25 Ocak 1940 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 5
POLİTİKA Bu harpte petrolün . p ehemmiyeti Geçen büyük harpte petrol en mühim rolü oynamıştı. Almanya ber şey- den evvel Galiçya petrol havrası karşı garp cephesini bir derece Romanyaya sırf petrol kuyuları Binda İtalya petrolün ithali zecri tedbir olarak eğmesi husumet telâkki edeceğini ve İngiltere ile Fransaya ilânı harp edeceğini bildirmişti. Yeni büyük harpte dahi petrol temini için uğraşılacağı » Ge lecek ilkbaharda büyük mikyasta hareket yapılacaktır. Ve bu hareketin he defi de şu veya bu petrol havzası olacaktır. Meselâ Almanya Balkanlara doğru bir taarruzu tasmim ederse bunu muhtemel olarak Romanyanın petrollarını temin için yapacaktır. Romanya hükümeti de bunu düşündüğünden kendi petrol menabfinden Almanyanın İstifadesini şimdiden kolaylaştırmaktadır. Romanyadaki petrol kuyulafının pek çoğu İngiliz sermayedarlarına aiddir, Kuyular ve bunların tesisatı, tas- fiye fabrikaları, kuyulardan Karadenize döşenmiş olan boru hatları, sarıçlı vagonlar, Tunada işliyen sarnıçlı mavnalar İngilizlerin tasarrufu yahut kontrolü altındadır. İngilizler tubiati ile Almanyaya petrol satmaktan ve kendi müessese ve nakil vasıtalırından Almanların istifade ettirilmesinden imtina etmektedir. ler. Bu yüzden Almahyanın mesele çıkaracağım düşünen Romanya hükü- meti bülün ecnebi petrol müesseselerini ve nakil vasıtalarını devlet idaresi- ne almıştır. Bu suretle memleketin siyasi menfaatlerine göre petrol ihracatı- mi tanzim edecektir. Almanya Galiçyanın taksiminde lan kısmını ve Romanya ile Almanya eline indi la Eski zamanlarda Avrupada peruka çok moda İdi, İnsan saçlarından yaptlan peru- kayı.takmak ipek elbise kadar moda idi. Pakat sonraları bu moda iibardan düşmüş- tü. Şimdi ise gerek eski gerek yen! dünya- da peruka tekrar moda olmuştur. Şimdi Amerikada neden ise uzun saçmı kesen Kadınlara bu saçları için skıl ve fik- re gelmiyan flâtler veriliyor. Güzele bir saçın kıymeti bin dolardan aşağı rm Bu modanın tekrar canlanmasına filim ler sebep olmuştur. Meşhur yıldızlar ei belerini arttırmak için kendilerine yakışan saçlardan poruka takmaktadırlar. Bunlara bakarak sinema müdavimi kadınlar ken- dilerine yakışan saçlardan peruka todari- Pek kolayca terbiye edilebilen hayvanlar köpek, Maymun, at ve aslandır. ara Disbefle kedilerin terbiyesi biraz daha güç- tür. Denis hayvanları hiç terbiye kabul et- mez diye bir kannet vardır. Lâkin şimdi bu- nun da doğru olmadığı anlaşılmıştır, Zaten canlı mahlükların tekâmül safhaları bunu gösteriyordu. Son bioloji tedkiklerine göre Mısanın en büyük ceddi meymun deği bs» hıktır, Yüzmeğe mahsus kanadları bulunan balıkların hareketleri insanın harekâtına tamamile benzemektedir. Hayvanat mütehassıslarından biri balk» Jarı terbiye etmek için bir balık havuzun- da 14,000 tecrübe yaptıktan sonra maksadı- Ba muvaffak olmuştur. Alim havuza biri kırmızı ve diğeri msvi iki levha koymuştur. Mavi tabakaya gelen Italya kralın İtalya kralı dünyanın en bel! başlı eski mesküküt koleksiyanculsrından biri olmak. İn meşhurdur. Boş vakitlerinde meskükât bakkında derin tedkik eseri yazılar yazmak- zap NELER GERE Takma saç modası Balıklara terbiye petrol havzasının Rusların elinde ka- arasındaki , demiryolların muhafazası- mı henüz mahiyeti belli olmıyan müsaadeler mukabilinde Ruslardan kendi kine beves etmişlerdir. Vaktile perukayı yal- nis flim stüdyoları alır iken şimdi bütün kibar Amerikalı kadınlar bunu tedarike ça- hıyıyorlar. Diğer taraftan stüdyoların pe- ruka ihtiyacı da çok artmıştır. Bir