October 31, 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 4

Cumhurîyet Tesrînîevvel 19*3 = * Cengiz Han TEFRtKA II Yazan: M. TURHAN armağan gelen hayvanlann en iyîsi idi. Hizmetçi kadnun altma da gene o armağanlardan bir iyisi çekilmişti. Tut . sak sevisler, Nayman atlarma bmmis lerdi. Basta Koslük han olmak üzeYe oymak halkı hep srralanarak Moğoî atlarmm yüruvüs kafcfliyetmi seyre ha ztrlanmıslardi. Elcîler de, han karısınm bu sezmtisini sretirdikleri armağanlarm makbul görüldueirne bürhan saydıklan îem eadularmdan dısan fnlsmıslar v e Günrunun önünde ukaşarak teaekkur etmislerdi. GB^l kadm. bu tezahürat arasmda. eh mahmuzladı, çadırlar araşmdan son ~> v'oîa ftrUdı. At yürük. » olduğundan ba cıkıs is bir o'du, sevircîier arasmda tOK kootu ve Mraz sonra ai içmde goze gor&nmemege Kırlar issbdı. Yenl bjr a v u V fcymla te«aduf ploıynjcnr» kadar fcu imzîik devara edecekti. Dort ath, l»a aonsçz görunen bo»luk içinde adeta KayrHabiî grorB«ayorlardı. Hareketm W g51j, hareketsiz toprak, hareketsix ka r yalar, hareketsa çaklar arasmda djp tnada* ko»«n. durmadan flerliyen dort •t. adeta aykm eorönen Wrşey oluyor'dn. 5» sakm ve dargm »ahaey* yaln «an hareketshîikti. Atlar v« «SvaruW, Mr »>f!mnîa birdenbir« dorsahtr v« ta» kes^««l«r. o hareketOTİifte T»ViMttı Wrer fcevkel hatm! alaeaklardı. Fakat b8y. !e bir afctm niamasdı •• onlar durroa'dan vOrDyorlardı. Guneü, sihntne yapîran hayal !eri ve hayaletlerî sanki ra t e « . «b ktrm kmsık Koft*un« «er* re serre «aeamk sıkmhdan kurtulmak î**îvoirnu« srfbi calamahmm ko^uvordu. BV »aat. üci «at. ba jrerintiyi nîcm vaoh&mı adeta hahrlatnadı, e*en riİTO'ârla fci ucu«undan do$an sert velî btrbtrme ka nstırdı ve bo fcarmkliSm »«rattıJh kacfn<*« kn<tn, ardmdakliert de kos< Lâkîn h5«t»etr4sile ve «eyulerîa î' lr»«'îıne konoHnadi. Ben'kiler. obür kadmTa ikî erkelc, Kan *vı«mTn izhıden jrerî kalmamak lcin havvantari *orluvorlardı. nari bBvfflc bir bBrmet oiacaSi TntiiAhasasiie atW» t«r ve fcBnfik tcinde Iwrmkıyor1ardı. Fakat ae yisl<*r, bn korktme aent arasmda da. geB« fırsat l»n'trvorl«rdı. btrbirîle 3ç beş fısıldanyorhrdı. »tlar vornldu, r.5Çar!erW!e acıian yaralara ra'rnen k«ynrmyorWdı. bir nvan icmde avaklanm î »#*»» dofrna çgviren haw«T<1arm Kn ax!. neden MMt M M I G8ncQ Haımn, ann v«Ioazeledı%i baval aykn avtmdi. atm bafim çektî, dort Oh. M m m n nelcadar (r&ze^di?. GSk Ve w , «ıBrnn karaandıiı vere kadar «vtlî 1«kesizViVtı» tBantt) gidivordo. Birt yokanda. r»W •saîn'a wxavan ba sroz «CMT ik! \t Üsküdarda feci bir cinayet oldu T ü r k i y e N o r v e ç ticareti(B U ak Şa mid program İhracatımız bu sene çok fazlalaştı, ithalât ise eskisinden daha a7 Norvecin ikhsadî hayatmda btiyük rol oynıyan gemicilik işleri sene baçmdanberi düzelmeğe