9 Temmuz 1931 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

SEKiZiNCi SENE No. 2576 Boşmuharrlrl YUNUS j İDAREHANESh • IfiivBiıUHiııuııııu ÜIMMIHI» ılaım malısosa •^Telgraf: İstanbul Cumhurivet î Posta kutusu: N° 2 4 6 • Başmuharrir • 22366 Tahrlr müdürü / 23236 ! Idare müdürü 22365. Matbaa 20472 m hu 1111II11IIMIII11IIII111III llll t • 11II11 > ı > 11 i "III MMimıllllMllımMiıunllııııımıiMiıııı.ııııımı ,,,.,,..,,,., , PERŞEMBE 9 TEMMUZ 1931 ABONE ŞERAİTİ ! MÜDDET: |TQRKİYE İÇİNJ HA8İÇ iıiıınıııınjııırı^ .^..^^J..».^.. ı • • tı j Seneliği [ 1400 Kr. I 2700 | 6 Aylığı j 750 Kr. } 1450 İ 3 Aylığı : 400 Kr. \ 800 Kr. İ \ Nflshası her ^ Kuruştur yerde Kral Faysal Hz. Bu Sabah Istanbul'a Geliyor inillllllMlHMIIMIIIUIMIimUIIIIIIIIUIIIMHIHIIMItHIIIMMIMIHIIIlllllllllll^ffilllllUlinMIIMMIIIIIIIIIIIIMMIIIMIIIIinilHIIIIIIIIIMIHIllllllMIIIMMIIIIIIIIIIIIIlr Adi Kooperatif Şirketleri ^^... Büyiik Millet Meclisinde Kooperatif ailesinin zengin tipleri arasında halkımızın iktisadî ve iç timaî şartlarma çok uygun bulunan, fakat memleketimizde de henüz revaç bulmamış olan (adi kooperatif şirketlerinden) bahsetmek istiyoruz. Bizde, şirket denildiği vakit ek seriyetle ticaret şirketleri anlaşılır. Çünkü, halkımız cemiyet ve şirket yapmak hürriyetine malik olalı daha bir asrm dörtte biri geçmediği gibi bu hürriyeti istitnale de ancak on senedir vakit bulabilmiştir. Kral Faysal Hz. nin Ankara seyahatine ait intibahH': Işte, bu siyasî şartlar içinde hal Ankarapalas'taki süvarede: Marmara hÖfkünde: kımız serbest cemiyet ve serbest şirYunus Nadı B, Kral Hz., Gazi Hz. Irak elçisi Nacı Şevket B. Tevfik B. Gazi Hz, Faysal Hz. Kuzım Pş. Hz. ket yapmak hak ve salâhiyetini istimale ancak vakit bulabilmeğe başlamış, ve kaybolan vakti telâfi için de ticaret şirketlerini doğuran adi şirketleri (societç civile) biraz ih mal ederek daha mütekemmil olan tîcaret sirketlerinin teşkilile meşgul olmuştur. Bugün ticaret şirketlerinin en yüksek ve asrî şekillerine malik olan milletler belki asırlarca adi şirketler ve cemiyetler ile yetişmişlerdir. Bahsimizin mevzuu olan koopera Ankara 8 (A.A.) Irak Kratif şirketlerinin de böyle adi şirket lı Hazretlerinin Ankara'yı şerefşekilleri olduğunu söyliyelim; bir Iendiren ziyaretleri esnasında Tarmahlede beş on kişinin küçük bir katiye Reisicumhuru Hz. lerile ara • sap dükkânı açarak o dükkândan larında müteaddit ve çok samimî yalnız kendilerinin et alması ve kârı mtilâkatlar olmuştur. herkesin satın aldığı miktarda ve nisbette taksim etmeleri adi kooperatif 'Irak Reisi vüzerası Nuri Sait şirketlerinin mükemmel bir nümunePa'sa Hz. Ie Maliye veziri Rüstem sidir. Keza; beş on çiftçinin tohum, Haydar Beyefendi de Ankara'yı hayvan ve alâtı ziraiye almak üzere teşrif etmişlerdir. teşkil ettikleri şirketteki kân yal • Bu iki Irak devlet recülü ile nız kendi aralarında alış