30 Haziran 1932 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
DOKUZUNCU No, 197& Bofitıuharrlrl NADİ İDAREHANESt; i ? İ 1 liyoınoiBDmtje karşısıııda tlaırtı uıab*u&* Telgraf: İstanbul C u m b u r i y e t Posta k u t u s u : N° 2 4 6 Başmuharrtr : 22366 Tahrlr mUdürU ; 23236 tdar* müdUrO 223«5. Matbaa : 2047\ Cumhu Lozan'da fırtına koptu! umm ..ÎÜTl.,,,......... • * * ' PERŞEMBE 30 HAZîRAN 1932 ABONEŞCRAİTİ TÜRKİYE İÇİNİ HARİÇ İÇ|H j Seneliği | 1400 gr. : 2700 Xr. 6 Aylıgi î 750 gr. | 1450 2c. ! 3 Ayhgı î 400 Kr. | 800 Kr. Ayhğı j 150 Kr. ^ 5 Kuruştur = Nfishası her yerde » • • * * •• « • « * • • ••• » •• •« .a/ Mühim bir kanun: Buğdayın müdafaası HIIIIIIIIIIIHIllllimilMIIIIIHMIIIIItllllllimillMllllltllllllliHIMMIIIIIHIIIinHnilllllnillllUIIMIIIIMIIIIIIIHIIllUUIHIIHHIIIHIIIIIIMIIIHIHIIIimmilllllU^^ llllinntHnitlllHMIIIIHIIIIIIIWIIINIIIMIHUIIIİtlllllllllllHIIIIIIHnilllllnillllllllHIIIMIIIIIIItHtlllUUIHIIHHIIIIIIIIinHIIIHIHHHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIllllllııııu = Almanya Nihayet Versay HUkUmlerine İsyan Etti! Meşhur Fransız futbol takımı şehrimizde... Almanya, hudutların tashihini,Fransız Dün gelen Rasing kulüp takımı şehordusunun tenzilini talep etti Tamirat mes'elesi ikinci plâna düştü. Makdonald, iki muariz devîetin arasını bulmağa çalışıyor •ja^^^B^^^ga^^^l^^^B^^^B^^^M^^MB^^^aja^^^^ ".••••»»•••<BBIB« ı ı i r ı i ı l l l l i l i l l l l l T l l l l ı n i l l l l l i n i l f l l l f «•' l l l l l i l l l l l l d l l l l ••> I 1 I I I I I I I V V « I I I i r i M I I I H îki senede müdafaa ettiğimiz bir esas üçüncü senesinde niha yet kanun i bir lâyiha ola rak Mecliıe geldi ve tktisat Encümeninden de geçti. Türkiye'de dahi nihayet buğdayın müdafaasına karar verildi. Bununla Türkiye'de buhranın halline doğru en mühim adımın atılmıs olduğunu temin ve tebsir edebiliriz. Krictof Kolomb'un yumurtasından daha basit bir hakikat olduğu halde bir daha tekrar edelim ki buhranın Türkiye'mizdeki sekli daha ziyade dahilidir, ve bilhassa bir kaç sene denberi buğday f iatlarınm pek ziyade düsük olmasından ileri gelmis bulunmaktadır. Ekmek şehirlerde 5 ve 6 kurusa satıldığı zaman rençper buğday mahsulünü 50 ve 60 para gibi adeta hiç denilecek kadar ucuza satmakta idi. Bu fiatla satılan buğday mahsulünden rençperîn eline geçen pek az para onun hiç bir isine yaramamakta ve bizim buhranımız bilhassa buğday fiatının bu emsalsiz düşüklüğünden ileri gelmekte idi. Bu hakikati daha iyi anlamak için adına bir ziraat memleketi denilen Türkiye'mizde ziraî istihsalin % 5 0 si buğday olduğunu göz önünde tut mak lâzımdır. Türkiye'de ziraî mahsulün % 5 0 si buğday olur ve bu da yok pahasına satıhrsa Türk halkımn onda 7,58 ini tefkil eden çiftçi bellibaslı mahsulünden bir sey elde edenıemis bulunur. Bunun neticesi ola • rak bu çiftçi vergisini vermekte müşkülât çeker, ve çarsı pazara giderek kendisine lâzım eşyayı aatın almak • tan âciz kalır. Eğer çiftçi pazardan, çarfidan alısverif etmezse Türkiye'de bastanbaşa buhran husule gelir. Çünkü bunun neııcesı oiarak tıcarete aurgunfafe âro ol«r v« deviet haznesi de darahr. Bizde . hem de haktız ve manatız yere . olan budur. Geçen seneye ve evvelki seneye ait söyle bir hesap yapalım: Binnefis Türkiye'nin buğday ihtiyacı 22 milyon kentaldır. Şimdiki istihsal ve ikti. sat şartlarına göre bu buğdayın fiatı beher kiloda müstahsil köylü lehine oiarak vasatî 10 kurus, bilemediniz 78 kuruş olmalı idi. Halbuki bizde rençper son iki sene zarfında buğdayını 5060 paradan sattı. 