4 Nisan 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

2 Edebî büyük rom an ı 54 G «* ı • • • • fSehî^ve^Memleket Haberleriı) Otuz kömürcü Ihtikâr cürmile adliyeye verildi Camhariyet ı!7>J Siyasî icmal Silâhlanma yarışı lmanya silâhlandığını ilân ettiği zaman buna karşı eski galib devletlerin ya derhal ilânı harbetmeleri, yahud müzakere kapısını açmaları icab ediyordu. Bu şıklardan birincisini yani harb açılmasını tercih edenler yok değildi. Lâkin maddî ve siyasî bazı sebebler sonu belli olmıyan bu tehlikeli yola gitmekten devletleri menetti. Maddî sebeblerden birincisi Almanyanın malum ilânile siiâhlanmağa başladığını değil, silâhlan masını ikmal ettiğini bütün dünyaya ve bilhassa galib devletlere bildirmiş olmasıdır. Eğer Almanya henüz silâhlanmağa başlamış ol saydı belki tahaffuzî bir harble bu işe devam etmekten kolayca menolunabilirdi. İkinci bir sebeb de galib devletlerden hiçbirinin ve hatta Fıansanın Almanya derecesinde harbe hazırlanmamış bulunmasıdır. Maddî vaziyetin bu şeklini ilk kavrıyan lngiltere olmuş, tahaffuzî bir harbe meydan vermemek için eski müttefiklerine danışmaksızm Al manya ile müzakere kapısını aç mıştır. Ingiltere bu müzakerelcri di§er devletlere dahi teşmil etmekle harbe meydan vermemek mak sadını istihsal yolunda hayîi vakit kazanmıştır. Bu müzakere ve görüşmelerin sonu Almanyanın silâhlandığını hukukan değilse de filen tanımak olacaktır. Almanyanın silâhlanmasmda en ziyade alâkadar olan devletler ve bahusus Fransa şimdi Almanyayı silâhlarından vaz geçirmekten ziyade kendilerinin Almanya derecesinde silâhlanmalarına ehemmiyet vermekte ve bu yolda çahşmakta dırlar. Meselâ Fransa hava kuvvetlerinde Almanyaya müsavi bir dereceye varmak için derhal bir plân hazırlamıştır. Fransa Hava Nazın General Denain mebusan meclisindeki son beyanatında mezkur plânla 935 senesinin sonunda Fransa hava donanmasının Al manyanınkine müsavi olabileceğini söylemiştir. Mumaileyh Londra anlaşmasında kararlaştırılıp Alman yaya teklıf olunan hava emniveti misakmdan dahi Fransanın kendi emniyeti için çok şeyler beklediğini söylemiştir. Bu misak garoli dört büyük devletin hava kuvvetlerinin müsavi derecede bulunması esasına müstenid olacaktır. Al manya bu müsavatı kabule taraftar ise de garbli büyük devletlerin hava kuvvetlerinin derecesi Sov yet Rusyanınkinin dununda olmamasını şart koşmuştur. İngiltere de hava cihetinden Almanyaya müsavi olmak için malî ve teknik tedbirlere müracaat etmiş bulunuyor. İtalya dahi biran evvel müsavatı temin için hava inşaatı plânının müddetini altı seneden üç seneye indirmiştir. Bu plân İtalyaya yirmi milyon Ingiilz lirasına malolacaktır. Fransa ile italya bir yandan da kara kuvvetlerinde Almanyanın gerisinde kalmamak için fevkalâde tedbirler ahyorlar. Yarış kara ve hava kuvvetleri kara ve deniz silâhlan için de yapılıyor. İtalyanın otuz beşer bin tonluk iki zırhlıyı tezgâha koymasma mukabil şimdi Fransa meb usan meclisi ayni büyüklükte iki zırhh inşası için tahsisat vermiş tir. Bunlardan biri derhal tezgâha konulacaktır. Büyük devletlerin silâhlanma yarışına girmeleri ikinci üçüncü derece bulunan devletleri dahi