12 Eylül 1931 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

12 EyWl 1931 Sehir ve memleket haberleri Siyâsî icmal Irak mandası ATTILA Muharriri: Marcel Brion Mütercimi: Mastafa Namık Tütün İnhisrı Sigara kâğıdı mubaya atını nasıl yapıyor ? Tütün İnhisarı tdaresi tarafından mubayaa edilecek 300 bin bobin sigara kâğıdından 150 bin bobini evvelce ihale edilmişti. Şimdi mütebaki 150 bin bobin hakkında açılan münakasaya on bes kadar fabrika iştirak etmistir. Bu mü nakasaya Fransa'nın en maruf f ab rikaları da dahil olmualardır. Gön derilen nümuneler tnhisar idaresinde bir heyetî f enniye huzurunda muayene edtlmefe başlanmıştır. Bu hafta içmde muayeneleri hitam bulan kâ • ğttlardan matluba muvafık çıkanlar hakkında altkadarlara tebligat iera edilecek ve mUnakasa giintl ayrıca Uân olunacaktır. Heyeti fenniyenia muayene suretlerine itiraz vaki ol • duğu takdirde nümuneler ikinci blr heyet tarafından muayene edilecek • tir. tnhiaar tdaresi muhtellf fabri kaları doğrudan dogruya mUna • kaaaya iftirak ettirmek suretile ken* dtaine lâzım olan kâgıtları rekabet haaebile çok ucuza maletmektedir. İsmet Ps. Kıbrıs'a Gümrük müşkülâtı Sanayiciler tarifenin Davet edildi Başvekilimiz samimî bir cevap gönderdi Geçenlerde toplanan Kıbrıs Türk'leri millî kongresi Başvekilimiz İs met Pf. Hz. nin yakında vaki ola cak Atina seyahati münasebetîle müşarünileyhin yolu üstünde olan Kıbrıa'a da uğramaları arzusunda bulunmuf ve bir mektup yazarak kendilerini Kıbrıs'a davet etmişlerdir. Başvekilimiz Kıbrıs'lı vatandaf • lara fU cevabı göndermişlerdir: Türk Miin Konçre Heyett Merkeziyesi Kâttbi A. Rdfit Beyefendtv» Lefkoşa Kibru 137 Hün tmpratorluğu Sun'î bir brlik Binanın dayanıksızlıâı Attilâ'nın ölümü Mirasın taksimi Gece olunca, zabitler geniş bir hendek kazdılar. İcine Kralın cesedini ve hazinel«Hni UovduUr. Kıymettar eşya attılar. Çukur, bu suretle oek çabık dolduruldu. 0zerine yüksek bir tepe teskil edinciye kadar toDrak yığıldı. Bu es nada, öteki dünyada da arkasından eideceklerini söyliyen süvariler. bu yıgın etrafında, son bir devir yaotılar. Ondan sonra süvariler kurban edildi: atlar ke sildi. Ve bunlar, makber etrafında. kazıkla üzerine oturtuldu. Ellerinde ok ile okdan, eğerleri üie* rinde oturmus bu süvariler, kor • kunç bir daire teşkil ediyordu. Kurban edilen •üvariler ufkun bütün noktalanna, Attilâ'nın taptetmejc istedjü bütün memleket • lar* bakıyorlardı. çok defa yalnız bir sadakat yemînile iktifa ettiği vakidi. Bu siyasî binanın narinliği, dayaniksızlığı onun temeli olan şahsiyet baki oldukça göriinmedi. Fakat onun ölümünden sonra, bina da çöktü. Attilâ'nın ölümü Bu ölümün sebepleri bir esrar perdesi içinde saklandı. tldiko'nun Attilâ'yı boğarak babasının intikamını aldığı söylendi. Ba zıları da oğullarından şüphelen di. Vefatını bir nüzule atfeden rivayet te halk arasında dağıldı, halk bununla iktifa etti. Maamafih Kralın defninden •onra, rüesa Etıelburg'a avdet ettiği vakit, pek çok müşkülât yüz gösterdi. Kimin tahta geçecegi met'eleti derhal ortaya kondu. Mirann taktimi On tekizinci fatıl Son Hün tmparatorluiu Bir insanın iradesi Hün lmparatorluğunun münkariz unsurla nnı bîr yere toplamıştı. Attilâ on> Iart adeta yumrugu içinde tutup •ıkmutı. Roma'ya, Koıtantaniv»'ye, Çin'e o yumrugu »allamıştı. Yekdiierine dttşman olan bütün bu ırklar, onun azim ve tiddetİle bir kalıba Rİrmişti. Fakat bir arada eriyip kaynasmamiflardı. Son'İ bir birlik Bir cok te»ebbü«at bu ittihadın pek sun'î olduğunu Attilâ'ya da göstermişti. Çin'den Tuna'ya kadar uzanan bu Imoaratorluk, haItikati halde, milletlerin ucuca konulmasından ibaretti. Reisleri istisna olunursa, onları baghvan bir rabıta yoktu. Hatta bu şah siyete ragmen, her an, bu duvarda bir çedik acılmak ihtimali bas pösterivordu. Büyük oglu Ellak, Attilâ tarafından başlanan işin devam edil* mek, bunun için de mil • letin başında yalnız bir kimse bulunmak lâzım geldigini •öyledi. Bunlar, Onejes, Skotta ve başlıca zabitler tarafından müdafaa olundu. Onejes, Attilâ'nın saltanatından evvel millette hÜküm •ttrecek intizamsızlıgı iade edecek, milleti eski göçebe haline döndürecek bir inkuamın tehli • kelerini taydı. Fakat diger oğul'«»•ı. hn reyi asla kabul etmedi. Krallık bir müşterek mirastı, ve Krı«''n varisleri arasında bölün mek lâzımdı. Ellak'ın dieerlerinden fazla bir saltanat hakkı yoktu. Ayni zamanda Oktar'ı, Rua ile Ebarı tahta geçiren eski adetler istişhat olundu. Ya krallık taksim olunacak, veya bütün oğullar birlikte saltanat sörecekti. Onejes, bu her iki sureti hallin nok sanlannı görüyordu. Ellak'ta babasının dehası yoktu. Fakat yalnızbaşına saltanat sürerse, lm paratorluğun parçalanmasına, ihtirasların birbirile çarpışmasına mâni olacaktı. Bu suretle,, yekdiğerini nakzeden arzular çıkmıyacaktı. ortaya ŞelhOr Belediye bütçesi Azalan tdarei Huauaiye ve Belediye varidatına göre masrafların tenkisi suretile hazırlanan şehir bütçesi mazbataaı Ankara'ya gönderil . miftir. Başvekil tamet Pf. Hz. Lefkoşa'ya davetinizi mutazammın 128931 tarihli mektubunuzu okudular, gerek anavatana izhar buyurulan eandan ve aamimt merbutiyet ve gerek kendilerine karşı gösterilen muhabbet • ten pek ziyade mtitehaaaia oldular. Teşekkür, selâm ve muhabbetle • rlnin ve arzu etmelerine rağmen bu kıymetli davete vakit ve imkân bulamadıklarından mUteesaif olduklart* nın iblâğını emir buyurdular. Samimî hürmetlerimle arzı key fiyet eylerim efendim. Batvekâlet Mütteşan Kemal (MemOeket habeırO^ırB Kocaeli askerlik kalem dairesi Konyada bulunan define Kurtuluş bayramına hazırlık tatanbul'un kurtuluş bayramı olan 6 teşriniervel merasimi mahsuaa ile tea'it edilecektir. Bir heyet ya • kında C. H. Fırkasında toplanarak bir program hazırlanacaktır. MOtekaitlere tevziat MalmUdiriyetleri vaaıtaaile yapılmakta olan mütekait, dul, yetim maaşları tevziatı salim bir şekilde ce reyan etmiş ve 23 bin maş sahibin den 18,500 ne maaş verilmîştir. Belediyede yeni tebeddüller mi olacak ? Belediye erkânı arasmda yeniden tebeddülât olacağı şayiası devam etmektedir. Makamları değişen zevatın maaş mı, yoksa ikramiye mi alacakları mes'elesi de üzerinde tereddüt edilen bir vaziyet hasıl etmiştîr. Şehir Meclisi evvelce; tekaüdiye faslım kabartmamak için badema ah • nacak memurlara ücret verilmesinî takarrür ettirmişti. Yeni reîs mua • vini Nuri B. Belediyeden yetişmiş olduğu için maaş alacaktır. Lâkin yeni