başla mıstır. Geçen sene 30 eylule nazaran bu sene 136 gemi daha is bulmuş. âtıl duran tonaj miktan 630 bin ton kadar azalmıştır. retle senelerce süren Bu su durgunluk vec bizden ancak 8 bin lirahk mli bayaatta bulunnruştu. Halbuki, bu sene iptidasmdan temmuz nihayetine kadar mubayaatı 7 misl' artarak 47 bin liraya cıkmıştır. Senenin ilk yedi sekiz ayı simal memleketlerine olan ihracatımiz • tibarile ölü aylardır. Biz bu mem • Ieketlere üzüm, incir, fındık gibi maddelerimizi senenin son 3 4 ayı zarfında ihraç etmekte olduğu muz için senenin son 2 3 ayı daima ilk sekiz dokuz aylık ihracahmızın fevkinde olur. Bu sebepten Norveçe bu sene nîhayetine kadar yapılacak ihracatimızın geçen senelere nazaran çok fazla olacağına hükmede • biliriz. ) Güzel kadın tezahürat arasmda atı mahmuzladı, İki arkadaş kavga ettüer, çadırın arasından yola fırladı biri ötekmi öîdürdü Güncünün bindiği at, Temuçinden bu bir avuç toprağı alırken kendisi için gizli bir dünya yaratmağı düşünerekaynca bir parça toprak daha aldı, ağ> zmda gizledi!.. Yukan gelince Kara han «Elindeki topragı nıyun yüzüne at!» dedi. Adam, bu wnri y<»rine getirdî. Kara han da toprafta: «Biivü!» emrini verdi. Toprak büvüdü, büyiidü, büyük bir ada halfnî aldı. Avni zamandaadamm a«mndaki toorak ta büvüvordu. Ejer Kara han, bu yeni günahm da farkında oiarak ve gene ona acıyarak «tükür!» demeseydi adamm a5zı par. ça oarca olacaktı. Tamahkâr «dam. bu emir üzerine tükürdü ve bu tükürükten dairlar, dereler vücude »eldi. Kara han, yarattuh büyük adayı bos btramakımmak icin adanm ortasmda bir cam aj»acı viikseltti. Bu agaem do kuz dah vardı. Kara han, her dalm alhnda bîr yeni adam yarath. Bu dokuz adamdan însanlarm dckuz nkı üredî. Kara han, msanlara kılavuzluk efmek ürer* «Yavık» atlı bir melek gonder di. Yavık insanlan, do&ra yol* «totürme*e cahnrken, ilk yarablan k«î, onlan ba*tan cıkarmağa. türlü 10*10 eŞlence. lere ahstırmağa u^rasıvordu. Kara han, ba ahmak msanlara ki»dı. Yeryuzimü darmaria^m etmesmi (Yavık) a em • rettî. Yayık, mnragrnm ucf'i yervÜTÜnun alhnt üstüne aretirdi. Yervüzün deki d^likler, de^ikier bn suret'e vü cut buidu. Kara han, asi kisivi de veral. tma volladı ve adım «Erlîk h»n» kovdu Kara han, yeryüzünu kendi h*lme btraktıktan sonra on yedi kat gSku v«> rattı, kendi" en sonuncu kata cek?dî. ORIU «Bav Üîken» i on altmcı kat gokte bir ahm tahta oturtta, ker""smi suîhun ve adaietin allahı vaph. Ö^Sr sroklerm her birine bîr allah yarattı. Yedmd katta «Gün ana» yı, alhna katta «Ay ata» yı yerlestirdi. ücüncü katta cennet, Sürve dagi, süt gölü vardn*. tyilik melekleri olan yayıcılar, onlann başı «Yayık», namus ve güzellik ilâ • hest Aynt, hep buradadu*. Kara han, yukanda ba işleri yaparken Erlik han da yerin alhnda