10 Aralık 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ansiklopedisi înci cüzü çıktı 45 nn.. nn .. Sene> UnUllCU M H . umhuri 3448 o i â O ISTANBUL CAĞALOĞLU Telgral ve mektup adresl: Cumhuriyet, Istanbul Posta tratusu: Istanbul, NO. 246 Telefon. Başmuaarrir. 22366. Tahrir müdürü: 23236, fdare müduru: 22365, Matbaa: 20472 Pazar 10 Kânunuevvel 1933 Hayat Ansiklopedisİ Biyik bfr kStöphaıeyl bir arada evhılze getlren en faydalı eserdir. Her evde bir lane bnlmmak lâzımdır. Devlet mallarını Nasıl sigortalamali? iğer birçok eksiklikler arasm • da Adliye biırıasmm fazla o • larak sigortasız da bulunduğu aalaşdmıştır. Dün evrakı yanmış bir dava sahlbine sorduk: Takip ettiğmiz dava îçin böyle bir kaznya karsı sîzden binde bir sigorta isteseler verîr miydiniz? İsteseler elbet verirdim. Hatta simdi kendi kenditne ne diye kendfli ğimden evrakımı sigorta ettirmek teşebbüsünde bulunmannşun, diye soy • lenip duruyorum. Dava evrakmın külfeti sahiplerine ait olarak sigorta ettitilmeîi tetkike değer bir meseledir. Ve bu meselenin müspet bir hal tarzmda evraka ait sigortadan binaya bir h'sse aytrmak ta mümkündür. Fakat devlete ait bina lann sigortalan meselesi de bizde simdiye kadar sağîam >• umurru bir esasa •» bağlanmış değüdir. Bu meseleyi bu şekljnde müstakil olarak mütalea etmeğe ihtivaç vardır. Bir aralık bazı devlet binalaruun bazı ktanpanyalara sigorta ettirilmesi cihetîne gidiltnı'sti. Bir müddet sonra bundan vazgeçilmiş olduğunu zan nediyoruz. Ancak sigorta ettirildiği zaman hangi binaların bu sigortaya it • hal edilmiş olduğunu ve vazgeçildiği zaman hepsinden mi vazgeçilmiş bu Iunduğunu bilmiyoruz. Nitekim iste İsf*nbul Adliye binası da sigortasız bulundu. Yalnız şurası yakinen ma lumumuzdur kî devlet binalanm bazı kumpanyalara sigorta ettirmek, hiç yoktan daha iyi de olsa, üzerinde ısrar olımacak trvakul bir yol olamazdı. Si • gortanm lüzumuna kani olduktan sonra bu hususta devlet Hinalan için it • tfhaz ve takip olunacak usul pek ko • lay ve pek zarurî olarak başka su retle taayyün ederdi. tstanbul gibi nhsap binası çok yer lerde dahi kumpanyalann yangın için ödedikleri zararlar, üstiiste ancak % 33 ii bulduğu hesap edilmistir. Devlet binalan dağmık ve ekteriyetle fcârgirdir. Bımlardbiâ tenlike nisbetie daha azdır. Buna mukabil devlet bmaIannm miktarca çokluğu ve kıymetçe yüksekliği sigorta isinde bunlann va • zîyetini hususî binalarla kıytas oluna • rmyacak baska bir mahiyette gösterir. Devlet mallaıi nanuna en aşağı prim le 100 milyon lira siçorta yaptırsak bunun icin senevî bir iki milyon lira ö demekliğimiz lâzun gelir. Sene geçer, hasann 100 bin Ihaya varmıyan. ye kununa karsı kumpanyalara ödenen m'lyonlar çok görünür ve bu da tabiidir. Hakikatte sigorta kumpanyalan kendi başlarma sigorta tedbiri alamıyan parça parça mür.ferit mal ve is sa hipleri içindir. Muameleleri çok ve kontrol ettikleri isler miiteaddit olan büvük srrketler bile kendi zararlan için kendi kendilerine bir sijorta hesab' tesis ederek kumoanyalara rrüracnat etmek külfetinden kurtulmuslardır ve kur tuluyorlar. Eğer kumoanvalara müracaat etse senede 100 bin lira sigorta ücreti verecek olan bir ricarethane bu 100 bin lirayı kendi defterinde hasar karsdıih olarak avn bir hesaba kav detmeği tercih eylemekte ve eğer brr hasar tahakkuk ederse onu bu hesaptan kapamaktadır. Bu sirket kendi si • gortasını kendisi yamyor demektir. Bu tecrübelerden alınan netice sudur: Şirketfn ödediği hasar, sigorta hesa bısa avrılan paranın vansmı bi'e