muhasebe müdürü Cemal ve yazı işleri müdürü Haluk Beyler için tayin edilecek şekil belli değildir. Yeni teşkilât Seyrisefain tzmir acentaları Ha şim ve Lutfi Beylerin vazifelerine nihayet verilmiş ve bu vazifeye isletme müdür muavini Zekeriyya B. tayin edilmiştir. Yeniden ihdas olunan kontrol müdiriyetine muhasebe müdür vekâletinde bulunan Sadi B. getirilmiştir. Kamara, iaşe ve demirbaş âmirliği de müdiriyet haline getirilerek mUdürlüğe Muzaffer, muavnliğine ifletme başkâtibi Fethi, ifletme başkâtipliğine de heyeti teftifiyeden Ayetullah Beyler tayin edilmiştir. tdarenin muhasebe kad roau da kUçültülmüştür. Bmamn dayanıksızhğı Hün'lerin tâbileri, eski kuvvetlerini, i*tiklâl ruhlarını muhafaza ediyordu. Attilâ bunlara Hün adat ve ahlâkını kabul ettirmeği asla düşünmeroişti. Onların ka nunlarına hürmet ediyordu. Hatta tinden bu hususta malumat iste miş, Vilâyet tetkikatın neticesini bildirmiftir. HUkumetin karar •• mdtaleatı firkete bildirildikten »onra bir heyeti umumiye içtimaı aktedi • lecektir. Nihayet firkete hUkumetin vazıyet etmek mecburiyetinde ka • lacağı tahmin ediliyor. Haliç firke • tinden aldığımız malumat şudur: Şirketin geçen seneki masrafı ne ise bu seneki de aynidir. MUstah • demler, memurlar, fen heyetleri, umum müdürlük subelerinde hiç bir tasarruf yaptlmamiftir. Çünkü ayni kadro ile işlemek mecburiyeti var • dır. Sirket baıı vapurlartnın maki nelerinde tadilât yaptırmıshr. K8 • mür yerine masot yakmaktadır. Bu* na rağmen sekiz vapur çaliftınl • maktadır, dört vapur daima tamirdedir. Bu seneki varidat çok eksik tir. Ba» aylar geçen tenekine nazaran d8rt bin lira noksan hasılat ol • mustur. En son aylarda sekiz bin lira noksan varidat yapıldığı görülmüştür. Geçen sene ile bu sene arasın daki bu fark sirket aleyhine basdöndürücü bir sür'atle zarar kaydet miştir. Şirkete göre bu vaziyetin sebepleri şunlardır: Halk fakirleşmiş, iflerini mevıi • leştirmiş ve otobüsler çok mUesair olmustur. Gizli çeşmeler tstanbul'da Belediye ve hükumetçe meçhul bazı çeşmeler bulunduğu ve bunların bir takım sakalar tarafından tasarruf ve istismar edildiği haber verilmektedir. Adliye Vekili Atina'ya gitmiyecek Mabadı var Afyon piyasası Afyon piyasası dUzelmekte de vam ediyor. tsmir'de fiatlar 9751227 araaındadır. Daha da yükselmesi ihtimali kuvvetlidir kurtulmak ve daha sür'atle evlerine gidebilmek kabiliyetini otobüste görmüş olmalarıdır. Bu hat üzerinde otobüsler bu tene geç nakliyata baş lamışlardır. Fakat gelecek sene işin daha ziyade ehemmiyet kesbedeceği anlaşıhnaktadır. Şirketihayriye şimdilik mukabil tedbir olmak üzere otobüs hattı dahilinde olan tstinye'den yukarı iskele • lere en büyük ve en güzel vapurlarını tahsis ve doğru postalar tesis et miftir. Sirket rekabet için otobüs mubayaasına henüz karar vermiş değildîr. Maahaza köprüden Trabya'ya vapur fiatı 23, otobüs fiatı 30 kuruştur. ve şirketin bu seneki yolcu nakliyatı ile geçen senekî nakliyatı arasında hemen hemen bir fark yoktur. Otobüs rekabetinden Anadolu ci hetindeki halk ve Rumeli sahilinde İstinye ile Bebok iskeleleri arasındaki halk müteessir olmustur. Çünkü şir ket bura'ara en fena v ^ U ' m ı tahsis ef;«tîr. Otobüs rekabetinden en