14 Temmuz 1940 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 4
Amerikada filim sanayiinin 40 inci yılı Şikagoda bir müze açıldı, eski filimler teşhir ediliyor Hollivutta bugünkü stüdyolardan Amerikada filim sanayiinin tesis edilmesinin kırkıncı yldönümü mü- nasebetile Şikagoda bir filim müzesi açılmıştır. Müzede birçok eski filim- ler, eski stüdyolara, artistlere aid re- simler teşhir edilmektedir. 40 sene evvel Amerikada filim sa- mayli yeni tesis edilmeğe başlanmış- tı. O zaman bu işe ön ayak olanlar ser- mayedarlara müracaat ettikleri za- man birçokları gülmüş, böyle saçma İşe bir metelik bile yatıramıyacakları- nı söylemişlerdi, Bu yüzden müteşeb- bislerin cesaretleri kırılmak üzere iken Roklellerin yardımı bunların imdad- larına yetişmiştir. Rokfeller o zaman- lar Kaliforniyâda petrol araştırıyordu. Fakat birçok para sarfettiği halde ne- tice elde edememişti. Rokfeller bura- de yaptığı tesisatın büsbütün heder olmaması için, üzerine biraz daha pa- ra Hâvesile, filim sanayiine hasrını ka- bul etmiş, bu suretle ilk tohum stk Amerikada filim sanayii çabuk inki- Şa! etmiştir. Fakat asıl büyümesi umu- mi harp esnasındadır. Umum! harp- ten evvel filim istihsalinde Fransa baş- a geliyordu. Yeryüzünde gösterilen lerin yüzde yetmiş beşi Fransada rdu. Max Linder, Rigadin gibi | 12 komikleri, Robine, Alexandre gibi artiştleri her tarafta meşhurdu. Amerika büyük bir farkla Fransayı takip ediyordu. Dünya harbinde Fransız stüdyoları- mın kapanması Amerikada filim $a- naylinin müthiş bir İnkişafa mazhar olmasını temin etmiş, bu inkişaf mü- temadiyen artmıştır. Bugün Ameri- kada filim sanayii demir ve otomobil saanyiinden sonra gelmektedir. Filim saanyiine yatınlan para milyarlar bulmaktadır. Amerikada ilk zaman- lerda filimler bazen Kaliforniyada, bazen Nevyorkta çevriliyordu, Umumi harp esnasında Hollivutta bir sinema şehri vücude getirilmiştir. Maamafih elân Nevyorkta, Şikagoda stüdyolar vardır. Şikago sergisinde teşhir edilen eski filimlerin kıymeti milyonlar değerin- dedir. Bunların içinde en eskisi ve en kiymetlizi «Ana busesi» adını taşıyan 50 metrelik bir filimdir. 1899 senesin- de çevrilmesine başlanan bu filmin kıymeti üç buçuk milyon dolar olârak tesbit edilmiştir, Bu filmin bir sahnesinde iki gen- cin öpüşmesi o zaman büyük dediko- dulara, münakaşalara sebep olmuştu. Bütün Amerika cemiyetleri bunu pro- testo etmişler, filmin gösterilmesinin yasak edilmesini istemişlerdi. Sergi münasebetile bu eski filimler- den bazıları gösterilmiştir, Zamanın- da çok rağbet gören birçok filimlerin, bugün. seyrine tahammül edilemiyecek kadar iptidai şeyler olduğu görülmüş- | tür, Maamafih bazı sahneler, bu filim- leri çeviren ertistlerden bir kısmının cidden büyük sanatkâr olduklarını göstermektedir. Pötain Laval'i kendisine halef tayin etti (Baş tarafı 1 inci sahifede) beddüllere urun müddet tahammül etmi- yecrirlerdir.» News Chronicle güzeteai de şöyle diyor: «Mareşal Hindenburg B. Hitler'in iktidara sini nasıl hazırlamış ise Fransız ma- reşalı da en meşum nüfuz ve tesirlere yol açmak için âlet olarak kullanılıyor. Kabi- nesinin Azası arasında ancak kendi men- faatlerini düşünen bir takım entrikacılar vardır. Bunlardan biri, kendin! Föhrer ilân etmek için ik fırsatı yakalıyabilir.» Kabine listesi Bern 13 (A.A.