5060 para olmasın da rençperin mahsulünü 3 kurusa satmıs olduğunu ve hakikî f iatın en aşağı 7 kuruş olması lâzım geldiğini kabul edelim. Aradaki fark şudur: Lira 154,000,000 22 milyon kental X 7 0° 66,000,000 22 milyon kental X 30° 88.000.000 lira müstahsil rençper, aleyhine zarar. Eğer buğday Türkiye'de vasati olarak 10 kurusa satılmak lâzım gel< seydi, rençper aleyhine olan senelik zararı 154 milyon lira oiarak kaydetmek icap eder. Her halde buğday fiatının haksız düşüklüğünden rençperîn zararını senevî ekallin ekalli olarak 100 milyon lira diye kaydetmekte hata yoktur. Bunun iki seneliği 200 milyon lira eder. Demek ki iki sene zarfında Türk piyasası yalnız buğday yüzünden 200 milyon liralık hakikî alışveriş vasıtasından mah rum olmuş, devlet haznesi de bu ka dar mühim bir irat menbamın ha reket ve f aaliyetinden mahrum kal mıstır. Eğer bu para piyasamızı ha rekete getirmiş oisaydı devlet haznesi de kolaylıkla lâakal senevî 50 mil • yon lira almış olacaktı. Bu basit hesaplar Türkiye'deki buhranın koyu menbaı nerede olduğunu göstermeğe kifayet eder. Türkiye'de buhranı izale etmek istersek buğdayın maliyet f iatından yüksek bir fiata, her halde müstahsil rençper lehine kârlı oiarak satılmasını temin etmeliyiz. Yeni buğday lâyihasının hakikî tanzim sebebi bu olmak lâzım gelir. tktisat Encümeni onu daha ziyade bu hakikî cephesine irca eden ehemmiyetli bir tadil yapmıştır. Hükumet lâyihaya buğday gümrük resminin indîrilip bindirilmesi salâhiyetinin hükumete verilmesi fikrini koymuustu. Encümen lâyihadan gümrük resminin indirilmesi salâhiyetini tayyet • miş ve pek iyi yapmıştır. Çünkü bu kayıt hakikî maksadın hakkile kavranılmasına mâni olurdu. Hükumetin bu kayıt ile icabında müstehlik lehine dahi hareket imkânı bulmak için istihdaf ettiği maksadı anlanuyor değiliz. Fakat bugünün hemen yegâne de. rimizde üç mühim maç yapacak ^^^•^^^^•^^^^•a^^^^^^^^^â^^^^i^^^^^^^^^^^^^^^^fciİ^^ Von Papen'in metalibi Versay muahedesi tadil, hudutlar tashih edilme li, Alman Fransız orduları müsavi olmalıdır Lausanne 29 (A.A.) Fransız'larla Alman'iarın sabahleyin icra etmis ol dukları mükâlemeler bir netice vermemistir. Alman menabiinden temin edildi ğine göre M. Van Papen, Versaille8 muahedenamesinin sark hudutlarına ait ahkâmının yeniden tetkikini talep etmiş ve iki memleketin teslihatı arasında ^^^•^^^^^•^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^ Almanya'nın bugünkü kuvl vetleri seviyesinde bir mua] delet vücude getirilmesini istemiş ve altın tevziatının îzmir'li Vahap ta yeniden icrasî suretile pa Fransız takımmda raların kıymetlerinin ye Merkez muhacim oynîyor f niden tesbiti fikrini izah Fransız kulüplerinin en eslrî ve en eylemiştir. Fransız ve Alzengin kulüplerînden birisi olan Rasing man Ticaret Nazırları ara\ kulüp, dün sabahki trenle Zağrap'tan sındaki mükâlemeler de bir\ şehrimize gelmiştir. Fransız sporcular, birînci mevki yataklı vagonla seyahat neticeye vâsi& olmamaştır. etmektedir. meler yapılacaktır. Sağda Fransız takımı oyuncidart, solda Franstz takımile beraber gelen Vehap Bey garda Zeki Beyle gorüşürken bolcudur. Rasing kulüp, en kuvvetli sekli ile