14 Mayıs 1931 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
SEKiZiNCi SENE No. 2519 'Ba^muharrlrl VUNUS I İDAREHANESh daırn «ahsosa Telgraf: İstaDbuI Cumhuriyet Posta kulusu: N° 246 niııiMnıumı»! • ııı ııııııııııııı n«tmm.ı> • Başmuharrlr • 22368 . Tahrlr müdürü 23236 Idare müdürü 22365. Matbaa 20472 mhuriy Kongre gündüz ve gece toplandı PERŞEMBE 14 MAYIS 1931 ABONC ŞERAİTİ MÛDDET: JTÜRKİYEİÇİN HAÇİÇ İÇİN Seneliği : 1400 Xr. 750 Kr. 400 Kr. 2700 Kr. 1450 Kr.. 800 Xx. ^ 5 Kurnştnr = NHshası her yerde Kongrede Dün Hararetli Müzakereler Oldu Son Dört senelik tarih IIIIIIIIIIIIUIIIIIIIIIIIIIIIMMIIIIIIIMIMIIIMIIIMIIIIIIIimllllllMlim Ankara: 13 (Başmuharririmizden) Başvekil İsmet Paşa tarafından okunan Umumî Riyaset beyannamesi son dört senenin tarihini büyük hatlarında ve kesif bir lisanla hulâsa etmiştir. Bu hulâsada dahilî ve haricî siyaset itibarile son dört seneyi büyük icraat ve hâdisatın doldurmuş ol duğunu görüyoruz. Fakat bun • ların yanında görülen pek mühim bir keyfiyet var ki o da bu icraat ve hâdisata hâkim olan hükumet zihniyetindeki hususiyet ve asa lettir. Malumdur ki son dört sene dahi Cumhuriyet Halk Fırkası idaresile geçmiştir. Bu idareyi yüriiten prensipler nihayetülemir Cumhuriyet Halk Fırksının fikirleridir. Başvekil Pş. nm okuduğu Umumî Riyaset beyannamesinde sarahaten farkolunuyor ki FırkaFtrka kongresının uk tçtbnatndan bir intiba mızın hükumeti bütün hâdiselere Ankara 13 (Telefonla) Fırka karsı icraatında Cumhuriyetin kongresi bu sabah saat on buçukta memlekette her gün daha ziyade Ismeet Pş. nın riyasetinde ikinci içtiyerleşmesi ve kuvvetlenmesi gamaını aktetti. yesini takip etmekten bir an bile Evvelâ Hesap Encümeninîn maz fariğ olmamıştır. Filhakika Cumbatası okunmuş, Yozgat meb'usu huriyeti tesis eden bir f ırkaya yaSüleyman Sırrı B. Fırka teşkilâtınkışan da bundan başka bir şey o da paraya vaziülyet zevatın kefalet verip vermediğini sormustur. lamazdı. Ancak herkese göre yaDunku ıçümada aralannda hararetlı bir Denizli meb'usu Yusuf B. bu va pılması o kadar kolay olmıyan bu münakafa olan Recev ve Vasıf Beyler yüksek idealcıhğın onu tahakkuk zifede kefalete lüzum oimadığını söylemiş, Süleyman Sırrı B. her han lik izhar etmek Utemediğini usul ettirebilen millî fırka için bü • gi bir kinue hakkında emniyetsiz (Mabadi 4 üncu sahifede) yük şeref teşkil edeceğinde de süphe yoktur. Recep Beyle Vasıf Bey arasında bir münakaşa Kongrede dün bellibaşlı müzakere mevzııu çiftçinin vaziyeti oldu Yeni bütçe 181,500,000 lira olarak tesbit edildi Ankara 13 (Telefonla) Bütün vekâletler tasarruf esasına müsteniden bütçelerini hazırlıyarak Heyeti Vekileye verdiler. Heyeti Vekile bunu sür*atle müzakere ve Meclise verecektir. Bütçe miktan 181,500,000 Iiradır. 