| — Viehy'den bildiriliyor: Mareşal Pötaln'in tayin etmiş olduğu yeni kabir, aşağıdaki zevatlan mürekkeptir: wini: Âyan Azasından Plerre LAral, Adliye: Devlet Şüram Arasından Albert, Dahiliye: Mebus Marguet, Harlciye; Baudouin, Maliye: Bouthiltler, Mili Müda- faa: Başkumandan Weygand, o Maarif: Mireaux, Gençlik ve Alle: Mebus Ybarne- gâray, Zirast ve İaşe: Ziraat akademisi Azasından Caziot, Posta, Telgraf, Telefon: Mebus Petri, Müstemleke; Âyan âzasından Lemery. Kabine âzasına, Bnvanına mukabil ekl Ayrca Üç müsteşar tayin olunmuştur; bundan böyle «Nazır» «Devlet sekreteris de- Ki Genersi Golson, Deniz: Amiral Der- İan, Hara: General Pujo. Alman radyosunun tenkidi 13 (AA) — Yeni Pransz Nasria- den Alman radyosu Nasırlar- eacümle B. Viraj ve Ybara- için yeni bir devrenin mez, demiştir. Du açılması baklene- Pötain'e geniş salâhiyetler veren Peye işti- rak etmediği ve müstenki? kaldığının zapta geçmesini istediği bildirilmektedir. Paul - Borcour ile Leon Blum muhalif rey vermişlerdir. Fransada harp mesulleri aranacak Nevyork 13 (A.A.) — Tass ajansın- dan: Viehyden bildirildiğine göre, Fran- sız senatosunun milli müdafaa ve harici- ye komisyonları Fransanın harbe sürük- lenmesinden mesul olanlar hakkında tah- kikat yapılmasına dair olan kanun lâyi- hamnı tasvip etmişlerdir. Amerikanın Paris sefiri B. Rooseveltle görüşmeğe gidiyor Vaşington 13 (A.A.) — Amerika sefiri Bullitin Roosevelt ile görüşmek üzere İspanya ve Portekiz yolile Ameri- kaya hareket ettiği bildirilmektedir. İngiltere ve Amerika için dokuz bin tayyare motörü Vaşington 13 (A.A.) — Amerika Bir- leşik devletleri müdafan komisyonu, Packard otomobil kumpanyası direktör. lerinin, Amerika ve İngiltere için dokuz bin Rolleroyce motörü imalini kabul et- miş olduklarım bildirmiştir, Fransa Yakın Şark kitaatini terhis ediyor Şam 13 (A.A.) — Fransız Başkır mandanlığınm bir inde Yakın Şark k Kllelli sik, LAS İngiliz Hariciye Nazırının beyanatı Tass ajansının tekzibi (Baş tarafı 1 inci sahifede) Haftalık piyasa Önümüzdeki ihracat mevsimi pek parlak Halifex'ın, diğer tarsttan Hariciye İolacak, mahsullerimiz serbes dövizle satılacak müsteşarı Butler'in nutukları bu me- seleye biraz aydınlık getirmeleri bakis mından âikketle düşünülmeye değer. İngiliz Hariciye nazırı, İngilterenin Türkiye ile mevcut dostluğuna sadık kaldığını ve Türkiyenin harp harici kalmak hususundaki kararını tüma- men takdir ettiğini söyledi. Bu mü- nasebetle, büyük müttefik devlet Ha. dHelye nâzırınm memleketimiz hak- kındaki güzel sözlerine, verdiği kıy- metli teminata teşekkür etmek bir borçtur. Bu sempati ve emniyet his- lerinin iki memlekette de tamamen karşılıklı olduğunu söylemeğe hacet yoktur. İngiliz Hariciye müsteşarı da Sov. yetlerle İngiltere arasında, iyi müna- sebetlere başlangıç olan müzskereler cereyan ettiğini haber verdi. Eğer, bazı mahafil İngiltere ile Sovyetlerin arasını bozmakta, hattâ bu iki memleketi birbirine karşı har- be sürüklemekte lüzum veya menfâ- at görüyorsa, bunun kısa yolu, İn- gilterenin müttefiki olan Türkiye ile Sovyetlerin arasını açmak, iki komşu devleti birbirine düşürmek değil mi. dir? Kendi hesabımıza, Tass ajansı- nin tekzibine lüzum hasıl eden aykırı haberleri ortalığa yayanlarla vesika tahrifine kadar gidenlerin, ve Sovyet dostluğunu politikalarına esas tutan ricalimizi gedelemek isteyenlerin baş- ka bir niyet beslemediklerine eminiz, Bereket versin ne Türkiye, ne Sovyet- ler Birliği böyle manevralara let olabilecek insanlar tarafından idare edilmiyor, Her halde Başvekilimizin nutku, 'Tass ajansının