14 Mart 1932 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

SEKİZİNCİ SENE No. 2821 Sahip ve Başmuharriri VUNUS NADİ l tımıurım .^. j «alısflsa | Telgraf: İstanbul Cumhuriyet Posta kutusu: N° 246 Bşmuharrtr : 22366 Tahrtr müdürü • 23236 idare müdürü 22365. Matbaa 20472 İDAREHAMESİ: m h u riye Buğday mes'elesi Hazine bonoları Alâettin Cemil B. Meclise bir takrir verdi Ankara 13 (Telefonla) İstanbul meb'usu Alâettin Cemil Bey Cumhuriyet Merkez Bankası kanununun bir maddesinin tefsiri hakkında Mec li«e bir Iâyiha projesi vermiştir. Alâettin Cemil Bey proienin es • babı mucibesinde devletin hazine bonoları için tediye ettiği paralarin bankaca tedavülden çekilmesinin kanuna menafi olduğunu söylemektedir. Bankanın son neşrolunan bült«;nle • rinde tedavülden cekilen »niktar 1.400 000 lira olarak gösterilmektedir. Alâettin Cemil Bey istikrar ka nununa kadar bankanın ııhdesine aldığı evrakı naktiveden hic Kirmi imha edemiyeceğini, hazine borıolan miktarınca paranın imha değil, is • tikrar tedbiri olarak kullanılabilecefttu PAZARTFSi 14 MART 193? ABONE ŞERAITI DET: İTÜRKİYE İÇİN HARİÇ İÇİN S^feeliği ; 1400 Kr. Aylığı : 750 Xr. 3 Aylığı • 400 Kr. 1 Ayiığı: 150 Kr. 2700 Kr. 1450 Kr. 800 Kr. Bfushası her yerde Hindenburg Gene Reisicumhur oldu Devlet Demiryolları Nasıl çahşıyor? «tşletme emsalinin çok mihmt olmanndan dotayt yolcu nakliye tarifestni indirmek ve bu suretle yolcu münakafâtım ziyarfeleştir mek rnamkün olduğu neticesine vartyorttz.» İsmet Paşa hükumetinin kısa senelere sıkıştırarak yaptığı büyük işlerin başında şüphesiz simendifer siyaseti muvaffakiyetle Tiirk mem leketlermin hal ve atisine feyizler vadetmektedir. Dün çürüven Sıvas zahireleri artık bugün mahreHerine vanyor... Medeniyet ve simendifer!.. Bîr manaya alınabilen bu iki kelime Tiirk memleketlerinin en uzak yer lerine beraber giriyor Bu itibar ile, burünkü neslin tahammü! ettiği masraflar, en başta gelen mülî müda faamızda düşünülecek olursa. en yerinde yapılmış masraflardan biridir. Buna itiraz etmek, vatan düsüncesi olan bir adam için hiç bir vakit varit değildir. Fakat, esasında vatan düsüncesi olan biitün vatandaşlarm müttefik bulunduğu şimendiferlerimizin nasıl işlediği dikkate değer bir tetkik mevzuudur. ^ 5 Kuruştar İki nevi ekmek olmalı! •Birinoi nevi ekmek yiyenler müstahsil hesabma vergi vermelidirler)) Lokantacı Cemal B. in fikirleri Lokantacılar Cemiyeti reislerinden Cemal Bey buğ'day mes'elesi hak kındaki fikirlerini şöyle anlatıyor: « Buğdav insar>ların ilk gıdasıdır. Busrday ile insan arasındaki münasebet o kadar eskidir ki, bunun h\dayetmi bulmak mümkün değildir. tnsan, her şeyden evvel bu ezelî ve ebedî olan eıdasmın bütün temev vüclerile alâkadardır. Yalnız bizde değil, her yerde buğday ve ekmek mey'elesi kendisine mahsus neza ketile mütenasip bir sekilde mütalea edilir. Bizde de görüyorum ki. ekmek mes'elesi, buğday mes'elesi çörüsülmek, üzerînde tetkikat yapılmak lüzumunu hissettirmiştir. [Bütçe ne kadar olacak? ~~,^+^m>.. Heyeti Vekile dün Malî Komisyonuni vardığı neticeyi tetkik etti Ankara 13 (Telefonla) He • termemiştir. yeti Vekile bugün saat 3 te toplandı. 