gücleri yettiği kadar silâhlanmağa sevketmiştir. Meselâ İspanya Fransa ile İtalyanın Akdenizde silâhlandıklarına bakarak kendisi dahi denizde ve karada büyük mikyasta silâhlanmağa koyulmuştur. Sonu milletler için, dünya için felâkete varacak olan bu yarışı durduracak yegâne çare silâhlan bırakma konferansını canlandırmak ve faaliyete getirmektir. Lâkin konferansın dirilmesi şimdilik çok şüphelidir. Moharr'rrt Fcvzf TOGAY Buniar üstelik seyrelmişti de. Aralarından dikkatle bakılacak olursa başımm eti farkediliyordu. Yer yer sivılceler, sıyrıklar, bellıbelirsiz beyaz kabuklarla dolu, yeni doğrnuş kedi yavrularının karnı gibi kızıltılar, mide bulandırıcı bir e. .. Bıyık ve kaşlarımdaki aklar saçlarımdakinden daha azdı. Fakat bunlar görünmeleri en lâzım olanlarmış gibi adeta ötekilerı iterek ön safa çıkıyorlar, üstelik te kendi başlarına ayrı ayn istikamet lere doğru tel tel uzuyorlardı. Gözlerım küçülmiiş ve hafifçe tekerlekleşmiş görünüyordu. Sağ göz kapağımın sol gözkapağımdan daha düşük olduğunu ve bozuk bir stor gibi biraz gücliikle inıp kalktığını farkettim. Çok garıbdir, fakat ötedenberi bu böyleydi de ben mi dikkat etmedım? Yoksa bu da yeni yılın hediyelerinden midir? Bunu söylemeğe muktedir deği lim. okyuzu Güntekin =^i Yazaıu Reşad Nuri | Kadınlar kongresi Resmî müesseseîer Murahhaslar bu haf ta gelmeğe başlıyor M?!iye kazanç vergîsi almağa hazırlanıyor Yeni kazanc kanunu mucibince Mezbaha, Hal gibi Belediyeye ka zanc temin eden müesseselerle Sümer Bank, Denizyolları, Akay ve saire gibi müesseselerin kazanc vergisi vermeleri lâztm gelmekte dir. Belediye buna itiraz etmişti. Diğer müesseseîer henüz bir cevab vermemişlerdir. Keyfiyeti alâkadar bir maliye âmirinden sorduk. Şunlan söyledi: « Bu kabil müesseselerin ka zanc vergilerini vermeleri yeni kazanc kanunu iktızasındandır. Bunların usulen b:r beyanname ile kazanclanm bize bildirmeleri lâzım • dir. Şimdiye kadar kendilerinden beyanname almadık. Beyanname müddeti birkaç güne kadar bite • cektir. Bu müddet zarfında da beyanname verilmezse diğer mües sesatta olduğu gibi biz de kanunî sekillerde hareket ederek resen ka. ancı tahakkuk ett:receğiz.» Nihayet cilddeki mcrlu, kırmızılı incecık incecik damarlar azçok burnun üzerine de yürümege başlamıştı. Ancak bunların hep3İnin fenası burun deliklerimin cnfiye çekenlerde olduğu gibi hafifçe kızanp kabarmağa, kanadların aşağı aşağı düşmeğe başlaması idi. Gerçi bütün bunlar aylardanberi devam eden üzüntülerin, yorgunlukların, uykusuzluklann meydana getirdiği arızalardı. Gözlerimin akında kırmızı damarlar, topluiğne başı büyüklüğünde sarı lekeler belirmişti. Dikkat edilirse alt gözkapaklanmın su toplamış ölü deriler gibi hafifçe sarktığı görülüyordu. Daha aşağıya, yanakların başladığı yere görünmez bir kalem hafif bir kurşun tozu estompu geçirerek benimle eğlenmiş gibiydL Birçok akranlarım senelerden beri bana «seni kıskanıyoruz. Bu ne güzel cild. Hiç ihtiyarhyacağa benzemiyorsun» derler. Bu bir dereceye kadar doğruyidu. Yüzümde çok az buruşuk ve Çİzgi vardı. Derim renkli ve gergindi. Adımın haksız yere çapkına çıkmasının bir sebebi de galiba cildimin bu mevsimsiz