July 30, 1931 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
SEKİZÎNCİ SENE No. 2596 NADt avmuharrlrl İDAREHANESİ:\ Hsim nahsasa î**Telgraf: İstanbul Cumhurivet *§ | Poste kutuşıu: N° 2 4 6 j Başmuharrlr 22366 üdü . T ahh ir i r müdürü ^ 23236 Idare müdUrü 22365. Matbaa 20472 Cu m h u r PERŞEMBE 30 TEMMUZ 1931 ABONE ŞERAtTl ODDET: JTÖRKİYE İçİNJ HA8İÇ jgeoelifeiJJ400 Kr. İ 2700 | 6 Aylığı i 750 Kr. : 1450 Kr.ji ŞSAylığı? 400 Kr. Nflshası her yerde * 5 Kurnştnr ^ Berlinde Pek MUhitn Nutuklar irat Edildi Buğday İhraç Edebilecek miyiz?.. / Hükumet ne düştinüyor? 2 Nasıl ihracat yapabiliriz? 3 Buğday fiatımn yükseltilmesi nelere mütevakkıftır? Ankara 28 (Hususî) Devlet merkezi olduğu kadar mühim bir buğday piyasası olan Ankara'dan yazdığımız bu mektubu Türk buğ • dayının kıymetlendirilmesi mes'ele•ine hasrediyoruz. Malumdur ki gazetemiz, bu da • vayı yüksek bir memleket kaygusu ile müteharrik ve müteheyyiç ola rak günlerdenberi hararetle müdafaa etraektedir. «Cumhuriyet> in bu husustaki neşriyati dava halledilinciye kadar ayni hassasiyet ve hararetle devam edecektir, bunda şüphe edilemez. Basmuharririmizin ileri surdüğü tedbirler derhal vaziyete hâkîm olamamışsa da fikrîn esası, yani Türk müstahsilinin imdadına koşmak zarureti bütün memleket münevverlerinin dikkatini ehemmiyetle celhetmiş bulunuyor. Bu suretle mes'ele, ilk günden itibaren «Cumhtıriyet» in hususî mes'elesi olmaktan çıkmış, herkesi meşgul eden bir memleket mes'elesi halini almıştır. Efkâri umumiye bu bahiste hükumetin ne düşündüğünü bilmiyor. Çfînku henüz sarih re resmî bir beyanat yapılmadı. Maamafih hususî temaslardan alınan intiba, hükumetm şîmdilik kanunî tedbirlere lüzum gormediği merkezindedir. Bunun haricinde almabilecek diğer bütîm tedbirler ehemmiyetle tetkik ve derpiş edilmektedir. Köylerden bu* • day almağa hazırlanan Zîraat Bankası ile sıkı bir tesriki mesaî, buğ day isini gene banka vasıtasile ve f akat beynelmilel bir krediden istifade ederek daha esaslı bir tarzi halle raptetmek teşebbüsü, buğday ihraoını teshil edecek vasıta ve tedbir lerîn taharrisi bu cümledendir. Zîraat Bankası alacağına mu kabil ve hatta koylü isterse alaca ğmdan fazla buğday satın alacak ve bunları zararı bankaya, kâri köylüye ait olmak üzere hem dahilde, hem hariçte satacaktır. Banka, buğday fiatını yüksek tutabilmek ve köylünün elinde kalan buğdayı iyi fi atla satabilmesini temin edebilmek için, hiç şüphe yok, ilk zamanlarda dahilde satış yapmaktan çekinerek buğdayı harice satmağa çalışacak tır. Gorülüyor ki bütün tedbirler, done dolasa ilk merhalede ihracat mes'elesine bağlanmaktadır. Fakat acaba bugünkü sartlar içinde ihracat ya • pılabtlir mi? Biz kan: değiliz. Zira: Türk buğdayının maliyet fîatı bütün dünya maliyet fiatlarından yüksektir. Türk köylüsünün topraktan istifade tarzı, istihsal vasıtalarının iptidailiği, kredi f ikdanı ve buna inzimam eden pek çok sebeple bu fiatı senelerdenberi bugün oldu ğu gibi yüksek tutuyor. Geniş mikyasta buğday ziraatile meşgul memleketlerde ise esasen yüksek olmı • yan maliyet fiatlanmn yeni satış f iatlan seviyesine întibakım temin e decek tedbirler almmağa, meselâ fazla randmanlı yeni makineler kulIamlmağa başlandığı düşnülürse mes'elenin ehemmiyeti derhal göze çarpar. Bundan başka memleketimizde nakliye tarif eleri, tahmil ve tahliye, tellâliye ve saire gibi muhtelîf ticarî hizmetler de pek pahahdır. Bu hu susta bir f ikir vermek üzere Ankara'da bugünkü azamî piyasaya na zaran 712,5 lira tutan bir vagon buğdayın fstanbul'a nakli için 130 lira şimendifer ücreti vermek lâzım geldiğini, diğer masraflann vagon başına lâakal S liraya baliğ olduO ğunu söylemek kâfidir. Bu suretle bir vagon buğday tstanbul'a 892,5 liraya mal olmaktadır. Kilo başına takriben elli para masraf! Halbuki meselâ fsvec için buğday yükliyen kir gemi, hemen bütün Avrupa sa Dün tabah gelen beş Fransız tayyaresi Yeşilköy karargâhmda... .