3 Komisyon biitün masraflarr'Bu içtimada Malî komisyonun ha • tenzilât ve tasarrufat yapılabileceği zırladığı raporun esaslan hakkında mütaleasındadır. Bu meyanda mekmüzakere cereyan ettiği tahmin oteplerdeki hal ve vakti yerinde mecIunmaktadtr. Raporun Fırka Gru • canî leylî çocuklann da ücretli leypunda salı günü göriişüleceği anla • liye tahvil edilmesi hükumetten teşiliyor. menni olunmuştur. 4 Komisyon inhisarlar hak • Söylendiğine göre Malî komisyokında tevhit kararı verildiği, kadronun tetkikab neticesinde vâsıl olduğu larda tasarruf yapılması düsünüldüğü neticelerden biri de bütçede 1 1 1 2 ve inhisarlaruı Ankara'ya nakli miimilyon lirahk bir tasarruf yapıbnası tasavver olduğu için ayrıca bir ımi • lüzumudur. Komisyon icap ettiği talea serdetmemistir. takdirde daha fazla tasarruf yapümasını Fırka Grupuna bırakmısbr. 5 Tezyidi varidat cihetme geRaporda bunlardan ba»ka şu e lince komisyon bazı ithalât eşyasmın | gümrük resminin tezyit edilebilecesaslar bulunmaktadır: ğine, taşviki sanayi kanununda Ki • 1 Komisyon yeni varidat tahzumsuz bazı muafiyetlerin kaldırı miline lözum olmadan bütçenin labileceğine, buhran vergisini umu150155 milyon lira arasında ola • mileştirmek maksadOe bina vergisiohn | bileceği kanaatindedir. bir miktar artınlabileceğine kanidir. 2 Komisyon buğday mes'elesini gbrüşmuş, bu hususta Iktisat Vekflınin Rapor Fırka Grupunda konuşulverdiği izahatı da dinlemiştir. Ko duktan sonra hükumetçe bütçe etramisyon buğday mes'eiesinin esaslı fında tetkikat yapılacağı ve Bütçe surette hallini derpif etmekle beraber Encümeninin de bu esaslar dahilmde. bu hususta ahnacak tedbirleri gös • çalışacağı anlaşılıyor. Bîz, bu mevzua dair cidden çok kıymetli ve mukni bir makale görŞimdiye kadar buğdaydan başka dük. Bizzat Devlet demiryoNarmın bir çok havayici zaruriye hakkında neşrettiği mecrauanın son çıkan mart uzun, derin tetkikat yapıimıştır. Fanü^hasında başmakaleyi isgal eden yazıların sahibi «Tevfik Fadıl» Bey şimendiferlerimizin işletme işlerin • de de çok muvaffak olduğrunu ra • kamlarla, âdeta rivazî bir kat'ivetle gösteriyor. Yaptıklarımızı ekseriya fena görmek âdetine ve mutlaka ecnebilerin iyi yaptığına kanaatimiz olduğuna vâkıf olmasaydım Tevfik Beyin bu riyazî rakamlarını süphesi olan karilerime tavsiye etmezdim. Tevfik Beye göre; «isletmeni™ < n > îyi mivarı »ırf işletmeğe sarfedilen mefcaliğ ile istetnfetfett müterellit varidatın yekdi&erine nisbeti yani: tsletme emsalidir.» Bugün bir çok memleketlerin işletme emsali (100^ ün üstüne cıkmış, yani bu demirvollar zararla çalısmakta bulunmuştur. Zarar eden devletler mevanında, Yunanistan (106), Danimarka (100) ve Cekoslovakya da (101) dir. Bi zim işletme emsalimiz ise (1930) için (78) dir. Diğer devletlerin işletme emsali de sunlardır: İşletme emsali İşletme emsali 88 Pransa 89 Almanya 80 İngiltere 99 Avusturya 90 İtalya 93 Letonya 70 İsriçre 77 Litvanya 73 Bulgaristan *91 Belçika Nüfus kesafetimizin diğer devlet • lere nisbetle son derecede aşağı ve belki en az olanı bulunduğunu da nazari dikkate alırsak bu işletme em • •alinden Türk vatandaşlarının şimendiferden istifade hususunda hiç bir memleketten aşagı kalmadıgını da görürüz. Hatta, şimendiferlerden bizim kadar istifade etmiyen memle ketler de vardır. Gerçi, nakliye em salinin düsük olduğu bu memîeketlerde otomobil nakliyatı büyük bir mevki işgal etmektedir. Danimarka buna en güzel bir mîsaldir. Lokantacılar Cemiyeti reislerinden Cemal