931 bütçesinin Medisten çabuk çıkarılmasma çalışılacaktır. Yeni bütçe mayıs sonuna ka ~ dar çıkmazsa mayıs nihayetine doğru ayni esaslara müstenit bir aylık bütçe yapılarak Meclise verilecektir. Eski borçlann tasfiyesi Dayinler vekilleri dün Ânkara*ya gittiler Hükumetin beş sene müddetle tediyatm tehirini talep edeceği söyleniyor Af Dekloetyer M Prudon M Vetgett M Vatft Fransa^da Reisicumhurluğa M. Dumer seçildi Ankara 13 (Telefonla) Eski borçlar hakkmdaki müzake rat 15 mayısta Saraçoğlu Şükrü Beyin riyasetinde başlıyacaktır. Murahhadar Ankara'ya gitti Ankara'da cereyan edecek oIan Düyunu umumiye müzake ratına istirak etmek üzere Istanbul'da toplanan ecnebi Dayinler vekilleri dün akşam ekspresle Ankara'y» gitmişlerdir. Verilen bir habere nazaran borçlar mes'elesinde noktai na • zarımızı hâmiller murahhaslarına karşı şu esaslar dahilinde müdafaa edeceğiz: Osmanh İmparatorluğundan tevarüs ettiğimiz Osmanh borç ları Paris mukavelesile Türkiye'ye isabet eden hissesinin tenzili; bu tenzil neticesinde senelik taksit miktannın daha dun bir hadde ircaı, bilhassa on beş, yirmi sene(Mabadı 4 uncu saftifedei Umumî Riyaset beyannamesi nin bu bahse temas eden izaha tında baskca iki hâdisenin tahlili dikkate şayandır: Bunun biri Şark isyanından sonraki vaziye • tin inkişaf tarzını ve bu husustaki fırka telâkkilerini gösteren kısım, diğeri son zamanlarda zuhur ve üful eden Serbest Cumhuriyet Fırkası macerasını olduğu gibi hikâye eden kısımdır. Bu iki vaziyette Cumhuriyet Halk Fırka sının zihniyet ve hareketidir ki bilhassa dikkat ve ibretle görülmeğe ve iyice anlaşılmağa lâyıktır. Meclis bugün toplanıyor Izmir meb'usu Halil Bey müstakillere lider olacağı haberini tekzip ediyr Bugün Mecliste müzakere edilecek mes'eleler Ankara 13 (Telefonla) Yann (bugün) B. M. MeclUinde M&nisa meb'uslarından Halil Beyin ..tifasiIe iki yerden meb'us intihap edilen Salâh Cimcoz Beyin Istanbul meb'usluğunu tercih ettiğine ve Bolu meb'usluğundan istifa ettiğine aît tezkere okunacaktır. Beynelmilel parlâmentolar kon feransının Prağ'da yapacağı ictimaa Ruçen Eşref ve Necmettin Sadık B.lerin imzaları hakkmdaki tezkere bu gün B. M. Meclisinde okunacaktır. Kabine hakkında tenkitler ve Halil Bey Ankara 13 Izmir'den rmistakil olarak meb'us intihap edilen Halil B., Sırrı Beyin kabins hakkmdaki tenkitleri hakkrada fikri somlur.ca %eıstcuiphurluğa ıntıhap edilen Fransa Âyan meclısı rvM M uumer Haf ize H. tevkif edildi! Son maceranm kahramanı dün geceyi vapürda'nezaret altmda geçirdi Haf ize H. a Fazıl B. ve çocuk refakat ediyorlar İstanbul MüddeiumumiKğinin, Izmir Müddeiumumiliğine bir telgraf çekerek Hafize Suzan H. hakkında yapılan adlî bir mua • mele olup olmadığını sorduğunu dün yazmıştık. Bu telgraf a dün sabah cevap gelmiş ve Hafize Suzan H. hakkında Izmir Adliye • since bir ihzar müzekkeresi çı karıldığı bildrrilmiştir. Bu cevap üzerine keyfiyet derhal zabıta ya tebliğ edilerek Hafize Suzan H. Adliyeye