söyliyecek s51ü, şimdiye kadar gizlenmiş şikâyeti onların sus- masına sebep kalmaz. Yeni fırkanın bir Iyiliği de bu oldu. Huşuutsuzluk, sinsi- lerin ve korkakların. ağızla- rında geveledikleri csrarengiz ve güya mühim sözler olunak- ta çıktı. Çok temiz, çok mert ve namuskâr bir liderin fırka- " şeklinde, taazzuv etti. Kimin 'ne söyleyeceği varsa artık giz: lemesin. Açık konuşmak, her çeyi söylemek — mesuliyetini üzerine almış bir fırkanın pe- nâhına sığinsın. Tek - firkalı - parlamento, bakikate gayri muvafık, sun'i bir mücssese haline gelmişti. Daha daoğrusu, Cumhuriyet mücssesesi, sırf bu — yüzden zayıflıyor, mili bâkimiyetin yegâne desteği olan Millet Meclisi dediğimiz müessere de felce uğramak, yavaş yavaş sönmek tehlükesine maruz bu- Tunuyordu. Yeni fırkanın en büşük iyiliği.cumhuriyet rejimini kuv- vetlendirmek, Millet meclisi müessesesini — canlandırmak olacaktır. Bunun içindir ki, Reisicumhur hazretleri li halk fırkasının büyük retsidirler ve Ba:vekil İsmet paşa, kendileri: gazetedirler? fırkanın teşekkülünü samimi memnuniyetle karşıladılar. * Karşısına geçen yeni fır- kaya ekseriyeti vermemek, ona mağlüp olmamak için, Halk fırkası ve hükümeti ic- raatında daha dikkatli olacak, noksanlarını ikmal edecek her işten daha fazla düşünmeye mecbur olacaktır. Diğer ta- raftan tenkitler ve münaka- şalar İsmet Paşa hükümetinin leraatını daha sarih anlatmaya kadrini daha fazla yükseltme- ye yarayacaktır. * Hulâsa, yeni - fırka, ikinci fırka, yahut kendi. tabirlerile * karşı firka ,, millt ihtiyaç- ları hiç bir zaman gözü önün- den uzak bulnndurmayan, her yaptığı işte muvalfakiyeti ve isabeti muhakkak olan dâhi- yane fikrin tam zamanında ve ve gene büyük bir tsabetle dü- şünülmüş, isabetle tatbik edil. miş büyük kararıdır. Fethi beyefendinin, deruhte ettikleri bu tarihi vazifede muvaffak olmalarını temenni ederiz. Teşkil edecekleri ekal- liyet fırkası Türk milleti tçin en müessir siyast mektep ola- caktir. Gönül arzu eder ki bu yenl siyasi teşekkül ve onu vücut vereceği yeni siyasi ha- yatımız diğer milletlere imti- sal nümunesi olsun. x En büyük başımızdan en Aciz ferde kadar herkes bu fırkanın teşekülünü memnuni- yetle karşıladı. Çünki bu yeni teşekkül hakikt bir ihtiyaca tekabül — edizor. Ken- disine azami muvafakkıyet imkânıvermek - içindir ki fır- kanın progamı, gyeleri kakkın- daki münakaşalarımızı - söyli- yecek çok sözlerimiz olmasına rağmen - daha sonralara bura. kıyoruz. Neomeddin Sadık Resmi (Başmakaleden devam) Esasen, bunun temini için, lüzumu kadar zemin de hazır: Tanmıştır. Bir taraftan da ha- zırlanıyor. Meclisin neye karar vere- ceği, bükümetin matbuat hür- riyeti telâkkilerinin şekli ve mahiyeti şimdiden — kestirile- mez. İsmet Paşa geçen Kânu- nevvel ayı ortasında — Millet Meclisinde bugünkü şahsi - şe- ' ref meselelerinden bahsedip, Adliyenin şiddetle harekete geçeceğini söylemişlerdi. Başvekil Paşanın, bu defa nasıl ve ne gibi beyanatta bu- lunacağı, Kanunuevvel ayı or- tasındaki meşhur beyanattan istihraç edilebilir. Bu gün için elde en müsbet delil, ancak budur. Millet meclisi. matbuat hak- kında her hangi bir karar ve- recek midir? Yoksa hükümetin cevabı ile iktifa mı eyleyecektir? Tahmin edilemez. Son günlerde ortaya çıka- rılan bir de Matbuat kanunu meselesi vardır. 