3 Mayıs 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 7

3 Mayıt 1*35 \ c ıı nîıH r Fenni Ziya ve hava dalgaları Zifiri karanlık içinde nasıl resim çekilir? Hamîyetli bir Türk kadını İzmirde adları değişecek caddeler Bütün servetini Tayyare Birincikordona «Atatürk caddesi» ismi verilecek • Cemiyetine verdi İzmir (Hususi) Şehrimizde, adlan inküaba uymıyan bazı caddele rin adlarırun değiştirilmesi cereyanı vardır. Keyfiyet Belediye Meclisine de aksetmiş ve meclis, gelecek top lantısında bunun intacuu kararlaş tırmıştır. Yapdan teklife göre, Birincikordona (Atatürk caddesi), tkinci kordona da (Cumhuriyet caddesi) adı verilecektir. Mecliste bir komisyon tesekkül etmiştir ve bununla uğraş maktadır. Tarihî değeri olan adlar değiştirilmiyecektir. Meclisin son celsesinde konuşulup karara bağlanan diğer bir mesele de muallimler mahallesi için aynlan büyük arsaların satışına aiddir. Encümen, metro murabbaına 125 kuruş istemiştir. Azadar. Anadolu gazetesi Yazı tşleri Müdürü K«mal Ta lât Karaca ile arkadaşlan, 18 imzalı bir takrir vererek bu paranın 25 kuruşa indirilmesini istemişlerdir. Kemal Talât, bu dileklerinin izahı nı yaparak encümence istenen para • nın çok olduğunu, Şehir Kurultayı nın iki, üç yü önce ameleye 25 ku ruştan arsa verdiğini ve bugün yüz lerce amelenin çoluk çocuklannı ba nndıracak birer yuvaya sahib olduk lannı söyledi ve: Bu cöraerdliği, memleketin münevver ve inkılâbda daima ön safta yürüyen, çocuklarırnızın terbiyesini ellerine verdiğimiz muallimlerden esırgememeliyiz. Dedi. Bu suretle, şehrin imannda da kolaylık ve sürat elde edileceğinl anlattı. Diğer bazı azalar da ayni fikri müdafaa ettiler ve teklif kabul o lundu. Almanya bol bol içiyor ve bol bol eğleniyor Münih ile Kolonyada kazinolardan yükselen kahkahalan duyduktan sonra bizim tebessüm bile etmeden geçen eğlenti zamanlarımıza acıdım Yazan: Abidin Daver Almanya lntıbalarıt Mtikt rvtinl Toyyoro Csmiyetin« v*r«n Nociy* Rahmi İzmir (Hususi) Faikpaşa mahallesinde merhum Rahmi karısı Naciye, noterde bir vasiyetname tanzim etmiş, mevcud emlâk ve servetini Tayyare cemiyetine bırakmıştır. Kocası Rahmi, vaktile Tayyare piyangosundan 300 bin lirarun onda biri olarak 30 bin lira kazanmıştı. Bu Türk kadını, ötedenberi kendisini tanıyan lan çok sevdirmiş, hamiyetli, yardım sever bir kadındır. On bin lira kadar parası ve 3 te evi vardır. Kimsesiz dir. Hareketi takdirlerle karşılan • mıştır. Yahanki rUtmd* gSrutmn ntanzaranm infra ktrmm camla ftnlnuş fotoğraft I rünen ziyamn takrlben on oktav yuGeçen yanma karısında (yani ültra menekşenin beş da güneş zıya oktav ilerisinde X (Rontgen) şualan sının bir oktav gelir. Ağır cisimlere nazaran hafif citeşkil ettiğini bilsimler bu şualar için daha şaffaftır. dirmiştik. HaJd Bu şualar bir takım maddelerden mükatte güneş ziyaa rekkeb bir cisimden geçerse münasib bir oktavı çok gebir perdede ağır cisimler hafiflere çerse de gözümüz nazaran daha derin gölge hasıl edcr bunun ancak bir ler. Kemikler etlere nazaran daha deoktavuu görur. rin gölge hâsıl ederler. tşte röntgen Menekşenin dısın 400 dtrtcedeki bir mütehassıslan şualann bu hassasın da uzun bir ültra elektrtk ütütünün dan istifade ederler. menekşe mınta