16 Mayıs 1931 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

SEKiZiNCi SENE No. 2521 Baçmuharrlri YUNUS NADt İOAREHANESİ: Nsiuıugııuıu)« Uıtısında dairn ^Telgraf: İgtanbui Cumhuriyet^) Posta kutusu: N° 2 4 6 f Başmuharrir 22366 Tahrir müdürU 4 23236 Idare mUdürü 22385. Matbaa 20473 . Cu m hu riye "V' CUMARTESi 16 MAYIS 1931 ABONE ŞERAtTİ ^MUDDET:JTORKİYEIÇ1NJ HABİÇ İÇİN eneliği i 1400 Kr. | " 2700 Kr 6 Aylığı f \ 3 A>Jığı j 750 Kr. ! 1450 Kr.. 400 Zr. j *. 800 Nüshası her 5 Kurnştar" yerde Idman Şenlikleri Dün Muvaffakıyetle Yapıldı UIIIUlllimiMIHIKTnUUIinilMIMIIIIMIIIIIlllllllllllllinimillMMIHMMIMIIIIIIH MIIIIIHMIMIIIIIIIIIIIIIIIIMIIMIMIIIIIIIIUIIIIMinilllHIMIMMIIIIIIIIIMIIHHMIMtMIIHIII Devlet Riyasetinde İstikrar Reisicumhur Hz. nin bu fevkalâde Setimada veya tesrinisanide başlı • yacak olan devrede intihabı mes'elesini bugün tekrar açmak istemiyorum. Bu mes'ele daha bir müddet evvel Fırkanın umumî kâtibi tarafından çok kudretli bir tarzda izah edildigi gibi bir çok meb'us arkadaslarnnızın fikirleri de; ismi bile baslıbasına bir mefkure ve bir program ifade eden Türk matbuatının çok serefli ve kudretli bir uzvu bulunan «Cumhuriyet» gazetesinde intişar eylemiştir. Binaenaleyh bu babsi açmıyacağım. Bir milletin teskilâtı esasiyesi o milletin taribi siyasisinden mücerret olarak tetkik edilemez. Çünkü teş. • kilâtı esasiye kanunu demek dövüsen kuvvetler arasmda yapılmıs bir muahedename demektir. Mağlup kuvvetm büsbütün ortadan silinmiş olması teskilâtı esasiye kanununun haiz oldugu muahede mabJyetinî izaJe eylemez, yalnız bîr istikamette: Galip kuvvet lehine tekâmül eylîyebilmesine hizmet eder. Ge rek eski kanunu esasiye, gerekse teskilâtı esasiyeye müncer olan tarihi siyasimiz saltanat ile millet arasında, yani hâkimiyeti sahsiye ile bâ kuniyeti milliye arasında açılmıs bir cidalin acı, tatlı muhtelif safhalannı arzeder. Biz Cumhuriyetçilerin vazifesi teskilâtı esasiye kanunutnuzu daima ve daima hâkimiyeti milliye lehine tekâmül ettirmek olacaktır. Bir muahedename karşı karsıya çarpışan kuvvetler arasuıdaki muvazenenin bir ânının ifadesidir. O kuvvetler arasmdaki muaJ}edenamemn tesbit ettiği muvazene boxulur bozulmaz muahedename maddelerinin manası da, tatbikatı da değişir; anlayış ve tefsir tarzı da değisir. Buna en canlı misal olmak üzere Fransız kanunu esasisini gösteririm. Fransız kanunu esasisinîn maddelerinde açıkça siyahtır diye yazılmıs olan seylere tatbikatta daima, beyazdır, diyorlar. Dîyeceksiniz ki siyaha be yazdır dedirten kuvvet ne için teç • kilâtı esasiye kanununu kuvvetine ve arzusuna göre değiştirtmiyor ? Bu suale cevap vermek bize düsmez. Hâkim sol kuvvetler «Versay» a gidip te kuvvetler arasındaki cidali şiddetlendirmeği muvaf ık bulmıyorlar, filî hakimiyetleri ile iktifa ediyorlar. * * * Cumhur Reisi intihabının yeniden yapılması lüzumu hakkında C. H. Fırkasınm teskilâtı esasiye kanunu nu anlıyış tarzına muğayir bir noktai nazar müdafaa eden Halü Beyin ortaya attığı fikir hukukî olmaktan ziyade siyasidir. Biz de Halil Beyin f ikrini siyasî