February 1, 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ânsiklopedisi inci riizü çıkti Ookuzuncu sene: No. 3138 ÎSTANBUL CAĞALOGLU Telgraî T§ mefcfup adred: Camhuriyet, Istenbnl Posta kutusu: trtanbul, No 24a Telefon: Baçmuharrlr: 22368. Tshrlr mfldüru: 23236, îdare mudüru: 22385, Matbaa 20472 Ilin sahifelerimiz herkese açıktnv Cumbariyette neşrettttuecek Oânlar içta doğrndan do&rnya fdarehanenüzc dahi mfiracaat olnnabilir. uri Bravo Valiye! Hayat Ansiklopedisi Çarşamba 1 Şubat 933 Büyök bir kütöphaneyi bir arada evinize gelfren en faydalı eserdir. Her evde bir fane bnlonmak lâzımdır. Dil înkılâbına dair Bir iki deyiş Fuat MTiııııııiMiıınDmmııımımımmnıınııııiınmrmıııınıınmımıımmnnıınnnmnmıiHHnnH Reisicumhur Hz. Diin îzmire Vâsıl Oldular NntııııınmıııiHiiMmfiHitnHiifHiıııınıımıııııııiNrıınmııııııııııııııtıiMMiııııııımtıııiHiıııifiıııımiHiıinııııiıııınıiimıı IIIIMIIIIIIMIIIIIIMIIIHIIIIIIItlllllMIIIIIIIIIHIIIlMlt Izmir Büyük Halâskâra kavuştu Senenin en heyecanh günü... Köpralüzade Mehmet Beyefendiye I Gazi Hz. dün saat 2 de İzmire muvasalat etti İsmet Pş. Fenike'ye hareket ettiİktisat Vekili ehemmiytli tetkikat yapıyor tzmir 31 (A. A.) Reisicumhur Hz. bugün saat 14 te refakatle • rindeki zevat ile Izmir'e varrnis • lardır. Gazi Hz. izmire iki saat mesafe den 3 deniz tay yaresi ve korfezde Sıhhİye Vekili Refîk ve Cumhuri • yet Halk Fırkası grop reisi vekili Cemil Beyler, VaB Kâzmt Pasa, Bele» diye reisi Behçet Salflı ve Cutnhu riyet Halk Fırkası Vflâyet idare heyeti reisi Hacim Muhittin Beyler, erkâni askeriye • den Hüseym HüsnS ve Zihni Paşalarla tzmıVde buhman meb'uslar DOn Gazi Hazretlerine kavttsan gflrel muhtelif cemiyet Izmir'den iki manzara ler ve tesekküDerin mümessilleri taraDün aksam Halkevinde bütun esnaf fından motör ve vapurlarla karsılan cemiyetleri azalan toplanarak san'at ve mıştır. ticaret vaziyetleri hakkmda Başvdcfl 'Reisicumhur Hz. motörle rıhtıma ç»k Pasaya izahatta bulundular. Pasa Hz. mıslar ve kendilerini bekliyen on bin verflen izahatı alâka fle dinledfler. tçlerce halkın hararetli alkışlan ve limanlerinden ak sakallı bir ihtiyar dedi ki: daki vapurlann düdük seslerile selâm« Paşam; Antalya • Afyon simenlanmıslardır. diferlerini yapılmasını çok istiyoruz. Şehir bayraklarla donanmıştır. Gazi Zatı devletinizi görmek serefî bize maHz., halkm heyecanh tezahürah ara • dem ki nasip oldu, sizin büyük eseriniz •ında Gazi konağını teşrif etmislerdir. simendîferde de kavuşacağız. AUah sizi basınuzdan eksik etmesin.» Muhittin Bey Vilâyet ve Belediyede hususî oto mobilleri kaldırttı Vali ve Bele* diye reisi Mu hittm Bey, bütçede tasarruf maksadile gerek Vtlâyet ve gerek Bele<üye riyase ti makamlarına mahaus olan otomobüleri kal dntenftn*. Mu hittnı Bey mevcu* vecaki nakliyeden i»tifa'' etmekte ve oto Vali ve Beledlye retti mobile lüzum Muhttün B. godügü zamanlar taksi ototnobillerine binmektedir. Sevgtti BUgiç, Hep beraber itaYar" edelîm fci yenî Tiirk alfabesinin kabulü jribi geçen sen« ciddî surette ele alınan dil inkılâbı dahi henüz bütün loztmı ve hikmeti ile rrah edflebflmiş değilcfir. Yenî alfabeyi yalnız kolay okumak ve kolay okutmak sebebi 3e tzah ebnek basit olacaği gibi dfl inkdâbınm bashbaşma bir kültür, ama mîllî bir kültür mes'ele» oldufunu soylemege hacet bile yoktur. Siz ki Türk edebiyat tarfhmin haBc şairleri cephesini en ziyade arasbnp yazaniardan birismiz, dü inkılâbmm Tiirk içthnaf nıedenî hayatmda bir anlayış ve soy* leyiş birligi husule