February 16, 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Meşrutiyet Hatıraları 1908 1918 Yazan: HÜSEYİN CAHİD «Fîkir Hareketleri» mecmuasinda 71 inc! sayidan itibaren basliyacaktv. umhuriyet ,<•* AJrılan ve sızıları geçirecek en tesirli ilâcdır. i«im ve markasına Iutfen dikkat NO. 3864 TeKrraî ve mektnp adnal: Cumhuriyet]fatanbnl. Porta kntnra: tstanbaI.No.34t n matbaa tasmlle Matbaacılık re CumaHeSİ 16 Şubat 1 9 3 5 Teıefon: Bajmuharrir n erl: 22388, Tahrlr heyetl: 24298. tdare Neşriyat şirketı 24299 2429a ALGOPAN Vergi düzeltmesine Nereden Başlamalı? aha iyisi ilkönce bir bitinin (mektubun) bize bildirdi ği olanı biteni kısaca an • latalım: İstanbulda, Çengelköyü arka sındaki tepede bir ev. Orada irili ufaklı beş çocuklu bir aile oturu yor. Ailenin erkeği eczacı kimya gerdir, evin bir odasında ampul ilâclan üzerinde çalışıyor. Bıze biti yolhyan evin kadını, çocuklann anaaıdır. Vergi işinden yanıp ya kılıyor. Bir kez iskeleye yarıra saat yerde olan köşklerine ayda elli Iira gelir getirir demişler, o temelden vergi koymuşlar. Sonra da kazanc vergisini bu yıl dört yüz otuz liraya çıkarmışlar. O çok ve bu çok. Bayan yurddaş bu yükün altında nasıl ezildiklerini anlata anlata bitiremiyor. Yaşayış s'kıntısına hastalık fi lân da katılarak köşkü Emniyet Sandığına renne koymuşlarmı$. Yıllardır ödenemiyen o borc üç katına çıkmış. Geçen yıl vergi yüzünden e vin hahları haczoiunarak yok pahasına satılmış. Geçenlerde I 20 Iira bakaya çıkararak yeniden hacze gelmişler, evin esyasmı hatta odanın sobasını ahp götürmege kalkmış'ar. O iş şöyle böyle bir yoluna konu'ur gibi olduğu sırada da bu yılm kazanc vergisinin yarısı için ikinci hacze gelmişler. Herşeyden önce vergi adaletli o'.mak için doğru olmak gerek. Çengelköyü tepesinde ve iskeleye yarım saat uzaklıkta bir köşkün bu zamanda gayrisafi de olsa yılda 600 lıra getirmiyeceği açık birçeydir. Acaba bina üzerindeki bu irad tahmini ne vakit yapıldı? Bu başhbaşına bir ij,^Y.£ni tahminlere 183 numaralı bina vergisi kana nunun gösterdiği yollarda itiraz etmek mümkündür. itiraz, istinaf ve temyiz komisyonlannm bu volca bir işi sonlamalan vakte muh tac ise de nıhayet şımdiki halde bu rorluğu çevirebilecek biricik yol cur. Şimdiye kadar toplanmış bina vergisi bakayası için hakh haksız demcyip ödemekten başka bil miyoruz niçin çare yoktur. Şu kadar ki vergi borclusu yeni borc larını daha önce ödemek şartile eskilerini taksitlere bağlamak mümkündür. Bu da insaflı me murların takdirlerile olabilen bir iştir. Vergi borclarından dolayı haclz yolile ev esyasınm satılmasında bu eşyanm yok pahasına elden çık ması borcluyu yıktığı kadar haz neye de fayda vermiyen yerlerde tutulacak doğru yoljı bulmak ta ayn bir iştir. Kazanc vergisine gelince Çen geîköyü tepesindeki evinin bir köşesinde çahşan bizim eczacı kim yagerin kazancdan dolayı ağır bir vergi altma konulmuş olduğu açık görünüyor. Bu kanunun 17 nci maddesi mucibince san'at yapmak için içinde çahşılan yerin gayrisafi iradı kazanc vergisine temel tutulmuştur. Bizim eczacı kimyager on odalı köşkün bir o dasını kendisine laboratuar yap mış demek. Ohalde köşk içinde bu odaya düşecek gayrisafi irad miktan ne ise vergiye o temel tutul mak gerektir. Böyle yapılınca