bir cepheden tetkik edelun: Halil Bey diyor ki: «Devlet riyaseti mevkiinde istikrar lâzundır. Mutat devreden evvel yapılan her tecdidi intihapta yeni Reisicumhur intihap eylemek devlet riyaseti mevkiinde lâzım olan istikrara münafidir.» Biz de diyoruz ki: «Teşkilâtı e sasiye kanunu devlet riyaseti nu kamına lâzım olan istikarı lâzım olduğu miktar ve derecede vermiştir. Demokraside kıymet ekseriyettedir. Ekseriyetin iradesini tahakkuk ettirecek olan ekseriyet fırkasınm reis liğinden devlet riyaseti makamına geçen Cumhur Reisinin, Meclis dev«m ettiği müddetçe mevkiini temin edebilecek hükümleri teskilâtı esasiye kanunumuz vazeylemiştir. Te min edilmek istenilen fazla istikrar, menedilmek istenilen buhranları meydana getirir. Filhakika bir kere düsünelim, Meclis kendi kendini ne îçin fesheder? Bu fesih her ne şekil ve bahane ile vuku bulursa bulsun daima hakem intihap edilen mille tin reyine ve hükmüne müracaat neticesine varır. Milletin verdiği hüküm ekseriyet fırkasınm aleyhine olursa, yani feshi müteakıp yapılan in • tihap neticesi olarak ekse riyette bir tebeddül vücude gelirse devlet riyaseti mevkiinde istikrar hasıl etmek bahanesile mağİÛP fırkanın Hderinî Cumhur Reisliginde tutmak yeni meclisin icra sıfatile teşri sıfatı arasında bir ahenksizlik husule getirmeğe ve bir buh(Mabadı 2 iruA sahifede ) Idman bayranühda akenktar bir intizam ve mefin yürüyüşle muhteşem bir resmi geçit yaratan genç Türk kızlarından bir bölük cdkışlar arasında devrini yapıyor Fırka Kongresi bu sabah toplanıyor { Maaşlarda yüzde on beş tasamıf Encümende Maliye Vekili bühassa ver nasıl yapılacak ? gilere ehemmiyetle temas etmiştir Maliye Vekili yeni kadroları hazırlıyor Tahmin e dildiğine göre memur maaflannda yapılacak yüz de 15 tenzilâ tın 6 n maaç lardan yüzde 6 kazanç vergisi kesilmek suretile temin edilecektÎT. Mevcut m ü n M a h y e V e k j h M u s t a f a hallere de yeAbdulhalık B ni memur tayin etmemekle yüzde 3 tasamıf yapılacaktır. Tasar rufatın yüzde 15 i bulması içîn geriye kalan yüzde 6 nın da kadrolarda tadilât yapmak suretile elde edileceği tahmin ediliyor. kararı verilenlerin vekâlet emrine Haklarında lüzumu muhakeme alınacakları doğru değildir. Çünkü vekâlet emrine ahnanlar 2 ay tam, 6 ay da yarım maaş ahrlar. Hizmeti 30 seneyi geçenlerin tekaüde sevkleri, Temyiz, Şurayi Devlet ve hükumet erkânından (Mabadı 4 üncu sahifede) Lâyiha encümeninde neler kabııl edildi? Kadrolar Dünkü idman şenlikleri Genç, gürbüz ve sevimli TÜRK ÇOCUKLARI Dün binlerce halk gurur, iftihar ve heyecanla onlan alkışîadı Meclisin evvelkı gunku celsesınde Ismet Pş muzakeratı dınlerken.. Ankara 15 (Telefonla) Fırka kongresi yarın (bugün) sabah onda teitrar toplanacaktır. tçtimada ni zamname müzakere edilecektir. Nizamname tabedilmiştir. Nizamname de yapılan tadilâta göre Fırka umumî heyetî idaresinde Vekiller bulunmıyacaklardır. Eğer mesai yarından sonra bitmezse pazartesi günü öğleye kadar ikmaline çalışılacaktır. Kongre lâyiha encümeni mazbatasının kabul edilen kısımlarını şöylece huIâsa ediyoruz: " Lâyiha