getirmek gayesine müteveccih adeta bir zaruret olduğunu hiç suphe yok ki bepTmizden daha iyi takdir buyurursunuz, oyle olunca tabiî heprmizden daha iyi ifade de buyurur • sunuz. Yeni alfabe înkilâbî yapıldıgı zaman anlayışı kıt olmrjran arkadaşlardan boî bana: Yenî harflerm bîr kültür tevakkuf veya fanlası husule getirecegine şüphe yoktur, Demiş ve bu s8z8 fle ba arkadas sanki o dakikadan Ribaren beNrf kendisi farkmda ohnaksızn yeni alfabenin Türk diTinde ister tstemes yeni bir kültür hareketine mukaddeme olacagmı ifade eylemişti. Onun hayıflandıgı dhet hiç olmazsa son bin bu kadar senelik Turk irfan hayabnda ortaya çıkabilmiş olan bilis, anlayış ve söyieyiş mabsullerinin bu yeni alfabe hareketile bir nevi yıkı IID çrffaneğe mahkum oldugu kanaati idi.Eğer Osmann Türklennde tekâmul efcen ve hâlâ kafalarnmza tahakkihn e3en o bilis, anlayıs ve söyleyis şekflleri bir nevi kültür ise arkadasm seiontismtfe ha»a da voktu, ' Gene o zamanlar dığer bir bfldik bixe bütün dddiyetile: Bir adım daha atarak her hangî bir garp dilini, roeselâ fransızcayı alsak muhakkak en btiyüc isabeti göstermiş bultmıaduk. Diyordu. Bu «on zatm kanaati Türk idîTinin bStun üimleri ve fenleri ifadeye salilı bir dfl olmadıjı ve meselâ ba maksatla Osmanh dilinde derin bilgi sahibi ohnanm fransızca oğrenmekten daha kolay bulunmadığı yolundaki sahsî tecrubelerinden ileri gelryordu. Dil isle rinde çok çahşnu? bir bilgtç olarak siz hocannz bilinmiz ki miüî bir düîn zamane roedeniyetine nrsbeHe henuz iplidaî olusn veya kalifi onon yerine baffca bir dilin konubnasmı icap etmez, ve laten Syle yapmantn bnkâm da yoktur. Bötün bir kanaatle bîr grarp dilini, tne» selâ fransızcayı kabul edelim diyen zat şu hakikatin farkmda detfldi: Biz Türk Üilmde yapılacak inkılâp iSzumuna fcandığnmz zaman kendi dilimizi Arap ve Acem dflleri gibi yabaaa dfllerm tahakkünranden ktrtarmak zararetile katTiIasraif bdunayordcfc. fçinde yii jeegeldiğim» zorluk yabancı dülerm dilimize ve ırfaMnnza tahakkömleri olunca ba derdi gene baska ve ba defa butün bütun yabancı bîr dfl kabnlö gibi bir imkân»ul&la tedavi etmif olamazdık tabiî. Tatbfld kabiByet noktasindan adeta nezeyan demek olan bo ikmd mSlâ hazayı önümüzdeld mes'elenin ehem • nMyetini tebarüz ettirmek içm kaydet miş bulunuyorum. Fühakika Arap, Acem ve Türk halitası olan Osmanlı türkçe«i Türk mflletinin butün umumî heyetine malolamanuş ve edd bildiğimiz seklinde aânSıaye malolanuyacağı dahi mohakkak bulunmus garip bir dildir. Bu imparatorlok dfli mîdir? Biz bu dflin ^.o^tratorloktan evvel dahi böyle kul icuuldığını bfldiğhniz gibi onun bflhas M nnparatoriuk zatnanmda shndi adına Divan edebryatı dediğmdz uslupta tekâtnül etmi? bulunduğunu dahi biliyo ruz. Bu dfl Fuzuli'den, BakTden, NePiden, Nedhn'den geçerek, Şinasi ve Namık Kemal Beylerin elmde tıra«lanarak, Edebiyatı Cedidede guya daha ziyade Eşlenerek ve daha ziyade mceltflerek zamannnıza kadar gelmiş olan dildir. Bu idflin büyük demiyeyim, kiiçük demiyeyim her halde kendine göre bir harsı lemsfl ettiğine de şüphe yoktur. An eak bu aristokrasik harsın milletin umumî heyetile alâkası adeta yok denOecek kadar azdır. O kadar azdn ki hiçtir diyebiliriz. tfte evvelâ yeni Türk alfabe 9 şubatta İstanbul ve Türkiye güzelleri seçilecek! Hakem huzuruna çıkacak hanımlar Âbdülhak Hâmit Büyük şair 82 inci yaşına giriyor Şairi azam n o dülhak Hâmit Bey şubatın beşmci günu 82 inci yaşına gîrecektir. Edebiyatnmzın bu karh ş»h%alar gibi ak saclı dehasma