kara bir güneş yarath, orasnn bu kara günesm kara ışıgîle aydmlarh. Kendisi kara btr taht üzerine orurdu. Kormüz, Karaozut, ötker denilen melekleri, cmleri, çev tanlan vücude getirdi. Ba surctie Bay ülkenin mfikâfat allahı ohnasma kartı o, mScazat allahı stfatmı takmdı. Dünyanm yarahlışmda bSyle çarpısmalar, kavgalar olda. Sonanda da Erlik han. la Yayık arasmda mücadeleler, korkunç muharebeler olacak ve kıyamet kopa eak!.. ( 1 ) GüncS Hamm, ba efsaneyi düşünurken içine bir ezgi geldi, gözlerme bir bulantı yapısh. Şu Kara hanm, şu Bay ÜDcenîn, şu Yayığm gokten yere mme. lerini, kendisine «düe benden ne di lersin?» demelermi wter gibi olda. Boyle bir mucize zuhur etse ilk dilek o. larak motlaka zihnindeki hayaOerden kurtulmasım istiyecekti. Çünkü onlar, Temuçinle Sardo^an kendisini ba usız larda da tatlı tatlı rahatstz ediyorlardıl Güzel kraliçe, uzun bir lâhza bu dalgmhkta, ba hulyalar içmde kaldıktan sonra içini çekti, hizmetcisine döndü: Ktz! dedi şu yat bilen tatla koBuşayntı nn 7 Sen bilirsm kadmnn. Bana da birsey gösterebOv mî, dershı? Bir, degü bin şey gosterir. Şi, çok yaroan kîaâ! Haydi bakalnn, yaradana stgmra styavalmı. Guncünüo verdiği isaret üzerine es. ki papaz, attan mdi, yulan Sardo^anm eüne verdi, kendisi yürudü. han kan • smm yanma vardı, ü^enşismi öpKi, yere kapamrcasma u'caçh, ellermi gÖP'^üne kavusturun durdu. Güncünün ?özü Sardoğanda idi. Gözü ağnlıklı sihirbazm bu beyaz benli, çok güzel yapılı gence ahnm yuiarmı tatturmasma adeta içlenmisti. Fakat mÜDhem bir duygn ile kendisine alâkalandığı bn pence karsı orada eene ka vftshs görünmek mecburiyetmde idi. Ba sebeple gözünü zorladı, bakıslarmı Sardoğandan aynrdı, sihîrbaz seyise dön. dü: Sen yat bilirmissm, ovle nri? Evet, ulu kadm. Gençliğtmde çaIışhm, 8$rendîm. t»or) (1) lste Tirrk kozmogonisi budur. Bu kozmogoni Türk türesinde ak v e kara unsurlarının nasıl doğduğunu da gosterir. llhanhk devrinde bilhassa bu akide kuvvetli bir yer tutuyordu. Zaten ilhanlık, bfr elin diğer elleri ve budun lan zorla kendisine tâbi etmesile başlar. Bu siyasî degişiklikten cemiyette hâkim ve mahkum, hür ve esir olmak üzere iki unsuT husule gelir. Hâkim olan el, aktır. Efradı ak kemikler zvimresini teşkil eder. Mahkum olan budunlar (milletler), karadır. Bunlara kara ulus, kara oymak ta denilir. Merhum Ziya Gök Alp Beyin, bu mevzu Ü2erinde Çok kıymetli yazılan vardır. Biz, o ya alardan istifade ediyoruz. M. T. ı Evvelki gece Üsküdarda çok feci bir cinayet olmuştur. Süleymanağa mahallesinde oturan Enver ismin <fe bir hamalla ipçi tbrahim gece kafayı iyice tutsülemişler, körkü tük sarhoş olduklan halde beraberce evlerine dönerlerken aralarmda kavga cıkmıstır. Neticede tbrahimle Enver dÖvüsmeğe başlamışlardır. tbrahim Enverden