celbedilmiştir. Adliyede keyfiyet kendisine hildirilmiş ve yann sabah «bu sabah» İzmif'e sevkedilmek üzere polis nezaretine tevdi edileceği tebliğ olunmuştur. Hafize Suzan H. Adliyeden bir polis refakatile Polis müdiriyetine gönderilmiştir. Bu sabah İzmir'e hareket ede • Bugün bu iki vaziyetin yalnız birinci kısmına temas edeceğiz. Seferberliği icap eden Şark kıyamı sebebile ahnan tedbirler arasında takriri sükun kanunu da vardı. İrticaı, mürettep ve umumî olan bu isyanı kökünden koparıp atmak için İstiklâl mahkemeleri de tahirk edilmişti. Bu fevkalâde tedbirlerin zaruret ve isabeti bugün bütün vatandaşlar nazarında mütehakkak bulunuyor. Fakat Bizce asıl fevkalâdelik bir gün kimsenin hatır ve hayalinde yokıııınnınıııııiHtmııııııımııımıınmııııııımftmıııımmmıııımtıı ken takriri sükun kanununun kal metlerine hâkim olan bu zihni dırıverilmiş olmasında görül yetin tahlil ve izahını buluyoruz. müştü. 929 senesinde İsmet Paşa Bu zihniyet fevkalâde tedbirler bir gün Meclise müracaat ederek üzerinde lüzumundan fazla te hükumetin artık takriri sükun vakkuf etmemek için memleket ve kanununu idameye lüzum gör • millete olan emniyet ve itimadın ifadesidir. memekte olduğunu bildirdi. Büyük Reis ve rehberden bu ilham Beyannamede tek ketimesine ahnmış ve hükumetçe de derhal itiraz olunamıyacak bir samimi öyle hareket edilmekte asla te yet ve kat'iyetle izah edilmiş olreddüt olunmamıştı. Işte Umumî duğu üzere vaziyet hemen fevkaRiyaset beyannamesinin ilk kıslâde tedbirlerin kaldırılmasmı te|mmda bu hâdise ile onun sebep vik edecek bir mahiyet arzediyor leri ve neticeleri iftiharlara lâyık farzedilemezdi. Buna rağmen böyle hareket olunmakta tereddüt edilbir zihniyetin vuzuh, sarahat ve memiştir. Çünkü beyannamenin samimiyet şartları içinde izah ve aynen ifadesi veçhile: mütalea olunuyor. « Fırkamız cumhuriyetçi ve Vaktile takriri sükun kanunu halkçı vasıflarında milletimizin kaldmlırken denilmişti ki Türkiesas temayülüne ve kabiliyetine ye Cumhuriyeti memleket ida istinat ettiği ve bu memleketin resinin fevkalâde kanunlarla demuasır bir devlet kudret ve umra~ ğil, alelâde devlet teşkilât ve kanına mazhariyeti için cumhuri nunları ile yürütülmesine taraf yetçi, halkçı, milliyetçi, lâik ve tardır, ve Cumhuriyet idaresinin inkılâpçı bir idarenin yerleşemememlekette bu normal vaziyeti sinin esas şart bulunduğu kana tesis ve idameye kadir ve kâfi olatindedir.» duğuna kanidir. Umumî Riyaset Yeni Türk varlığına hâkim olan beyannamesinin ilk kısmında işte bu kanaatin yalnız hal için değil, Cumhuriyet Halk Fırkası hüku bütün istikbale şamii kuvvetli Versay 13 (A.A.) M. Paul Daumer, saat 14 te Millî Meclisi açmıştır. Komünist meb'usladan Duclos'un söz istemesile başlıyan ve daha başka komünistlerin de nümayişler yapmasına sebep olan kısa bir hâdiseden sonra saat 14/10 da rey toplanmasına