4 Ağustos 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ansiklopedisi 37 nci cüzü çıktı Onuncu sene: No. 3320 umhuriyel ÎSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektup adresr Cumhuriyet, Istanbul Posta kutusu: İstanbul, No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366, Tahrlr müdurü: 23236, İdarc müduru: 22365, Matbaa: 20472 Vatandaş! Yerli Mallar sergisini git, gör de Türkun zekâ ve azmile göğsün kabarsın ! Cuma 4 Ağustos 933 Millî iktısatta Ev sanayii h noktanın çok iyi bilinmesi lâzımdır: Türkiyede sanayi bü tün bütün yok değildi, Türki . yenin de kendine göre sanayii vardı. Avrupada buhann sanayie tatbiküe büyiik büyük fabrikaların teşekkülü esnasında Tiirkiye muhtelif sebepler al • tında bu cereyana katılmamıs oldu • ğu için kendi pazarlarına hücum eden ucuz mamulât Türkiyedeki sanayii yıkh ve kapitülâsyonlara tâbi gümrük rejimi burada sanayiin tesekkülüne mâ. ni olarak Türkiye Avrupa sanayiinin haraçgüzarı bir memleket haline düşmüştü. Bu hâdiselerin iyi ve etraflı bilinmesi Türkiyede sanayiin batması sebepleri kadar çıkması sartlanm da bize gösterir. Türkiyede sanayi vardı dediğimiz zaman boş'tfia lâf söylemiyoruz. Türkiyede eskıden mevcut olarak kapi . tülasyonlarm tazyikı altında batan sa nayiin bir kolleksiyonu, bir müzesi vücude getirilirse ortaya hayret olunacak kadar büyük ve çok muhteviyath ve o nisbette de kıymetli bir mecmua çık • tığı görülecektir. Ve bu isin böyle yapılması hakikaten temenniye Iâyıktır. Bizim itikadınuzca sanayi milletlerin içtimaî hayatlarında bir medeniyet şar . tıdır. Osmanlı Türkleri hayatınm dahi medeniyetten mahrum olmadığını görmekliğimiz ve göstermekliğimiz çok faydalı ve hatta elzemdir. Nitekim şimdi hiç olmazsa kendi ihtiyaçlanmızm bir kısmına yetecek kadarmı vücude getirmek üzere yeniden içine girmek azminde bulunduğumuz sanayi hayatınm bizim için asgarî mebcudiyet ve medeniyet şartı olduğuna kani bulu nuyoruz. Londrada bizimki gibi memleketlerin sanayilesmesi aleyhinde söz söyliyen M. Posse gibilere verilecek açık ve kestirme cevap budur. Türkiyedeki eski sanayi hayabntn eserlenni kim tophyacak ve hangi daire onlardan bir müze vücude getire cektir?... Bunu hükumetin, Maarif ve tktısat Vekâletlerinin, Millî tktısat ve Tasarruf cemiyetinin düşünmesini rica ederiz. Meselenin ehemmiyeti üzerine cümlemizin dikkat gözlerimizi topla • mak üzere simdiden kat'iyetle bey an etmis olalım ki geçmiş sanayiimizin yalnız bulunabilecek nümunelerile vücu de gelecek böyle bir müze muhteviyat Hibarile hakikaten başta biz Türkler olmak üzere cümleyi hayrette bıraka cak veçhile zengin ve rengin olacaktır. Mazisi bu kadar parlak olan bir milletin istidat ve kabiliyeti elbet ondan da. ha parlak bir rstikbal vait ve temm e • der. Sanayi hayatmm teşviki yoltmda bilhassa Millî tktısat ve Tasarruf cemi • yetine teveccüh ettiğini farzettiğimiz vazifelerden biri de ufak ufak tezgâh larla evlerde yapılabilen san'atlan yeniden canlandırmak ve yürütmektir. Bu meyanda bilhassa kadmlar tarafın. dan yapılacak işlerden olmak üzere her nevi mensucat en basta gelir. Ev sanayiinin bu seklini ileri götürmek hususunda dahi geçmişte evlerimizde yapılan