gelmiştir. Fransız sporculan, dön sabah snorculanmız tarafından hararetli biı surette karşılanmış, Londra oİMabadi 4 ünciı sakife&e) 'Alman Başveküi Von Papen 29 (A.A.) M. Mac Do nald, Von Papen ile M. Herriot ve her üç devletm maliye nazirları arasııuU yap»i*n mölâkat 3,5 »aat »ür müştür. Bu mülâkatta bu sabah için derpiş edilen Fransız . Alman heyeti tesadüfünün tehirine karar veril . miştir. Maamafihı M. Von Papen ile M. Herriot ve M. Martin ile Von Krosingk arasında hususî mükâle Alman • Fransız müzakereleri Lozan 29 (A.A.) Fransız'larla Ahnan'lar arasındaki müzakereler, 4 ÜJICÜ İzmir'ü Vehap Bey de Fransız takımı ıle beraber gelmiştir. Gelen kafile on yedi kisi olup bunların on altısı fut Türk kızları, millî bir vazife sizi bekliyor! Türk güzelliğini dünya müsabakasında teınsil şerefini ihmal etmiyiniz Buğday Kanunu Bütce Encümeni dün lâ yihayı tetkik etti Ankara 29 (Telefonla) Buğday kanunu lâyihası bugün Iktisat Vekili Mustafa Şeref Beyin huzurile Bütçe enciimeninde müzakere ofandu. Lâyihada Iktisat Encümeninin yaphğı tadilâtı Bütçe encümeni de muvafık gordü. KENDİ KENDİMİzt TENİCİT •"" Şeker ve kahve lâyihası Bütçe Encümeni tetkik ve tadil ettiği lâyihayı Meclise gönderdi Lâyihanın aldığı son şekil Ankara 29 (Telefonla) Şeker, kahve, ve çay ithalâbnın bir elden ida L re edilmesi hakkındakî lâyiha Bütçe encümeninden çıktı, Meclis ruznamesine alındı. Lâyiha encümenin yaptığı ta dilâttan sonra şu şekli almıstır: Madde 1 Halen mevcut vergi ve resimlere ilâveten malî bir menfaat gayesi takip edümemek sarrjle hükumet çay, şeker ve kahvenin memlekete ithali işlerini bir elden idare etmeğe mezundur. Ancak isbu maddeleri memlekete ithal etmek istiyenlere ithal edecekleri maddelerin kıymetine muadü olarak hükumet tarafından tayin edilecek Türk malî çıkarmak şartile mezu niyet verilebilir. Madde 2 31 mayıs 932 tarihine kadar yapılmış mukavelelere müsteniden gelecek şeker, kahve ve çay ile işbu k»nunun tarihi neşrinde gümrüklere ge'miş bulunan şeker, kahve ve çay bu kanun hükmüne tâbi değildir. 3 Bu kanun neşri tarihinden muteberdir. I Tavuk ve yumurta Ankara'da açılan Tavukçuluk Ens titüsünün bilgili ve becerikli tecrübelerinden büyük neticeler ahnıyor. Enstitü bu geçen bir sene zarfında halka pek çok iyi tavuk yumurtası ve damızlık piliç verdiği halde kendisinde elyevm damızlık oiarak 34 binden fazla tavuk vardır. Onümüzdeki senenin vaziyeti "1 daha parlak olacaktır Çünkü EnstitüBütçe Encümeni Reısi Hasan Fehmi Bey .932 dünya güzellik müsdbakasına iştirak edecek ctan Fransız, nun alacağı yumurta bir çok 100 bini 4 Bu kanunun icrasına icra Ve • Holanda, Çekoslovakya güzellik kraliçeleri ve çıkaracağı has piliçler ise pek çok killeri heyeti memurdur. Güzellik müsabakamız yarın deSeyahat masraflarınm heyeti teron bini geçecektir. Encümenin tanzim ettiği esbabı muğil, öbürgün saat dörtte idarehanetibiye tarafından ve diğer zarurî ma{Mdbadi 4 uncü sahifede) Enstitünün üzerlerinde tecrube ettiği mizde hafi oiarak icra edilecektir. sarifin da gazetemiz tarafından ta Legorn tavuklarından biri bu geçen se IIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIMIIIIIIIIIIIUIIIIIIIIIIIIUIIIIIIIIIIIIIII IIIIIIIIMII llMltllllTIIIIIHIIIIIIIHINIMIIIIIİIIiniHIIIIIIIIIHIIIIIIIIinillllllHIIHinlllllllllll O gün saat dörtte hakemleri ve müahhut edildiği, Kraliçeye Cumhu