tut mamakta, üst tarafı havadan bir kâr dive gene kendisine kalmaktadır. Bu kaidenin asıl tatbik olun»cağı yer devlet mallarıdır. Bunlann ha kikî kıymetleri tayin olunarak üzer • lerinde hakikaten bir sigorta hesabı da tatbik ediimelidir. Fakat bunun için herhangi bir kumpanva ile is görmiyerek sîgorta Drimleri devletce bu maksatla tesis olunmus olacak bir hesao ta toplanmalıdrr. Farazive olarak koyduSumuz 100 milvon liralık devlet malı için bir senede toplanacak sigorta primleri vekunu en asağı ifade ile bir milyon lira eder. Bu oara devlet mpllannda husule gelebilecek hasar • lann telSfisme tahsis olunmakla devlet ve millet bu vüzden emniyet altma girmis bu'unur. Bu para kanununda tasrih edüecek şerait daires'nde herhangi bir bankaya ve meselâ Devlet Bankasma tevdi olunmakla mesele tamam dır. Her daire kendi bîjtçes''ne kendi idaresindeki devlet malları icin sieorta primi koyacak ve bu paralar mia dında DevJet Bankasına tevdi edflmiş buhmacakhr. Devlet mallannm idaresile sigorta paralarmın sarfı hususatı bu maksatla yapılacak kanununda gösterilmistir. Devlet mallarmm sigorttsı bîzi bu mallann idarelerinde ve hüsnü muharazalannda takayyüde sevketmek fa Adliye yangını tahkikatı Dün suçlu kapıcı ve odacılar isticvap edildi Ifadesi alınanlar arasında yangına karşı tertibat almakta ihmali görülenler de var Bir namus ve haysiyet eşkiyalığı Son Posta gazetesinin igrenç bir yalanı Dünkü Son Posta gazetesi Adliye binası yangınından bahsederken^ (Kurtanlan paralar) serlevhası altında bir fıkra yazarak yangın gii ' nü icra kasas;nda 70 bin lira bu lunduğımu ve bu paradan 35 bin lrrasmin bir şeker meselesinden dolayı Cumburiyet gazetesi sahibi Yunus Nadi Bey namına kasaya tevdi edilmiş ve yangın günü geç vakit Yunus Nadi Beye teslim edildiği için muhakkak bir kayıp tan kurtuhmıs olduğunu yazmıstır. Efkârı umumiyenin hayret gözüne evvelâ şurasım arzedelim ki Son Postamn bu yozısmın hatta en uzak ihtimallerle dahi ne aslı vardır, ne de astarı. Bu tamami'e uydurma havadistea haberdar edilen Başmuharri miz Son Postanm bu hareketinin sadece bir namus çekaveti olduğunu söylemiş ve acı acı giilerek: Yolcu bakiyelerîle geçinen bu hancı tavuklan bari parayı tes1 lim edip çıkarken oraya attığım sigara ile binaya ateş vermU oi maklığım muhtemel bulunduğunu da yazsaJardı da hayatlannda yegâne marifetleri olan namus ve haysiyet eskiyalığını ikmal etmiş bulunsaydılar!... SözlerTii ilave etmistir. Gazete adını taşıyan bu va rakparenin tepeden hrnağa uy durma olan bu telmihli yazısam tahlile maJıal yok tabiî. Bir şeker meselesinden dolayı hapisaneden daha dün çıkan Son Postanın bu hareketi Başmuharririmizin ilk işıtişinde verdiği hüküm ile şirodil^k kaf i bir sarahat ve beligatle favsif edilmistir. Son postacılarla Artf Oruç men1 deburunun tam cildi sanileri karşısında bulunduğumuz maalesef çok meydanda bîr hakikattir. Milletler Cemiyetinin akıbeti ne olacak ? Fransız ve tngilizlerden Italyanlara cevap Fransızlar «Milletler Cemiyeti, siyasetimizîn esasıdır ve öyle kalacaktır» diyorlar Londra 9 (A.A.) Havas Ajan) smdan: Hükumet muhitile miuıa • | sebette bulunan mahfillerde dün M. Musolininin Milletler cemiyetind'e ıslahat yapılmasına müteallik plânlari hakkında konusuluyor ve mü • talealar yürütülüyordu. ttalyanın Milletler cemiyeti mi sakını sulh muahedelerinden ayırmak yolundaki düşüncesi umumi yetle tatbik kabüiyeti zayıf bir tasavvur gibi görülüyordu. Küçük devletlerin bu cemiyette temsil edilmemelerî cihetine gelince, bu