tekzibi ve İngiliz ricali- nin beyanatı vaziyette bir vuzuh hü- sule getirmiştir. Bundan yalnız Tür- kiye değil, bütün Balkanlar ve Ya kın Şark, ve bu havalide sulhun de- vamını isteyenler derin inşirah duy- muş olsalar gerektir, Necmeddin Sadak Avrupada açlık tehlikesi (Baş tarafı 1 inci sahifede) d Ve B. Mussolininin B. Fünlerle gi sergüzeşte gönülden ta- raftar değillerdir. Eğer açlık bir ihtilâli tazammun ediyorsa, İtalyan buğdayı kal- madığı ve açlık bir kaç ay zarfında bü- tün memlekette tahribatını yapmağa başladığı zaman isyan edecektir. Bugün İtalyanlar ve belki de, B. Mussolini dahi büyük bir endişe içinde yaşamaktadırlar. İngilizleri güldüren İtalyan gazetelerinin neşriyatı Londra 13 (A.A.) — (Reuter): İtal | yan gazeteleri ve bilhassa Giornale d'İta- Ha, İngiliz halkım çok eğlendiren yazılar Beşrediyorlar: Giornnle d'İtalin gazetesine göre, İn- gilterede vaziyet günden güne kötüleş- mektedir. Artık otobomil kullanmağa imkân yoktur ve beş şişe benzini olan herkes elindeki benzini derhal hükümete vermeğe mecburdur. Hayat bahalılığı o kadar artmıştır ki, çayın kilosu bir İngi- liz Tirasma çıkmıştır. Her sabah mutad çayı ve sabah kahvaetısı ile yemek ma- sasına oturn- bütün İngilizler gazeteleri- ni oku-ken İnzilteredeki hayat hakkında hariçte neşredilen fikirle hükümetin ki- yasetli tedbirleri ve filonun himayesinde mütemadiyen gelmekte olan hamule yük- Mi vapurlar sayesinde muhafaza ettikle- ri konfurlarını mukayese ederek gülmek- ten kendilerini alamıyacaklardır. Amerika donanmasının takviyesi Vaşington 13 (A.A.) — Bahriye Ne- zaretinin Atlas ve Pasifik donanmaları- mn takviyesi programına dahil olarak 137 milyon dolarlık sipariş mukavelele- zini İmza ettiği bildirilmektedir. Bu rakam barış zamanı için bir rekor teşkil etmektedir. İngilterenin Amerikaya büyük tayyare siparişi Nevyork 13 (AA) — İngiliz mübâ- yaa komisyonunun büyük bir sipariş verdiği yeni model Amerikan avcı tay- yaresi bugün bir İngiliz pilotu tarafın- dan tecrübe edilmiştir. e Tayyarenin sürati bir pike uçuş esnasında saatle 1020 kilometreye varmıştır. Bu model | tayyarelerinin imali başlamıştır. Komisyon, mübayaatırı tacil edebil- İ nin bu kadar süratle intişar Haftanın ş0n günlerine kadar piyasa pek durgudu, maamafih bu durgunluk, siyasi sebeplerden ziyade, her sene bu mev- #imde görülen işsizliğin tabii bir neticesiy- 61. Bu mevsim esas İlibarile ihracat mey- simi olmaktan ziyade, ihracat hazırlığı mevsimdir, Netekim Ticaret Vokllimiz Naz- mi Topçuoğlu da en mühim ihracat mınta- kası olan Ege mıntakasındaki ihracat ha- sırlıklarını tedkik etmiştir. Bu tedkiklerden alınan neticelere göre önümüzdeki ihracat mevsimi pek parlak bir mevsim olacak, zi- ral mahsullerimiz serbes dövizle satılacak- tır. Esasen demir, kalay, kâğıd gibi mad- deleri serbes dövizle tedarik ettiğimiz bir sırada xira! mahsullerimizi de serbes dö- vwizle satmaktan başka çare kalmamıştı. Avrupa barbinin vöcüude getirdiği teşir- lerden biri de, garp memleketlerinin siral mıntakalarında görülen kıtık yüzünden sahireye karşı olân taleblerin artması ola- caktır. Bugünkü şartlar altında Amerika- nın büyük mikyastaki buğüsy mıntakala- rından, serbes bir surette Avrupoya buğ- day sevkiyatı yapmak pek de kolay olmi- yacaklır. Bu şartlar altında fazla istihsal yapan Türkiyenin, Avrupanın zahire ihti- yaçlarına yardım edeceğine şüphe yoktur. Bu Itiberin önümüzde hararetli bir satış se- xonu