zifiri karanlıkta ffön Bunlann yukarısında, daha tiz takası var. Bunlann derdtği hararet ?urafta, radyomun neşrettiği gama şualarüe çekümit dalga uzunlukları alan gelir. Böyle devam ederaek gö resmt menekşeden u rünen tayfın otuz iki oktav ve yuka zaklaştıkça kısalır. Bu kısa dal • rısmda kosmik şualar gelir. Bugün galan gözümüz görmezse de bun herkesin dilinde dolaşan bu şualar lan gSren fotoğraf camlan var. Eğer hakkmda ayn bir yazı yazacağım. Bu gözümüzün retima (tabakai şebekiye) şualar birkaç metro kurşuna nüfuz esi bu fotoğraf camlanna sürülmüş odebilirler. lan emülsiyon nev"inden maddeyi havi Bir de iskalanm bas tarafma gi olsaydı biz de bu şualan görebilirdik. delim. Evvelen infra kırmızı tarafa Kırmızının dışında da infra kırmızı geliriz. Bir sıcak ütünün neşrettiği denilen uzun bir mıntaka var. Ültraradyasyon görünen tayfın üç oktav menekşe nuntakan. S oktavı, infra kadar aşağısındadır. İnsan vücudünkırmızı da 9 oktavı buluyor. den çıkan radyasyonun dalga uzun luğn ganttmetrarrun on hinde 8 j o l r ması it\barile infra kmnızı mmta kasmdaki dördüneü oktava düşer. Bfr MrokırpM» OftriiU* Uhronn*. çaydanhktan çıkan radyasyon da bu oktava düşer. Şimdi öyle fotoğraf GSzümüz ne ultra menekşe ve ne de camlan var ki bunlarla zifiri karan tnfra • lormızıyı görmez. Infra kır lık odada resim çekilebilir. Bu cam mızıyı gören fotoğraf camlan da var. lar buzlar içinde saklanmaktadır. GöBir demirci dükkâmnın önünde durünen tayfın otuz oktav kadar aşağı rup ısıtılan at nalına dikkat edersek smdaki dalgalar ki görünen tayf «vveli donk kırmızı renkte olduğunu dalgalanndan bir milyar ve daha fazgörürüz. Nal ısındıkça rengini de la defa uzundur bizim için pek en giştirip turuncu, sanya tahavvül e teresandır. Bunlara radyo dalgaları der. Nal ısındıkça neşrettiği dalga deriz. Hararet dalgalannm en uzunu lann uzunluğu gittikçe küçülür; ya Rus Akademisi azasından Madam ni bir cisim ısındıkça neşrettiği dal Arkodieva ile Amerikada Nickols ve galar tayfın kırmızısmdan menekşe Tears tarafından keşfedümiş olup eine gider. Bu radyasyon görülen taybunlann uzunlukları 0.02 santimetro fın dışına çıkınca cismi kendi rengile kadar dır. göremez oluruz. Gözlerimiz bu şua Görünen tayfa giren san sengin lara hassas değilse de derilerimiz hasdalga uzunlugu santimetronun mil sastır. Elimizi sıcak at nalına tutar yonda 55 i kadar olduğu halde radyo sak nal daha kızarmadan sıcaklık hisdalgalannm uzunlukları 5 metro ile «ederiz. Işte bundan da anhyoruz ki 2000 metro arasındadır. Elektromag infra kırmızı radyasyon ziya ma netik dalgalarm en uzunu şehir ce hiyetinde olmayıp bir nevi hararet reyanının dalga uzunlugu olup 6000 gualandır. Adî fotoğraf camlan bu küometroyu bulur. Bu dalgalaruı hepguadan müteessir olmadığından dolasi ziya dalgaları tipinden olup yalnız yı fotoğraf camlannı banyo ettiği dalga uzunlukları farklıdır. Bunlar amiz karanlık odada kırmızı lâmba kulrasında ziya tipinden olduğuna şüphe ianınz. edilen bir tek şua varsa o da kosmik şuadır. Gözümuz ancak bir oktav ziyayı gördüğü halde ilira adamları altmış Bir projektörle ziyayı bir mahruta dört oktavlık ziya dalgalannı tet sıkıştırarak uzak mesafelerdeki ci lrik için yollar