ne zarfında 330 yumurta vermiştir.. yesabakaya iştirak edecek hanımları ida riyet'in ayrıca 500 lira hediye ederi müsait olan bir aile kolaylıkla ve rehanemizde bekliyoruz. Müsabakaceği ve Türk sanayicilerinin Türk gühatta kendisi yetiştirmek suretile 100 mıza balo ve sehir kıyafetile iştirak zelini Türk mamulât ve masnuatile has tavuğa malik olabilir. Vasatî iki edilebilir. Müsabakaya giren hanımbezenmiş olan Avrupa'ya göndermeşer yüz yumurtadan 1 00 tavuk senede ların nüfus tezkerelerini beraber ge ğe karar verdikleri nazari itibara a20,000 yumurta verir. Bu 20 bin yu tirmeleri sarttır. Türk tebaası, ev lınırsa 1932 Türkiye güzeli intihap murta beheri ikişer kuruştan 400 lira lenmemiş, 1625 yaşında ve namuslu edilecek hanımın ve yanındaki zatın eder. Eğer 20 bin yumurtanın 5 binini her genç kız müsabakaya iştirak ede hiç masrafsız mükenunel bir seyahat piliç yaparsanız bunlar da beheri 20 şer bilir. yapacakları tezahür eder. kuruştan 1000 lira eder. Eğer piliç 2 teramuz cumartesi günü saat Ieri tavuk olmağa bırakırsanız beheri dörde kadar müsabakaya kaydedil50 şer kuruştan 2500 lira eder. mek kabildir. Türk güzelini Türk mallarile süsHulâsa biraz çalışmak suretile bir Kraliçe 13 temmuzda Brüksel'de liyerek Avrupa'ya göndermek istL aile tavukçıdukla çok külfetli olmak bulunacaktır. Beynelmilel müsaba yen millî sanayiciler, Kraliçeye bir sızın cok ferih ve fahur oiarak yasıyakayı kazanırsa kendisine 100J000 çok hediyeler vermektedirler. Hebilir. " frahklık mücevherat hediye edile • daya listesini rfercediyoruz: Bir sohbet meclisinde bu bahis üzecektir. Kraliçenin ve kendisine re • Kraliçe ile refakatindeki zatın fakat edecek zatın pasaportu da darinde böylece konuşulurken öteden biri: pasaport, gidip gelme yol ve yemeh hil olmak üzere bütün masraf ları ve Neye yar»r ki her tarafta kon masraflarınm haricinde oiarak ga2 ağustosa kadar Belçika'daki bütün tenjan yumurta ticaretine zorluk verdi. zetemiz, Türkiye güzVline 500 lira ikamet ve iaşe masrafları temin e Bu kadar yumurta ve tavuğu ne yapa ~ * l Mabadi 2 inci sahifeâe ) dilmişth*. yım! ıııiMiMiıııiMiııııııııııınHiiftıııııııııınııııııııııınınıııılımiımıımıııııııııııniMiıııııııı ımMiıııınıııııııımmıımıiHiımııııiHiıııiımıııiHiııııiMi Diye kasavet göstermeğe başlayınca, nilecek kadar mühim ihtiyacı rençper için hepimiz ekmeğin okkasını lâakal hazırlardar. biri: lehine olan vaziyerin temin ve muha15 kurusa yemeğe katlanmalıyız. O Ne mi yaparız, oturur, tavuklar fazasından ibarettir. Şimdiki 6 kuruş zaman buhran ve muvazene vergileri la yumurtalarımızı kendimiz yeriz, bu ve küsur gümrük resmi ise hiç bir gibi zoraki tedbirlere mahal kalmada az kâr mıdır 1 Bu sayede kendi mahdığı görülecektir. vecih ve suretle fahiş dğildir. Bu sullerimizi biraz da kendimiz istihlâk Yeni lâyiha memleketimizin iktimiktar yükseltitjebilir, fakat asla tenetmeği öğrenmiş oluruz! sadî bünyesine nazaran günün en müzil olunamaz. Diye cevap verdi. Bu sözde büyük Samoel Efendi Rebeka, sunun şurasmd& rahat edip başımızf ^ Türkiye'deki buhranı esaslı su • him kanununu teşkil ediyor. bir hakikat hissesi bulmaz mısınız? dinliyoruz, bir de «ayfiyeye gidemiyenteri düşünüyorum da... YUNUS NADİ rette bertaraf edebilmeğe başlamak Bu sene Adalarda bir evi 3 4 musevî ailesi birden tutuyormuş! (gazeteler) Kraliçeye hediyeler * •*