yediği bir yumnık darbesine fena halde hiddet lenmiş, cebinden sustalı çakısını çekerek Enverîn karnını baştan başa yarmıştır. Derhal vak'aya yetişen zabrta memurlan Enveri yan bay gın bir halde bularak Zevnep Kâmil hastanesine nakletmişlerdir. En ver hastanede ifade veremeden ölmüştür. tbrahim yakalanmış, hakkında takibat icrasına başlanmıştır. zail olmakta, işsizler adedi günden güne azalmakta&r. Gemi faaliye • tinin inkişafı yeniden 4000 kifinin lş bulmasını temin etmiştir. Ağustos 933 zarfındaki bir ay evvelkine nisbetle halât ise 52 milyondan krona yükselmiştir. ihracat S milyon 61 milyon kron (1,7 milyon lira) eksilmiş, itBu senenin 8 Şile Pendik yolu cnayeti Pendik Şile yolu cinayetinin faillerinden dördü yakalanmıslardı. Katillerden Adapazarında iki at hırsızi henüz yakalanmamışlardır. Yakalananlar henüz Sile hapisanesindedirler. Bunlar, diğer iki maznun da yakalandıktan sonra tstanbul Adliyesine teslim edileceklerdir. Birbirlerini yaralayan 2 ar>adaş Dün saat 11 de Kumkapıda Hisardibi caddesinde 101 numaralı hane<fe oruran 19 yastnda Karnik ve arkadaşı Serop beraberce gezerlerken aralarmda bir meseleden dolayı kavga çıbmıshr. Bir müddet ağız kavgası seklînde cereyan eden muhavere nihayet dövüşe miincer ol • mustur. Etraftan yeıtisenler Karnik ile Seropu ayırmak istemişlerse de bu esnada gözleri fena halde kızan Karnik cebinden çıkardığı kundu raci bıçağını Seropun sağ bacağına saplamıştır. Fena haltfe cam yanan Serop aldığı yaranın tesirile biis > bütün kızmıs, o da cebinden bir kunduracı bıçağı çıkararak derhal Karniğin sol böğrüne saplamıştır. tkisi de Cerrahpaşa hastane*ine yatmlmıslardır. Norveçe ihracatımızm artmastna mukabil ithalaiımiz azaımaktadn*. dikte ithalâtın kıymetçe ihracattan Geçen sene 7 ayda 354 bin liralık 5,5 milyon kron (takriben 2 milyon ithalâtta bulunduğumuz halde, bu lira) fazla olduğu görülür. Bunun sene 7 aylık ithalâtımız 1S7 bin lisebebi, Norvecin ihracatında mü • radır ki, y a n yarıya düsmüş demekhim bir nisbet tutan gemi ihraeatı tir. Bunun da sebebi, ticareti harinın bu sene, geçen senenin 12,2 mil ciye polftikamızın mütevazin bir yon kronuna mukabil, 6,1 milyon mübadele etasına ictinat ettirilmekkrona diismua olmasıdır. te ohnasıdır. Türkiy* Norveç ticareti Ticareti hariciyemizin zamanın Geçen senelerde Türkiyenin şi • zaruret ve icaplarının tesicleri altınmal memleketlerile doğrudan doğda her memleketle mütevazin bir bi31 1 0 933 ruya ticarî münasebetleri yoktu. lâncoya istinat ettirilmen dış ti Sah günü Bu sene tsveç, Norveç, Fenlandlya caret politikamızın ana hatti olduakşami siat 2f de gibi memleketlerle doğrudan doğ • ğuna göre, yavaş yavas bütün memruya mal alıp vermekteyiz. Evvelleketlerle olan mübadelâtımız, bu Yazan Halıt Fahri