vardır. Dış ticaretimizde tehavvüller Bir taraftan ihracat hazırlıkları devam ederken diğer taraftan da dış ticaretimiz- de yeni inkişaflar görülmektedir. &on 'Tür- kiye - Romanya anlaşmasından sonra İk) memleket arasımdak! ticari münssebetlerde büyük bir inkişaf göze çarpmaktadır. Ro- manyadan bir heyet gelerek doğrudan doğ- ruya *ifUk birliği ile temasa girmiştir. Yal- niz bu hafta içinde Romanya tacirleri bir- den 150 bin liralık tiftik satın almışlardır. Romanyanın bize olan ihracatı da artmak- tadır. Bunların başında kereste, petrol ve benzin ve madeni yağlar bulunmaktadır. Romanyadan başka İsviçre ile de ticari münasebetler artmaktadır. Son hafta için- de yumurta Ihracatımızın yarısından faz- Jası İsviçreye altti, Hafta içinde İzviçreye barsak, fındık da gönderilmiştir. İsyiçre- den gelen eşyanın başında da, piyasanın muhtaç olduğu ilâçlar vardır. Türkiye «- Almanya ticaret anlaşmasının müzakereleri bitmiştir. Önümüzdeki hafta ticaret in Ankarada imzalan- mesi bekleniyor. 'Türkiye ile Sovyetler arasındaki ticari münasebetlerin artacağına dair alâmetler mevcuttur. Sovyet ticaret mümessili, İstan. bul mintakası ticaret müdürü B. Avniyi zi- yaret ederek Sovyetlerin yapağı, tiftik ala- caklarından bahsetmiştir. Bundan başka Sovyetlerin Türkiye ithalât piyasakının ihe tiyaçlarını temin maksadilea mal verecek- lerinden de bahsedilmektedir. Netekim ev- Yelki gün limanımıze, gelen Jan Jores va- Kal pi piyasaya kalas, madeni eşya gönde ir İtalya arasındaki ticari müna- sebetler şimdilik kara yoluna inhisar et- mektedir. Kara yolu le kâğıd ithal edilece- Binden bahsolunmaktadır. İhracat maddelerimizin vaziyeti Bu hafta içinde muhtelif memleketlere pek az miktarda, fakat pek mütenevvi mal- lar sevkedilmiştir. Mütenevvi malların ara- #ında en ziyade kayde şayan olanlar şun- lardır: Fındık, zeytinyağı, barsak, tütün, ya- mMurta, susam, çirur... Bunların içinde tü- tün Macaristan ve İsviçreye sevkedilmistir. Fakat #iymet itibarile pek ardır. Meselâ; Macaristana gönderilen tütünün Kıymeti 38 bin küsur liradan ibarettir. Pındık ih- tacatı da büyük bir yekün teşkil edecek de- teerde değildir. Yumurta satışları da yalnir Yunanista inhisar etmektedir. Çekeslorakyaya gün- derilen maddeler srasında suzam, barsak, keten tohumü bulunmaktadır. Zeytinyağ ihracatı da Bulgarista; pilmıştır. Aylardanberi ilk defa veçe de ihracat yapmak kabil Gözderilen maller arasında bs bulunmaktadır. İthalât maddelerinin vaziyeti Bu hafta içinde Romany yadan, Macaristandan imi sirali âletler, Romanyadan pek zir, Sovyet Rusyadan madeni Kâğıt ithalâtı için Çekoslorakyadan, ital. yadan bazı teklifler yapılmıştır. Kâğıdı da- ha ziyade Çekcslovakyadan getirmek kabil olacaktır. Esham ve tahvilât Bu hafta eshan ve tahvllât «fiatlerinde umumiyet !tibarile bir durgunluk mevcut ie Için, kayde değer birşey göremiyo- Hüseyin Avni m Almanyanın Balkanlar (Ticaret Vekilinin üzerinde plânı nedir ? (Baş tarafı 1 inci sahifede) büyük sırhlılarla takviye edilmiş bulun- marsa, bitaraflık veya berhangi başka bir şekli harici politika sisteminin hem mina» m yoktur, bem de tehlikesi vardır. Aw tecrübenin isbat ettiği baklkat budur. | Dvlet adamları tarafından istilâcıya kar- p eraz'lerini sonuna kadar müdafaa et- eğe azmedilmiş olduğunu beyan eyleme- miş olan, Avrupada hiçbir küçük devlet kalmamıştır. Bam kere bu teşebbüs mevkii tatbike konuldu. Yukst hiçbir yerde bu hareket muvatfakıyetie