stüdyo ahiren muhtelif renk ve şekilde tam 5000 peruka satın almıştır. Filimdeki her safhada muhtelif elbise ve şapkaya göre maçı değiştirmek mecburiye- « olması bu Mhtiyacı doğurmuştur. Amerikadaki modaya ve Amerikan filim lerinin tesirine göre Avrupada ve bahusus İngilterede peruka kullanmak âdeti de ta- amınüm etmektedir. Moda kurunu vustaya doğru gidiyor demektir. balıkları elektrik sadmesi ile defetaniş ve kırmızı tabakaya gelenlere bir sinek mükü- fat vermiştir. Bu yolda beş altı defn tecrühe yapıldık- tan sonra balıklar ne yapmak lâzım geldi- Kini öğrenmişlerdir. Elektrik sadmesi ol- madığı halde mavi levhadan dalma çekin- mişler ve kırmuzı levhadan ayrılmamışlar- dır, Âlim levhaları değiştirmiştir. Daha a2 mavi ve kırımızı renkteki levhalar koymuş- tur, Balıklar insan gözile tefrik edilmesi güç olan bu levhaları da farkederek öğrendik- leri veçhile hareket etmişlerdir. Aradan aylar ve smeler geçtiği halde balıklar'kır- mı ve mavi renkleri unu! Buukların hafızası mükemmel olduğu artık bir hakikattir. ın bir eseri tişar etmiştir. li Kral eserin! belli başlı büyük kütüpha- nelere hediye eder, San eserinden birer nüs- hasını İnçillere krallık meskükât cemiyeti le Britiş Müzeum ve nd sarayı kütüp- tadır. Bu yazılar toplandıkça birer cild ha- linde , Ahiren on sekizinci cild in- Bugünkü başmakalemizde «Kapital 8 e Turpela kayanın arası bir adımlık Yoldur.» diy bir söz geçiyor. Kapltol'un lâtincesi Capitoltum'dur. Ro- Manın tepeleri arasında en meşburu Ka- » Pitol'da, şehrin hâmisi Jupiter Optimus Maximus namma dikilmiş bir mabed mev- Suddu. Buraya «Tarpela tepesi» de derler. ia, efsaneye nazaran, Romulus z0- Manda, Kapttoi'un kumandanı olan Tar- Petas'un kızıdır. Sabinler şehri muhasara içtikleri vakit, düşman askerinin soi bilek- wine takılı altin bieyirler bu kızın hirsi- MU ceibetmiştir. «Sol kollarınızdakileri ba- MA vereceğinizi vaadederse"iz mevkii tes- Dün limanımıza gelen eşya 1 komanya bandıralı Translivanya vapuri- ya anımıze yeniden parafin, çuval; Boy- i Zvanetya vapurile sulfat bandıralı Cita €! Bari ve mehsucat; aymca bir motörle GöĞİY e e v. Otobüs EE çocuğu yuki mer Alinin idaresindeki Maçka - sin, , dün sabah Tozkoparan ire den Şişhaneye doğru gelmekta iken on Yaşlarmda Yani isminde bir çocuğa Sötür sem üne sebep olmuştur. vkif odllmiş, cesed morga kaldı- Blmiştar, GÜNÜN ANSİKLOPEDİS Kapitol ve Tarpela hanesine lunmuştur. Fakat mevklin tesliminden s00- ra, düşmanlar keza taşıdıkları kalkanlarla Tarpeta'yı kayr Üzerinde esmişlerdir. Diğer bir efmeye nazaran 'Tarpela va- tanıpa düşman kumandanı Tatlus'a aşkı dolayıslle 'hanette bulunmuştur. Tarpela'nın can verdiği kaya üserinde, sonraları, vatana ihanetin cezası olan idamlar infaz odllmiştir. Yukarıki darbımesmel de, galiplere, mu- zafferiyetlerinin sarhoşluğuna düşerek va“ tan hürriyetini tehdid etmemeleri için söy- lenmişti. Şimdi hâlâ «muyaffekıyetin ar- kasından hemen sukut gelebileceğiniz ih- ma *dörim!, demiştir. Düşman valdde bu- | tar için kullanılır. Bir genç kıza taarruz Maltepede oturan B. Kadrinin 14 yaşım- dn Gülsüm adındaki hizmetçisi bir dük- kândan öteberi alırken Hazım, Salâhağdin adında iki kişi üxha iyi bir yer bulacakla- rın! söyliyerek kendisini . kandırmışlar ve 10,35 İrenile Bastancıya götürmüşlerdir. Bu- rada Balâhaddinin evinde Hazim, Salâhad- Belçikaya taarruz yapılacak mı? Belçika gibi dar bir sahada geniş irelsiler yapmak çok güçtür Taarruz yapılırsa nasıl olacak ? kopyesi de bulunmuştur. Temps gaze- tesinin askeri muharriri, bir tecavüz vukuunda Belçikanın