~m*+m «. Fransız tayyare filosu şehrimizde... M. Makdonalt Almanlara büyük teveccüh gösterdi Dedi ki: «Milletler, Alman kanının emilmesine müsaade etmiyeceklerdir!)) Berlin 28 (A.A.) Dün akşam, Başve kâlet dairesin • de M. Makdo nald ile M. Henderson şerefle • rine verilen zi yafette M. Brüning, İngiltere Kral ve Krali • çesi ile Maresal Hindenburg şerefine kadehini kaldınp içtik ten sonra bir hitabe irat ederek mes'ul İn İnçiliz Başvekili Mister Makdonald ve Alman giliz devlet a Brüninç konu§urlarken ||IIIIIIIMIlllllllllll||||||llllllllllllllllllllllllllllllllllllllll[IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIBIIIIIl Tayyareciler samimî merasimle karşılandı... Misafirler Dolmabahçe'ye giderek Hz.ne bilvasıta arzı tazimat ettiler Başvekil Ve Meclis Reisi , bir kaç gün sonra Yalova'ya gidiyorlar BaşvekUl M. damlarının Almanya'yı ilk de ı lediği manadan dolayı Almanya'nm fa ziyaret etmelerinin tazammün ey1 {Mabadi 4 üncu saiffede) Ya buna ne diyeceksin. hain Oruç!.. Yaptığın teklifi bizzat Omer Kaptan anlatıyor Omer Kaptan, Arif Oruc'un kendisine, kafilenin parasını gasbetmeği teklif eyledigini söylüyor Dün yeni bir vesika neşrede ceğimîzi soyle «Ben aşağida vaziülimza Kandra grup kumanmiştik. Meb'us dam Omer Kaptan Cumhuriyet gazetesinde Arif Ali Saip Bey, mütarekede milOruc'un met'ele'rini ve bu arada ismimin yazddtğım Iî kuvvetlere ilgördüm: Arif Oruc'un 28,000 lirayı gasbedip ken • Mccli? Reisimiz ve Başvekilimlzin bir arada tihak etmek ü disine de bir hisse verilmeri teklifi... altnmış enstantane bir resimleri zere İstanbul' Hakikaten bu işi tenvir için Arif Oruc'un oynadtBaşvekil tsmet Pş. Hz. evvelki dan Anadolu'ya ğt hainane rolü açtkça ilânı bir vazifei vataniye gün Beyoğlu'nda yayan olarak bir giden bir kafitelâkki ediyorum. tenezzüh yapmışlar ve bazı dükkânleye mensup baArif Oruç Kandra'ya geldiği zaman ben grup lara uğrıyarak alış veriş etmişlerdîr. zı zevatın üzekumandam idim. Ankara*ya yol kesilmifti. Arif Aksamı hemşirelerinîn Kadıköy'ünrindc mühim deki evlerine geçirmişlerdir. Ps. Hz., Oruç yanıma gelerek, Ali thsan Beyin yastığında miktarda altın dün öğleden sonra Heybelîada'ya 28,000 lira olduğuna, bu parayı gasbedip kendisine para taşıdıkla biraderlerinin köşklerine gitmiçlerde bir hisse vermemi teklif etti. Ben ise para cihe • nnı ve Arif Odir. tinden sıkıntıda olmakla beraber vatana hizmet için ruc'un bu pa • tsmet Pş. nın bugün Yalova'ya agelen vatandaşları soymağt nefretle reddettim. raları gasp ve zimet edeceği ve bir kaç gün orada Binaenaleyh Ankara'ya götürülen parayı gasbedip taksinı etmek ükalacağı baber alınmıştır. zere kafilede kendisine de pay verilmesini Arif Oruç bana tekkileri öldürme • lif etmemiştir. Onu imzamla teyit ediyorum. Bu işi B. M. Meclisi Reisi Kâzım Pş. sini çete reisine de her an isbate hazırım.» Hz. nin dişlerindeki rahatsızlıklar teklif eylediği • ÖMER KAPTAN tamamile geçmiştir. Dün Beyoğlu'nni ve çete reisinin ' bu şeni tek ı Ali Saip B., bu çete reîsinîn îpsiz Redaki dişçi Sami Beye kadar gitmişlifi reddettiğini söylemişti. Meb'us J Lutfen Sayfeyl çevirlnlz ler ve yapılmakta olan dişlerîni prova etmişlerdir. Ömer Kaptanın mektubu Fransız tayyarecileri müstakbttin arasmda Bu akşam Tayyare Cemiyeti bir ziyafet veriyor Avrupa'da bir propaganda se • yahatine çıkmı* oJnn ve maruf Fransız tayyarecisi Ceneral dö Goys'ün kumandası altmda bulunan Fransız tayyare filosu dün sabah saat yedide Sofya'dan hareketle aat onda Yeşilköy ka rargâhına muvasalat etmiştir. Misafirler Tayyare Cemiyeti namına müdür Hasan