neticelenmedi. Kü- çük milletlerin başındakilerini, dürbinlik gösteremedikleri için ittiham etmek, doğ- ru birşey olmez. Başka memleketlerde, evveldenber! ha- kikatle kuvveti tefrik etmemek yüzünden dürbinlik hassası tahrif edilmiştir. Fakat yeni vaziyet badema başka başka ilâçların Astimalini icab ei#irmektedir. Yangını kar- mu müdafaa tertibatı olmıyan küçük bir &vin, daha mükemmel techiz edilmiş bü- yük komşusu İçin bir tehi'ke teşkil etme- #ine müsaade etmemek lâzımdır. Yeni ni- zamiinizi kurmak zamanı geldiği vakit, kuvvet, daha geniş.bir teşriki messi ve bir- leşme esasları üzerine istinad etmelidir. Yukarda yazdıklarımız, Dr. Rosenberg'in politikasına verilecek yegâne cevabı teşkili etmektedir.» Almanlar, Rumen petrolle- rini kontrolleri altına almak istiyorlar Bükreş 13 (A.A.) — Revter ajansı bildiriyor: İktisadi sahada Almanlar, petrol endüstrisinin kontrolünü temin et- mek için bütün tesirlerini sarfetmektedir- Jer. Muhtekif petrol kumpanyalarının ih- raç ettikleri aksiyon ve tahvilâta müteda- ir yeni bir kararname, bütün bu vesaikin badema kaydedileceğini ve bunlar hak- kında lâzımgelen tafsilâtın da İktisad Ne- zaretine verileceğini tasrih etmektedir. ot aksiyon ve tahvilâtın nakilleri, dilecek bir Rumen komisyonunun muyalakatile icra edilebilecektir. İngi- Ez kumpanyalarının ellerindeki aksiyo! ları Rus firmalarına satmağa gayret et- tiklerine dair şayinlar katiyen asılsızdır. Bu şayiaların nazi ajanları tarafından, Romanya hükümetini, bütün Rumen pet- rol kumpanyalarım kati bir kontrola teş- yik etmek için yapıldığı zannolunmakta» dır, Bu şayialar herbalde Rumetleri en dişeye düşürmüş ve mezkür kararname" etmesinde de ümil olmuştur. Bazı mahafilde zanne- dildiğine göre, m ee petrol en- (Baş taraf: 1 inci sahifede) gerek ihracatçılar, gerekse ithalâtçılar ile bulundum. Aldığım malüâmat ve dinlediğim temennilerin Ieap ettirdiği ted- birleri alacağımız tabiidir. Hâlen İhracat mevsimi olmadığı için ihracat işlerimizin İedvirine sid derhal alınacak bir tedbir mevzuu bahis değildir, Yalnız, önümüzdeki malisul devresi için almacak tedbirler et- yatında ihracatçılar ile zürral tenvir et- tim. İzmir ve havalisinde satılmamış mü- himce bir mahsul stoku olmadığını gi iniz en bin balya kutlar pamuk, bef İn ton zeytinyağı stoku var. Ege mm» takasının baş mahsulü olan üzüm rekolte- n, diğer mahsul! de bulundu ün vaziyetleri iyidir. İzmir- mn sırada, tabiatile İzmir Garet anlaşması hakkını esnasında icip eden sözleri Söylenecek yeni bir ş5; yoktur. Diğer taraftan öğrendiğimize güre bazı Alman firm ibarlle bir arlaş- maya varılan yeni irk - Alman tica anlaşması hükümleri dahilinde plyasamız« da istimzaçlara başlamışlardır. Maamafil, bu firmaların teşebbüsle: hiyetinden ileri gitmemektedi! Prens Paul, Sovyet elçisini kabul etti Belgrad 13 (A.A.) — Naip prens Paul dün öğleyin Slovenyadaki ikamet- gâhında, kendisine itimad mektubunu takdim etmiş olan Sovyet sefiri B. Plotnjikovu resmen kabal etmiştir. Çocuk anaları —— Babaları? «Yavruma ne hediye vereceğim.» diye artık İşte emniyetle seçebileceğiniz güzel hediyeler Çocuklara Coğrafya kiraatleri Yazan: Faik Sabri Duran 50 kuruş Tarih Öğreniyorum Yazan: Ahmet Refik 30 kuruş Tevsl yeri: AKŞAM matbaası Tel 20651. Yüzde 20 tenri'At kuponu Bu kuponu kesip sipariş mektubunu#- la günderifsenin kitap flatlerinden yüzde 20 tenrilâta hak kazanının Bipariş bedelini o suretle hesap ederrk gönderiniz!