bulmuşlar ve ziya is simleri aydınlattığımız gibi radyo dalkalasım çizmişlerdir. Bu iskala 64 okgalannı projektör usulile istenilen citavlı büyük bir piyanbya benziyor. hette, daha uzak mesafelere göndere Biz bu 64 oktavlık ziya iskalasının biliriz. Bu mahrutun" re's zaviyesi birden fazlasına sağırız demek. Bu bir 5 ilâ 10 derece kadardu*. Bir nokta oktavdan tiz tarafa doğru gidersek dan çıkan dalganın etrafa nasıl yayılevvelen ültra menekşe radyasyona gedığmı ve zayi olduğunu bir mısalle liriz. Bu şualan ya hususî fotoğraf anlatayım. 100 metrodan işitilmek ü eamlarile veya bazı kimyevî madde zere bağırmış olsak 4500 ton ağırh ierde hâsıl ettiği (fluoresans) la an ğında havayı sarsmış oluruz. Bu ka lanz. Bazı maddeler ültra menekşe zidar hava sarsıldığı halde bizi dinli yasına maruz kalınca merl ziya neşyen şahsm kulak zanna tesir eden rederler? Yani ültra menekşe ziyatazyik zarm santimetro murabbaına nnı birkaç oktav geri götürürler. Göbir gram kadardır. Radyasyon dalgs Izmirde kükürt ihtikân başladı Izmir (HUSUBÎ) Mıntaka kü kürt i;l maalesef sarpa sarmış, piya sada ihtikâr başlamışar. Çünkii stok azdır. Keçiborludan beklenen kükürt gclmemiştir. Sümer Bankm ttalyadan getirtmek müsaadesini aldığı kükürt tcn henüz bir haber yoktur. Bu itibarla kükürt 430 kurusa çıkmışar. Hal • buki bu tnaddenin gömrüğe roaliyet fiati, hem de lircün yükselmekte ol dugunu hesaba katmak sartile, 265 kuruştur. Vilâyet ve alâkadarlar, vaziycti yakından takib ctmcktcdirler. Telgraflar çekibniş. siiratle kükürt yeriştirilmesi istenmiştir. Havalar fena laşmışnr. Her mahsul şmdi ballık de nilen bir hastalığrn tehdidi karşısın • dadır ve bağlann da muhakkak kü kürtienmesi lâzmndır. lan elektromagnetik dalgalar olup bunlann uzunluklarmı burada diya gramla gösteriyoruz. Radyasyon hakkındaki bu küçük başlangıcdan sonra havamıza geçeceğiz. Ln yakıa yıldızlar 18 17 16 15 14 (.150000000 kmj 13 12 11 40000(ı A?m lü Anun kutnı ldlOO km 9 8 7 Uzak tn^safe 6 Kilometre, soksjin uzunlujfn 5.. Bır kulenin yütesekhği 4 Bir sokagin genişlıgı 3 Bir ssndalvanın yük 2 sekligi tnetre EJitnızin genişHfl I Knrfun kalem 0 lskambıl kâğdının t tŞLERÎ I Belediyeden maa§ alan yetimler ' Belediyeden maaş alan mütekaid ve öksüzlerin 935 »enesi ilk yoklamalarına başlanmıştır. Mayıs nihayetine kadar yoklamasını yaptırmıyanlar, haziran iptidasında verilecek olan üç aylıklan alamıyacaklardır. Kolonya 28 nisan Yağmur, sis, bulut, fırtına içinde Verner Vos (tayyaremizin ismi), bizi Münihten Ko İonyaya getirdi. Dışanda ve aşağıda kıyamet kopuyormuş. Bizim hava gemisi, arasıra sıçnyarak ve yüreği mizi hoplatarak 240 kilometro süratle «isleri yanyor. 550 küometroyu iki buçuk saat sürmeden bitirdi ve Ko lonya hava limanma bıraktı. Biri tacir, biri talebe, iki Türk karsıcı gelmişlerdi Fahri Kolonya konsolosu olan bir Alman Yahudisi de şöyle bir göründü; fakat Yahudilere burada yüzvermedikleri için bizim bay konsolos ta sıvışıp gitti. Mihmandarlarımız bize Kolonya nın üstünü değıl, altını göstermek istediler. Ayağımızın tozile Romahlar dan kalma mahzen gibi bir yerde tesis edilmiş bir kazınoya götürdüler. Bu daracık yerde elli kişi üstüste oturuyor ve şarab, sigara, puro içi