Fehmi, Salâhattin, Feridun, Ali Rıza, Hakkı Cenap, Tayyare Cemiyeti Müfettişi Hasan tskender B. ler, tayyare zabitlerimiz. Belediye ve Vilâyet namına Yeşilköy nahiye müdürü, Ordu ve Üçüncü Kolordu kumandam namına miralay Mu harrem Mazlum, erkâni harp binbaşısı ve kolordu erkâni harp zabiti Hafız Hüsnü, tayyare yüzbaşısı Ferruh," Yeşilköy hava müf rezesi kumandam yüzbası zeke riyya, tayyare Makinist Mektebi Müdürü Avni Beylerle Fransız kolonisi tarafmdan istikbal e dilmişlerdir. Tayyarecilerin evvelce Sofya'dan hareket edecekleri saat malum olmadığından ancak saat 11,30 da Yeşilköy'e muvasalat edebilecekleri tahmin edilmiş ve bu münasebetle Fransız sefiri Kont dö Şambrön Cenapları tayyarecilerin Yeşilköy'e muvasa latlarmdan yarım saat sonra gelebilmiştir. hillerini dolaşarak naklettiği buğ dayın tonunu yalnız 375 kuruş mukabilinde, yani kilosunu 12 paraya taşıyor. thracatı güçleştiren diğer bir sebep te buğdaylarımızın dünya pa zarlarma arzediletı buğdayiardan mahlut ve temizlenmemiş olmak itibarile farkh oluşudur. Fakat derhal ilâve edelim ki nevmit olmağa da mahal yoktur. Bugün Frannz tayyarecîlerinden imza almak istiyenler Dün gelen tayyarelerin üç tanesi Breguet ve ikisi de Potez sistemindedir. Breguet sistemindeki tayyarelerden biri pilot Delitre'in birdenbire hastalanması üzerine Riga'da kalmıştır. Filo kumandam Ceneral dö Goys ile meşhur pilot Kcst'un rakip oldukları tayyare ilk olarak karargâha vâsıl olmuş ve onu takiben ikinci yüzbaşı Arrachart ve kumandan Rignot ve kuman dan Giriye ve çavuş Verov'un i daresindeki tayyareler inmiştir. Bundan sonra Potez sisteminde ve yüzbaşı Peîletier Doisy ve zabit vekili Gosse ve yüzbaşı Cfaalle ve çavuş Cheradone'in (Mabadi 3 iıncü sahifede) kü şartlardan pek farkh olmıyan geçen senenin şeraiti içinde bile 7,902,000 kilo buğday ihraç etmişiz. Bu rakam ihracat imkânının daima mevcut olduğuna, esaslı ve senelere muhtac tedbirlerden kat'ı nazar, âcil tedbirler almak suretile buğday ihracatimızı hiç olmazsa iki misli daha artırabileceğimize delâlet eder. AÜ SÜREYYA (Mabadi 3 üncu sahifede) Pş. Hz. nin iki üç güne kadar Yalova'ya azimet edeceği müstahber • dir. Darülfünunda bir hâdise Divan, Köprülüzade Fuat Beyin Edebiyat Faküîtesi reisliğini reddetti 2 muvafık reye karşı 12 muhalif rey verildi Darülfünun Divanı dün saat 16 da Darülfünun Emini Muammer Raşit Beyin riyasetinde fevkalâde bir içtima aketmiştir. Divanın ruznamei müzakeratı a rasında en mühim maddeyi bir ay evvel intihap müddeti bittiği cihetle Edebiyat Faküîtesi riyasetine tekrar intihap olunan Köprülüzade Fuat B. in reisliğinin tasdikı mes'elesi teşkil ediyor du. Bu cihetle dünkü divan mü zakeratı münakaşah bir tarzda cereyan etmiş ve bazı fakülte murahhasları Fuat Beye rey vermemek istememişlerdir. Bu se beple başlıyan münakaşa iki saat sürmüş ve nihayet müzakere H. Fırkasmda Umumî idare heyeti şehrimizde toplanacak C. H. F . Kâ 5 tibi Umvmilik bürosu dünden itibaren Vilâ yet merkezinde îfayi vazifeye başlamıştır. Kâtibi Ufflu mî Recep B de Fırka mer kezinde çalış J maktadır. Fır ka Grupu Reisi Kâtibi ümumt Recep B. Afyonkarahisar meb'usu Ali B. de I bir haftaya kadar şehrimize gelecek I ve Fırka binasında çahşacaktır. Fırka heyeti idaresi badema tstanbul'da toplanacak tır. Ankara 29 (Telefonla) Fırka Kâtibi Umumisi ile azalarından çoğu (Mabadi 4 üncü tahifede) IIIIIIIIIIIIIIIIIUUMIIIIIIIIIItllllllllllllllinillillMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIMIIIIIIIIIIIIinillllllllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllMlllllinilllliniMIIIIIII Edebiyct Faküîtesi Riyasetine intihabt Darülfünun dıvanında hararetü tnünakaşalardan sonra reddedilen Köprülüzade Fuat Bey kâfi görülerek intihaba geçil (Mabadi 4 üncü sahifede)