ziyade müteessir olan idarelerden biri de Anadolu Demiryollarıdır. Bu idare, Banliyö hattında çok ucuz tren işlettnetine ragmen mUthiş bir oto bUs rekabeti kartıtındadır ve müte madiyen xiyan etmektedir. OtobUa rekabetinden simdilik fazla müteeaair otmıyan Seyrisefaindir. Cünkü tstanbul'dan Adalara ve A nadolu yakaaına yoleu gBtiirmekte • dir. Alâkadar zevat otobUalerin kıa mevaiminde tatanbul için yeni vasi yetler ihdas edecegi fikrindedîrler. Buna nazaran simdilik şehir hari • cînde ve sayffyelerde isliyen otobUa • !er kışın faalîyet sahalarını şehir dahiline nakledeceklerdir. Bu takdirde tramvayla ciddî bir rekabet vaziyeti husule gelecektir. İsin endise edilecek ciheti şudur: Zaten dar. i^ribüğrü olan İstanbul sokaklarında yüze yakın otobüs te işlemeğe başlarsa musade melerin ve kazaların coğalmasm 1 dan kork <M1îr. Yakında Sirkeci ile Bakırköy ara TürkJapon ticareti Ecnebî ve ekalliyet mektepleri muallimleri Tatbikına başlanan ecnebî ekalliyet mekteplerî türkçe, tarih ve coğrafya muallimleri hakkindaki tali matname, şimdiye kadar vaziyelteri ile fazla meşgul olunmuyan bu ho caların ciddî bir kontroldan geçirilmesini âmir bulunmaktadır. Bunlar, resmî mektepler muallimlerinin haiz olmaları iâzım bütün evsafa malik olacaklardır. Tahsil, idare ve ehliyet itibarile vaziyetleri muallimliğe müsait olmıyanlar tedricen tasfiye edilecektir. sında otobüs seferlerinin başhyacağı haber veriliyor. Bu seferlerin kışın da işlemesi kabildir. Binaenaleyh Şark şimendiferi mühim bir rekabet karşısında kalacaktır. Esasen bu kum panyanın bilet ücretleri çok fazladır, halk bundan müştekidir. Otobüs rekabeti karşısında tarifede tenzilât icrası imkân dahiline girebilir. Ticaret Odası, M. Meclisinde ta dili muhtemel Türk Japon ticaret muahedesi hakkında bir proje ha • zırlamaktadır. Cemiyeti Akvam meclisinde IraK uzerindeki tngiliz mandasmın ref'i mes'elesi ve bunun şeraiti müzakere edildi. Bu münasebetle alelumum mandaların ref'i ne gibi şeraiti umuBugün öğleden sonra Sanayi u miyeye tâbi olacağı kararlaştırılmış mum müdürü Şerif Beyin riyasetile ise de Irak mandasınm ref'ine ait şeTicaret Odasında îstanbul sanayici raiti hususiyenin tayin ve tesbfö mez* leri bir içtima aktedeceklerdir. kur meclisin gelecek kânunusani Sanayiciler, Şerif Beye muhtelif devrei içtimaiyesine bırakılmıştır. mevzulara dair ve bilhassa memle Mandaların ref'i için kabul olu • ketimizde sanayiin himayesî esnasın nan şeraiti umumiye şunlardır: (A) da gümrüklerle diğer devlet mües • manda altında bulunan arazide hükumetin vezaif ve hidematı esasiyeseselerinden görülmekte olan müşkülât hakkında delâile mUstenit ma sini muntazaman idare ve muhafaza lumat ve izahat vereceklerdir. edebilecek müstakar bir hükumet GUmriik tarife kanununun tadilin ve idare bulunmahdır. (B) bu hü den başka, gUmrük tatbikatımn aykumet memleketin tamamiyeti mülrıca blr talimatname ile tavzih edilkiyesini ve siyasî istiklâlini muha • mesi ve sui tefehhümlere meydan ve fazaya muktedir olmalıdır. (C) cirilmemesi için tkttsat Vekâletinin ay han sulhünü ihlâl etmiyecek bir varıca gilmrUklere izahlı tebliftnameler ziyette olacaktır. (D) alelâde hü • göndermesi lUzumu bu vesile