Bey kat buğday mes'elesine gelince, o şimdiye kadar kendisinden bahsettirecek kadar gayritabiî bir vazivet kesbetmemişti. Geçen seneye kad«r ( Mabadi 2 inci sahifede ) Limon ihtikârı da Sabit oldu Ticaret Müdiriyeti muh tekirlerî bildirdi Ticaret müdiriyeti tarafmdan Jcra, olunan tetkikat neticesinde limon fiatlarında spekiilâsvon yapıldığı tahakkuk etmfştir. Müdiriyet muh • telif ticaretaneler hakkında tanzim tnameyi Müddeiumumitir. Ticaret müdiriyeti şikâyetnamesinde ecnebi tebaasından Mandego ve Pelligrini, Yunan tebaasından Kigades, Varyemezler oğlu, Polini ve yerli Rum'lardan Pandelis ve Hulti» Efendüerin bir şebek* halirfe Kmon fiatlarım arttırdıkların» müdeilet bir sekilde anlatmaktadır. Ticaret müdiriyeti bunlardan başka bazı Rum ticaretaneleri hakkın • da da tetkikat yaptırmaktadır. Mr. Grew dün gitti Amerika'lı dostumuz «Burada geçirdigLn seneleri unutmıyacağım» diyor Almanya'daki intihabat ^fc Mareşal Hindenburg mu, badanacı Hitler mi, yoksa göç hamalıThaelmann mı? Hindenburg kazandı! Berlin 13 (A.A.) Yirmi dört milyon rey puslası üzerinden yüzde elli sekizini Hindenburg ka zanmıştır. Berlin 13 (A.A.) Yirmi dört milyon müntehipten 12,171,000 ni Hindenburg'a rey vermiştir. Httler 7,864,000 Thalmann 3,456,000, Devesterberg te 2 mil yon beşyüz on dört bin rey al mışlardır. Dün, Alman Reisicumhurunun in 30 milyar sahibi Kibrit kralı Paris'te kalbine bir kur şun sıkarak intihar tihabı günü idi. Geç vakte kadar, intihabın neticesi hakkında malumat gelmemişti. Bu hususta dün verilen ve intihabın neticesine takaddüm e Dün memleketimizden ayruan Amerikan sefiri M. Gruw teşyi edüirken Hükumeti tarafmdan Tokyo'ya tayin edilen Amerikan sefiri Mr. Grew refikası ve küçük kerimesi ile birlikte dün Cenova'ya gitmistir. Mr. Grew saat 9,30 da otomobille Topane rıhtımına gelmiş ve İtalya vapuruna binmiştir. Memleketimizde bulunduğu naüddet zarfında çok iyi tesirler bırakan ve çok sevilen Mr. Grew ile ailesi dün İstanbul Valisi Muhittin Beym refikaları hanımla Vali muavini Fazlı, Belediye Reis muavini Hâmit, istanbul Polis Müdürü Ali Rıza, Ticaret Odası reisi Nemlizade Mithat, (Mabadi 2 inci sahifede) den haberleri dercediyoruz: Mareşal Hindenburg Tevfik Bey bu mes'eieyi de su »uretle izah ediyor: «Bir demiryolun da yolculann katettikleri kilometre yekununun yolcu trenlerinin katettiği kilometre yekununa nisbeti ne kadar büyük bir rakam verirse yolcu trenlerinden de o derece istifade edildiğtne ve bu rakam ne kadar küçük olursa yolcu trenlerinin o dere de boş seyrüsefer ettirildiğine hükme dilir». Bu nakliye emsali de şu suretle dir: İ5 Estonya 102 Almanya 9 Türkiye 0 69 Litvanya 96 Yunanistan 135 Bulga ristan 55 Danimarka 91 Romanya 105 Letonya Demek ki; Türk trenleri vasatî olarak (90) yolcu ile işliyor ve işletme masrafı % 7 8 dir. (22) kâr bırakı yor. Şu halde: tşletme emsalinin çok müsait ol masmdan dolayı yolcu nakliye tari Fesinî indirmek ve bu suretle yolcu ' münakalâtını ziyadeleştirmek mümkün olduğu netîcesine varıyoruz. T. Rüştü B. bugün geliyor Bulgar Kralı, Hariciye Vekilimizi kabul ederek bir buçuk saat görüştü Sofya 13 (A.A.) Tevfik Rüştü Beyefendi bu sabah saat 11 de Bulgar Kralı Boris Hz. tarafmdan kabul buyuruldular. Bulgar hükümdarı ile Türkiye Hariciye Vekili arasında cereyan eden bu mülâkat bir