laboratuar kısmınm vergisi en çok 50 lirayı geçmemeli idi. Halbuki ka zanc vergisi 430 Iira olarak tahakkuk ettirilmiş olduğuna göre bu işte kanunun 19 uncu maddesmın tatbik edildiği anlaşılıyor. Bu 19 uncu maddeye göre serbest meslek erbabı evlerinın bir kısmıidarehane veya muayenehane i kullanırlarsa gayrisafi iradm Nöyyi muahedesini bozuyorlar Yunanistan da sınırlarım konımağa mecbur oldu, Balkan Andlaşması Bulgarîstanı protesto edecek KARA DENfc Buîgaristan hudutlarını tahkim ettiği için... » Meclis Başkanı Denizliye vardı Kâzım Ozalpın Aydına dair beyanatı Italya asker sevkıyatına başladı Habeş kuvvetleri Silliareyi işgal ettiler Iki Italyan fırkası gemiye bindirildi, Habeşistan Italyan seferberüğini protesto ettj Roma Italyan sefirile Habes h5kumeti arasmda Adisababada yapılan göriismeler birdenbire suya düsmüstür. Habesler tazminat ve tarziye verme mekte urar etmişlerdir. Bunun üzerine Musolininin başkanlığmda yüksek m dafaai milliye komisyonu üçüncü de fa olarak toplanmi? ve seferber edi len iki firka'ık kuvvetin Habesistana sevkine karar verilmiştir. Askerler Mi siaadan vapurlara bindirilmeğe bas lanmistir. Meclu Baakammız ve Aydından bir görünüs Aydm 15Kurultay Başkanı General Kâzım ö z a l p bugün saat 14 te sehrimizden ayrılmıslardır. Ge neral Kâzım ö z a l p istasyonda Va li ve hükumet erkânile, Belediye Te C. H. F. ve Halkevi baskan ve ü yeleri ve bir çok halk tarafmdan uğurlanmışlardır. General Kâzım ö z a l p su beya • natta bulunmustur: « Aydını simdiye kadar görmetniştim. Ancak ulusal kurtulus ta • rihimizde büyük yeri olan güzel Aydını mücadelenin ilk günündenberi yakından takib ediyordum. Adeta içinde yasamıs kadar onun acüarını (Arkast beşinci sahifede) Habefistanın protestosu Karfiltklt tahkimat yapılan Yunan • Bulgar hududunu gösterir harita Atina 15 (Hususî) Yunan hükumetince Yunan Bulgar hudud • larmda ciddî tahkimat ve mndafaa tertibatı alınmasına karar verilmistır. Sebebi Bulgaristanin Nöyyi ma • abedenamesi ahkâmina tecavüz ettiği • nin Yunan hükumetince tahakkuk etmiş olmasKhr. Hükumetin bu kararına aid işleri görüsmek ve tatbik etmek için dün Harbiye Bakanı General Kondilisl* Umum Erkâniharbiye Başkanı Ge • neral Kateniotis uzun miiddet be • raber çalışmışlardır. Bundan sonra gazetecilere beya(Arkası üçuncü sahtfede) Habeşliler Silliareyi ifgal ettiler Roma 15 (A.A.) Habeşutan hükumeti, İtalyan kıtaatımn seferber • lîğinden dolayı, Ita'yan hükumetini telgrafla protesto etmiş ve Habeş kıtaa • tmm UaluaJ civannda kat'iyyen tab • şid edilmediğini ilâve eylemiştir. Londra 15 (A.A.) «Deylİ Telgraf» m Roma muhabiri, Habeş kuvvetlerinin Ualual civarinda bulunan Silliareyi işgal ettiklerini haber almiştir. ttalya, Silliareyi kendi hududu da • tiabeftttan Haricıye Naztn Piladda Getta Hari bilinde telâkki ederek istemektedir. (Arkast besinci sahifede) Zanguldak havzasında on senelik inkişaf Cumhuriyet idaresinden evvel senede 597,499 ton kömür çıkarılıyordu, istihsal miktarı şimdi 2,228,269 tona çıktı Yugoslavyada yeni seçim faaliyeti Eski Başbakan Uzu noviçin muhalefete geçtiği söyleniyor Parts Ajar< Havasın Belgr». ' muhabiri büdiri • yor: cYüksek mahkeroenin intihab defterlerini tasdi ki zamanı oîaB 19 nisandan sonra baslaması