yorlardı. Tayyare yorgunluğundan bunalmış bir halde biz de birer bardak şarab ve şampanya yuvarladık. Yan çıplak şiçrnan bir delikanh hem a • kordiyon çalıyor, hem şarkı söylü « yordo. Böyle garib m«yhan* görm* dim. Saat 7 de bir mağaza gibi ka panch. Yay« olarak bu meşhur Ko • lonya ve kolonya suyu şehrini dolaştık. Muhteşem bir şehir. Neon denilen ışıklı cam borularla yaolmış 0 kadar çok ilftru var ki... Hem de renk renk, kırmızı, mavi, yeşil, efl&tun... Kolonya, bir de, gotik kilisesile meshurdur. Bu kilise eflâke mari eseri... Geçeleyin yemekten ve mutad nu tuklardan sonra, bizi bir halk kazınosuna götürdüler. 1198 senesinde tesis edilmif ve 0 vakittenberi ilamaşallah yaşamış olan bu asırdide kazinodi musiki, şarkı, kadeh şakırtısı, konuşmalar, bağnşmalar birbirine kanşı yordu. Bu gürültüyü îsanın ve diğer hınstiyan azizlerinin heykellerile, Meryem ana kandili 700 bu kadar senedir dinlemekten bıkmamışlar... Sigara ve bilhassa puro dumanlanmn arasmda hayal meyal görünen bir avluda, küçük bir bağ görünüyordu. Bu güneşsiz ve binalar arasına sıkışmış yerde yetişen üzümlerden sirke den başka şey yapılabilir mi, bilmem.. Nitekim bize getirdikleri Ren şarablan da ekşi mi ekşi idi. Muazzam demir köprülerile meş hur Kolonyada bize bir gazete ida serçekmiş kulelerüe hakikaten muazzam bir mi reKanesî göstefdiler. Sabahlan 200 bin, akşamlan 75 bin basan Westdeutscher Beobachter, yani Garbî Alman» ya gözcüsü isimli olan bu gazete, meşhur Karl Maksın ilk kurduğu gazete imis ve basış itibarile Almanyada üçüncü derecede geliyormuş. Birinci lik 360,000 sayı ile Berlinde çıkan Volkischer Beobachter gazetesine aidmiş. Matbaa ve idarehanesi, dansı basımıza denilecek kadar güzel ve iyi tanzim edilmi|ti. Her muharrir ayn bir odada çalışıyordu. Bina havadar, güneşli ve rahattı. Makinelerin bas tıgı gazeteler, insan eli sürülmeden mekanik havaî tel nakil vasıtalarile tevzi dairesine taşınıyordu. îstanbul Kolonya Belediyesinin getirttiği şehri İtfaiye kumandam geldi. Biz bir kırdı. tuttuğu matbaayt bizi görmeğe matbaadan çıkarken yangın haber verme Sporcu Ekrem otomatık camını Rüştünün Ölçülerin îıyar müddeti bitiyor Esnafa tid ölçülerin rouayene ve damga müddeti 30 mayısta bitecek tir. Bunun için Belediye, 30 mayma kadar bütün esnafı, Beyoğlu, Eminönü, Fatih ve Kadıköy Belediye şu belerinde bulunan Ayar memurluklanndan birine müracaatle ölçülerini damgalattırmağa mecbur tutmakta dır. 31 mayıstan itibaren damgasız ölçü kullanan esnafm, hem ölçüleri musadere edilecek, hem de para ce zasına çarptınlacaklardır. kronometroya göre 1 dakıka 41 sa niye sonra itfaiye geldi Bir kilometrodan fazla mesafeden geliyormuş. ttfaiye kumandam, bize, îstanbulda da böyle yangın haber* verme tertibatı yaptırmamızı tavsi • ye etti. îçimizden «inşallah» dedik. Münihte ve Kolonyada uğradığımız halk birahanelerinde gördüğümüz manzaraya bakarsak şöyle bir hüküm vermekte tereddüd etmeyiz: Almanya eğleniyor. Hem de ne eğleniş! Gürültü, patırtılı, biralı, ve şa rabh bir eğleniş. Münihte her katında belki bin kişinin altı aylık çocuk bü yüklüğünde kadehlerle bira içtıği bir halk kazinosunda bir yanda kocaman bir bando çalıyor, diğer taraftan halk ta mıaka ile beraber