müdafaasında mühim bir rol oynıyacak olan Albert kanalından üzun uzadıya bahsediyor ve diyor ki; Albert kanalının aşağı yukari uzun- luğu 130 kilometredir. Genişliği 35 ile 45 metre arasında değişir. Derinliği, ortasında beş metredir, Kanalın sekiz cedveli vardır. Geçid yerlerini daimi istihkâmlar müdafaa eder, Kanal, şarktan Llej, garpte de Anverse daya nıyor. Çukur toprakta kanalı ihate eden iki sedden karşı sahilde, yani mefruz düşmanın geleceği istikamette bulunanı diğerinden daha yüksektir, Mint müdafaa bakımından pek bü- yük bir ehemmiyeti haiz olan bu kana hn en hassas kısmı, Maastricht köprü başı karşısında bulunanıdır. Maastricht köprü başı ile Anvers şehri arasında Albert kanalının ileri- sinde başka bir müdafaa hattı teşkil eden Campine kanalları vardır. Bu iki kanal, icabında sel altında bırakıla- cak mıntakalar ve birçok müstahkem hatlar ile takviye edilmiştir. - Velhasıl Belçikanın şimal hududu, Belçika ile Hollanda arasında askeri bir teşriki mesai vuku bulduğu takdir- de mükemmel şartlar altında düşma- na karşı müdafaa edilebilir, Böyle bir askeri itilâf olmadığı takdirde Albert kanalile, etrafındaki müstahkem hat- lar, Belçika ordularına düşmanın te- cavüzlerine uzun müddet karşı koyma larını temin edebilirler, Almanisr halihazırda Treves ile şi- | mal denizi arasında, Belçika ile Hol- | landa hududları boyunda zırhlı, hafif | ve motörlü kuvvetlerile takviye edilmiş 60 fırka asker tahşid etmişlerdir. Bu fırkalar, Hollanda, Belçika ve Lük- semburga karşı, icabında taarruza ge- çecek bir şekilde mevzi almışlardır. Li. omburg toprakları hariç olmak | üzerç bu Alman kuvvetlerinin. karşı- | sında biribiri arkasında dizilmiş muh- telif müstahkem hatlar mevcuttur. Binaenaleyh Alman. orduları, derhal | hareket harbine girişmek için serbes bir saha bulamıyacaklardır. Büyük mikyasta yapılacak bir Ak man tâarruzunun ilk safhasında, kar- şılarında bir mania teşkil eden müs- tahkem hatları kesmeğe ve yarmağa teşebbüs edeceklerdir. Maamafih şim- diden katiyetle söylenebilir ki, Alman- lar taarruz sahası olarak müstahkem hat kesilir kesilmez, çifte çevirme ha- reketine başlanmasına müsald bir yer intihap edeceklerdir. 1914 harbinde Belçikalılar Belçika Lüksemburgunu müdafaa etmediklerinden Almanlar bu cihetten serbes ve maniasız ilerile- Yebilmişlerdi. Fakat şimdi bir tecaviz vaki olursa vaziyet böyle olmuyacak- tar. Belçika Lüksemburgunun kesif or- manlarla kaplı olan Ardennes mınta- kası, yapılacak tahribat ile geçilmez bir hale ifrağ edilmekle beraber ka- rış karış müdafaa edilecek, bu suretle Alman kıskacının &ol tarafı işleyemi- yecektir, Almanlar, merkezi ve şimali Hollandaya esaslı bir taarruza girişir- lerken, Fransızları işgal etmek için Mağinot hattına karşı bir oyalama taarruzu yapacaklardır. Bu taarruz | hareketinin üç safhası olacaktır. İlk safha, Hollanda ve Belçikanın ilk mü- dafaa hattını yarmaktan ve Belçika | ordusunun kuvvei külliyesi tarafından | İşgal edilen €sas mevzic kadar ilerile mekten ibaret olacaktır, İkinci safha da Alman ordusunun sağ cenahı Albert kanalını sorliya- rük kanalın cenubunda ayak basar- ken merkez ordusu yerinde kalacak ve yahud hafifçe ilerliyerek iki cena İngilterenin 40 bin tonluk yeni zırhlıları 35 tonluk beş zırhlının inşası bitmek üzere reti, safı harp gemilerinin adedi ve ilân edilmişti. Bunlar King George V ve Prince of Wales zırhılıları idi. Gene 1939 senesinde ayni hacim ve tipte ölarak Duke of York, Beltiy ve yenive sırhlılarının inşasına başlan. mnşt King George V ve Prince of Wales dritnotları sırasile, 21 şubat ve 3 ma- yıs 1939 da Duke of York dritnotu 16 eylül ve Jelliwe ile Beatty dritnot- ları mütarekenin yıldönümü olan 11 teşrinisani 1939 da denize indiril- mişlerdir. Bunların ber'biri 356 mili- metrelik onar topla mücehhezdirler. Orta ve daha küçük çaptaki toplar bundan hariçtir. 