mahfülerde herkes buna kuv • vetle muhalif ve muarız görükü yordu ve küçük devletlerin büyük milletler tarafından alınan karar lara büyük devletlerin hareketi Milletler cemiyetinin en ehemmi yetli ve esaslı dfrektiflerine uygıındüstüğü vakit • hiçbir zaman engel olmadıklannı ileri sürüyordu. Bu akşam Londraya gelmesi beklenen ve Sir Con Simon tarafından fikir ve mütaleasınm sorulması tabiî bulunan M. Avenolun bu gelişi Cenevre müessesesinin hukukî vaziyet ve esas teşkilâtı hakkında tet kik ve müzakereler yapıl masına vesile vermiş olacaktır. Milletler cemiyetinin esas teşki ' Gazetecilere mühim teyanatta bulunaa Fransa Hariciye Nazırı Kapıcı Etem dün, istintak edüirken Istanbul Adliye binası yangmma tebep olduğu iddiasile tevk.f edilen binanm sol kapısındald kapıcı Arap Etemle bu iste ihmali görülen odacıbası Mehmet ve diğer kapıcı Ahmet Efendilere ait tahkikat evrakı dün birinci Müstantik Ramazan Beye verilmiştir. Müstantiklik evvelâ maznun kapı cıyı, sonra da odacıbası Mehmet Efendiyi isticvap etmistir. Bunlann sorgulan geç vakte kadar sürdüğü için diğer kapıcı Ahmet Efendinin isticvabı bugüne kalmıştır. Müddeiumumılik, Adliye sarayının yanmasmdan mm'al olduklan zannc • dilen bn jnevkuflardan baska vazife • lerİM* ihmal suretile alâ kadar bulu • nanlar hakkında da tahkikat yapmaktadır. Şimdiyte kadar ifdeleri alınanlar 50 kisiye baliğ olmustur. Bunlar arasında Adliye levazım memuru Tevfik Beyle diğer bazı memur lar da bulunmaktadır. Maamafih he • nüz tahkikat bitmediğinden bu memurlar hakkında hicbir muamele yapıl Bazı kısımları Adliye mamıştır. tahsisi kararlaştırılan (Mabadi 6 tncı sahifede) M. Pol Bonkttr lâtında yapılması muhtemel deği • şikliklerin lngilizler nazannda • cemiyet azasmdan her hangi birinin haiz olduğu haklann sukut etMabadi S inci sahifede Bulgar Kralı bugün Belgrada gidiyor Krala refakat eden M. Muşanofla Yugosıav Basvekili arasında mühim müzakereler olacak Belgrat 9 (Hu susî) Bulgar Kral ve Kraliçe smin yartn ( b u gün ) saat 15 te Belgrat istasyonuna varacakları bildirilmiştir. Bul gar Basvekili M Muşanof ta Kral ve Kraliçeye refakat etmektedir. Sofya 9 (Hu susî) Bulgar Kral ve Kraliçe • sinin Belgradı zi yareti için hazır • lanan prograr buraya bildiril mistir. Kral ve Kralıre buradan yar n Bulgar Kral ve Kraliçesi Hazeratının Sofya (bugün) sabahle istasyonunda alınmış bir resimleri yin hususî bir trenIe hareket edecekler, Yugoslavya a • Bulgar Kral ve Kraliçesi şerefina razisinde evvelâ Nis istasyonunda saverilecek birçok ziyafetlerden sonra, ray ve hükumet mümessil'eri tarafından bir de av eğlencesi tertip edilecektir, karsılanacaklardır. Belgratta Bulgar Basvekili M. Hosusî tren Belgrada öğleden sonMuşanof ile Yugoslavya Basvekili ra 3 te muvasalat edecektir. Bulgar M. Surşkiç ve Hariciye Nazın M. hükümdarları istasyonda, Kral AiekYevtiç arasında mühim müzakere» sandr ile Kraliçe Mariya, Kraîın kar deşi tarafından karşılanacaklardır. ler cereyan edecektir. Trakya Cemiyeti dairelerine Yenipostane ötüp duruyor! Bulgaristan, Türk dostluğundan vazgeçmeli imişf Sofya 9 (Hususî) Trakya Cemiyetinin nasiri efkân olan Trakya gazetesi 7 tarihli nüshasında Trakya cemiyeti sabık reisi Ivan Ormanciyef «TürkBulgar dostluğunun sonuM baslığı al tmda su makaleyi yazmıstır: Biz esir Trakya Bulgarlan, son za manlarda Tevfîk Rüştü Beyin Türkiye Cumhuriyeti nanuna yürüttüğu siyasete hiç te saşmadık. Çünku biz, simdiye kadtar, Türkiyenin Bulgaristana karsı gösterdiği dostluğun, ancak Türkiye • nm roenfaatlerini temin için Bulgaris • tandan istifade etmekten baska birsey olmadığuu iddia etmistik. Eğer 1915 te Bulgar ordusu, İtilâf devletlerile beraber hareket etmis olsaydı, bugiin Türkiyenin mevcudiyetinden eser bile kalmıyacaktı. ( ? ! . . . ) . Bunun için, o zaman Türk Bulgar dostluğuna ta • Mabadi S inci sahifede llll»IMMntlll,,tllllllllMllllltfllllltlllllllllMII*ltll Yangın ve avukatlar Dün 265 avukat alınacak tedbirleri görüştüler ve yangın sebeplerini münakaşa ettile * uün Bccro içtimaında bulunanlar tstanbul Barosuna mensup avukat' lar, dün Halkevi konferans salonunda toplanarak Adliye yangınmdan sonraki vaziyetlerini konuşmuşlardır İçtimaa 265 avukat iştirak etmistir. Baro reisi Halil Hilmi Bey Baro inzibat meclisinin yangrain ertesi sa bahı kendi yazıhanesinde toplandı ğını ve Baronun kurtarılmış eşyalarile sicil dosyaları ve muhasebe defterlerinm muhafa2a altına alın dığını, yangın net'cesinde avukatlara düşen vazifeler' derpiş etmek ve ziletini de haizdir. Nihayet Türkiye de dahi devlet mallarma ttina ile bakıldığını ve bu bakım şeraitinin tayin ve tatbik edildiğini göreceğimîz giraler de bu suretle gebnis bulunacaktır. Bu buhran zamanında sigorta prinv lerini teşkil edecek yekunun karsılı ğını bnlabilmenin bir mesele olduğunu bilmez değiliz. Fakat Adliye binasmtn yangını karşuuıda dizlerimizi döverek keski mahkeme harçlannda biraz faz lalık olaydı da şu koca hasar tamirsiz 5 senelik program Celâl Beyin Başvekil Paşaya verdiği izahat Dün Baro reisi soz söylerken almacak tedbirleri hazırlamak üzere ınzibat meclisi haricinde avukatlardan bir müzahir heyet teşkil edil diğini, bu heyetin dört encümen haImde çalıştığını, bugünkü içtimada her arkadaşın aklına gelen tedbir Mabadi 6 ıncı sahifede kalmıyaydı diyip durmuyor nvıyuz? Devlet binalaruun sigortası için ihdas olunacak bir damga pulu bu karşılığı kolaylıkla ve hiç kimse için sıkıntıyı mucip olmıyacak veçhile temin ede bilir. Neticesi çek büyük olan bu cüz'î ve ehemmiyetsiz vergi halkımızm ha kikaten seve seve katlanacağı bir kül fet olacaktır. Çünkü onun maksadı devlet, yani millet mallarmın hüsnü muhafazasıdır. YUNUS NADİ <'MUliyet» ref ikimiz geçen perşenıbe nü*hasinda Heyeti Vekilenm o gün için Gazi Hz. nin riyasetleri altında bir içtima akit ve 5 senelik îktısadî progranrı müzakere edece ğini haber veriyordu. Bu haber ta hakkuk etmedi. Refikrmiz dün de «Heyeti Vekiie 5 senelik iktısadî program tetkrkatına bugün basliyacak» diye yazıyordu. Ankara muhabirimiz bu hususta şu haberi veriyor: Ankara 9 (Telefonla) İktısat Vekili bugün Başvekil Pasayı ziya ret etmiş, Başvekilimizm yanmda uzun müddet kalmıştır. Celâl Beyin bu ziyarette Ba«vek3 Paşaya 5 senelik program hakkmda izahat verdiği zannolunmaktadır. Heyeti Vekiie bugün toplanma • mvştır. Cumhuriyet karilerine Yılbaşı hediyeieri Okuyucularımızdan 500 kisiye muhtelif hediyeler vereceğiz! Yılbasma 20 gün kaldı. Yıl başı için tayyare piyango bileti alacak mısınız? Bu piyango da 500 bin liralık ikramiye var. Piyango bileti alsanız da al masanız da Cumhariyet öyle bir müsabaka tertip etti ki talihiniz oarsa hissenize güzel bir hediye çıkacaktır. Buna mukabilrizden hiç birsey benklenmemek • tedir. Bakınız nasıl: Aklınıza gelen bir numarayı isminizle ve adresinizle bize göndereceksiniz. Elğer bu gönderdiğiniz numara tayyare yılbaşı piyangosunun kazandığı numaralar arasında bulunursa, size derecesine göre hediyeler vereceğiz. Bu kadar basit olan müsaba' kamız salt günü başhyaeaktır.