bir takım işlerin fevkalâde gü • ~elliklerinden ilham almakta bulundu ğumuzu ilâve edebiliriz. Hah ve kilim aksamma ait eski işlerin modern, ko lay ve ucuz boyalarla son senelere doğru mütemadiyen tereddiye uğnya. geldiğini görmekten dîlhun olmamak mümkün değildir. Bu yoldaki bazı Türk mamulâtma memleketimize ait bir hu'susiyet veren kök boyaların ihyasına niçin gidilemesin? Ve halıcılığa nefa ~et itibarile Türkiyeye has bir yenilik /erilmesi neden mümkün olmasın? Ya bez dokumalarımızın ihyasını kim istemez? Meğer ki Türk kadınmın vaktHe bu sahada temin ettiği harikuâde güzellikleri bilmiyenler olsun. Bez dokumalarmda vaktile Türk kadı • nmın vâsıl olduğu mükemmeliyet de • recesini maatteessüf şimdiki neslin ço. ğu bilmez. Eski işlerimiz için bir mü ze vücude getirilmesini isteyisimizin se. beplerinden biri de budur. Orada gö rülür ki, hele ipekle karuık veya halis ipek ev dokumalarımızda alelâde san'at değil, güzel san'at eseri sayılacak kadar güzellik, ama harikulâde bir güzel . lik vardır. \ Vaktile evlerimizde bu dokumalar her evin kendi ihtiyaçları için yapılır, ve her evde onlar kesilip biçilerek ve en narin oyalarla süslenerek ortaya şaheser çama^ırlar çıkarıhrdı. Şimdi bu ev sanayiini gene evlerimizin ihtiyacı başta olmak üzere hatta ticaret paza • rma maledecek vechile de tesvik et • mek mümkündür. Macaristanda ev sanayiinin bu itibarla nasıl revaca maz • Universitenin ecnebi hocalan kimler olacak? Bugday vaziyeti Başvekilin dün yaptığı tetkikat Gazi Hz. bahriyelileri takdir buyurdular Reisicumhur Hz. Adatepe muhribi ile yaptıklan kısa bir yolculuk esnasında gemi defterine bahriyelilerimizle iftihar ettiklerini yazdılar Ecnebi profesörlerden bir kısmı daha geldi, bugün onların da iştirakile mühim bir içtima yapılacak Ismet Pş. Hz. Ziraat B& kasmdan izahat aldılar Ankara 3 (Telefonla) Ba«vekil Ismet Paşa Hz. bugün Ziraat Banka • stna giderek buğ day fiatlan ve banka tarafrn • dan köylüden mu. bayaa edilmekte olan buğdaytar hakkında tetkikat yapmıs, Banka Umum müdürü Kemal Zaim Bey / « « ' Pa?a Hz den bu hutnsta izahat almışlar dır. tsmet Paşa Hz. bankada epey müd. det kalmışlardır. Banka buğday ah • naına icap eden mıntakalarda hararetle devam etmektedir. L niversitenin ecnebi profesorlerinden bir kaçı: (Soldan itibaren) , Prof. Nissen, Prof. Zaverbruh,. Prof. Şvartz, Bühanettin Beyle birlikn Reşit Galip Beye dün ınkılap tarıhı kursusu teklif olundu Yeni Universitenin hoca kadrosunu takviye etmek üzere çağınlan ecnebi profesörlerin en mühimmi olan maruf Alman ooeratörü M. Zaverbruh dün sabah sehrimize gelmiştir. tngiltere Kralını, çok dikkate şayan bir ameliyatla ölümden kurtarmış olan bu Alman profesörü, Tokatliyanda kısa bir müddet istırahat ettikten sonra Üniversiteye giderek Maarif Müstesan Avni Beyle ıslahat komitesi azalarau, Üniversite Eminini ziyaret etmistir. Alman operatörü, deruhde edeceği vazife ve Üniversiteye verilecek faaliyet istikametleri hakkında bu zevatla görüsmüs, müteakıben sehrimizin has tanelerini gezmistir. M. Zaverbruh bilhassa Cerrahpaşa hastanesinde fazla M. Venizelos ay sonunda geliyor Çazi Hazretlerinin takdirlerîm kazanmak şerefine ncdl olan Adatepe