1928 senetin- denberi bu kanunun tanzimi. ne çalışılıyordu. Yeni yapıla. cak kanunnn gayet şiddetli ahkâm ve maddeleri ihtiva edeceği de ayrıca töyleniyor. 1282 tarihinde nizamlaştırılan Matbuat kanunu, Meşrutiyette tadil edilmişti. Cümhuriyet idaresine yaraşamıyacağı ta. bit bulunan bu kanun mad. delerinin, ceza kauununun 161, 480, 481, 4B2, 175, 156, 157, 158, 137, 285, 133, 137, 146, 153, 154, 155, 158, 162, 175, 192, 533, 534, 535, 536, 617, 445, 546, 135, 136, 137, 138,, 401, inci maddelerile tatmin edildiği meydandadır. Türk ceza kanunu bu kadar sarahatı haiz iken, yeni -Matbuat ka- nununda münhasıran şahıslar- la uğraçılmak istenmesi, naza- rı dikkati caliptir. Halbuki, verilen haberler, Meşrutiyet ve Saltanet devrin.- deki kanunun kâfi görülmi- yerek büsbütün teşdit edilece- gini bildiriyor. Buna ihtimal | verilmek bile istenmez. Her halde aslı olmamalıdır. Memleket, matbuatın ser- bestisini tekeffül eden daha hür kanunlar beklerken, zıddı ilânlar meselesi öylemi tensip edilmiş! (Birinci sahifeden devam) maksattan uzak bir cevap veriliyordu : Resmi ilânlârın intişar ede- ceği gazetelerin tayini amiri itaya ait bir keyfiyet olup münhasıran ucuzluk mese- losi ilânların bir gazeteye ve- rilmesini icap etlirmiyeceğin- den bugünkü - vaziyetin tağyi- rine mahal görülmediği!.. İştanbul vilâyetinin yukarı harfiyen — dercettiğimiz — bu cevabı, kanuni — olmakla beraber oldukca hayreti mu- cip şekilde bulunuyor. evvelâ, wilâyet verilen istida ile kast- edilen şeyin ne olduğunu an- Tamamıştır. ( Yarın ) gazetesi, vilâyete ilânları bir gazateyo veriniz. Demiştir. (Yarın) — fiyatları milli hazinesine defaten kır* dığını ve hazinenin bundan, 50,000 lira kazanacağı öyli- yerek İstenbul vilâyetine yol göstermiş münakasa kanunu mucibince münakasa açınız. Bu yüz binlerce liralık bir dev- let işidir. Şunun bunun cep- leri dolacak, diye şu tasarruf zamanında israf yapılmamak raemleket için hayırlı — olur, demiştir. Vilâyet verdiği cevapta “münhasıran uouzluk mos'- elesi ilânların bir gazeteye vorilmesini icap ettirmiye- Ceğiİ ., Gibi bir kayıt kullan- mıştır. Ucuzluk mes'elesi bu- gün davletin en ziyade naza- rıdikkate alacağı bir meseledir. Bunca devlet —münakasaları elbet ucuz fiyat bulmak ve- milli hazineyi kazandırmak için yapılmaktadır. Bu takdir- de bütün Vekâletler bütün dev- let devair münakasayı — terk değildir! Gibi garip bir mu- hakeme ve mantıkla istediği yere dilediği fiatla bol bol siparişler vermelidir.. Demek olmazmı? Vilâyet, verdiği cevapta ( Yarın ) gazetesini * ilânların fiyatını kırıyorum hepsini ba. na veriniz ! , diye — muracaat etmiş zannetmektedir. (Yarın) ancak yol göstermiştir. Fiyat. lar kırıla bilir. Pek alâ biz kı. rıyoruz. — İşte