Bey ce mübadelât daha ziyade Şimalî esa* dahilinde mtttevazin olacak, 5 perde Alman limanlanmn tavassutile yaTürkiyenin ancak mahnı alan mempıhrdı. leketten mubayaatta bulunması ne1932 senesinin ilk 7 ayı içmde Nor ticenne varacaktır. Yazan Reşat Nuri Bey nin ayni devresile mukayese edil aylık İthalât ve ihraeatı geçen sene VI YAN A : 18,30 piyano solo (Bach, Beetho . ven, Max Reger) 19,10 konferans 19,40 fransızca ders 20,05' sarkı ve orkestra konseri 21,20 havadisler . 21,35 muhtelif operalardan parçalar 23,05 havadisleT • 23,20 bar muai 4 kisi. BÜKREŞ: 18,05 orkestra konseri20,05 kon feranslar, plâk neşriyatı, 21,05 sarkı konseri 21,25 senfonik musiki: (Vagner, Beethoven) 22,05 konferan» . 22,20 senfonik musiki devam ediyor. Bu kısımda: (Wagner, Weber). BUDAPEŞTE: 18,05 tsigan havalan 18,35 konferans 19,05 orkestra . 20,20 kon feranslar 21,05 tiyatro 22,50 havadisler ve org konseri .24,05 tsigan havalan. VARŞOVA: 18 cazbant 20,10 muhtelif pro « gram, tefrika 21,05 hafif musiki konseri . 22,05" Krakaudan nakil: (Ede • biyat saati) 22,20 keman solo24.10 dans havalan. PARtS rPoste Parlslen) ı 21,05 plâklar ve muhtelif program21,35 Kentet. 22,05 musahabe22,35 büyük orkestra konseri: (Maseenet, Strause. SaintSaens) . 24,35 havadisler BELGRAT» 18,05 almanca ders ve muhtelif pro> gram . 20,05 çarkılar 20,35 konfe rans 21,05 keman solo 21,45 radyo orkestrası 22,15 halk sarkılan 22,45 plsklar . 23.05 tsiEran musikisi. Utanbul BeUdiyesi ŞehipTı'ıjatrosu ON YILIN OESTANI İSTİKLAL İ P E K F 1 L M stüdyosunun mühim bir muvaffakiyeti: A N K A R A D A pazargünü yapılan bütün merasim, şen likler pazartesiden itibaren t S T A N B U L D A pazar günü yapılan bütün merasim, şenlikler ayni günden itibaren ikmal edilmiş ve Bu perşembe akşamı S A R A Y (Eski Glorya) da BİN İ K İ N G İ G E G E (YIKILAN SALTANAT) Aşk, ihtiras, sebvet ve ihtişam f ilmi / V A N M O S J O U K Î N E TANİA FEPOR ve GASTON MODOT tarafmdan Perşembe günü matinelerden itibaren İ P E K ve M E L E K sinemalarında gosterilmeğe başlanmıştır. 25 senedenberi yapılan filimlerin en güzeli en muazzamı Bir tramvay kazası Dün Ortaköyden Bebeğe gitmekte olan vatman Habip Efendinin idaresindeki tramvay arabası Di • mitri isminde bir çocuğa çarpmıs, başmdan ağır surette yaralamışhr. Dimitri derhal hastaneye kaldırıl mıstır. SAHTE FAHiŞE 6 aydanberi Pariste gösterilen senenin en muvaffakiyetli zengin ve ihtişamlı eseri İPEK SİNEMASINDA I Muessif bir irtih al Izmir eşrafından ve tüccan muteberandan Osmanzade Ziya Be • yefendi uzun zamandanberi müp • telâ olduğu hastalıktan kurtula > mıyarak tahtı tedavide bulunduğu Büyükada sanatoryomunda dün sabah vef at etmiştir. Cenazesi bugün saat 1 de kaldınlarak Büyükadadaki medfeni ebedisine tevdi edilecektir. Mevlâ rahmet eyliye ROMA ATEŞLER Mümessilleri: H E N R İ G A R A TM E G L E M O N N İ E R ve Parisin en güzel 500 kadını. 