lâZUD gelen esash intihab faaliyeti şimdiden buradr alısılmamif bir suVzunovtç rette başlamifbr. . Bu dakikada herkesin ağnnda do laşan sualler sunlardır: (Arkast döruiıncü sahifede) Aydm Demiryolları Şirketile anlaştık Bütün tesisat 2,000,000 sterline satın alınacak ve bu para G'o 7 } faizle 40 senede ödenecek Aydm demir • yollan satışına memur muralıhas Adeane dün ak • şamki ekspresle Ankaraya gitmiş • tir. Şirketle hükâ • metimiz arasın da fiatçe uyuşul • mustur. Şirket murahhası Adeane şirketin Ank:ra da bulunan mü dürü Mazade ile beraber anlaşma • nin teferruatını kararisştırmak ü zere Bayındırhk Aydın demiryola hattı şebekesini götterir harita Bakanlığiîe müzakereve girişecektir. edilecektir. Faize gelince, Onitürktc . Şirketin sermayesi, binalan ve malolduğu gibi yüzde yedi buçuktur. zemesi de dahü olmak üzere altı mflAydın demiryollannın nzunlugu yon tngiliz lirasına baliğ olmaktadır. 610 kilometro olup, bu hat TürkiyeHükumet Aydm demiryoUarını 2 de garanti kilometrik esan ohnaksı • milyon tngiliz lirasına satın almışttr. nn yapılmış yegâne hattnr. Bu para şirkete 40 ytlda ödenecek • Hattm imtiyazı 1856 yılmda 5 0 tir. Yalnız yıllık taksitlerin miktan sene için verflmiş, fakat sonra birçok henüz tesbit edilmediğinden, murah • defalar müddeti temdid edumiştir. has Adeanein Ankaraya gidişinden Son temdidin bitmesine daha 14 sen» sonra yıllık taksit miktan da tesbit rardır. ımmMi ııııııınıııiMiııııtıiııııııııiHiıııııııiiiııırııııııııııııırıııııııııınıııunıııııifiıiMiıııiıınııınımnıııtntııiHnMinınınınranittiNmmmm Zonguldak kömSr ocaklarından bir kıtmı Zonguldak kömür havzasimn 1934 Utatistik yiUığı da maden idaresinin resmi kayidlerine istinad ederek bro • *ür halinde neşredilmiştir. Bu isla • tistik brojürünün nesri iki seneliktir. Bundan evvel; hatta havzanin çalı* . mağa basladığı günden itibaren hav • zada utatistik yapilması ve bunlarin nesri lâzim gelirken maalesef yapdma» mı» ve hatta 1923 yihndan evvelki kömür istihtalât ve ihracatımiz hak • kmda tafsilâtlı bir malumat elde et '• mek imkânı bulunmamiftir. (Cumhuriyet), olduğu giindenberi havza islerini tamamen benimsemiş bu(Arkast tesind sahifede) Hauptman feci ıstırablar içinde Temyiz masrafı için iane toplıyacaklarmış Flemington 15 (AA.) Haupt • man, aksam iizeri demistir ki: c Eğer elektrik sandalyasına oturmak icab ederse, bunu bir er kek gibi yapacağım.» Yapacağı bir itiraf olup olmadıği sorgusuna da, Hauptman demiş • tir ki: « Eğer yapılacak bir ittrafım (Arkası dorduncü sahijede* uıııııınHiııııııııııııııııııtınMtMinıııııııııııııtHiıııııınııittiııııııııııııııııtııııııııııııııııııııııııııııııınıııuıııııııııııımiıııııııııııııııııiMiMiııııııııııım Güfte müsabakasmda hediye kazananlar Büyük Musiki naüsabakamızın grüfte kısmmda rey kazanan karilerimizin listesi altıncı sa hifemizdedir. yarısı bu mükelleflerin vergilerı nin hesabına temel tutulacağını gösterir. Eczacı kimyager sayımına bu rada düzeltilecek bir yanlışlık vardır. Bir eczacı kimyagerin bir doktor veya avukat gibi serbest meslek erbabından sayılması doğru olamaz. 