hazine bundan senede 150,000 lira — istifade eder, Müdafasi Milliye Vekâlati nasıl yapıyorsa diğer devair de münakasa yapmalı.. Mille- * tin kesesinden beyhuda yere * para çıkmamalı demiştir. Münakasa kanunu gayet sarihtir. Bu kanun öyle vilâ. yetin kendi başına tefsir ede. ceği şekilde muamele yapıl- masını icap ettirecek balde değildir" İcap ederse, mesele Şürayı Devlette tefsir edilmeli ilânlar Müdafaayi Milliye Ve. kâletinin yaptığı gibi münaka- * saya konmalıdır. Müdafaayı Milliye Vekâleti bu yüzden her sene binlerce lira istifade temin ediyor. Bunu n Müdafaayı Milliye Yokâleti her halde İstanbul vilâye. gnden akılsız Olmasa gerek- ir. Dün vilâyetten gelen tez: " kere üzerine, belki bir yan- lışlık filân vardır zamnile, vali muavini Fazlı Beye bit mu- harririmizi gönderdik. Muavin Beyin muharririmize verdiği cevap, yazılan resmi tezkere- den anlaşılmaz ve muğlâk bir halde bulunuyordu. Vali muavini B. aynen şöyle "arınki 'izah_gğ | ile karşılaşmak demokrat Türk idaresi için iyi not verecek icraattan olmıyacaktır. Muarız gazeteleri kapa- mak bahsine gelince: Bunun tasavvuru bile rejim hesabına en ağır bir rüc'at teşkil eder- di. Kaldıki, tatbiki için Millet Meclisinden karar verileceğini hayale getirmek ?!. Muvafık gazetelerin can ve gönülden arzu ettikleri bu muhal hayalin tahakkukuna imkân var mıdır? Buna bizzat B.M. Meclisi nasıl karar ve- rebilir ? Aleyhine bu kadar feryat- lar koparılan şahsi hücumlara maruz kalındığına - eseflenen yoktur. Millet Meclisinde yapıla- cak tarizlere de, katlanılabilir. Tahammül edilebilir. Fakat, matbuat hürriyetine el uzatıl- masın. Matbuatın, memleket- teki — sülistimallerin — önüne geçecek yegâne vasıta olduğu, matbuatın her türlü haksızlık- ları müdafaa eden en kestir- me ve çıkar yolu gösterdiği, matbuatın cemiyetin hareke- tini, canlılığını temin eden kalp ve kan vazifesini gördü- ğü unotulmamalıdır. İki gaze- tenin kapatılması çok kolaydır, Hattâ, kendilerinin neşriyat- Tarını tatil etmelerile şu vata- nın saadete kavuşacağı temin edilseydi, gazete — sahipleri gazetelerini tatil fedakârlığım göstermekte zerre kadar çe- kinmezlerdi bile.. Fakat, hakikat öyle değil- dir. Düşünüldüğü gibi değildir. Yarın, Millet Meclisi en nazik veen mühim tarihi bir karar verecektir ki, o, Türkiye Cüm- huriyetinin temel taşına yazı- Jacaklır. Bu karar ve o netice, kat'- iyyen heyecana kapılmadan sükünetle bekleniyor. Emin ve müsterih olsunlar. İçabında, para kazanmak peşinde olma- dıklarını, kalemlerini - ellerin- den bırakmak feragatini gös- termekle isbat edecekler bulu- nacaktır. Ve bu, Cümhuriyet tarihinde müebbet, siyah bir protesto ola" rak kalacaktır! Arif Oruç serereeeeca Ceza usulleri değişiyor Ahtıkara, 3 (Telgraf) — Ce- za muhakemleri usulünün ta- dilâta uğrayacağı anlaşılıyor. Bu hususta Adliye encümeni tarafından ihzar edilen tadi şekli intaç edilmek üzeredir. Dusseldorf'un katili idam olundu Kolonya, 2(A.A.)