tazeliğidir. Fakat yakın zamanlara kadar bir imtiyaz, tabiatin bir iltıması gibi kalmış olan bu tazelik şimdi şiddetle aleyhime dönmeğe başlamıştı. Ben yaratılışta bütün ihtiyarlarda olduğu gibi derim, yanık yahud yaralı atlann sonradan bağladığı deriye benzer marazî bir incelik ve şeffaflık alıyor, adeta turuncu renkte bir sulu kanın şurada hızlı hızlı aktığı, burada kümelenip kaldığı, daha aşağıda ince ince damarlara takıhp pıhtılaştığı, morardığı görülüyordu. Tabiatta hiçbirşeyin sonbaharı insanınki kadar zengin ve parlak olmuyor. Sonbahar meraklısı şairler bilmem neden onu kuytu or manlar, ıssız derelere, na'şi evrak ile dolu lâflarda aramağa giderier de insanların yüzünde seyretmeği akletmezler. Güzel yerlerimden biri de burnumdu. Eskiden «ihtiyarlık saçlarımı, gözlerimi filân bozabilir. Fakat galiba bu buruna o da bir şey yapamıyacak.» diye düşünürdüm. Ihtiyarlık ne mucizelere kadir değildir? Aynaya baktığım zaman burnumun gene o burun olduğunu göyordum. Tabiî şekil değiştirm*»si için bir sebeb te yok. Fakat yüzümün rengile onun rengi arasmda bir ayrılık belirmişti. Aynada ısrarla bakılacak olursa bu burun hemen hemen takma bir burun gibi gözüküyordu. Sonra yanaklar daki hafif çöküntü onu bir parça irileştirmişti. Doğrusu aranırsa suç burunda değil çöken yanak lardaydı. Fakat bu onu mazur gösterecek bir sebeb olabilir mi? Sıkı bir İ3tirahat, ustahklı bir makyaj bu arızaları defedebilirdi. Fakat kaç ay, kaç sene içın? Sevimin çok ağırlaştığı bır gece şaşkınlıktan doktor Hasana: «Acaba bunun hiçbir çaresi bulunamaz mı?» diye saçma bir sual sormuştum. Hasan da ümidsizdi. Fakat bunu açıkça söylemeğe dili varmadığı için: «Tıb mutlaka ölümle bitmeğe mahkum bir tek hastalık tanır: İhtiyarlık..» diye cevab vermişti. Arkadaşımın fena bir dakikada lâkırdı olsun diye söylediği bu söz bana şimdi derin bir hikmet gibi görünüyordu. Evet ne yapsam, nekadar uğraşsam bos,... Hasanın dediği hastahğı artık hiçbir çey durduramıyacak. Aynada kendime bakmağa devam ederek bes. sene, on sene sonraya aid tahminler yapmağa, o zamanki halimi görmeğe çalışı yorum. Boy kısalacak, omuzlar çıkacak, uzamış gibi görünen kollarım yürürken ileriye doğru sallanacak. Gerdanım hindi kursağı gibi sarkacak. Yüzümdeki kıllardan her biri kendine göre bir ayn yük haline gelerek derileri aşağı aşağı çekecek... Burun gevşiyecek, çarda ğından kurtulmuş bir asma dalı gibi halsiz halsiz sallanacak. Birkaç gün evvel sokakta bir otomobil bozulmuş, çoför ceketini atarak patlak lâstiği tamiıe ko yulmuştu. Kapı açıktı. Yavaş yavaş dışarı çıktım; bir iki çocuk ve esnaf çırağile şoförü seyretmeğe başladım. Şoför otorduğu yerin altındaki kutudan çıkardığı meşin ve lâstik parçalannı keserek birbirine ekliyordu. Konserve kutusuna benziyen bir kutunun içindeki macun gibi bir şeyi görmek için iğilmiştim. Karışık sarı sâçh bir çocuğun da ayni jestle iğildiğini gördüm: Konuşmağa başladık. O Amca tekerleği mı yapıştıracak? bununla Anafo'ıra rönaerilen memurlar Ben Bilmem.. Galiba... O Bu katran mı, zamk mı? Bilmem. E bu koca tekerleği tutar mı? Belki tutar, belki tutmaz.. Birdenbire kızarak doğruldum. Kendimi çok