nisbetine Başvekil tsmet Paşa Hazretleri ve göre dağıtmaları da diğer bir mi Rariciye Vekili Tevfik Rüştü, Dasaldir. »İlİye Vekili Şükrü Kaya, Iktisat Çiftciler ar&unda, ve fakir mahalVekili Mustafa Şeref Bey«fend£l«r Içlerde bu şekil adi koopeı TÛVflmda vaku bulan temas ve mulretlerinin tessüstî ve' •çoğaîı lâkathtrda iki memleketin iktisagünkii iktisadî sıkıntıyı azaltacak tedbirlerden biridir. Adi bir şirket dî münasebetleri tarafeyn tebaa Kral Hz. nin evvelki gun altnmtş bir resimleri yapmak ile ticarî bir şirket yapsının diğerinin ülkesinde ikameti ve Gazi Hz. nin ziyafetlerinden bir intiba mak arasında formalite ve teessüs şeraiti hakkında fikir teatisi ya • vakti, işleme, iflâa ve sair bir çok ciAnkara 8 (Telefonla) Mipılmış, Türkiye ile Irak arasında hetler ile mühim farklar ve adi şirsafirimiz Irak Kralı Faysal Hz. ikamet ve ticaret mukavelenamesi ketler lehine de sayılı kolaylıklar şerefine bugün Hariciye Vekili akti için hemen müzakerelere givardır. Yukarıki misaller ile gös Tevfik Rüştü Bey tarafından rişilmesi hususunda ittifak hasıl terdiğimiz adi şirketlere (kooperaolmuştur. Hariciye konağında ve hususî matif) namını ilâve etmekliğimize se bep te saydığımız şartlardaki koo hiyette bir öğle ziyafeti veril Türkiye ile Irak arasında dostmişlerdir. Misafir hükümdar is peratif prensibidir. Yani: miştir. Ziyafette mutat zevat haIuk ve iyi komşuluk rabıtalarının tasyonda Reisicumhur Hz., Meclis «Kârın, alış nisbetinde alıcıya zır bulunmuştur. Kral Hz. ziyaiki memleketin karşılıklı menfe Reisi ve Başvekil Pş. larla vekilatlerine ve sulh ve sükun siyasetfeti müteakıp Ankarapalas'a avgeri verilmesi» dir. ler, Hariciye Vekâleti erkânı, AnIerine uygun olduğu hususunda det ederek hususî dairelerinde kara Valisi, Mevki kumandanı tafstanbul'un bir çok mahallelerinmutabık kalınmıştır. bir miiddet istirahat etmişler ve rafından teşyi edilmişlerdir. de böyle adi kooperatif şirketleri Hududun emniyet ve asayişini akşam üzeri Ankarapalas tara • Faysal Hz. Gazi Hz. ile çok sayapmak beş on müteşebbisin him M temin hususunda ahnan tedbirle mimî ve muhabbetli tarzda ve • metinden başka bir şeye müftekir de sasında verilen çay ziyafetinde rin samimiyetle tatbik edildiği ve bulunmuşlardır. ğildir. Beş on kişinin, biraz daha biıdalaştılar. Diğer teşyicilerinin eliyi neticeler verdiği iki tarafça yülterek otuz kırk kişinin gıda ih Kral Hz. akşam üzeri İstan lerini sıktılar ve hususî vagonlamemnuniyetle müşahede edilmiştiyaçları için amade bulundurduk bul'a müteveccihen hareket et ( Mabadi 6 ıncı sahifede ) tir. Hududun iki tarafında yekdiları küçük paralar bir adi kooperatif ğeri aleyhine harekete, ve teşeb şirketinin sermayesi olur. Bu sermabüse müsaade etmemek esasının ye, kârın muayyen bir kısmını dağıttıktan sonra diğer kısmının ilâ dikkatle ve sebatla takibi teyit evesile sür'atle