daha ozun yıDar hayat, sıhhat ve bahti yarlık dileriz. *• Feyziati Ksesi talebesi bu sene <*? meskur bir kadır şinaslık gösterek ^" mSnasebetle bir toplanh hazırlamıştır. Merasim 5 şubat pazar günü dört buçukta mektep sa lonlannda yapılacakhr. KENDİ KENDtMİZl TENKİT: seçmeye lştlrak eden gtlsellerm tntlşar etmemlf OafKa Mr grupı» Güzellik müsabakamız, dün de yazdığicnzı gibi, şubafan dokuzoncu perşembe günü idarehanemizde icra edüecektir. Bu müsabakaya ilk seçmede en fazla rey alan ve dünkü nüshamız • da isimleri münderiç bulunan on bir hanımla, müsabaka günü hasta olduklarmı bildiren yedi hanım girecektir. Müsabaka günü bunlar arasından evvelâ tstanbul güzeli secilecek, müteakıben tstanbul, tzmir ve Bursa güzelleri arasuadan da 1933 Türkiye güzeli intihap olunacaktır. Yün ipek müessesesinin hediyesi Yün tpek ticarethanesi, 1933 Kraliçesine Türk ipekçiliğinin son zamanlardaki büyük terakkisine bfr delil teşkil eden kelebek yuvası ismindeki zarif kumaşından bir elbiselik hediye etmiştir. Bursa Krallçed Leman SaduHah Hanınun hususı fotografcımız tarafından alınmış bir resmi Başvekil paşa Finike'ye hareket etti Antalya 31 (A.A.) İsmet Paşa Hz. bugün Finike'ye müteveccihen Antalya'dan aynldılar. Oradaki tetkik Ierini ikmal ettilrten sonra tekrar Antalya'ya döneceklerdir. iktısat Vekili bir Standardizas Köylii efendimize ne za • man hizmet edeceğiz? yon komisyonu teşkil ediyor îzmir 31 (A.A.) lktisat Vekfli Celâl Bey yapmakta olduğu tetkikat neticesinde ihracat maddelerimizin istan( Mabadi 6 tncı sahifede ) «Kıymetli sütununuzu her giın alâka ile okurum Fakat kendi kendımızi tenkit edecek mühim bir mevzuun unutul ' duğunu görüyorum «Bize iktısat ilminde okutmuşlardı ve hakikatte de böyledir: Postanın var madığı yere medeniyet, ilim ve irfan gitmez, yolda kalır, bunalır Geçen bir yızınızda isaret buyurduğunuz veçhile memleketimizin hemen yiızde doksanı köydür ve köylüdür. Maalesef bu büyük kütle posta nimetinden mahrumdur. Saadet ve nimet diyorum, çiinkü meselâ yirmi senelik s?urbet hayatında Anadolu'nun bir kaza merkezine iki saat mesafede ve nahiye merkezi oltrp 900 evi muhtevi olan köydeki babasımn eline varacağına emin olarak bft defa olsun mektup yazmamak elbette bir mahrumiyettir ve aksi ise şüphesiz bir saadet ve nimettir. Halbuki ayni köylü ve bütün milletimiz binbir zorhıkla bütçesinde meselâ adliyenin süvari mübaşirligi teşkilâtına binlerce lira veriyor ki bu miibasirler vazifeleri îcabı her köye uğnyacaklardır. Başka bir çare bulunamıyorsa acaba bu süvari mübaşirliğine ayni zamanda köylere posta tevziatı isini gördıirmek mümkün ve hatta lâzım değil midir11 Ben daha ileri gideceğim: Meslekim itiKarile isin içinde olduğum içîn çok iyi bilirim, bugün her hangi bir Anadolu şehrinde bir şahsa, adliye makamatı vasıtasile iki ay içinde tebligat yaptıramıyonız, posta ise, kim ne derse desin îftiharla söyliyebiliriz ki kendisine tevdi ettiğimiz her hangi bir mektubu Anadolu'nun her hangfbir posta olan köşesindeki muhatabına nihayet bir hafta zarfında ulaştınyor Adlî tebligatın posta (Mabadi 4 üncv sahifede) Kraliçeye verilen hediyeler Muhtlif müessesat tarafından 1933 Kraliçesine verilen bütün zarif hediyeler, Beyoğlu'nda, Tünel meydanı başmda Foto Süreyya camekân lannda teşhir edilmektedir. izmir ve Bursa Kraliçelerinin teşekkürö tzmir ve Bursa Kraliçeleri, kendilerine nefis ıtriyattan birer kolek • siyon hediye eden Ahmet Faruki Beye gazetemiz vasıtasile teşekkür