25 Eylül 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

HAYAT Ansiklopedisi üncü cüzü çıktı 64 umhurıyet S6ne NO. 3 7 3 2 Telgraf ve mektup adresiCumbunyet, Istanbul . Posta kutusu İstanbul, No. 246 ve matbaa kısmile Matbaacılık ve HAYAT Ansiklopedisi ncı cilt hazırdır. COzletinizi bir an evvcl ciltletiniz 6 Sall 2 5 EylÛI I934 Telefon: Başmuharrir ve evi: 22366, Tahrır heyeti: 24298, İdare Neşriyat Şırketi, 24299 24290. ^ J Parlamentolar Konferansı dün saat 15,30 da Yıldız Sarayında açıldı Bir ecnebiye heyecan veren inkılâp "Türkiye lâik tedrisatta bizi çoktan geçmiştir ! „ Sabık Fransız Maarif Nazırı «Türkiye bu gidişle az 7amanda büyük bir devlet olacaktır» diyor Fransanın sabık Maarif Nazırt ve Âyan azasından M. Rustan meb'uslanmtz ve maharririmizle görüfürken Fransanın eski Maarif Nazın ve âyan azasından M. Rustan dün Perapala» otelinde kendisini ziyaret ed«n muhar • ririmize çn beyanatta bulunmuştur: * Türkiyeye ük defa olarak ge • liyorum. FakaC tahminimin fevkinde asrî bir memleke» olarak boldum. Fransada tek mektep meselesi ne vaziyettedir? Biz bu meselenin müzakeresile vakit geçirirken siz onu çoktan halletmis bulunuyorsunuz. Nitekim bugün Türkiyede ilk ve yüksek mekteplerde muhtelif tedrisat usuHi büyük bir mu vaffakiyetle tatbik edihnektedir. Hal buki biz daha bunu yapamadık. Bunun başlıca sebeb! de birçok eski itivatlara bağlı olmamızdır. Biz ilk mektebi bi • tiren genç kızlanmızı el'an kız lisele rine göndermek mecburiyetindeyiz, zira 16 ncı asırdanberi Fr«nsada kök lenmiy olan cezvit terbiyesi buna mâni olmaktadır. Beynelmilel Parlamentolar Ko^erann içtima halinde .. Ağaca hürmet en Yüksek medenilik Alâmetidir azetemizin dünkü nüshasrada kendi kendimizi tenkıt tütunu hakikaten tenkide lâyık bir hareketimizi yakalıyarak bizce çok hafif tertip mevzuu bahsediyoıdu: Boğazı • çinin yapılm*kta olan Kumeli aah»ı yolımun Kireçburnunda aldığı y^olı» bir yön neticesi olarak orada Meanduh Paşa yalısının arkasındaki asırlık ka vak ağaçlannı kestnek istiyorlar»Mr Kendi kendimizi tenkit muharrir ha • rekete at koymağa çalışarak v galiba fazla söylememek için kendiı* zor zaptederek buna adeta . J*byürekhlik derler diyor. Biz bu mü>a»ebetle onun dilinin ucuna gelmiş o^n kelimeyi açık sezdik: Vandalizro, yani barbarhk! Anlasdan arkadasın efendiliği tutmua ta isi flk merhalesinde adeta bir lâhavle ile geçirmeğe çalışmıs. Yol yapmak gibi güzel bir isin ağaç kesmek gibi haydı biz de kendimizi tutarak .hafif söyliyelim: çirkin bir hareketle leke • lenmesine nasıl olup ta bu kadar hissizce cevaz gösterilebildiğine sasmamak elden gelmez. Bizce muhakkakfar ki iki adun ileride güzel bir ağaç fidan Iığı vucude getirmis olan Vali Muhittin Beyin iki adım berideki bu elikulağında faciadan haberi yoktur. Eğer o yolu yapmak için mutlaka bu ağaçlann kesilmesi icap etseydi biitün eehir halkı oraya taşınarak illâ bu ağaçlar kesilmesin diye bulunacak çare ve yapılacak fedakârlık üzerinde düşünmaiiydik. Kaldı ki yolu yapmak için routlaka bu asırlık ağaçlan kesmeğe ihtiyaç ta yoktur. Zaten mevcırt olan yol üzerinde gidilseydi bu ağaçlara hiç dokunulmazdı. Yol mümkün olduğu kadar düz olsun diye yalının arkası dolaşılınca güzergâh dört bes metre geriden tutulmakla ağaçların gene mahfuz kalacagı meydandadır. Ağaçlan kesmek îstiyen yanlış istikamette