— 9 Kişiyi öldüren ve 7 kişiyi de öldürmeğe teşebbüs eden Dusseldorf canı varı, Kaverten bu sabah başı kesilmek suaeretile idam edil- miştii meselelerde resmi ilânların lmıgvl gazetelere verilece. gini Vilâyet takdir eder. Ve- kâlete taallük edon mesele- lerde Vekâletin tensibi ile olur ? (hiç diyecek yok!) Bu, jlezetelerde çıkan ru,ı(ı.ı'?' nıgııı— Vilâyete ;ıuh— allik ve bu hakta makamı Vi lâyetpenahiye ait bulunmak hasebile bittensip gönde- rilmiştir. Fazlı Beyin bu beyanatı eidden hayret edilmeğe değer mahiyettedir. Ortada bir mü- pakasa kanuı var iken, bu işlerin tensiplerle filân ya- pılacağını söylemek Teşkilâtı Esasiyeye, münakasa kanun- larına tevafık edermi bilemi- yorüz? Anlaşılan böyle icap edi- yormuş. Münakasa kanunu bakkı takriri istenilen fiatla dinlenilen yere vermeyi mi âmirdir ? Şu halde kanun ne için yapılmış ? Bunu muavin beye sormak doğrumudur de- " gilmidir ? Biz bunlardan bir | sey anlıyamiyoruz. — Anlıyan | DA DAT S ——— Şilt maçı yapılmadı! İstanbul futbol heyetinden: 3.7.931 tarihinde icra edi- leceği gazetelerle ilân edilen Fenerbahçe - Galatasaray Şilt final maçına her iki külüp te icabet etmediklerinden evvel- cede ilân edildiği veçhile bu husustaki hakkını gaybetme- mişlerdir. Heyetimiz 930- 931 sene- sinde İstanbulspor - kulübünün şilt birincisi addedilmiştir. İlânı keyfiyet olunur. * Yapılacağı ilân — olunan Fenerbahçe - Galatasaray - şilt final maçı dün bütün bir spor kütlesi Taksimde beklemekte iken Fene! İatasaray kulüp- leri maça gelememişler, bu suüretle futbol heyetinin inti- hap ettiği hâkem Refik Ow man B. tarafından seromunu yapılmak süretile ber iki ku: iüpte haklarını kaybetmişler- dir. Burada dikkate şayan bir vaziyet vardır : Basri bey ne diyor? Dün futbol hey'eti relsi Basri bey ile bu mesole hak- kında görüştük. Basri bey bize şunları söyledi: —“Yunan futbolcuları gel- miyeceklerini alâkadarlara telg- rafla bildirmiştir. Bu vaziyet ında maçın yapılmamasına hiç bir sebep yoktur. Esasen bu iki kulüp te bize bu yolda bir müracaat dahi etmemiştir. Yalnız bizim kendilerine hakem tayini için yazdığımız teskereye çarşamba günü ak. şamı verdikleri cevap: Biz anlaştık müsabakayı Eylülda yapacağız.! Bu tarihte yapılacak bir müsabaka için şimdiden hakem tayinine lüzum yoktur, şeklinden ibarettir. Halbuki nizamaamenin 75- inci maddesi şöyledir : Alâkadar kulüplerin itilâfı dahi tehire sebep teşkil etmez. Ancak alâkadar idman he- yetlerinin kararı lâzımdır. Biz de bu maddeye istinaden bu kulüpleri Şiltten çekik- miş, addettik. Dömi finala kadar yükse- len İstanbulsporu da şilt bi- rincisi olarak kararlaştırdık ., Yunan takımının gelmeyeceği tahakkuk ettikten sonra bu maçın oyganması lâzımdı.He- le heyete sorulmaksızın, biz maçı — tehir ettik — demek bu kulüplerimize hiç yarap- mazdı. Verilen karar çok doğru ve nizamldir. Heyet vazifesinden başka bir gey yapmamıştır. ÇARCI Dünkü deniz yarışları Deniz yarışlarının birincisi dün Beykozda yapıldı. Galatasaray A. ordu kürek- çilerinin bu yarışa iştirak et- memeleri müsabakaların zev. kini kaçırdı. ve baştan niha- yete