fena bir yerimden yakalamıştım. Bozuk otomobili görünce tin tin sokağa iniş, fevkalâde birşeyler oluyormuş gibi çocuklarla beraber çömele kalka şoförü, aletlerini, kutularını seyre dalış, hatta o karışık saçlı kopille konuşuşum; bunlar inkâr edilnıez ihtiyar jestleri, ihtiyar merakları idi. Birkaç sene içinde kimbilir bu merakların, manilerin ne türlüleri doğup açılacaktı. Artık iskelelerde mavnalara nasıl kiremid yükîediklerini mi seyre gideceğim? Istanbula gelen Çinli seyyahları görmek için saatlerce otellerinin karşısın daki kanizoda mı oturacağım? Bakalım vukuat gösterir. [Arkası var\ Tokadda güzel bir meydan yapıldı Belediye tktısad Müdüdüğü kokkotnürii fİ3tlerinde ihtikâra devam edip te haklarmda zabıt tutulan kömürcü • lerin bir listesini hazırlamıştır. Bu lis teye göre otuzdan fazla kömiircü haklarmda cezaî hiikiimler verilmek üzere adliyeye teslim dilmiştir. Diğr taraftan Zonguldakta înşa e • dilmekte olan sömikok fabrikası hazirand'n itibaren işlemeğe baslıyacak • tır. Fabrika yaz esnasında piyasaya kömür çıkaracakhr. Şehrimizdeki kö • roür depolan şimdiden nek'dar müşterüeri olduğuna dair birer rapor hazırhyrrak kömür istihlâk miktarmı tespit etmişlerdir. Fabrikanın yapacağı büyük s:tışlarla kokun tonu 15 liraya kadar satılabilecektir. Bu kömür'er sureti hususiyede hazırlanacak kâğıd çnvallar içinde mühürlü olarak piya s'ya çıkanlacaktır. Kömürler çuvallarfle bîrlikte «atılacakhr. Fransvs kadın murahhaslanndan ve earls avukatlanndan Mm. Suzanne Gnnoerg MÜTEFERRİK\ Uluslararası Kadınlar Birliği bi • rinci başkan vekili Madam Şirayber dün öğleden sonra Türk Kadınlar tç Işleri Bakanı Şükrü Kaya dün öğBirliği merkez heyeti azasını zi • leyin Edirneden İstanbula dönmüştür. yaret etmiştir. Bakanla beraber, Trakya Umum Mü 18 nisanda Yıldız sarayında açıfettişi İbrahim Tali de ge'miştir. lacak olan uluslararası kadınlar Iç İşîeri Bakanı dün akşama kadar kongresi yedi gün devam edecek Park otelinde istirahat etmiştir. Akşam ve ayın 25 inde bitecektlr. iistü tstanbul Valisi Muhiddin Ustün Bundan evvelki kongrelerde u dağla Emniyet Müdürü otele giderek zak memleketlerden murahbas getç tşleri Bakanmı ziyaret etmirlerdir. lemediğini nazarı itibara alan uluslç tşlerî Bakaninm yarin akşamki lararası Kadınlar Birliği tstanbu • ekspresle Ankaraya dönmesi muhte • lun şarkla garb arasında bulunma • meldir. sı itibarile 12 inci kongreyi şehri • mizde toplamak hususundaki teklifi büyük bir memnuniyetle kabul et • Yeşil Hilâhn on beşinci yildö • miştir. Esasen AngloSakson memniimü dolayısile 5 nisan cuma günü leketlerde doğan Feminizm ha saat 14,30 da Yeşil Hilâl ve Türkireketi lâtin memleketlerine geç • ye îçki Aleyhtarlan Gencler Ku miş oradan da şark memleketlerine rumu tarafından 3eyoğlunda Franyayılmış ve süratle ilerlemiştir. sız tiyatrosu binasında bir temsil Bundan evvelki kongrelere b:ave mütamere verilecektir. den fazla kadın iştirak etmişti. Bu Son günlerde muhtelif mekteb sefer İstanbula daha fazla murahlerde konferanslar verilmiş, çok has geleceği umulmaktadır. büyük bur alâka ile karşılanmıştır. tstanbul Feminizm kongresine Içki düşmanları çalışma alanını