etmektedirler. İnhisarlarda ıslahat Amerika'lı mütehassıslar heyeti bir aya kadar sehrimize sfelivor Rana Bey bugün Cenuba hareket ediyor Inhisarlarda teşkilât ve muamelat itibarile ıslahat yaptnak üz«re Amerika'Iı mütehassıslardan mürekkep bir heyet tarafından hükumete bazı teklifat serdedildigi yazılmışh. Gümrük ve Inhisarlar Vekâleti Amerika'h mütehassıslarm teklifleri üzerinde mesgul olmuş ve kendüerile temaslara baslamıştır. Vekâlet A merika'Iı mütehassıslann gönderdiği ipridaî teklifat raporunu înhisarlar ırmum müdürlüğüne göndermis, Paris'te bulunan heyetle mükâleme ve müzakerelere devam olunmasmı emretmiştir. Aldığumz malumata göre teşkilât mütehassıslarından mürekkep olan bu heyete Amerika'lı Mister Walles Klarc riyaset etmektedir. Amerika'lı heyetin gönderdiği mufassal îngilizce rapor inhisarlar idaresinde tercüme edilmiş ve üze rinde tetkikat icra olunmuştur. tnhisarlar idaresile Amerika'hlar ara IIIIITIIMIIIIIIiriillllIlltltininrillllllllliinililifllllilltllllllftllllMIIMMIIIII İzmir gibi güzel Kraliçe! Neriman H. hislerini anlatıyor ve en çok Leman H. ı beğendiğini söylüyor Gumruk ye înhisarlar Veldli Rana Bey sında muhaberata devam edilmek tedir. Amerika'lı mütehassıslar bnr aya kadar ParU'ten sehrimize gelerek burada işe başlıyacaklardır. Büyük ticaret müesseselerme, inhisarlara mümasil idarelere ait teşkilât] tensik ve ıslah ettnek, buralar(Mabadi 4 üncu sahifede) f liIIIIIIMIIItlttHlllllllllllllllirilMIIMItMIIINIirttlMMttitliltllirllilirtlKll ' N smin, ahiren de Türk dili inkılâbınm istihdaf ettiği maksat bu suretle kendfliğinden izah edilmiş olur: Bu bütün mflIete malolacak bir kültüre yol açmak ihtiyacmın ifadesinden ibarettir. Bunda fikir olarsJc mutlaka mazinin inkân yoktur, fakat şekil olarak dilin ıslahı ve bflhassa butün millete samil Türk aslına ircaı lüzumu lâbüttür. Sevgili üstat, siz ki bizim Divan edebiyatunız kadar halk şairlerini, halk şiir lerini tetkik etmis bir bilgiçstniz, Divan edebiyatuım Türk halkına ne kadar yabancı bir dflde konustuğunu ve halk hissiyatınm nasıl bir dilde nrlandığım en iyi görmüş ve bflmis olduğunuzda şüphe yoktur. Bu iki edebiyat dflinm yekdi • ğerine karşı tezadı bile bütun mfllette bir mefkure birliği lüzum ve ihtiyacınm belki en açık ifadesini teşkil eder, degil mi? YUNUSNADİ Sanayi programımız Sanayi mes'elesi ve sanayî programımız hakkında tkhsat Meclisi Âlisinin mukarreratını îzah eden bir makalât silsflesini bugünden itibaren derce başlıyoruz. Sanayicilerimize ve $anayi işlerile mesgul olanlara ba makaleleri bühassa tavsiye ederîz. Neıman Hanımm dün fotoğrafçunız tarafından alınan yeni reslmleri: İzmir güzeltnln bir portresl ve ablasile beraber resmi karışarak »Uli ve gizli bir ahenk Dün de yazdığım gibi İzmir ve vücude getriyor. Bu sis onun gözleBursa güzellerini Tokatlıyan oteli* rine ve çizgileri belirsiz yüzüne tznin bir odasında bulmuştum. Yan mir b&ğlanndan takılmış gibidir: lannda Neriman Hanımm biraderi, Mahmur ve dumanü gözleri, şafak Leman Hanımm annesi ve nişanlısı ta, üstüne çiğ düşmüş, beyaz ve inre vardı. bir isle dolmas, cevherini ve usare * Bursa güzelile dün yazdığım şeysini jrizliyen, fakat dikkatli bakış leri konuştuktan sonra tzmir güze • Iara giizel riiyasmı ifşa eden iki bağ line dbndüm: Nerinrvan Hanımda ürâmü tanesini andırıyor. Biçim ve boybos, endam yerindedir. Yüzünde renk olarak ta bu gözler adeta böyşehir terbiyesi görmüş bir Anadolu Lutfen sahijeyi çevirlniz kızının masumiyeti ince bir ze^â île