büyüyebilir. Esasen, dilmiştir. kârın bir kısmını ihtiyata ayırmak ta kooperatif prensiplerinden biridir. Kanunu medenimizin borçlar kanunundaki (520544) üncü maddeler adi şirketlere dairdir. Adi şirketler, Avrupa kanunlarında kollektif ve basit komandit şeklinde oldukça a • di şirket kalıyor. Mevzuu ve mua melesinin tabiati ticarî olmamasına Beynelmilel rağmen aksiyonlu komandit ve anobir şöhreti ha ' nim şeklini alırsa ticaret şirketle iz olan Paris rine inkılâp etmiş addolunuyor. BiDarülfünunu em zim kanunlarınuzda böyle bir sararazı cildiye pro', hat olmayışına nazaran ticaret şir fesörü M. Gurketi olmadıkça bu şekillerden her Urfa meb'usu Ali Saip B. Arif hangi birini almağa bir mâni yoktur. jero geçenler Anadolu'ya Kaldı ki; böyle küçük mahalle istih Oruc'un; vaktile de memleketi geçmekte olan bir kafileyi soylâk ve köylü koperatiflerine kol mizi ziyaret etlektif ve basit komandit şekli de kâmak üzere Kefken'de İpsiz Re miş ve bura fidir. ceb'i tahrike çalıştığını Meclis da kendisine Ticaret kanunumuzun (19) uncu kürsüsünde nakletmiş, hâdiseye fevkalâde hüsmaddesi şunları yazıyor: şahit gösterilen Ankara'da Yeni nü kabul gös«Bir sahibi arzın veya çiftçinin terilerek has Profesor Gurjero sinema sahiplerinden Hüseyin B. mahsulâtını ve bir maden sahibini tanelerimiz ve müessesatı sıhhîye de bu izahatı tamamen teyit etçıkarılmış cevherleri bey' etmeleri miz gezdirilmişti. Profesor Gurjero mişti. umuru adiyedendir. Bir çiftçinin bu misafirperverliğin ve hakikat san'ati ziraiyesine tebaan bir tez Sadri Etem B. in sözleri gâhta mahsulâtı arziyesinin şeklini prestliğin bariz bir mukabilini bütün Ali Saip ve Hüseyin Beylerin tebdil etmesi ve bir san'atkârın ge doktorların abone oldukları Presse rek bizzat, gerek amele istihdam ve şahit gösterdikleri muharrir SadMedicale mecmuasında memleketi ya makine istimal ederek asari san'a ri Ethem Bey de dün bize şunlamiz hakkında uzun bir kaç makale Şayani dıkkat izahatta bulunan muharrir tını viicude getirmesi ve bu asarı bey, rı anlattı: yazmakla izhar etmiştir. Bu makale Sadri Etem Bey etmesi ve bir müellifin asarını tap, .beynelmilel şöhreti haiz bir profeyin hikâyelerini tasdikten iba Şimdilik söyliyeceğim şey neşir ve bey' eylemesi kezalik umuru sörün kaleminden çıkmış bulunması adiyedendir.» Bu umuru adiyenin bir yol arkadaşım Hüseyin Be (Mabadi 3 üncü sahifede) sahibi arz, bir çiftçi, bir san'atkâr, bir NMIIIIIIIIIIIMIMIIMIIIIIIIIINIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIMIIIIIIIMIIIIIIIIIll illirilMIMIlMinillll IIIMIIItlMllllllltltllllllltllllll •hcmmiyetini bir kat daha artır maktadır. Profesor makalesinde müellif, hulâsa bir müstehlik olacağı linde birleşmesi millî tasarruf nok uğraşması itibarile de o kadar tav genç Türkiye'nin sıhhî işlere verdiği yerde beş on olması ve vukarıda söy tai nazarından ne kadar mühim îse