ısrar etanek için vilâyet üstelik sekiz on bin liralık bahçe duvan yıkacak ve yapacaktır. Bu ziyanın yanında ağaçların kesilme »ile ika olunacak hasarata ise hudut tayîn olunmak ihtimali yoktur. Alın size bu ağaçlara ait bir hikâye: Kırk sene evvel şimdi Memduh Paşa köşkiiniin bulunduğu bu yeri bir bildik almak istemlş, üstüne düsmüs te nasılsa alamamıs. Bu zat bize dedi ki: I Kırk sene evvel bu yeri mücer ret bu kavak ağaçlarmm hatın için almak istemitim, Bu ağaçlar o zaman da fimdiki gibi biiyüktiiler. Ben alama • dıktan bir kaç sene sonra Memduh Pasa aldı, ve hiç siiphem yoktur ki onu da oraya bu ağaçlar çekmistir. tşte kesilmek istenilen ağaçlar bunlardu*. Kırk sene evvel ağaçlar simdiki kadar büyük olunca bunların şimdi lâakal 110120 yaşında bulunduklarmda İçtimaı mühim bir nutukla Millet Meclisi Reisi Kâzım Pş. Hz. açtı ve Riyasete ittifakla Hasan Bey seçildi (Mabadi al+ncı tahifede) Dil Bayramı Buçün Halkevinde merasim yapılacak ve DH Cemiyeti Başkanı Saffet Bey **adyoda mühim bir nutuk söyliyecektir beynelmilel Parlamentolar konferannntn açdışından intıbalar: Solda celseyi açan Büyük Millet Meclisi Reisi Kâzım Paşa Hazretleri, ortada Beynel nilel Büro Kâtibi Umumisi M. Boissier tağda Konferans Reisi Hasan Bey nutuklarını irat ederlerken Yartn ilk dil bayramuu kutluluyaca • ğu. Güzel türkçeyi yabancı sozlerden ayUclamak ve uzun asırlar Türk luga > tinden dısanda kalan kendi kelimele rimizi tekrar lisanımıza almak için iki sene evvel Ulu Basbuğumuz Büyük Gazinin rebberliğile baslanan dil savaşı bu yıl ikinci kurulfeayile yeni istika metler aldı. Dil ve medeniyet tarihin • de öğünülecek sayılı inkdâplardan bî • ri olan bu savası bütün millete mal ederek köklestirmek millî işlerden en bü • yüğüdür. Işte yann kutlulanacak bay ram böyle bir mahiyeti haizdir. Bayram için yapılan hazırlıklar bit • mistir. Bu münasebetle Dil Cemiyeti Başkanı ve Erzîncan meb'usu Saffet Bey radyoda öz türkçe bir nutuk söy • liyecektir. Ha'kevinde yapılacak merasim pro ilk celse müzakeratı Muhtelif hatiplerin nutuklarında Türkiye Cumhuriyeti ve beynelmilel mesaisi tebarüz ettirildi Harice buğday olarak çıkarabilecekler Ecnebi şîrketlerin kazanç hisseleri TConferansa iştirak eden TSrkve ecnebi azaian bir grüp Otuzuncu Beynelmilel Parlamentolar ] konferansı dün saat 15,30 da Yıldız sarayında açıldı. Saltanat idaresinin merasiro kötkü olarak kullandığı ve millî hükumete harap sekilde devrettiği bu bina, konfe • ranslara tahsis edilmek üzere tamir ve ihya olunmustu. Sarayuı yeni hali cidden mükemmel ve muhteşemdir. Hatta ecnebi murahhaslanndan birçoğu şimdiye kadar konferansın bu kadar güzel bir binada toplanmamış olduğunu ehemmiyetle kaydetmişlerdir. Dün saat ikiden itibaren sarayda faaliyet artmısh. tki buçuğa doğru mu • rahhaskr, ve davetliler gelmeğe bas ladı. Saat tam üç buçukta Büyük Mil let Meclisi Reisi Kâzım Pa$a Hazretleri salona dahfl o l d n v e riyaset kürsüsüneçıkarak fransızca bir nutuk irat etti." i makla bahtiyarınv Bırada top'anan otuzu mütecaviz muhtarem millesin .;erefli mümessillenni selânlanm. Dünya tarihinin çok ehemmiyetlı bir devrinde bulunuyoruz. Bilhassa uraumî harpten sonra bütüı cihan etkarı, beseriyeti tehdit eden brp teh!:kele • rini bertaraf etmek çareerıni aamak> la rosguldür. Bu vaz yet karşısmda Pa:lamentolar Birliğı