ile izah kumet ihtiyacatını tesviye edebi edilecektir. lecek kâfi menabii maliyesi olma • lıdır. (E) umum efradı memlekete seyyanen ve muntazaman tevzîi adalet edebilecek kavanin ve adlî teş • kîlâtı olmalıdır. Irak'ın bu şeraiti umumiyeyi haiz Teşkil edilen Kocaeli Askerlik ka olduğu tasdik edilmiştir. Fakat valem dairesi riyaseti tzmit'te ise başla ziyeti hususiyesine ait şeraitin mandalar komisyonu tarafından henüz mıştır. hazırlanmamış olduğundan Irak'ın mandadan kurtulması gelecek seneye kalmıştır. Mandaların ref'i şeraiti Konya'nın Seyyîde Zeynep mev • müzakere edilirken devletlerin mükiinde 481 parça altın bulunmuş • messîlleri şayani dikkat mütalea ve tur. Bunlar Memluk'ler devrine aittir ihtarlarda bulunmuşlardır. ve 327 sinin Uzerindeki yazılar kottalya murahhası bir yerden man« laylıkla okunabilmektedir. da refedildiği takdirde bu memleket ile eski mandater devlet arasında hususî ve imtiyazlı münasebat kalmamasını ve her devlet ile müna • tzmir'de çıkan Anadolu refiki • sebeti müsavi bir derecede olmasını mizde okunduğuna göre Gler tütün ehemmiyetle kaydetmiştir. tran muşirketi amelesinden tbrahim isminde rahhası Fransa devletinin Suriye ve biri, işine nihayet verilmesinden muğ Lübnan mandasınm ref'ini düşün ber olarak ustabaşı Avni Efendiyi 3 mekte olduğundan beyanı memnutabanca kurşunile ağır surette yaraniyet etmiş ve ecnebilere karşı adlî lamıştır. Carih tevkif edilmiş, Avni işlerde ayrı muamele yapılmaması lüzumunu ihtar etmiştîr. Ef. de memleket hastanesine kaldırılmıştır. Almanya murahhası dahi iktisadî müsavat esasına riayet edilmesini talep etmistir. tngiliz mümessili kapitülâsyon * Iarın ipkası aleyhinde beyanı mütaHUkumetçe inşası tasavvur edi lea etmiş ve başka teminatı adliye len Sıvas • Erzurum hattı için Foks düşünülmesi ümidini izhar etmiştir* biraderler ve Alpaine Montan kumFransa mümessili mandası refe panyaları ve tsveç grubu ile hüku dilen memleketin bütün devletlere met arasında müzakerat cereyan eten ziyade mazhan müsaade millet mekte olduğu tahmin ediliyor. hakkı vermesi lâzım gelmekle be • raber bu kaydın sabık Osmanlı tmparatorluğu eczasmdan bulunan Evvelkî gün Viyana'ya hareket e memleketler ile hususî müsaadelî den Adlİye Vekili Yusuf Kemal Beitilâfnameler aktetmesine mâni ol • yin tsmet Pf. ile beraber Atina'ya gi mamasını beyan etmistir. deceği haberi doğru değildir. MüşaIrak mandasınm ref'i mes'elesi arünîleyh refikasını tedavi ettireceği lelumum mandaların ref'i şeraitinî için Viyana'dan ne vakit döneceği tayin ve tesbit gibi şümullu bir netide malum değildir. cei müsbite hasıl etmistir. MUHARREM FEYZİ tadilini istiyorlar işinden çıkarılan amelenln cinayeti Sıvas Erzurum hattı Ayakkabıcı kooperatlfi Kooperatifler etrafında yapılan tetkikat, ayakkabıcılar kooperati finin daha iyi neticeler verebilecek bir inkisaf yolu tuttuğu neticesini vermiştir. tstanbul'da mevcut 15 bin ayakkabıcı esnafı bir günde 16 bin çift iskarpin çıkarmaktadır. Esnaf Cemiyetleri yardım sandıjjı İstanbuî'da mevcut bütün esnaf cemiyetlerinin iştirakile bir Cemiyetler Birliği ve yardım sandığı teşkili fikri kuvvet bulmaktadır. Düşünüldüğüne göre her cemiyet bu iş için vari datının