önümüzdeki hafta zacfında şu memgittikçe genişletmektedir. Yakında leketlerin kadın murahhasları geîzmicde bir şube de açacaktır. lecektir: Avustralya, Avusturya, Bu yıl içinde genclik kısmma 0Belçika, Bcezilya, Bulgaristan, Seyniversite ve liselerden pek çok üye lân, Danimarka, Mısır, tspanya, girmiştir. Amerika, Finlandiya, Fransa, tn • MALİYEDE giltere, Yunanistan, Hollanda, Macaristan, Hindistan, İrlânda, Izlânda, ttalya, Japon, Löksemburg, Ncrveç, Yeni Zelânda, Filistin, t Bir gazete Malîye tabsil müfet ran, Lehistan, Pcrtekiz, Romanya, tişlerinden ve tstanbuldaki Maliye tsveç, tsviçre, Çekoslovakya, Türmemurlartcvdan bir kısmının Ana kiye, Uruguay, Yugoslavya. doluya nakline başlandığım yaz > Feminizm kongresinin devam etmıştı. Tahkikat yaptık. Salâhiyet • tiği müddet zarfında tstanbulda bitar bir zat şunlan söyledi: ri sulh ve feminirm lehine diğeri de < tstanbul Maliye teşkilâtın • kadın ticareti aleyhine iki büyük daki memuc'ların Anadoluya na • miting yapılacaktır. MitJnglerîn gükillerinden haberdar değiliz. An nü henüz kararlaştırılmamıştır. Hacak bundan evvelki tefkilâtta hizber aldığımıza göre, uluslacarası met edip yeni teşkilât üzerine a • Kadınlar Birliği icra komitesi ayın çıkta kalmış ve benüz bir vazifeye 15 inde Yıldız sarayında toplana • tayin edilmemiş *ekiz, on memur rak üç gün fasılasız çahşacaktır. kalmıştı ki münhal bulundukça MaBu çalışmal&r esnasında kongre liye Bakanlığı bunları Anadoluda ruznamesi ile mitingler hakkıada vazifelere tayin ediyor» demiştir. kat'î kararlar verilecektir. tcra koLİMANDA mitesi toplantılanna Hindistan ve Mısır Kadınlar Birliği başkanları : da işt''ak edeceklerd r. Akay ve Şirketi Hayriye ldare Getecek murahhaslar Ieri gezinti postalarını bugünden tstanbul Kadınlar BJrliğinde çaitibaren tatbika başlıyacaklardır. Iışmalar devam etmektedir. PazarBu akşam altıdan itibaren Köp tesinden sonra her gün Perapalasta rünün Haydarpaşa ve Boğaziçi is toplanılacaktır. kelelerinden gezinti postaları kaltlk hazırîık biirosumı tesis etmek dırılacaktir. Esas tarifeden yüzde üzere uluslararası Birliğin genel elli noksan olan gezinti biletleci yazgam Mm. Bompas ve üyeler perşembe gecesi, cuma günü ve geden Mel Rorya bu ayın yedisinde cesi ve cumartesi günü öğleye ka • İstanbula gelmiş bulunacaklardır. dar her vapur için muteber ola Kongreye Mısırdan Kadın Bir cak tır. liği başkanı Huda Şaraivî, HindisGezinti biletleci yalnız Yalova tandan Mm. Noydin, Navarov, tp hattı için muteber değildir. Akay kaünnisa, Surlyeden Suriye Maarif idaresi 1 mayıstan itibaren mev Nazınnın refikası ve 20 üye, Fransim sonuna kadar devam etmek ü • zere Yalova hattı için de bususî bir tenzilât yapacaktır. ŞEHÎR tŞLERt Içiş'eri Bakanı geldi Kadınlardan da yol verg si a'tnalı Türk kadınlarının saylavlığa kadar yükseltilmesi üzerin« çalıran kadınların kazanc vergisi verdik Ieri gibi Belediye hududlan içinde de yol vergîsi vermeleri hususunda taraftarlar çoğalmıştır. Yalnız bu işin bir kanun meselesi olraası do layısile tetkikler yapılacağı söylenmektedir. Şehir dahilinde apartıman insa • atı son günlerde eskisine nazaran bir hayli durtnuştur. Buna