kadar da böyle geçti. Yapılan 13 müsabakanın neticeleri şunlardır: Fenerbahçe — il. 29 ar puvanla başta. Beylerbeyi 28 — puvanla . Küçük Kadıköyünde satılık mü- ceddet köğir hane — Kadr- köyünün en eğlenceli yeri olan Yoğurtçu Parkı yanında Çam- hıca, Fenerbahçe, Kalamış Ko- yuna nezareti fevkalâdesi olan, üç daireli apartıman tarzında daşa olunan gayet havadar hane satılıktır. Taliplerin Ga- latada Mehmet Ali Paşa ha- mında 41 numaraya müracaat- ları. a) Büyük derede — satılık hane — Piyasaya iki, iskeleye üç dakika mesafede İspanya seki sokağında bülbül. lerile meşbur Sefarethane bah- çesi karşısında iki daireye münkasem apartıman tarzında inşa edilmiş hamam, elektrik, terkosu havi (9) odalı 26 nu- maralı hane satılıktır. — Talip- lerin Galatada Mehmet Ali Paşa hanında 41 mumaraya müracaatları. 4) Kıhınııu satılık, kiralık mükemmel köşk — İskeleye, İstasiyona beş dakika mesafe- de plâjlar civarında, munta- zam bahçe dahilinde nezareti fevkalâdeyi halz (24) odalı, müştemilâtı saireyi havi köşk satılık olduğu gibi toptan ya- hut dört kısım olarak kiralık- Beykoz maraya müracaatları. 4) Kadıköyünde mühürderda satılık hane — Dört kattan ibaret on bir oda, mutfak, ku- yu, bahçe, elektrik, havagazi. banyoyu havi mezareti fevk- alâdayi haiz hane satılıktır. Taliplerin Galatada Mehmet Ali paşa hanında 4i numara- ya müracaatları 4 Aksarayda acele satılık hane — Tramvaya üç dakika mesafede dört kat, yedi oda, mutfak, koyu, bahçe, elektriği havi hane satılıktır. Talip- lerin Galatada Mehmet Ali ; 41 namasaya bunları takip eder. Haliç ise 6 puvan almıştır. Netice bu süretle tasnif edildikten sora dünkü jüri hey'- etinde bulunan bahriye bin- başısı Şemsi bey Vali Muhid: din bey mamına mükâfatları müsabaka galiplerine tevzi etmiş- mişçir. Bu ilk yarış olmak dola- yüsile mazur görülebilir. İlânlar * Satılık hanesi olanlara — Pek şerefsiz yerlerde olmamak şartile, 1500 liradan 2000 li. raya kadar dört, beş odalı satılık hane, dükkânı olan!arın Galatada Mehmet Ali paşa hanında 41 numaraya müra- caatları. 4) wsıulık B:ıııl.kl olanlara — lata, yoğlu, Şişli, Maç. ka, Osmanbeyde salılık apar- tıman, hanesi, Galata, Beyoğlu, Eminönü, — Sultanhamamında mağaza ve dükkânı, Sultanah- metten Beyazıda, Beyazıttan Fatih ve Aksaraya kadar ha- nesi olanların Galatada Meh- met Alı Paşa hanında 41 nu- maraya müracaatları. — (4) Satılık çiftlik, arazısı olanlara Anadolu, Rumelinde — satılık çiftliği olanlar ile Boğaz. içi, Haliç marmara sahillerinde fabrika inşasına müsait arsa, veya arazisi olanların Galatada Mehmet Ali Paşa hanında 41 numaraya müracaatları (4) Apartıman hane inşa etmek İsteyenlere — Apartıman, hane, dükkân inşa etmek isteyenler ile Üsküdar - Kısıklı tramvay gü- inşa katada 41 numaraya lara ıdllı_!_u__mıı (4) Yüz, yüz yirmi çuvallık —"'"" Ğl: MM ne & İ gar- tile kelepir olarak veri; Mektüp :;::ı BaRi Havra Comaat Bennniği Hesi Böyü müracaat. — »4 Acele r Üsküdar İnadiye Tavas Ha san ağa mahallesi M: S07 sal iki bölüktür. Hane —