17 nci madde pek açıktır. Orada (ticaret, san'at ve hırfet sahiblerine aid vergi) den bahsolu nuyor. Eczacı kimyagerin san'ati kazanc bakımından bir terzi veya kunduracının san'atinden hiç farklı değildir. Ayni biçimde çalışır lar. Bir doktorun, bir avukatın, bir mimarın çalışmalan başka türlü dür. Bunlann san'at ve hırfetîeri yoktur. Bunlann marifetleri ka falarında ve çenelerindedir. Bu misal gösterir ki vergi sistemimizde düzeltilecek yerler var dır, ve az değildir. Bu işin başı devlet haznesinin mükelleften mümkün olduğu kadar çok para çek mek fikrini bırakarak, gerçekten nekadar alınmak gerekse o kadsr almağa özen vermesindedir. Mü kellefin şikâyet ve itirazı mutlaka dinlenilmeli ve çabuk intac olun malıdır. Haksız bir vergide (kes bi kat'iyet etmiş, dönülemez) kaidesinden vazgeçmeli, yanlış he • sabı Bağdaddan döndürmelidir. Haksız yolla devletin mükelleften beş on para fa2İa almasmda fay dası yoktur, zaran vardır. Devletin başhca dikkat edeceği nokta varidat kaynaklarınm kurumamasıdır. Haksız vergi mukellefleri yıkar ve yok eder. Bir memleketle çahşanlann sayısı azalırsa orada korkunc bir genel sefaletin başlamak üzere olacağından endişeye yer vardır. En iyi maliye sistemi halkm güle oynaya çahştığını sevincle te maşa edebilen, vaziyetin hep böyle olmasını istiyen, böyle olması na çalışan bir maliye sistemi o lacaktır. Eğer bîr gün Avusturya da plebisit isterse? Von Nöyrat Ingilizlere bu müşkül suali soruyor, Alman cevabı Parisle Londrada Fransa ve Ingiltereyi bozuşturma niyetile îthar* ediliyoı Londra 15 (A.A.) Fon Neureth tarafmdan tneiliz ve Fransız sefirle • rine tevdi edilmis olan notanın muhteviyatı ile merbutu olan şifahî iza • hat hakkında dün akşam pek az malumat mevcuddu. Bununla beraber ilk haberler, no tanoı gayet nazikâne bir lisanla ya zılmıs olduğunu, Alman hükumetinin hüsnü niyetinden ve sulhon tahakku • ku için teşriki mesaide bulunmak ar • zusundan bahsolunduğunu büdirmektedir. 3 şubat tarihli beyannaroenin üç noktasuun bilhassa hava tarruzlanna karşı himaye mukavelenamesî Alman?rca esas itibarile kabul edilmekto dir. Alman notasmda M. Laval ile M. Musolini tarahndan yapılan Tuna Misakı ile Şark Misakma • ki Versaiües muahedesinin rskerî ahkâıoı yerine Almanyaya hukuk musavab verecek atkerî bir mukavelenamenin ikame • Altnanya Dış Bakanı Von Nöyrat sîni temtn için beraberce tahakkuk ettirilmeleri Londra itilâflarında derpiş 'Arkast 4 üncü saMfedei Fransa ile ticaret M. Pesero talimaüa geldi, müzakere başlıyor Türkiye ile Fransa arasmda mev' cud takas mukavelest mucibince Türkiyeden Fransaya ithal edilen mallara mukabil memleketimizden mal almasi lâzım geldiğini, fakat Fransanın fimdilik Türkiyeden yaptığı ithalât azhğından, Türkiye ta • rafından mukabele bilmisil yapıl • masına karar verildigini yazmıştık. (Arkası üçüncu sahi.fede~\ YUNUS NAD1 Haşiye: Dünkü başmakalemizin ba«lığı «Ingiltere ve Amerikada yeni sezgiler» olacakken yanhşhkla «ver gıler> dizilmiştiT. Düzeltir ve özür diIeriz. Hiîner ve Zekâ Üstad Halid Ziya Uşakhgi lin Fazıl Ahmede dair edebî musahabesi bugün üçüncü sa • hifemizdedir. İngiîtere ve Hindistan Ağaoğlu Ahmedin bu dikkate şayan makalesi yarınki sayımızda Bugttn* 3 Oncfl Mİtlfcd* Edebt musahebe : 'tazan Kaltd Zlya saklıfll. 5 i n e l s a h i l e d e Bulgar ordnsnnun hakikl kuvvtt tri ne kad rdır ? Yz&n: A Idln Daver. '*'"••'' " 4 met salıife4e Spor Iıaberleri.