siye edilecek bir teşebbüstür. lediğimiz kooperatif prensibi dahi < hayat pahahhğile ( Mabadi 2 inci sahifede ) ALÂETTİNCEMlL muvaffakiyetle Tecavüzkâr neşriyat nasıl münakaşa edildi? Dün Ajans tarafından tebliğ edilen Meclis zaptını aynen neşrediyoruz Irak Kralı Hz. dün akşam Ankara'dan ayrıldı... Faysal Hz. bu sabah Istanbul'a gelecek ve Dolmabahçe'de oturacak Resmî tebliğ Ankara'da vukubulan siyasî mülâkatlar ve neticeleri B. M Mechsinde matbuat mes'elesinın mv.za.kere edtldtğt celseden bir intiba [B. M. Meclisinin son matbuat mes'elelerini münakaşa etmek üze re S temmuz pazar giinü akdettiği celse müzakeratınm Türkiye dahi lindeki bilumum gazetelerin birinci sahifesinden itibaren aynen ve bilâmütalea derci hakkındaki Meclis kararı gazetelere tebliğ edümiştir. A nadolu Ajann dünden itibaren bu (Mabadi 4 üncü sahifede) Hastaneler kifayetsiz . • • • • • ! l » n Cerh vak'alarında yaralananlarm ekseriya ölmesine sebep nedir? Haber aldığımıza göre son za m*alorda Beyşğju'nda vukua len cerh nadıselerınae mecrunların fazla kan zayi etmek yüzünden vefat ettikleri nazari dikkati celbet miştir. Bu havalide yaralananlarm doğruca Beyoğlu Zükur hastanesine nakledilmeleri, hastanenin uzaklığı ile beraber geceleri burada nöbetçi bir operatör bulunmaması buna sebep olarak gösterilmektedir. Nite kim geçenlerde Tokatlıyan önünde bir yankesici tarafından yaralanan Reşit Ef. de bu suretle fazla kan zayi ederek vefat etmiştir. Binaenaleyh Beyoğlu Zükur hastanesinde her gece bir nöbetçi o peratör bulundurulması, yahut Ga latasaray merkezinde bir imdadı sıhhî teşkilâtı vücude getirilmesi lü zumu aşikârdır. Ayni teşkilâtın Galata, Sirkeci gibi cerh vak'alarına çokça sahne olan mahallerde de yapılması lâzımdır. Alâkadar maka matın da bu hususla meşgul olmakta bulundukları haber alınmıştır. II Sadri Etem B. de Kefken macerasını teyit ediyor Sadri B., Ali Saip B.in beyanatını teyit eden Hüseyin B.i tasdik ediyor Bir mücahede kafilesine hazırlanan sui kast.. Cerh hâdiselennde tam sıhhî imdat vazlyetinde bulunmadığı soylenen Beyoğlu Zükur hastanesi Nll IIIIIIIMİİ1III Irrillllilllllfltlll IIIHHMIIIIItlltMHI Birzavallı çocuğa kıyan, Türk tababeti üç kişiyi çiğniyen adam! Fransız profesörü mühim bir makale neşretti IIIIIIIIIHIIIIIIIIimilllllllMlllMIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIinilUMIIIIIIIMIIIIMIIMMIIIIMMIIMIIH Evvelki günkü faciaya sebep olan Emin Vafi Efendi tevkif edildi Babıâli caddesindeki otomobil faciasının müsebbibi ve otomobilin sahibi Emin Vafi Efendi dün sabah ikinci istintak dairesi tarafından tevkif edilmiştir. E min Vafi Efendi evvelki geceyi Eminönü merkezinde geçirmiş ve dün sabah adliyeye teslim e Olumden kurtulan çocuk ve annesı hastanede dilmiştir. tkinci müstantik, Emin Vafi Efendiyi istiçvap eder et • mez hâdisenin nevi ve mahiye • ( Mabadi i inct sahifede )