yüzde 5 veya 10 unu ayıracaktır. Sandık muhtaçı muavenet es nafa yardım edecektir. Kıbrıs Türk'leri Muallim istiyorlar Hocaları seçmek hakkı Ingiliz sefirine verildi Kıbrıs Türk'leri Lefkoşa Türk lisesi için Türkiye'den 4 muallim istemişlerdir. tstanbul'daki tngiliz sefaretanesi vasıtasile yapılan tesebbüV neticesinde 3 talip çıkmıştır. tlân edilen şeraite göre muallimler haftada 20 saat ders okutacak • lar, müdüre yardım edecekler, siyasetle meşgul olmıyacaklar, ve hiz • metlerine mukabil senevî 240 tngiliz lirası alacaklardır. Viktorya mek tebine istenen muallime 150 tngiliz verilecektir. Muallimleri seçmek hakkı Türkiye'deki tngiliz sefare tanesine verilmiştir. Lefkoşa'da çıkan Söz refikimiz Kâ işe konulan şartlara ve sefaretanenin istediğini seçmek hakkını haiz1 olması şekline itiraz ederek «sefaretaneye böyle bir hak verilmesinin filiyatta ne faydası olabilir? Sefa retane muallimleri hangi noktadan yekdiğerine tercih edecektir? Onların ilmî meziyetlerini her halde Tür* kiye maarif makamları daha iyi bilirler. Onlara bu hakkı bırakmamak' muallimlerden ilmî evsaftan ziyade başka şeyler arandığı fikrini verir» demektedir. Türk çimentosunun faikiyetî Anadolu Demiryolları Netice ne olabilir? Vaziyeti tetkik eden salâhiyettarların noktai nazarına göre tstanbul'da vesaiti nakliye mes'elesi cîdden tetkik edilecek ve uğrasılacak bir mevzu haline gelmiştir. Bazı zevat, Seyrisefain, Şirketihayriye ile Haliç vapur şirketlerinin tevhidi faydalı olabilir fikrindedîrler ve şöyle diyorlar: Şirketler birleşmese bile hiç olmazsa tarifelerin tevhidi ve Adadan, yahut Kadıköy'ünden Boğaz'ın en uzak noktalanna kadar doğru hallar tesisi lâzımdır. Halic'in bugünkü vaziyeti bu işin Seyrisefain'e devri zaruretini yakınlaştırmaktadır. Bu üç idare birleştiği takdirde Seyrisefain'in liman işlerile uzak postalar isini tamamile ayırmak ve ayrı, ayrı ellerde idare etmek zaruridir. Sirketi Hayriye Otobliı tehlikesîni ikinci olarak Şirketihayriye hissetmiftir. Geçenlerde aktedüen heyeti umumiye içtimaında mukabil tedbir alınması icap ederse otobiit mubayaası da görüşülmüştür. Filhakika halkın otobüslerî idare eden soförlerin dikkatsizliğinden ve sür'atle giderek kazalar vukuuna sebebiyet vermelerinden endişe et mekte olmalarına rağmen Taksim ile Tarabya arasında işliyen yirmi ka dar otobüsün mütemadiyen yolcu nakletmekte olduğu görülmektedir. Bunun sebebî evvelâ Beyoğlu cihe • tinde îsî olanlar köprüye inmek ve ayrıca tramvay parası vermekten Bakırköy hattı 6 haziranda açıla • rak ayın 26 sına kadar devam eden ltalya'nın Padovo şehrindeki beynelmilel sanayi ve ziraî sergiye bazı müesselerimiz meyanında Bakırköy Çimento Türk Anonim Şirketi de iştirak etmistir. Bakırkırköy çimento fabrikasının sergide teşhir ettiği mamulât takdir olunmuş ve müesseseye en büyük mükâfat ile altın bir madalya verilmiştir. Resmimiz şirkete verilen diploma ile madalyayı göstermek tedir. Bir Türk müessesesinin hariçte kazanmış oldugu bu buyük muvaffakıyet hepimizin göğsünü iftiharla kabartabilir. Tahran Bağdat telefonu ^ Irak ve İran arasında hnzalanan bir itilâfnameye gore yakında Be! grat ve Tahran arasında bir telefon h&ttı tesisine ba2İan.acaktır.