356 milimetrelik her topun gülle ağırlığı 707 kilogramdır. Bu dritnot- ların su kesiminde zırhı kalınlığı 400 milimetreliktir. Zırhlıların maliyet Dati hakkında bir fikir vermiş olmak için yalnız topçu ateşini idare terti- batının 40 milyon franga (iki milyon Türk Hisarı) mal olduğunu söylemek kâfidir. Dördü 1940 senesi zarfında, beşin- cisi 1941 senesi başında hizmete gire- cek olan bu beş dritnotun kiymeti barbiyesi her ne olursa olsun bu sene inşasına başlanan Tdon tipinde kırkar bin tonluk dört büyük dritnotun harp kıymetleri yanında bunlar kü- ğına girecektir. Üçüncü safha da, Alman orduları, stratejik bir manevraya girişmek için geniş bir çevirmeye başlıyacaklardır. Almanlar başlıca gayretlerini, bu maksadia kuvvetlendirilmiş ve arka Arkâya ilerliyen iki cenahlarile yapa- caklardır. Birçok makineli fırkalardan mürek- kep olan Almanların en sağ cenalı, Alost, Malines tarıkile geniş bir daire çizerek en sol cenahıları da zırhlı ve hafif fırkalarını ileriye sürerek Neu- fehâtem'den bir çevirme hareketile Daian üzerine yürüyecektir. Merkezin harekâtı, en sağ cenahın ilerileyişine göre tanzim edilcektir. Bu kısa izahat, Biçika gibi dar bir sahada bu ölçüde bir hareketin ne bü- yük zorluklarla karşılanacağını gös- termeğe kâfidir. Alman sağ cenaht yalmz Höllandaya aid Mense ırmağı- nı, sular altında bırakılacak sahaları, Compines kanalını değil fakat Albert kanalını da zorlamağa mecbur kala- cak, fakat Anvers ve Gand istikametin- den gelebilecek mukabil bir taarruza da karşı kendisini setretmek mecburi yetinde kalacaktır. Alman sol cenahı için de ayni müşkülât mevcuttur, çük kalır. Bu dört muazzam dritno- tun teslih edileceği 406 milimetrelik her topun gülle ağırlığı 1,215 kilo- gramdır. Bu suretle İngilterenin de- bizlerde hâkimiyeti kati surette müemmendir. İngilterenin bu inşaatma mukabil * Almanya 1939 senesinde otuz beşer bin tonluk Bismarck ve Tirpitz drit- notlarını denize indirmiştir. Gene Al manyanın henüz adları konulmamış ve yalnız H ve İ harflerile zikredilen otuz beşer tonluk iki dritnotu daha tezgâhta bulunuyor. Almanyanın el. yevm hizmette iki saffı harp gemi- sile, iki cep zırhlısı, altı kruvazörü, 22 torpido muhribi ve harbin başlan- gıcında elinde bulunanan tahtelba- hirlerin yarısı kadar denizaltı gemi- eri vardır, Fransaya gelince, onun da inşaatı tamamlanmak üzere ve yahut tez- gâhta bulunan otuz beşer bin tonluk, Richelien, Jean - Bart, Clemenceku ve La Gascogne namında dört drit- notu mevcuddur. Denizlerin hâkimiyeti Hitlerin eline geçmiyecektir. Londrada ei me Londra 24 (AA) Memleketin Mili müdafaasını wâkadar eden ba- a resimler çalınmıştır. Harbin bida» yetindenberi vukubulan resim hırsız- Yıklarının ön üçüncüsünü teşkil eden bu hadise Middlesex civarında vuku bulmuştur. Tayyare aksamı ile bu re- simleri ihtiva eden bir sandık esrar- engiz bir surette bir otomobilin için. den çalınmıştır. Tahkikat yapılmak» tadır. Amerikada bir tayyare kazası Riverside 24 (A-A.) — (Kaliforniya) Şiddetli bir fırtına esnasında Boxp- rings tepesine bir bombardıman tay« yaresi düşmüş ve içinde bulunan & ki- şiden 4 ü ölmüş ve ikisi paraşütle atlı. yarak kurtulmuştur. ” İran - Japon anlaşması Tahran 24 (AA) — Şah, İran. Jepon dostluk mâahedesini Imza et- miştir.