encümeni mazbatast Lâyiha encümeni mazbatası, vilâyet kongrelerinin dileklerini tetkik için büyük kongrece seçilen encümenimiz bu kongrelerin toplanan tek liflerini ve bunlara daha evvel Vekâletlerden verilmiş olan tahrirî ce vapları ve bazı mümessillerin kon • gre riyasetinden havale edilen takrirMustakıl Iznur meb'usu Halil B lerini Vekil Beyler de hazır bulun kursüde... dukları halde tetkik ve müzakere dii encümenimizce musip görülmüs etmiştir. Vekâletlerce not edilen bu dileklerden bir kısmı idarî mahiyette tür. olduğundan bunlardan bütçeye müHaprin iaderi teallik olanlar B. M. Medisince kabul Icra ve iflâs kanununun tadflıle edilecek bütçeye intizaren malî ishapsin iadesi hakkmdaki temennititaatin vüs'atine bırakılmıstır. Yeni lere Adliye Vekili cevap vererek, den kanun yapılmasını ve yahut mev kudreti olmıyan vatandaşlara da cut kanunlarda tadilâtı icap ettiren tatbikı ihtimali olan ve kaldırılmıs kısımlar için de ait oldukları Vekâbulunan hapis kararı yerine muadletlerce icap eden hazırlıkların ya del kanunda alacakh hukukunu te • pılacağı ve yapılmakta olduğu an min eder maddeler konulduğunu lasılmıstır. Şu hale nazaran, Vekâsöylemiç, ceza usulü muhakemeleriletlere göre cem ve tasnif edilerek nin tadil edildiği, yeni bütçeye 750 dosyalara ayrılan bu mesai netayisüvari mübaşir tahsisatı ilâve olun cinin Vekâletler ve Meclis nezdinde takip edilerek vîlâyetlere iblâğı içm duğu, hayvan hırsızlıkları, kanunsuz (Mabadi 4 üncu sahifede) esas itibarile kâtibi umumiliğe tev r Ktz talebe en guzel bir bediî ve mt haniki beden harehetı esnannda Dayinlerle îlk temas. Ankara 15 (Telefonla) Hâmiller vekilleri ekspresle geldiler. öğleden sonra Saraç oğlu Şükrü Beyle temasa başladılar. Müzakereye yarın «bu gün» başlanacaktır. Ankara'nm ecnebi me hafili bu mümessillerin mahdut salâhiyetle geldikleri, binaenaleyh bu zevatın Ankara müj zakeratını bir neticeye isal edemiyecekleri kanaatini izhar etmektedir. Murahhaslar kendilerine izah ve tafsil edilecek noktai nazarımız etrafında istatistik isterlerse bittabi kendilerine verilecektir. Erkek talebe mtitevazin hareketle rile yaptıkları çetin bir hareketi muvaffakıyetle başanyorlar Daha saat 7 den itibaren tri İstanbul mekteplileri İdman bünler dolmuştu. Kapılarda mütbayramı bütün resmî, hususî kız hiş bir tehacüm ve izdiham vardı ve erkek mekteplerinin iştirakile dün sabah saat 10 da Taksim Davetli, ve davetsiz herkes kapıstadyumunda yapılmıştır. lara dolmuş, girmek istiyor, polis grupları bu hamlelere mâni ol Bu seneki İdman bayramı ge çen seneye nazaran çok muazzam mağa çahşıyordu. ve zengin olmuştur. Bayramda 1500 kız ve 2000 erkek talebe bulunmuş, mazbut bir idare altında müştereke be den harekâtının en güzel niimunelerini göstererek seyreden on binlerce halkın takdirini kazanmıştır. 8 dn sonra talebelerin takım takım stadyuma geldikleri görül dü. Genç, gürbüz ve sevimli Türk çocukları! Sokakta ve sahada alkışlanıyordu. Yavaş yavaş kız talebe de kendilerine tahsis edilen tramvaylarla Stdyuma muvasalet ( Mabadi 5 tncı sahifede )