9308 . biri m îcmde neler ve neler bjr gS ( Guncu r* anmn* n fo, ne «yisler» hur soz soyle<îî. feevgî ve saygı îTham çden azameH S bHnde d«<^n derm d3*ö*wne&«» daMt. O dayamlmaz bîr eazîbe flpfcenj^tçn epke ve yere baTBrklerjein bîr efsane 1 natırnvorGU. w ı fîu ers* * ve gore y^f yolçkjn, însanj* havvan n« hî<ı bîr Mr yctck«n Bugün İ P E K 93U5 , , SİNEMASINDA 4RTİSTİK Fransızca sözlü filminin ilk iraesi münasebetile yarın akşam vere ceği BÜYÜK GALA müsamer* sine HAZIRLANINIZ ANA ISTIRABİ ABEL GANCE SİNEMASININ Aslan Adam Dünyamn en güzel adamının hayretlere değer maceralan. Aynca 1 P E KF t L M stüdyosu tarafmdan filme çeîdlen Baştan nihayete kadar T Ü R K Ç E sözlü g da g^ Kara ban. •«nllareave Jnt^ığa ieyrmiv tonen. nKendtsî g&'î goren, V n . vnoab*varatmak tstedi, bfr «erkisi» !en ^îmdî îklsl, K«ra hanla ba yem a ksz g W *uyon nrertnde oT dam. ; d , dotsı^orlardi. Fakat yen kanaatsizdi. Kara hajıdan daha y verlere fnriamak, daha htzit oç. m*k i^tivorda. Knra ban, yaratttgı ad«**"n bn arsrz dn^nî anladı, onon yerrfz lir «rorara kapıldıfnn aezdi, kendisini eeralandırmaSı karariaşhrdı v e otM bümek kodretmi, oçmak kov • 9er? alj,. Ş^ndf ^ bh ta; parça•ma bı^ızemVH. Ne. takati vardı. j e P^^SndürucG bnr hnda soynn f A*i ve ?3 «m fenaTas . tövbe ehneÇe hasîadı. sucontm b»»t» lanması iem vaVarmaŞa ^'risti. Kara hfn nna aodt. Kendî,fn« Mmek ve t o o . r»V Bıerinde vasamak kudretini i onun yaşıyabilmesî irfe toorak lâ. Kara ban, soytm alrmdan bir yıldr* y8Wltt;. sacma ba$ısladı»ı ada . » a o vıldızdan Kr avoç toprak alarak yfirfne çılonasmı emretti. Adam, ANKARA ve İ S T A N B U L D A CUMHURÎYET BAYRAMI MUAZZAM şenlikleri Re«ni mi geçitleri ve saire. Bugün saat 11 de tenzilâth matine •^^••••gi^BB^İ^Hl^^^^BH^İ^^l^^M. 9809 J I Meşnur vazıı sahne tarafmdan vücude getirilen bu filim pek müessir, müheyyiç ve en büyük modern faciayı, bir kadmın azap ve ıstrrabını musavver bir dramdır. HANDRA . DRAMALtS PRİNEAS FRANSIZ TİYATROSUNDA 9306 ^t^Hii T üR Pek yakmda K S İ N E M A S I N D A Herkesin sabırsızlıkla beklediği MUHABBET TELLALLARI Fransızca sözlü, kahkahalarla güldüren bir çaheser RAİMUALBERT PREJEAN . ALÎCE FİELD Bir «Pathe Natan» filmi S226 Zevkine doyum olmıyan, görmesi insana ilâhî bir zevk veren Bugön birmd matine saat 14,30 da REVE DE VALSE Ikinci matine saat 18 de I KOKOTTA TOUS MENEXEDES Akşam saat 21,30 da ilk defa olarak M O D Î S T R O U L E S Pek yakmda DESPİNİS CAPÎTANİOS 'e LEBLEBtCt HORHOR MELEK SİNEMASINDA M A R i E B E L L v e J E A N M U R A T ' n ' n şaheseri göseriliyor. Bugün saat 11 de ucuz fiatli matine (9310) DELi GONUL