şarkı yordu. Eğlenenler 0 kadar gürültü edi yorladı ki bizim sessizliğe alışmış kafalanmız adeta sersemledi. Bu kara duvarlı, loş birahanede herkes gülüyor, bağırıyor ve eğleniyordu ama ve adeta kavga eden yoktu. Bızde olsa bu decereye kadar neş'elenmiş üstüste oturan bin kişi arasında iç kinin buğusile dönen kafalarda bir hayli bardak ve şişe kınlırdı. Almanya bol bol içiyor ve bol bol eğleniyor. Almanlann kahkahalannı duyduktan sonra, bizim tebessüm bile etmeden geçen eğlenti zaman larımıza acıdım. ABİD1N DAVER söylü ' Yeni işaret şamandıralan Bu sene Akdeniz Boğazmda Mor ta ve Akbaş sığlıklanna iki tane ziyalı ve çanlı işaret şamandıralı, Akde niz methalinde Tavşan adasma Kaledonya mevkiine ve Adrasan limanına, Amasra limanma ve Heybeliadaya birer işaret feneri konacaktır. Bunlara aid proje ve plinlar hazırlanmaktadır. Hükumetçe bu projeler tasdik edildikten sonra bütçeye konulan 100,000 lira tahsisatla önümüzdeki aylar içinde tetisat ve inşaat isine girişilecekn'r. Sahte rapor göstercn talcbc dslg«ltn Hukuk Fakültesinde talebe ol makla beraber azlık ve yabancı mekteblerde dahi muallimlik yapan bazı gencler son zamanlarda Ankara Hukuk Fakültesine naklettiklen halde Kültür müdürlüğüne hasta olduklan na dair rapor göndermişlerdir. KülHir müdürlüğu bu genderin isimlerini tesbit etmiş ve haklannda takibatta bulunmağa karar vermistir. Aynca hilâfı hakikat rapor veren doktorlar hakkmda da Sıhhat ve İç timaî Muavenet Vekâletine şikâyette bulunulacaktır. galar Bükreşte şoförlerin yaptıkları nümayişler Saçin kalinlıfi \ B«kteriler ) • o • 4 Infrt 5 men tavr 5 Clua menekş 200,000 seyyah gelecek Evvelki gün şehrimize 450 Alman seyyahı getiren General von Ştoy ben isimli trans anlantık dün Ham burga dönmüştür. Şehrimiz son iki ay zarfında turizm itibanle bıraz bir faali yete sahne olmuştur. Nısanın başmdan son gününe kadar de nizyollarile îstanbula gelen sev yahların miktan (50) bin kişiye baliğ olmuştur. Seyahat acentalannın yaptıgı hesablara göre bu mevsimde îstanbula gelecek seyyahlann umum miktan (200,000) kışiyi bulacaktır. Ninasnın 29 unda îstanbuldan ge çere kOdesa ve Yaltaya giden Alman bandıralı Milvoki vapuru bugün 450 Alman gezgimle beraber lunanınuza gelecektir. Atomıar 8 X »uaian 9 Y şuaUn 10 II 1 2 Kozmik $us»1ar Atom növ»«l kutra I * 20 hilomttro mmaaftden bir manzaranm adi fotoğraf camiU 14 Bu şekilde gorduğümüz ve ölçtü ğümüz cisimlerin miktarları beynin deki munasebetı göstenyor. O ışareti 10 in 0 inci kuvvetten ref i yerıne duruyor. Yani biri, bir santimetroyu gosteriyor. 0 m üstündekiler onar defa büyüyerek ve altındakiler onar defa kuçulerek gidıyorlar. Meselâ 0 ın üsj tundeki 5 rakamı yüz bin santimet royu, yani bir kılometroyu gösterdıği halde 0 ın altındaki 5 rakamı santi metronun yuz buıde beşini gösteri yor. , . .' Salih Murai Romanya hükumetinin Bükreşte taksi otomobiDerini işletme hakkını sehirdeki Tramvay şirketine vermesi oradaki bütün taksi şoförlerinin grev yapmasına sebebiyet vermistir. Şoförler grev yaptıktan maada, büyüklü küçüklü bütün arabalanm getirip Parlâmento binasınm önündeki meydana dizmislerdir. Resmimiz altı yüz arabanm o meydanda ne şe kilde toplanmış olduklannı gösteriyor.