sebeb bina kıymetlerinin son seneler zar fında oldukça düşraüş bulunması dir. Belediyenin yeni plânın tatbi kına kadac inşaata müsaade etmi • yeceği hakkında çıkan haberler asılsızdır. Inşaata şehir plânı mâni olmıyacaktır. Yalnız yeni inşaat için evvelce hazırlanmıs olan yolla» ve yapı kanununa ufak bir ilâve yapılınıştır. Bu ilâveye göre apartıman ve bîna yükseklikleri on bes metroyu geçmiyecektir. Gürültü ile tniicadele talimatnarneıin« göre saa;ıların sabahları saat 8 den evvel bağırmaları menedilmişti. Bir müddet evvel Belediyenin Beyoğlu mıntakasının yap • tırdığı teftişlerde birçok satıcılar bağırırken yakalanmıştı. Belediye kontrollan tstanbul mıntakaların da da ziyadeleştirilmiştir. Evvelki gün Fatih ve Aksaray taraflarında bu pek erkenden halkı ralıatsız e den birçok satıcılar yakalanarak haklarmda takibat yapılmıştır. Içki düşmanları miisameresi Insaat azaldı Nara alan satıcılar!.... u Bııgiin verilecek konferans Bugün saat 18 de Halkevi konferans salonunda tzmur saylavı Mahmud Esad Bozkurt tarafından Tıbbiyeliler ve Türk inkılâbı mevzulu bir konferans verilecektir. sadan 15 kadın ve bu meyanda Fransanm tanınmış simalarından Mm. Malater, Mm. Suzan Grinberg, Mm. Maria Vera, tngiltereden u • luslararası birliğin başkanı Mm. Asbi Korbet, Miosis, Nilous, tspanyadan Mm. Kanpo Atnour ve on kişi, İsviçreden Mel. Emila, Gura, Yugoslavyadan Mel. Atanasyoviçin başkanhğı altında on kişi, Romanyadan Prenses Kanta Közenin başkanhğı altında kalabalık b!r grub, Yunanistandan Mm. Avrepikolo, Cenubî Amerikadan Mel Polina Luiza, Şimalî Amerikadan 12 kişi, Çekoslovakyadan Mm. Plonin Ko vanın başkanlığında 10 kişi gele cektir. Gezinti postaları başlıyor ŞİRKETLERDE Eski Ayasofya kilisesinin merdivenleri Mliruru zamana ugrıyan kıymetler 2308 numaralı kanun hükümle rine göre her nevi şirketlerin mü ruru zamana uğrıyan kupon, hisse senedi ve tahvil bedelleri hazineye intikal edecektir. Bunların mühiın bir kısmı bankalarda bulunmakta • dir. Maliye Bakanlığı banka murakıblerine bu hususta tetkikat yapmalan için emir vermiştir. Alâkadarlar bu kupon ve hisse senedlerile tahviller bedellerinin şimdiden ne kadar tutabileceğini tahmin edememektedirler. Cumhuriyet Nüshası 5 Kuruştur ' Tokadda yaptlan Cumhmiyet meydam ve Atatürk heykeli Tokad (Hususî) Tokadda büyük bir imar faaliyeti vardır. Bilhassa yol faaliyeti her işin başında gelmektedir. Vilâyete bağlı kazaların birçoğunda ye niden mektebler yapılacaktır. Yilâyet merkez'* jjle de ğa başlanan Cumhuriyet mey • danı gittikçe güzelleşmektedir. Halkevi ve Ziraat Bankalarının yeni binalan bitmiş, bu meyda • na rekzedilen Atatürkün heykeli de buraya ayn bir ziynet vermiştir. CEMİYETLERDE Hilâliahmer müsameresi Hilâliahmer Taksim şubesi menfaatine yarınki cuma günü saat 4 ten 9 a kadar Tepebaşında Kaza • ditalya kulübünde güzel bir mü tamere verilecektir. Ayasofya bahçesindeki hafriyatta eski kilisenin merdivenleri bu lunduğunu ve meydana çıkarıldığını yazmıştık. Resmimiz mermer basamaklan göstermektedir. 1400 Kr. Senelik Altı aylık 750 400 Üç aylık 150 Bir aylık Abone şeraiti Türkiye içın Hariç içın 1700 Kr. 1450 800 yokfur