konfeansı mille'J" • rin müsterek teînayüîlerhe en yakm tedbirleri serdedebilecel mevkidedlr. tnsanî bir karde^lik havtsı içinde *?r best ve tereddüLüz çalşan Parliinentolar Birliği bütun dünya mille*.le<n:n ekserîyeti azimesni temsil edivor. Ayni zamanda bu brlik rnuhtsiif ınemleketlerin teşriî melisje^i arajfjnda d p j ^ ı rudan doşruya ^m^as'vü<jaW ?eti»fn^" olan bir tesekkü3ur. Bu iribarla mH fetlerin.te^rikî m^â fikrini Icuvvetlen djrmek için ^m^a.Jatt&uc'cszmiz gayr e t , insaniyet va nedeniyeti marjc bu Ankara 24 (Telefonla) Yeni bir kararnameye göre Maliye Vekâletin den yazılan 179934 tarih ve 1667 numaralı tezkerede 2056 numarah kanuna göre satın alınacak stok edilmis olan mühim miktardaki buğdaylann dahilî piyasada sahlması imkânsızhğına binaen yerli ve ecnebi şirketlerin faiz ve temettü hissesi şeklinde hariçte bulunan hissedar ve tahvüât hâmillerine göndermek mecburiyeitnde bulunduk lan paralarla sirketler veya bunlann prim mukabilinde tavsit edecekleri ihracatçılar vasıtasüe bu buğdaylarm satın ahnarak hariç piyasalara ihracı takdirinde elde edilecek dövizlerin sirket (Mabadi altıncı sahifede) Erzincan meb'asa ve Dil Cemiyeti Başkam Saffet Bey IIIIIMIIIIIIIIIIinillllillllllllllllllMinilltlMIHIHHIIIIIIIIIIIHIIII'lllllllltllllllllllllMIMIIIIIIIIIIIIMIlllllllllllllllllllllIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIllllllllllllllllllIf Orman işlerimiz Ziraat Vekâletinin aldıgı son tedbirin ticaretive imar işlerini ihlâl ettigitulen şikâyet ediliyor Garbî Anadoluda ötedenberi isleri güçleri ormancılik olan bir kısım va tandaşlardan mündericatma tamamen iştirak ettiğinrz asağıdaki mektubn aldık. Aynen neşrediyoruz: «Buhranı ikhsadinin doğurduğu mii|külât ve mahrumiyet malumu âlinizdir. Bu illeti moslevliyeye musap olmamış bir fert bulımamaz dersek mübalâğa etmemiş olunız. Tabiidir ki bizler de bu mesaîpten hissedar olmuş, daha vazih söylemek lâzun gelirse sarsılmış ve emsaiirrrize faik bir darlığa mann kalmı« bulunuyoruz. İktısadî muamele miz zirii zeber olmustur. Buhran hiis randır. Hüsran ise yıkıcıdır. Yıkdma mak için tuhmmak lâzımdır. Tutuna b'lmek ise bir istinatgâha malik ol makla kabi'dir. Biz erbabı iktısadm rnesnedi labi'dir ki hayata atıldığunız ilk gündenberi çaiıstığımız ormancılik işleridir. BinaenaleyK biz>m mönedimiz de Tslerimiz nlma«ı icap eder. Halbuki Zıraat ; t hemen bir senejre yakmdır kı kendine .tftsis ey lediği prensipler ve yahut düsuçceler (\îabadi altıncı sahifede) Kibrit fiatleri yeniden ucuzladı Büyük kutular 60, küçükler 50 paraya satılacak Kibrft fiatlerinin yeniden ucuzhya cağını ve büyük kuhı kibritlerin 60 pa • raya, küçük kutu kibritlerin de 50 pa raya satılacağmı yazmısttk. Kibrit Şirketi keyfiyeti resmen ilân etmistir. Perakende sahcılar ellerinde mev cut kibritleri 29 eylule kadar.ıvnumî (Mabad\ ikinci sahifede) Kâzım Paşamn nutku Bugün: YUNUS NADt (Mabadi ikinci sahifede) Hanımlar efendiler; ' f'.r Otuzuncu Parlamentoîar Bîrligs «nnferansım meserrel duygulan içinde aj (Mabadi feşfnci stthjgede) 3 ÜnCÜ «•hifcde Avam Kamarasupın ' * teşekkSM. "Yaz»«r*Ağaöflu Ahm«t. * 4 fincü s a h i f e d e Bugünkü Türk (Mabadi altıncı sahifeğe) fifiılu iktısadm muhım bir şubesi keresteciliği ve blnnetiee in o i a n durduran tedbir yüzünden t o a t l istifade edilemiyen ormanlarımız dan birisî