mahribi Reisicumhur Hazretleri geçen hafta, Adatepe muhribimizle Yalovadan ts • tanbula, Dolmabahçe sarayına tesrif buyurmuslar, sonra tekrar ayni gemi ile Yalovaya avdet etmislerdir. Muhrip, Dolmabahçe ile Yalova a rasındaki 30 mil mesafeyi bir saatte katetmiş ve merakibi bahriyenm buluamadığı yerlerde 35 mil süratle seyret • mistır. Gazi Hazrelleri, yüksek süratle sey . rederken muhribin evvelâ kıç tarafın • da oturmuslar, sonra kurnanda köp • Mabadi S inci »ahifede Ismet Pş. Hz. nin davetlisi olarak Yaloyaya gidecek Atin* 3 (Hu. nttî) M. Venizelos Basvekil tsmet Paşa ta rafından Yalo raya davet edil mişti. M. Veni zelosla yakmda temasta bulu nanlarm verdik leri malumata göre sabık Yu nan BaşvekiH bu ay sonunda bu davete ica ' M. Venkelo* bet ederek Yalovava gidecektir. Inhisarlar teşkilâtı Amerikalı mütehassısların tavsiye ettikleri tedbir lerin tatbikına bu ay içinde başianıyor ""** Inhisarlar Vekili Istanbula geldi Gümrük ve tnhisarlar Vekili Ali Rana Bey, dün, Ankaradan sehrimize gelmis, tnhisar idarelerile gümrük erkânı tarafmdan karsılanmıshr. Rana Beyin bu gelişinin tnhisar ida. relerinde tevhitten sonra yapılacak asü lc d. dun tatbikatile alâkadar olduğu söylenmektedir. Geçenlerde gelen ve iki ay kadar tnhisarlar teşkilât ve muamelâhnı tetkik ederek bir ıslahat raporu hazırlıyan Amerikalı mütehassısların ıslahat için tavsiye ettikleri tedbirlerin tatbikine bu ay içinde baslanacaktır. tnhisar idaresin de umumî müdürün riyaset ettiği hususî brr komisyon bu işlerle meşgul ol maktadn*. Yeni teşkilâtta idarenin muhasebe teşkilât ve muamelâtı tamamen deği . şecek, yeni ayniyat subeleri teskil edi • lecektir. tnhisar idaresi merkezi, tütün, Üniversitenin profesor muavmle , rinden Remziye Salih Hantm . kalmıs ve mtibalannı soran bir muharririmize sunlan söylemiştir: Mabadi 6 ınct »ahifede Yunan adalarını bir Italyan fen hey eti işgal etmiş! Yunanistan, bu üç adanın Lozan muahedesi mucibince kendisine ait olduğunu iddia ediyor GE DENIZI KENDt KENDlMİZl TENK Bu kadarı da fazla! Darülfünun kapandı Onun yerine sni esaslarla, yeni uzuvlarla, yeni hedeflerle bir Üniversite kuruldu. trfan hayatımızın bu kapanışa ve bu kunı lusa olan derın ıhtiyacını hiçbir Turk münevveri inkâr edemez Bundakı ısabeti takdiT etmiyecek tek bir TıİTk vatandaşt bulunamar Fakat bu tatmin olunan ıhtiyaç ve takdİT edilen ısabet bizi bu sevindirici hâdise dolayısile yapılan taşkınlıklara mâni olmaktan aiıkoymamalıdrr. Geçenlerde akşam gazetelerinden bırmde bİT karikatür çtktı Karşı kar sıya oturmuş iki dilenciyi tasvir e den bu karikaturde dılcncilerden biri ötekine Darülfünundan birçok müderrislerin açıkta kalacağını haber veriyor, diğeri de yerini sıkı tutmasmı tembih ediyordu. Dun bir baska bir akşam gazetesinde gene bir kankatür... Hasta. sının dişinı çeken dişçi «Ne güç çıktı Mubarek miıderristen farksızmw> diyor. Inhisarlar Vekili Rana Bey müskirat ve tuz servisleri dahil olduğu halde biri satıs, diğeri de imalat olmak Mabadi 4 uneü tahifede Yunanistan ile ttalya arasında bir hâdise zuhuruna sebebiyet veren ve sevkulceysi kıymet ve ehemmiyetleri çok büyiik olan üç adanın mevkiini gösterir harita Adalar denizinin