başlanmıştır. Mustakil meVuslardan Svn B. geçen celsede beyanatta bulunurken Son dakîka Versay 13 (A. A. ) Royter Ajansı bildiriyor: Âyan Meclisi Reisi M. Dumer üçüncü âraya müracaatle 556 reyle Reisicumhur intihap edil miştir. Bu intihapta M. Briand 330 rey almıştır. Bugun Adnan vapurde Izmır'e oöndenlecek olan Hafıze Suzan H şu cevabı vermiçtir: « Herkes gibi ben de dinledim. Bu tenkitlere iftir&kim mevzuu bahis değildir. Henüz tenkide hazirlan • (Mabadi 4 uncu safufede) ııınniMiHiHiıiHiınıııtnııııııııııııtıımmııı imanı ise gene beyannamenin ayni kısmında şöyle ifade olunuyor: « Bu uğtırda ehemmiyeti daha çok yeni hâdisata tesadüf etsek te, Türk milletinin ve Türk zihnyietinin bu vatanda kat'î sahip ve hâkim olduğu sarsılmaz bir temel olarak ebediyyen kalacaktır.» Beyannamede hükumetin bü • yük bir itimat ve vekar ile kaldırdığı takriri sükun kanunundan sonra muhalif matbuatın perde perde yükselen taarruzlarından bahsedilerek buna karşı gösterilen sabır ve sekinet sayesinde nihayet vaziyetin bu sahada da normal bir cereyana dahil ol mus bulunduğuna işaret edilmektedir. Filhakika matbuatın ser bestisinden çıkabilecek mahzur ların izale çaresi gene matbua tın serbestisinden ibaret oldu ğunu söylemiş olan bir şefin fırkası elbet böyle hareket eder, ve bu sayede ahnan neticeyi de fahir ve şerefle böylece ortaya koyardı. cek olan «Adnan» vapurile îz mir'e gönderilecektir. Suzan H. dün geceyî Adnan vapurunda ve bir zabıta memuru nun nezareti altmda geçirmiştir. İzmir'den gelen cevapta Fazıl B. hakkında bir iş'ar mevcut değil dir. Maamafih Fazıl B. ve küçük çocuk ta İzmir'e gitmektedirler. Belediye avukatı Rami Bey Bursa'da ölüm tehlikesi geçirdi Bursa 13 (Hususî) îstanbul Belediyesi • nin avukatı Rami B.; Belediyeye ait bir davayı takip etmek üzere evvelki gün Bursa'y a gelraiş ve kızile Topane parkında otu rurk*n üzerine birdenbire baygınlık gelmiş ve müthis bir tit Avukat Ramı B. reme ile müterafik kalp çarpıntısı Rami Beyin yüzünü sapsarı yapmış, ölmesine ramak kalmıştır. Hemen bir doktorun muyanehanesine naklolunan Rami Beye masaj yapılmış ve gjiç hal ile iyilesebilmiştir. Baygınhğa »ebep Rami Beyin fazla yemek yemesidir. Musa M1II1II1MII1IIMIIIIM1II1 | M1111111IIIIIM T111111II tf 11II11IIIIIIIM111MIIIIIIIM1IIIIMIIIIII n IIIIIMIIIIM H • 111 tllllllllllil II Iff f 1111II11IIIII11II n II! IIUIIItilMM >!•« Edirnekapı Bakımevi ikmal edildi YUNUS NAD1 Edirnekapı'da Muhasebei hususiye tahsisatile açılmasma karar verilen Bakımevinin istihzarat ve inşaatı ikmal edilmiştir. Bakımevinde duvarlara, çocuklara yeni harfleri kolayca öğretebil mek maksadile yukanda bir nümunesi görülen müteaddit resim ler yapılmıştır. Edirnekapı Bakımevi, son a lınan tertibattan sonra Muhittin Beyin dediği gibi hakikaten «Edirnekapı'nın incisi» halini al • mıştır. Bakımevi yakında açıl • caktır.