buçuk saat devam etmiş ve Bulgar milletinin haşmetlu kralı bu münasebetle Türkiye hakkındaki yüksek hissiyatını beyan eylemiştir. Resmî tebliğ | Tevfik Rüştü Beyefendi bu ziyaret esnasında Gazi Mustafa Kemal Hazretlerinden bahsetmiş ve Kral Hz. ne karşı Türk devleti reisi Hz. nin ve Türkiye'nin muhabbetini iblâğ etmiştir. Bulgar milletinin haşmetlu reisi Türkiye Bulgar dostluğu etra • fında güzel sözler söyliyerek Hariciye Vekilimizden Gazi Mustafa KeBilhassa, çok çocukiu ailelere ve lıer çocuk başma diğer bütün mem mal Hz. ne ye Başvekil İsmet Paşa Hz. nejfürmetle mühabbetlerinin arpılmak lüzumunda ısrar ediynruz. zına delâletini istemiştir. leketlerde olduğu gibi tenzilât ya Turk vatandaşları bugün ödedik Tevfik Rüştü Beyefendi saraydan leri vergilere mukabil bu cihanî ko • 12,30 da çıkarak Bulgar gazetecüe layl'Vlardan mahrum olmamak hak rinin davetine icabetle Bulgar Matkını haiz değil midirler? buat Cemiyetini ziyaret etmiş ve bu münasebetle irat edilen nutuklarda İstanbul meb'usu Türk • Bulgar dostluğunun takviyesi ALÂETTİN CEMİL I Sofya 12 (A.A.) Bulgar A § jansı bildiriyori Hariciye Vekili Tevfik Rüştü Beyle Başvekil M. Muşanoff arasında vukua gelen ikinci mülâkatıj müteakip bir tebliği resmî neşrolunmuştur. Bu tebliğde iki devlet adamının uzun süren mülâkatlan esnasında iktisadî bazı mesailin tarzı halline dair noktai nazar teatisinde bulundukları ve istik balde daha ziyade inkişaf edeceğini teyit ettikleri zikrolunmus tur. r Kotnünistlerin naır.zedi Çelik miğfer lilerin tntihar eden M. Kreuger sitimal sosyalislerin göç hamalı namzedi namzedi badanacı Paris 13 (A.A.) Dün Ameri Thalmann Devsterberg Hitter ka'dan buraya gelmiş olan kibrit n İOB fae i l4S karlı ve dünyanm en zengin adamı Kreuger, bugün apartımanındaki o dasında kalbi bir rövelver kurşunu ile Berlin 13 (A.A.) İntıhap mü(Mabadi 4 üncü sahifede* delinmiş olduğu halde ölü bulun IIHIIIimHIIIIMlmlinllinillinilinilllHIIIHnmMIUIIIIiniHMIIinillMIIMIIIIIIIIIIMMIIIIIIIIIMIIIIIIIItlllllllllllllllllllllllMllllllllllinillllllNHHIHİI muştur. Rövelver, yanıbaşında gö rülmüştür. Kreuger, bir takım işler hakkında görüşmek üzere sabahleyin bazı Ingiliz, Fransız ve Amerikan bankerlerine randevu vermişti. Kreuger'in reisi bulunduğu şirketin ( Maiadi 1 inci sahifede > Berlin'de 143 kişi tevkif edîldi 2 î İ l ^ " "^ *"** Diş tabiplerinin müsameresi Askerî Tekaüt Şube sinde işleri bitenler Millî Müdafaa Vekâleti Tekaüt Şubesinde işleri olup ta gazetemize mektup yazanlara verdiğimiz cevaplar ve Tekaüt Şubesi tarafmdan muameleleri ikmal edilerek resmî senetleri Maliye Vekâleti Muntazam Borçlar müdürlüğüne gönderilenlerin son listeleri yannkî nüshamızda çıkacaktır. etrafmdaki mesai lüzumu kaydedilmiştir. Hariciye Vekilimiz müteakiben Türk Bulgar dostluk cemiyetinin verdiği ziyaf ette hazır bulunmuş ve akşam üzeri sefaretanede verilen çay esnasında Bulgaristan'ın bir çok ricali ile temas etmiştir. Ekspres 3 saatlik bir teahhurla geldiğinden Tevfik Rüstü Beyefendi fev(Mabadi 4 üncü sahifede) A Diş Tabipleri Cemiyeti tarafmdan dün saat beş buçukta Halkevi'nde tıbbî bir müsamere verilmiştir. Müsamerede bir çok dis tabipleri hazır bulunmuşlar, muhtelif meslekî mevzular üzerinde münakaşalar yapmışlardır. Resmimiz bu müsamerede bulunanlardan bir kısmını gösteriyor.