Akdeniz methaline yakın yerindeki bazı küçük adalara t talyan bayrağının çekilmesi, beynel milej siyasette heyecan uyandıran bir hâdise seklini aldı. ttalyan isgaline ge. çen adalar Kiranos, Mavrenissi ve Levithidir. Bu küçük adalar Italyanlara ait on iki adalar grupuna dahil Kalimros adasile Yunanistana ait Siklad adalan grupuna dahil Amurgos adası arasındadır. Yunanistan ötedenberî bu har edildiğini tetkik etmekten de is tifade edebiliriz. Ev sanayiini Millî tktısat ve Tasar . ruf cemiyetinin dikkatine fabrikalardan daha az ehemmiyetli bir mevzu olmamak üzere arzetmekle hiç hata etme • diğimize kanHz. YUNUSNADİ HAMlS: Ağaoğlu Ahmet Bey bir kaç gün evvelki bir yazımızda hiçbir itme tetnas etmiyerek zikredi • küçük adalann kendisine ait ve Sik lad takım adaları grupuna dahil bulun. duğu iddiasında idi. Italvanlann işgal ettikleri adalarda oturarlar pek azdır ve hepsı balıkçı dır. Bu adalara Italya bayrağının çe kilmesinden evvel de ttalyanlann bu taraflarda faaliyet vardı. Bir müddet evvel ttalyan jeoloji âlimlerinden ve mütehassıslanndan müMabadi 5 inci sahîfede len bir hatıramn kendine ait olu . cağım tevehhüm edereh artık ek sik söylenip durmuş. Riizgârdan nem kapan meğrer yalnız eski Köroğlu değilmis. Son hassasiyetile Ağaoğlu b'ze bunu ispat etmiş o • luyor. Mahalsiz olarak »öylediği hem sozlerden dofayt ihtiyar dostumuza sadece teessüfler ederiz. Y. N. Şaka niyetine hırpaladığım!7 bu ilim adamları bu kadar tehzile müstahak değılleTdır Memleket gençliği için düşunebıldıkleri sekilde, ellerinden gel diği kadar çalışmışlar, senelerce çırpınıp durmuslardır Mubterem sayılması lâzım gelen bu çahşma müsmir ve muvaffak olmamjşsa zaten bu netice onlar içm kâfı bü elem sayılabılir. Hiır metsizlıkte ıleri gidişin bu kadan rıakikaten fazladır Sonra bize haklı olarak o müdemslerin Inkılâp Ünıversitesinde yerleri yoksa ölçüsüz ve suursuz kalemlenn de inkılâp gazetecıhğinde yerlen yoktur, dıyemezler mı? IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIMIIIIIIIIIIIIIinilllllllllllMIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIlllMIIIIII MII!tl>ltlHMII'1M|MIIIIUMIIIIIMIII1IIIIIUIIIIIIIIIIII Meşhur Viyaha Tıp Fakültesi nasıl çalısır? Türk Üniversitesinin kuruluşu münasebetile bir tetkik Rugun 3 uncu sahıfemtzde Bıîyük mukavemet yiizme rau sabakalarımız için. kayit muamelesine devam edilmektedir. Gerek hanımlar ve gerek erkekler arasında ayrı ayrı tertip ettiğimiz bu yarışların kayit müddeti 20 ağustos akşamı hitam bulacaktrr. Erkekler arasındaki mukavemet yarışı Kınalıada Sıiadiye arasında yapılacak, hanımlar arasındaki müsabaka da Suadiye plâjında jcra olunacaktır. Müsabakalarda derece alan ha. nım ve beylerden birinci ve ikin ciye birer kupa ve birer madalya, üçuncuden onuncuya kadar bîrer madalya ve sehadetname, müsabakayı ikmal edenlerin hepsine de birer şehad'etname verilecektir. Mükâfatlar, müsabakadan sonra Suadiye plâjında merasimle tevzi edilecektir. Müsabakalarm büyük bir intizam tahtında cereyanı için her türlü tedabir ahnmıştır. Müsabakaya iştirak edecek sporcular, Köprüden hususî motörle Ki« nalıya gönderilecektir. «Cumhu'riyeft yüzme müsabaka. Mabadi 3 üncü aahifede